Nota Peuterbeleid 2015-2018

1. Peuterspeelzaalwerk

In de beleidsperiode 2015-2018 wordt het peuterspeelzaalwerk niet meer als een kerntaak van de gemeente Alphen-Chaam gezien, omdat het maatschappelijke veld de taak volledig kan overnemen. Hiermee kan de gemeente structureel € 81.000 besparen.

De peuterspeelzalen Ikke Alphen, IKKE Chaam en Kiekeboe in Galder zijn al enkele decennia actief binnen de gemeente. Ikke Alphen bestaat dit jaar zelfs 40 jaar. De zalen zijn succesvol en hebben een grote betekenis voor de kernen. Gemiddeld bezoekt nog steeds 60% van de peuters in Alphen-Chaam een peuterspeelzaal. De verantwoordelijkheid ligt bij drie aparte stichtingen en de bestuurders doen het werk vrijwillig. De peuterspeelzalen hebben echter te maken met twee bottlenecks: 1. het wordt moeilijker om vrijwillige bestuurders te vinden omdat ze veel meer verantwoordelijkheid dragen dan vroeger (personeelsbeleid, harmonisatie kinderopvang, Voorschoolse Educatie) en 2: de zalen zijn te veel afhankelijk van gemeentesubsidie.

De uitvoering van het peuterspeelzaalwerk kostte de gemeente in 2011 anderhalve ton subsidie. Vanuit de bestaande traditie werden de subsidiebedragen elk jaar geïndexeerd. Om een forse bezuinigingsopdracht vanuit de raad het hoofd te kunnen bieden, is de gemeente in 2012 met de peuterspeelzaalbesturen in overleg gegaan om bezuinigingen te realiseren. De peuterspeelzalen zijn daarop serieus aan de slag gegaan met de kostenbeheersing, onder andere via inkrimping van het personeelsbestand, het verlagen van de openingstijden en het verhogen van de ouderbijdrage (soms zelfs alle drie tegelijk). Deze ingrepen bleken niet afdoende te zijn. De beoogde structurele bezuiniging van € 40.000 op het peuterspeelzaalwerk in 2013 zou nog steeds het einde betekenen voor alle peuterspeelzalen. De pers heeft hier in 2012 ruim aandacht aan besteed. Met de zalen is daarom afgesproken om in 2013 de nullijn te hanteren en in 2014 ‘slechts’ € 20.000 te korten.

Op verzoek van de gemeente hebben twee stagiaires van Avans Hogeschool begin 2013 onderzoek gedaan naar de toekomst van de peuterspeelzalen. Zij kwamen in hun eindrapport van 7 juni 2013 tot de conclusie dat de omvorming van het peuterspeelzaalwerk tot Peuteropvang de beste optie is om een peutervoorziening binnen de kernen in stand te houden. De stagiaires hebben een presentatie gehouden, waarbij ook de besturen werden uitgenodigd. Vanaf die tijd hebben ligt de focus op de realisatie van Peuteropvang. In de beschikkingen voor 2014 is de gemeente uitdrukkelijk op de komende veranderingen ingegaan en is vermeld dat de subsidie vanaf 2015 stopt. Samen met de peuterspeelzalen en met diverse organisaties voor kinderopvang zoeken we naar een of meer particuliere aanbieders die het stokje vanaf 2015 kunnen overnemen.

Het vinden van geïnteresseerde organisaties is geen probleem. Een grotere uitdaging ligt in een eventuele overname van het huidige (duurdere) personeel. Dit was de oorspronkelijke insteek, maar het blijkt in de praktijk een lastige kwestie te zijn. Eind september moet duidelijk worden wie de Peuteropvang in Alphen, Chaam en Galder gaan uitvoeren, zodat de ouders bijtijds kunnen worden geïnformeerd.

2. Peuteropvang

Peuteropvang is, evenals het peuterspeelzaalwerk, goed voor de ontwikkeling van het jonge kind. Het is belangrijk om met leeftijdsgenootjes om te gaan en op een speelse manier sociale, cognitieve en motorische vaardigheden aan te leren. Indien nodig kan vroegtijdig (liefst preventief) worden ingespeeld op zorgbehoeften. Kinderopvangorganisaties bieden peuterarrangementen aan van 5 tot 7 uren per week, verdeeld over 2 korte dagdelen. Dit aanbod is vergelijkbaar met het peuterspeelzaalwerk.

KostenplaatjePeuteropvang is even leuk als de peuterspeelzaal: de kinderen zullen waarschijnlijk niet wakker liggen van de nieuwe situatie. Voor de ouders houdt het echter wel een grote verandering in: zij moeten aan de slag om een bijdrage in de kosten te regelen. Kinderopvangorganisaties werken zonder subsidie en daarom ligt de ouderbijdrage een stuk hoger dan bij de peuterspeelzaal. Gelukkig zijn hier oplossingen voor bedacht.

a. KinderopvangtoeslagDe meeste gezinnen (tweeverdieners en alleenstaande eenverdieners) hebben recht op een toeslag van de Belastingdienst. Ouders betalen ongeveer € 1.800 per jaar voor twee dagdelen Peuteropvang. Omdat Peuteropvang onder de Wet kinderopvang valt, komt een meerderheid van de gezinnen in aanmerking voor een kinderopvangtoeslag via de Belastingdienst. De hoogte van de toeslag is afhankelijk van het (gezamenlijk) inkomen én van eventuele broertjes en zusjes in de opvang.

b. Bijdrage PeuteropvangKostwinnersgezinnen (één van de ouders heeft wel een inkomen, de andere niet) hebben geen recht op kinderopvangtoeslag. Om te stimuleren dat ook de peuters van kostwinnersgezinnen naar de Peuteropvang gaan, levert de gemeente een bijdrage in de kosten. Deze bijdrage is niet afhankelijk van het inkomen of van andere peuters binnen het gezin. Het financiële uitgangspunt van de gemeente is, dat de ouderbijdrage ongeveer gelijk moet blijven aan die van de peuterspeelzaal. De eigen bijdrage hoeft dan geen belemmering te zijn, zeker niet voor de gezinnen die nu ook gebruik maken van de peuterspeelzalen. Op pagina 6 staat wat de gemeente bijdrage aan kostwinnersgezinnen ongeveer gaat kosten.  

3. Regeling Bijdrage Peuteropvang

De regeling is zo eenvoudig mogelijk gehouden. Hierdoor is de fraudegevoeligheid zeer klein en vergt de uitvoering weinig ambtelijke capaciteit. Voor de ouders gelden de volgende regels om in aanmerking te komen voor de bijdrage Peuteropvang:

1. Uw gezin is ingeschreven in de gemeente Alphen-Chaam. 2. U heeft géén recht op kinderopvangtoeslag van de Belastingdienst (www.toeslagen.nl). 3. Uw kind is 2 of 3 jaar en gaat 2 korte dagdelen per week naar de Peuteropvang. 4. De Peuteropvang wordt aangeboden door een landelijk geregistreerde organisatie. 5. Als er meerdere peuters in het gezin zijn, dient u per kind een aanvraag in. Voor elk kind geldt een eigen bijdrage. 6. De hoogte van de eigen bijdrage is niet afhankelijk van het inkomen. 7. De kostwinnerssituatie wordt aangetoond met twee IB60 formulieren (inkomensverklaringen van beide ouders). Deze zijn op te vragen bij de Belastingdienst: 0800-0543. 8. De Peuteropvang is vastgelegd in een contract met de organisatie voor kinderopvang. In het contract staan minimaal de maandelijkse kosten, de geboortedatum van het kind en de begin- en einddatum van de opvang vermeld. De gemeente ontvangt hier een kopie van. 9. De eigen bijdrage is € 600 per jaar (€ 50 of € 54,50 per maand, afhankelijk van het aantal betaalmaanden). U betaalt dit rechtstreeks aan de Peuteropvang. 10. De gemeente betaalt de meerkosten, bedrag y. (y = maandbedrag voor twee dagdelen Peuteropvang -/- eigen bijdrage). Bedrag y wordt rechtstreeks door de gemeente overgemaakt aan de Peuteropvang. 11. De bijdrage Peuteropvang geldt voor twee afzonderlijke korte dagdelen (dus niet 5 tot 7 uren op 1 dag). 12. Als u de eigen bijdrage niet kunt betalen, vraagt u bijzondere bijstand aan bij de gemeente. 13. Als u kinderopvangtoeslag kreeg, maar door een wijziging in uw situatie in aanmerking komt voor de bijdrage Peuteropvang, dan kan uw kind zonder onderbreking op de Peuteropvang blijven. 14. Elke wijziging die van invloed is op de bijdrage Peuteropvang, geeft u onmiddellijk door aan de gemeente.

Aanpassen regeling Als het tijdens de uitvoeringsperiode 2015-2018 nodig blijkt om de bovenstaande regels en/of bedragen aan te passen, dan gebeurt dit via een collegevoorstel. De wijziging wordt direct daarna aan de betreffende ouders en via de gemeentelijke website bekend gemaakt.

4. Voorschoolse Educatie

Indicatie door zorgprofessional De opvoeding van een kind is een primaire taak van de ouders. Omdat de ontwikkeling van kinderen zich op allerlei domeinen afspeelt, staan de ouders er niet alleen voor. De gemeente heeft een wettelijke taak op het gebied van de jeugdgezondheidszorg van 0 tot 19 jaar, met name in de preventieve sfeer. Vrijwel alle ouders in Alphen-Chaam bezoeken het consultatiebureau. Hier wordt de ontwikkeling van baby’s en peuters goed in de gaten gehouden en krijgen de ouders zo nodig advies. Als een consultatiebureau arts of andere zorgprofessional constateert dat er sprake is van een (taal)achterstand, komt het kind vanaf 2-jarige leeftijd in aanmerking voor Voorschoolse Educatie. Dit bevordert een goede start in groep 1 van het basisonderwijs.

VVE middelen De gemeente krijgt VVE middelen van het rijk om achterstanden aan te pakken (VVE = Voor- en Vroegschoolse Educatie). De gemeente heeft de regie over het voorschoolse deel, de basisscholen over het vroegschoolse deel. In 2011 is het VVE beleid in Alphen-Chaam ontwikkeld. Vanwege de kleinschaligheid is gekozen voor maatwerk en niet voor aparte, volwaardige ‘VVE locaties’. Er is vooral ingezet op de deskundigheidsbevordering van de pedagogisch medewerkers, de aanschaf van VVE materialen en de vergoeding van extra speelzaaluren (derde dagdeel peuterspeelzaal). Zowel op de peuterspeelzalen als op de kinderdagverblijven in Alphen-Chaam wordt met officiële, gecertificeerde VVE programma’s gewerkt. Hierdoor profiteren ook niet-geïndiceerde kinderen ook automatisch mee van het VVE beleid. Naast het derde dagdeel peuterspeelzaal is er sinds 2014 ook een vergoeding mogelijk voor individuele begeleiding.

Voorschoolse Educatie op de PeuteropvangVanaf 2015 gaat de Voorschoolse Educatie over naar de Peuteropvang. Ook dan verstrekt de gemeente alleen een VVE vergoeding op basis van een indicatie. Peuters leren het meest van het omgaan met leeftijdsgenootjes. De Voorschoolse Educatie zal daarom veelal bestaan uit een extra dagdeel Peuteropvang. De ouders nemen in dat geval twee dagdelen af en de gemeente vergoedt het derde dagdeel voor 40 weken per schooljaar. Indien een derde dagdeel niet mogelijk of wenselijk is, kan het kind extra individuele begeleiding krijgen tijdens de reguliere dagdelen. Op pagina 6 wordt een indicatie gegeven van de kosten van Voorschoolse Educatie.  

5. Begroting 2015

Bijdrage Peuteropvang Er is € 33.600 gereserveerd voor de bijdrage aan kostwinnersgezinnen.

Twee dagdelen Peuteropvang kost ongeveer € 1.800 per jaar. De eigen bijdrage is € 600, dus de bijdrage Peuteropvang kost de gemeente jaarlijks circa € 1.200 per kind. Uit de cijfers van buurgemeenten blijkt, dat zo’n 25% tot 30% van de gezinnen in aanmerking komt voor een bijdrage Peuteropvang. Met de prognose voor 2015 gaan we er van uit van 110 peuters die gebruik gaan maken van de Peuteropvang in Alphen-Chaam. Als 28 kinderen uit kostwinnersgezinnen komen, vergoedt de gemeente in totaal ongeveer € 33.600 (28 x € 1.200).

Voorschoolse Educatie Er is € 10.508 gereserveerd voor de uitvoering van Voorschoolse Educatie. Het budget wordt besteed aan het derde dagdeel Peuteropvang of aan individuele begeleiding. De kinderopvangorganisatie zorgt in principe zelf voor de deskundigheidsbevordering van de pedagogisch medewerkers en de vernieuwing van VVE materialen.

Tot nu toe zijn er op de peuterspeelzalen niet veel peuters die een VVE vergoeding krijgen, hooguit 10 kinderen per jaar. In de nieuwe situatie kan dat veranderen, dus in het rekenvoorbeeld gaan we uit van 15 kinderen. In de onderstaande kostentabel wordt een fictieve situatie geschetst.

Extra dagdeel Peuteropvang Een 3e dagdeel Peuteropvang kost jaarlijks ongeveer € 800 per kind. De gemeentelijke gaat uit van een vergoeding voor 40 weken per jaar. Afhankelijk van de aanbieder, gaat het om 2,5 tot 3,5 uren per week. Het wettelijk maximum uurtarief (2014) is € 6,70, dus 3 uur Peuteropvang kost circa € 20 per week (40 x € 20). Individuele begeleiding De gemeente vergoedt € 30 per uur voor individuele begeleiding. Hierin is de voorbereidingstijd van de pedagogisch medewerker meegenomen. Het kost jaarlijks minimaal € 360 (12 uren) en maximaal € 540 per kind (18 uren). In principe worden 12 uren per jaar vergoed. Deze uren worden verdeeld over een bepaalde periode, bijvoorbeeld een kwartier per week. Op indicatie van een zorgprofessional kan de begeleiding worden uitgebreid tot 18 uren.

Kosten Voorschoolse Educatie 2015 (indicatief)