Besluit van het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Amsterdam houdende regels omtrent Welstandsbeleid Passagiersvaart Amsterdam 2019

Ondertekening

Bijlage 1: Landelijke regelgeving

De Woningwet

De term ‘welstand’ is op dit moment vooral onderdeel van de Woningwet.

Gemeenten mogen sinds 2013 zelf beslissen of en waar ze welstandsbeleid willen voeren. Voorwaarde is dan wel dat gemeenten een lokale welstandsvisie opstellen, zodat duidelijk is volgens welke criteria zij toetsen. Bouwwerken die niet voldoen aan redelijke eisen van welstand krijgen geen bouw- of omgevingsvergunning.

Hoewel vaartuigen geen bouwwerken zijn, gebruikt deze notitie dezelfde systematiek omdat de doelstelling vergelijkbaar is.

De Omgevingswet

In de nieuwe Omgevingswet, die naar verwachting in 2021 van kracht wordt, zijn gemeenten verplicht om een Omgevingsvisie op te stellen. Die moet de hoofdlijnen bevatten van de voorgenomen ontwikkelingen, het gebruik, het beheer, de bescherming en het behoud van het grondgebied.

Ook moet de Omgevingsvisie de gewenste kwaliteit van de fysieke leefomgeving bevatten, waaronder de cultuurhistorische waarden. Het staat gemeenten daarbij vrij om al dan niet welstandsbeleid te voeren. In de nieuwe Omgevingswet krijgen gemeenten ook een zorgplicht voor de kwaliteit van de woon-, leef- en werkomgeving. Gemeenten moeten zorgen voor een goede omgevingskwaliteit, dat wil zeggen voor een leefomgeving die veilig, gezond en aantrekkelijk is. Gemeenten krijgen de vrijheid om zelf te bepalen op welke wijze zij hun zorg-plicht invulling willen geven.

In de toekomst zal dit beleid dus mogelijk binnen het kader van deze wet ingepast gaan worden in een groter geheel. Voor het moment is gekozen voor een separaat beleid.

Bijlage 2: Beschermd stadsgezicht en UNESCO Werelderfgoed

Kaart Beschermd Stadsgezicht en Werelderfgoed

Welstand – De schoonheid van Amsterdam

Beschermde Stadsgezichten

Bijlage 3: Scheepstermen

Romp

De scheepsromp is het drijflichaam van een schip. De romp van een historisch schip is doorgaans van hout, ijzer of staal gemaakt. Rompen van moderne vaartuigen worden vaak van aluminium of polyester gemaakt. Een scheepsromp bestaat uit diverse onderdelen, die hieronder omschreven zijn.

Spanten

Een spant is een houten of stalen balk of profiel, waaruit de romp van een schip is opgebouwd. Spanten worden op regelmatige afstand van elkaar bevestigd en vormen zo een spantenraam, het geraamte van een schip. Elke spant wordt op maat gebogen, zodat een vloeiende rompvorm ontstaat.

Scheepshuid

De scheepshuid wordt gevormd door houten huiddelen of huidplanken, of door stalen huidplaten of huidgangen, die aan de spanten zijn bevestigd. Houten huiddelen worden daartoe in de juiste kromming gebracht door ze krom te branden. Stalen huidplaten worden in de juiste kromming gebogen. Stalen huidplaten kunnen aan de spanten bevestigd worden door ze met klinknagels vast te klinken of door ze vast te lassen. Veel oude schepen die nog voor de Tweede Wereldoorlog zijn gebouwd zijn nog geklonken. Moderne aluminium vaartuigen worden gelast. Polyester boten worden met behulp van een mal gemaakt van hars, glasvezel en polyester.

Overnaads

Overnaadse bouw is een methode voor het bouwen van rompen van schepen door houten planken of stalen platen, ook huidgangen genoemd, zodanig te bevestigen, dat ze elkaar aan de randen overlappen. De overlappende verbinding wordt een land genoemd. De overlappende huidgangen werden aanvankelijk aan elkaar geklonken met klinken of draadnagels; later werden de naden gelast of gejoggeld.

Berghout, boeisel en potdeksel

Het berghout is een horizontale stevige plaat of strip, die op het breedste deel van de romp bevestigd is en die als stootrand of schuurlijst dient. Het bovenste gedeelte van de scheepsromp boven het berghout heet het boeisel of de boeiing. Het boeisel wordt aan de bovenzijde afgewerkt met een potdeksel, een horizontale rand langs de bovenzijde van de romp.

Zeeg

De zeeg is een gebogen lijn in de constructie van de romp. De zeeg is zichtbaar in het oplopen van het dek naar de voor- en achterzijde in de lengterichting van een vaartuig.

De zeeg draagt bij aan het draagvermogen van de romp en voorkomt het binnenlopen van vaarwater. De opbouwen van een vaartuig volgen doorgaans de zeeglijn van de romp.

Dekken en gangboorden

De dekken en gangboorden zijn de horizontale loopvlakken die bevestigd zijn aan de romp. Schepen hebben doorgaans een voordek en een achterdek en aan de zijkanten van het laadruim een gangboord.

Bakdek

Een bakdek is een duidelijk verhoogd voordek. Een bakdek wordt onder andere toegepast bij bakdekkruisers, waarbij de salon zich bevindt in het bakdek.

Geveegd

Een geveegde kont is een uitdrukking voor een vloeiend in het water weglopende achtersteven. Bij een geveegd schip komt het achterschip zeer geleidelijk uit het water waardoor de achtersteven gedeeltelijk boven water hangt. Een geveegd achterschip laat het water makkelijk los.

Vol

Een schip heeft een volle kont wanneer de lijnen sterk gekromd zijn tot een ronde vorm.

SpitsgatEen spitsgat is een uitdrukking voor de vorm van het achterdeel van een schip, dat zeer ruime ronde boegen heeft, die onder een hoek bij elkaar komen bij de achtersteven en daar een hoek vormen.

Spiegel

Een spiegel is de term voor de platte achterkant van een schip boven de achtersteven.

Opbouw

Schepen hebben bovenop de scheepsromp diverse constructies, bedoeld om de functie waarvoor het schip is gebouwd mogelijk te maken. Hieronder volgt de omschrijving van de meest voorkomende opbouwen. Stuurhut Een constructie met rondom ramen, van waaruit een schip wordt bestuurd. De stuurhut bevat naast het stuurwiel ook de bedieningshandels van de scheepsmotor en de keerkoppeling, een instrumentenpaneel met meters en waarschuwingslampen en het bedieningspaneel van de navigatieverlichting.

Roef

De roef is de opbouw op een schip die bedoeld is als schipperswoning. Een roef heeft doorgaans ramen aan de zijkanten. Bij een motorschip is de roef vaak direct achter of soms voor de stuurhut gebouwd.

Ruim

Het ruim of laadruim is bedoeld om de lading of vracht van een schip in te kunnen vervoeren. Bij passagiersvaartuigen is het ruim vaak voorzien van een vaste of (gedeeltelijk) demontabele opbouw waarbinnen de verblijfsruimte voor de passagiers is ingericht.

Den

De opstand van het laadruim die boven de scheepsromp uitsteekt heet de den.

Luikenkap of dak

Bij vrachtschepen sluit de luikenkap het laadruim aan de bovenkant af. De luiken die samen de luikenkap vormen zijn doorgaans van hout of metaal. Bij passagiersvaartuigen is het dak van het ruim doorgaans uitgevoerd als vaste of (gedeeltelijk) demontabele constructie van hout, metaal of zeildoek

Ramen, lichtluiken, lichtranden en patrijspoorten

Bij schepen komen diverse vormen van lichttoetreding voor. In de opbouwen, stuurhut, roef en den zijn vaak ramen, lichtranden en/of patrijspoorten aangebracht. Lichtranden en patrijspoorten zijn ronde of ovale ramen; lichtranden zijn gesloten, patrijspoorten kunnen opengezet worden, zodat ze ook verse lucht toelaten. Bij historische vaartuigen zijn de ramen meestal in een getoogd houten kozijn gezet. Getoogd wil zeggen dat ze aan de bovenkant en soms ook aan de onderkant boogvormig zijn.

Koekoek

Een koekoek is een lichtkap die op het dek of het dak van opbouwen wordt geplaatst. Een koekoek is vaak gemaakt van hout en soms van staal. Doorgaans heeft een koekoek scharnierende raampjes, zodat een koekoek licht binnenlaat, maar ook verse lucht.

Reling

Op het potdeksel van het schip en langs het dak van de opbouw zijn vaak voor de veiligheid relingen aangebracht, om te voorkomen dat mensen overboord vallen. Relingen zijn doorgaans gemaakt van verticale stalen scepters met een horizontale stalen of houten verbinding.

Stuurinrichting

Roer

Een schip wordt gestuurd met een roer: een aan het achterschip bevestigde verticale draaibare constructie van hout of staal.

Stuurwiel

Een stuurwiel, ook stuurrad of haspel genoemd, is een houten of stalen spaakwiel, dat via een overbrenging het roer bedient, waarmee een schip gestuurd wordt.

Helmhout

Een helmhout is een stevige hefboom die aan de bovenzijde van het roer bevestigd is en waarmee een schip gestuurd kan worden. Aan de bovenkant van het roer of het helmhout is vaak een roerklik aangebracht, een doorgaans houten sierstuk vaak met beschilderd houtsnijwerk. Een helmhout komt veel voor op zeilschepen.

Zwaard

Een zwaard is een houten of metalen peervormige stevige platte plaat, die aan de zijkant van een schip is bevestigd. Een zwaard of zijzwaard kan omhoog en omlaag scharnieren; in de lage stand steekt het zwaard een stuk in het vaarwater. Zwaarden zijn bedoeld om onbedoelde zijwaartse verplaatsing van een schip te voorkomen. Daarom komen zwaarden vooral op zeilschepen voor, die door de wind in de zeilen opzij gezet kunnen worden. Zwaarden worden via een staalkabel met een zwaardlier op het achterdek bediend. Een zwaardlier is een tandwielkast met een jaagwiel, waarmee de as van de lier wordt rondgedraaid, om het zwaard met behulp van de staalkabel omhoog te draaien.

Bevestigingsmateriaal

Anker

Een anker is een zwaar metalen voorwerp met daaraan bevestigd een lang stuk touw, staalkabel of ankerketting. Een anker is bedoeld om zich in de bodem van het vaarwater vast te haken, zodat het schip op zijn plek blijft liggen. Er zijn veel soorten en vormen ankers, maar de meest voorkomende zijn het stokanker, klipanker en dreganker.

Bolders en bolderkasten

Een bolder is een stevige korte paalvormige constructie, op het schip of op de wal, waarop een tros of meertouw kan worden belegd, oftewel vastgemaakt. Er bestaan veel soorten en vormen bolders. Grotere schepen hebben vaak een bolderkast die de bolders op het voor- en achterdek van het schip omgeven en steunen.

Beting

De beting of sleepbeting is een stevige constructie van twee verticale buizen verbonden aan een horizontale buis die op het achterdek van een sleepboot staat. Over de beting lopen de sleepkabels, waarmee een sleepboot één of meer schepen voortsleept.

Overige scheepsonderdelen

Navigatieverlichting

Varende schepen hebben doorgaans navigatieverlichting, zoals een toplicht, heklicht, bakboord- en stuurboordlicht, fluitlicht, ankerlicht, afmeerlicht en schijnwerper.

Luchthapper

Een luchthapper is een gebogen buis die boven de machinekamer geplaatst wordt en die verse lucht naar de scheepsmotor voert.

Naamborden Schepen hebben doorgaans naamborden op de boeg, op het dak van de roef of aan de achterkant van de roef, of aan de zijkanten van het gangboord op het potdeksel staan. Een naambord is vaak van hout met sierletters in beschilderd houtsnijwerk.

Vlaggenstokhouder

Een varend schip voert tijdens de vaart doorgaans de vlag van het land van herkomst aan de achterzijde van het schip. Een schip heeft daartoe een vlaggenstokhouder.

Interieur

Sommige vaartuigen hebben nog een cultuurhistorisch waardevol interieur van roef, stuurhut of andere verblijfsruimten. Het interieur kan veel informatie bevatten over de geschiedenis van het schip en kan van invloed zijn op de cultuurhistorische waarde ervan.

Aanpassingen Vaartuigen die gebruikt worden als passagiersvaartuig kunnen voor dit gebruik zijn aangepast. Daarbij kunnen de aanpassingen op de volgende wijze tot stand zijn gekomen.

Replica Een replica is een unicum en een aantoonbaar zo exact mogelijk nagebouwd vaartuig, waarvan het origineel gebouwd is voor 1965, maar verloren is gegaan. Een replica is een nieuwgebouwd vaartuig, dat het verhaal vertelt van een niet meer bestaand origineel. Het verhaal dat met een replica verteld wordt is vanuit cultuurhistorisch oogpunt gezien belangrijker dan het feit dat het materiaal nieuw is. Een replica kan dus in aanmerking komen voor het segment Historisch en/of Beeldbepalend, ook al is het na 1970 en van nieuwe materialen gebouwd. Als het origineel nog bestaat of er al een replica bestaat dan is het kopie, die niet in dit segment valt.

Reconstructie Een reconstructie is het in de oorspronkelijke vorm herstellen van een vaartuig.

Restauratie Een restauratie is een vervanging van versleten materiaal door middel van hetzelfde soort materiaal.

Verbouwing Een verbouwing is een scheepsbouwkundige wijziging aan de romp en/of de opbouw van een bestaand vaartuig.

Bijlage 4: Scheepstypen

Aak

De Aak is een niet op een steven gebouwd zeilend of gesleept vrachtschip. Het opvallendste kenmerk van een Aak is dat de brede overnaadse huidgangen in het voorschip en het achterschip bij elkaar worden gehouden zonder gebruik te maken van een stevenbalk. De vlakgangen in de kop lopen tot aan het dek of bovenboord toe op. Dit deel noemt men de heve. Aken zijn vrij licht gebouwd en hebben geen stuiten en weinig zeeg. Aan de achtersteven is een doossteven bevestigd voor het aanhangen van het roer. Aken werden eerst in hout, later in ijzer en daarna in staal gebouwd. Met aken werd alle voor- komende (bulk)vracht over de binnenwateren vervoerd.

De ‘Aak’ is een verzamelnaam voor vele ondersoorten. Deze werden genoemd naar het gebied waar het schip was gebouwd of naar het soort lading waarvoor het schip werd gebruikt. Diverse ondersoorten bestaan inmiddels niet meer. Van een aantal ondersoorten zijn nog wel exemplaren bewaard gebleven, waaronder

Hagenaar

De ‘Hagenaar’ was aanvankelijk een verzamelnaam voor verschillende aken die vaak op Den Haag voeren, maar werd later vooral gebruikt als naam voor een aak waarvan de maten waren afgestemd op de maatvoering van de Wagen- brug in Den Haag. De Wagenbrug was een vaste brug, die aanvankelijk 2.40 m hoog was, maar na 1928 slechts 2.30 m. De bovenkant van de helmstok, de bovenkant van de mastkoker en de bovenpunten van de stevens lagen in een één lijn om onder de smalle en lage Wagenbrug door te kunnen. Daartoe moest dan ook nog het bovenstuk van de anker- en strijklier opklapbaar zijn.

Veel onderdelen zoals zwaarden, strijkklampen en de schildpadblokken van de zwaardlieren waren vaak wegneembaar. Daartoe konden enkele centimeters gewonnen worden, wat belangrijke winst opleverde. Dit schip vervoerde vooral bouwmaterialen door de grachten van Den Haag.

Het type is veel gebouwd eind 19de, begin 20e eeuw, eerst als zeilschip, later werden ze veelal gemotoriseerd.

Hasselter aak

De ‘Hasselter aak’ werd gebouwd in de steden in Noordoost Overijssel, zoals Hasselt, Zwartsluis, Kampen en Dedemsvaart. Ze werden vooral gebruikt voor het vervoer van turf, maar ook wel voor zand, grind en voor de ‘wilde vaart’, oftewel het varen waar er maar lading te verschepen is.

Kagenaar

De ‘Kagenaar’ is een kleine aak, die goedkoop te bouwen was. In Zuid-Holland was het een populair vaartuig in de land- en tuinbouw. Een Kagenaar werd meestal niet gezeild maar ‘gewogen’. Dat wil zeggen dat het scheepje werd voortbewogen met een weegboom, een lange stok die in een uitsparing op het achterschip gestoken kon worden. De schipper liep op de kant en duwde met de weegboom het schip vooruit.

Rietaak

De ‘Rietaak’ werd gebruikt voor het snijden en vervoeren van riet, dat vooral werd gebruikt als dakbedekking of voor rietmatten.

IJsselaak

De ‘IJsselaak’ werd specifiek gebouwd voor de vaart op de Hollandse IJssel en was bedoeld voor het vervoer van zand en grind.

Zandaak

De ‘Zandaak’ werd gebruikt voor het vervoer van zand. Ze werden vaak gebouwd voor het baggerbedrijf.

Stevenaak

De ‘Stevenaak’ was bedoeld voor de vaart op de rivieren en was een snel rivierzeilschip. De Stevenaak behoort eigenlijk niet tot de aken, omdat het geen heve heeft, maar een wat spits toelopend en naar voren stekend en uitwaai- erend voorschip. Een Stevenaak wordt ook wel een Rijnschip of Rivierschip genoemd.

Dekschuit en Motordekschuit

Dekschuit is de algemene term voor een schip zonder eigen voortstuwing en zonder tuigage. Het vrij vlakke dek ligt gelijk met de bovenzijde van de romp en is van voor- tot achtersteven gesloten. Wel bevinden zich in het dek toegangsluiken tot het inwendige van de romp. Dekschuiten waren vooral in gebruik als ‘lichter’ om lading van zeeschepen naar de binnenstad te vervoeren. Ze zijn nog veel in gebruik voor opslag in steden, bijvoorbeeld van bouwmateriaal. De dekschuit kan ook als drijvende werkvloer worden gebruikt.

Een motordekschuit is een dekschuit met eigen voorstuwing. Motordekschuiten hebben een gesloten dek en weinig zeeg en zijn meestal voorzien van een ronde kont. De machinekamer bevindt zich voor de stuurhut op het achter- schip. De stuurhut heeft meestal een wegklapbare bovenkant en is over het al- gemeen voorzien van een horizontaal stuurwiel. Vaak bevindt zich op het voorschip een roefje. Motordekschuiten zijn gebouwd als werkschepen waarop lading aan dek kon worden gezet, veelal bouwmaterialen of machines.

Kast

De kast is een vrij groot stalen vrachtschip met een steile voorsteven en een geveegd achterschip met rechtopstaand hek. Kasten hebben alleen op het voor- en achterschip een boeisel; langs het gangboord loopt een voetreling. De kast werd in eerste instantie gebouwd als zeilschip of als sleepschip, maar later ook als motorschip. De schipper bestelde de maat van het schip aan de hand van de lengte van de sluizen in het gewenste vaargebied. Een bekend type kast is de Friese maatkast. De maten daarvan waren afgestemd op de maten van de sluis van Stavoren. Een ander bekend type is de Kempenaar, die geschikt was om te varen in de Belgische Kempen.

Klipper

De klipper heeft een S-bocht in de voorsteven. De klipper is een snel zeilschip met een vooruitstekend en uitwaaierend voorschip en een geveegd achter- schip. Het roer wordt door het dek gestoken, waardoor je kon sturen met een stuurrad in plaats van met een helmstok. Klippers zijn ontworpen voor de vrachtvaart en werden aan het eind van de 19e eeuw gebouwd in ijzer en staal. Klippers waren voor de bulkvaart in gebruik op de rivieren, de Zeeuwse stro- men en de Wadden.

Kenmerkend voor Zeeuwse klippers is het rechtopstaande hek. Klippers met een naar buiten vallend hek zijn vaak Friese klippers.

Klipperaak

De ‘Klipperaak’ heeft de kop van een klipper, maar een vol en rond achter- schip, met een aangehangen in plaats van met een doorgestoken roer. Zo werd meer ruimte in het achterschip gecreëerd voor bewoning en werd meer laadvermogen verkregen. De Klipperaak werd voor dezelfde doeleinden ge- bruikt als de klipper, het varen met bulkgoed.

Er zijn vele varianten Klipperaken gebouwd, maar de meest voorkomende was de ‘Klipper met paardenkont’. Dit schip had een bolle, wat tjalkachtige achter- kant. Ook de kop van een Klipperaak werd vaak wat minder vooruitspringend. De kop van een Klipperaak is vaak wat voller en plomper, soms bijna stomp.

Kotter

Een ‘Kotter’ is oorspronkelijk een S-spant zeilschip, dat vooral voor de zeevisserij is gebruikt. Ze werden eerst in hout gebouwd en later van staal. De oudere typen zijn slanke schepen met een hoge scherpe steile steven en meestal een geveegd achterschip met een naar buiten vallend boeisel. De modernere kotters zijn gebouwd als motorschip. Op viskotters is meestal duidelijk de lettercode van de thuishaven en een volgnummer zichtbaar, naast de naam van het schip.

Kraak

De ‘Kraak’ is een ijzeren of stalen vrachtschip met een steile voorsteven en een geveegd achterschip. Kraken zijn gebouwd als zeilschip en ook als sleepschip.

Meest opvallende kenmerk van een kraak is dat de voorsteven boven het berg- hout naar binnen knikt. Kraken werden vaak gebouwd met een lage kruip- hoogte. Het waren vaak paviljoenschepen. Kraken werden vooral op

Zuid-Hollandse werven gebouwd en waren in gebruik als bulkschip op de binnenwateren en de rivieren. Er zijn nog maar weinig kraken bewaard gebleven.

Luxe motor en Beurtmotor

De ‘Luxe motor’ en de ‘Beurtmotor’ zijn vrachtschepen, die vanaf ongeveer 1910 veel zijn gebouwd. Het was het eerste type schip dat specifiek gebouwd werd voor voortstuwing met een verbrandingsmotor, terwijl voorheen vracht vervoerd werd met zeilschepen en stoomschepen. De term ‘luxe motor’ komt van de relatief grote roef met comfortabele woning die in het achterschip gerealiseerd kon worden. Deze waren beduidend groter dan de krappe lage roefjes van de zeilende vrachtvaarders van die tijd. Scheepsmotoren waren vrij prijzig, zodat alleen de rijkere schippers zich een dergelijk schip konden veroorloven.

Luxe motor

Een ‘Luxe motor’ heeft een vrij scherpe verticale voorsteven, een flinke zeeg en een geveegd achterschip. Het scherpe voorschip en de geveegde kont lijken nog op de sleepschepen en stoomschepen, maar het schip heeft meer zeeg. De kop ligt flink hoger dan het achterschip. Aanvankelijk werden luxe motoren nog gebouwd met een hulptuig, zodat zij zo nodig een zeil konden bijzetten. Veel luxe motoren waren voorzien van een hijstuig met zelflosser, zodat ze zonder gebruik te hoeven maken van een kraan op de wal zelf hun lading konden lossen.

Beurtmotor

Een speciaal type luxe motor is de ‘Beurtmotor’. Met deze schepen werden veel lijndiensten (beurtvervoer) onderhouden. Vaak had de beurtmotor een breed en zwaar uitgevoerd berghout. Meestal had de beurtmotor een groot voordek, zodat lading los aan dek kon worden geplaatst. In de regel had een beurtmotor een hijstuig, waarmee het zelf lading kon lossen.

Ponton

Een ‘Ponton’ is een rechthoekig drijflichaam met een plat dek en zonder op- bouw. Meestal werden zij gebouwd als platform, bijvoorbeeld voor een drijvende kraan of bok, een baggermolen of als opslag voor gereedschap of als werkplatform. Pontons zijn vaak verbouwd tot woonark.

Rondvaartboot

Een motorvaartuig met een geringe kruiphoogte en een bijna geheel glazen opbouw op een lage, vrij brede romp, met een bijna vlakke spiegel, met een stuurstand aan de voorzijde van de passagiersaccommodatie, bestemd voor korte rondvaarten voor passagiers.

Sleepboot

De ‘Sleepboot’ of kortweg ‘sleper’ is een schip dat aanvankelijk is gebouwd om zeilende vrachtschepen tegen wind en stroom in te kunnen slepen. Sleepboten zijn robuuste schepen met een scherpe steile voorsteven, een oplopende zeeg en een sterk geveegd achterschip met een steil naar binnen vallend hek.

Op het achterdek staat een ‘beting’, waaraan de sleeplijnen worden bevestigd. Een beting is een zeer sterke bolder, een H-vormige constructie van twee verticale buizen en een horizontale buis. Sleepboten zijn voorzien van een grote en sterke motor.

Sleepboten met een versterkte kop worden in de winter gebruikt als ijsbreker. Tegenwoordig worden sleepboten veel gebruikt om grote schepen de haven in te slepen.

Amsterdammertje

Een bekend type vrij slanke sleepboot is het Amsterdammertje. Dit is een typische havensleepboot die door zijn lage kruiplijn ook in de Amsterdamse grachten kon worden ingezet.

Opduwer

Een ander type sleepboot is de ‘Opduwer’. Dit zijn kleine motorbootjes van

4 tot 7 meter, die begin 20e eeuw veel gebouwd zijn om zeilende vrachtschepen voort te duwen. Opduwers fungeerden zo eigenlijk als externe scheepsmotor.

Snik

Een ‘Snik’ is een open, platboomd vaartuig, dat geboomd, getrokken of gezeild kon worden. De Snik is eeuwenlang vooral gebruikt als trekschuit voor het vervoer van mensen en goederen langs de vele kanalen die Nederland rijk is. Het was lange tijd het belangrijkste vervoermiddel van ons land.

Een Snik is een houten en later een stalen scheepje met een vrijwel rechte, sterk voorovervallende voorstevenbalk en weinig zeeg. Snikken kwamen vooral veel voor in Groningen, Friesland en Holland. Men kende daarom de Groninger snik, de Friese snik en de Hollandse snik. De Groninger snik voer met name in de maren (vaarwegen) op het Hoge Land en in de Veenkoloniën met turf en stukgoed. De Friese snik was meestal uitgevoerd als zeilschip, om ook de Friese meren over te kunnen steken. In Zeeland en Brabant kende men ook zeilende snikken, die werden gebruikt om verse vis vanaf grotere vissersschepen landinwaarts te transporteren.

De Snikken die specifiek werden gebouwd voor passagiersvervoer hadden over de volle breedte van het schip van voor tot achter een roef, zodat de passagiers ook met koud en nat weer droog konden zitten.

Er zijn weinig originele snikken bewaard gebleven. Wel zijn er enkele replica’s gebouwd, zodat mensen kunnen ervaren hoe een trekschuit in z’n werk gaat.

Spits

De ‘Spits’ is een type vrachtschip afkomstig uit België. Het is een ijzeren of stalen vrachtschip (voorheen ook in hout of met een houten vlak gebouwd) met een steile voorsteven, een bol voorschip en bol achterschip met doossteven en aangehangen roer, bij sleepspitsen vaak een ‘klaproer’. De spits is soms voor- zien van een koproer. Het zijn lange relatief smalle schepen met een groot vrachtruim in verhouding tot de breedte. Spitsen hebben weinig zeeg. Zij worden nog veel gebruikt in Zuid-Nederland, België en Noord-Frankrijk. De maatvoering is afgestemd op de kanalen in België en de sluizen in Frankrijk en bedraagt meestal 38 tot 39 meter in de lengte en 5 meter in de breedte. Spitsen zijn gebouwd als sleepschip of jaagschip en later als motorschip.

Ook de spitsen werden als maatschip gebouwd. Elk type spits heeft zijn eigen kenmerken. Zo onderscheiden we bijvoorbeeld de Maasspits, de Verdunspits, de La Louvièrespits, de Moerbekespits, de Tielrodespits en nog veel meer typen Belgische spitsen. Deze spitsen zijn vaak uitgerust met een woning in de roef voorzien van fraaie ornamenten, zoals houtsnijwerk, schilderingen en versierd glas. Daarnaast bestaan ook de Hollandse spits en de Franse spits. Want ook op Nederlandse werven werden spitsen gebouwd, zoals bijvoorbeeld her- kenbaar is in de naam van het type Dedemsvaartse spits.

Steilsteven

De ‘Steilsteven’ is één van de laatste zeilende vrachtschepen. Later zijn de Steilstevens veelal gemotoriseerd. Een Steilsteven is een schip met een recht naar beneden vallende voorsteven, vandaar de naam, en een bol achterschip, de zogenoemde paardenkont. Meestal hadden Steilstevens stalen zwaarden en niet veel zeeg. Het achterschip is voorzien van een doossteven en een aangehangen roer. Het bolle achterschip zorgde voor meer ruimte voor de woning en tegelijkertijd voor meer laadvermogen. Een Steilsteven is relatief breed ten opzichte van de holte. Zij waren in gebruik als bulkschip, vooral voor het vervoer van turf.

Tjalk

De ‘Tjalk’ was lange tijd het meest voorkomende type zeilende vrachtschip in Nederland. De naam werd al in de 17e eeuw gebruikt om schepen met ronde boeg aan te duiden. Aanvankelijk werd de Tjalk gebouwd in hout, maar later in ijzer en daarna in staal. Kenmerkend zijn een rechthoekige dekvorm en de fraai gebogen ronde voor- en achtersteven. Verdere kenmerken zijn invallende boeisels bij voor- en achterschip, een breed berghout, zwaarden en een aangehangen roer aan een doossteven.

Tjalken waren door heel Nederland in gebruik als vrachtschip, maar iedere provincie had zijn eigen kenmerken. Het scheepstype kent vele uitvoeringen. Zo bestaat onder andere de Drentse tjalk, de Groninger boltjalk, het Friese skûtsje en de Hollandse tjalk. Zowel zeetjalken als binnenvaarttjalken komen voor.

Zeetjalken waren vooral bestemd voor de kustvaart, tot aan Noorwegen toe. Een variant op de tjalk was de in Noord-Nederland bekende Bol of Bolschip. Dit was eveneens een zeilschip, maar eenvoudiger uitgevoerd dan een tjalk, met minder zeeg, minder hoge en ronde stevens en een smal berghout. Ook de Bol wordt onderscheiden in ondersoorten, zoals de Groninger bol, de Platte bol en de Bolle met boord.

Veerpont

Veerponten werden en worden gebruikt voor het overzetten van mensen, die- ren en vervoermiddelen. Sommige veerponten zijn verbouwd tot woonboot, vaak met een aangepaste opbouw erop.

Vissersschepen (botter, schouw, boeier, jol, hoogaars, hengst)

Rond de grote rivieren, de Zeeuwse wateren en het IJsselmeer (Zuiderzee) zijn veel typen vissersschepen gebouwd, voorheen van hout, later van staal en nog later ook van polyester. Bekende typen zijn de botter, schouw, boeier, jol, hoogaars en hengst. Voor zover deze voormalige vissersschepen nog behouden zijn gebleven, zijn de meeste later verbouwd als recreatievaartuig. Sommige typen, zoals de Lemster aak, worden nog veel naar oud model nieuw nagebouwd als recreatie- of wedstrijdvaartuig. De schepen die vooral gebruikt zijn als vissersschepen zijn: aakjes, kubboten, botters, schouwen (spekbakken) en kotters.

Westlander

De ‘Westlander’ is een ondiep en laag gebouwd schip voor de smalle vaarten, korte bochten en lage bruggen in het poldergebied van het Westland. Een westlander heeft een kenmerkende puntige voorsteven die uitloopt in een kort ijzeren uitsteeksel, een uitlopende doossteven. Tot de familie van de westlander behoort ook de bok. De westlanders waren veelal in gebruik als akkerschuiten voor het vervoer van groente en fruit uit het Westland naar

de steden. Er waren zeilende en motorwestlanders, maar een kenmerkende manier van voortbewegen is ook het ‘wegen’. Hiertoe zat er een sleuf, de ‘wegering’ in het achterdek, waar de schipper een lange stok, de weegboom in kon steken, om het scheepje zodoende lopend op de kant voort te kunnen duwen.

Bijboten

Bijboten zijn kleine bootjes, die bedoeld zijn om meegenomen te worden (vooral op binnenvaart- of zeeschepen) of als volgboot achter kleinere schepen en jachten te worden gesleept. Bijboten dienen als reddingboot, om te kunnen werken aan de buitenkant van het schip, voor het vervoer naar of van de wal, en het uitbrengen van het anker. Ook in de staand want visserij werden bij- boten gebruikt om fuiken, lijnen, kubben of ankerkuilen uit te zetten of op te halen. Er zijn zeer veel typen bijboten, die vaak plaatselijk in kleine series gebouwd werden. Bijboten werden vroeger vooral gebouwd in hout, later in ijzer en staal, maar tegenwoordig ook in polyester en in rubber. Vaak zijn bijboten gebouwd als roeiboot of gewrikte boot, maar zeilende bijboten kwamen ook voor. Tegenwoordig zijn bijboten veelal uitgerust met een buitenboordmotor. Bijboten worden op historische schepen vaak meegenomen hangend aan de davits of met behulp van de davits op het roefdak of de luikenkap gezet.

De bekendste bijboot is de ‘schippersvlet’. Andere bekende typen zijn de Hollandse boot, de schouw, de Brabantse boot, de jol, de Beenhakker, de vlieger en de sloep.

Jacht

‘Motorjachten’ en ‘Zeiljachten’ zijn aanvankelijk kleine scheepjes, speciaal gebouwd voor de pleziervaart. Meestal zijn zij gebouwd van dunne staalplaat, later ook van polyester. Jachten werden zowel door werven als in eigen beheer gebouwd. Begin 20e eeuw was een plezierjacht slechts voor weinigen weggelegd. Inmiddels komen er zeer vele typen en maten motorjachten en zeiljachten voor en is de watersport een populaire vrijetijdsbesteding geworden.

Baggerschepen

‘Baggerschepen’ zijn speciaal ontworpen om materiaal van de bodem op te nemen en naar een andere plaats te vervoeren. Baggerschepen worden onder andere gebruikt om havens en vaargeulen aan te leggen en op diepte te houden. Een oud type is de emmerbaggermolen en een bekend type op zee is de sleephopperzuiger.

Coaster of kustvaarder

Een ‘Coaster’ of ‘Kustvaarder’ is een handelsschip voor het vervoer van vracht langs de kust tot 35 zeemijl uit de kust. Veel coasters zijn gebouwd op Groninger werven voor de vaart op de Zuiderzee, de Waddenzee, de Oostzee en de vaart op Engeland. Kustvaarders hadden een lengte van maximaal 75 m een laadvermogen van maximaal 500 brt en werden gebruikt voor de kleine handelsvaart. Ze vervoerden vooral bouwmaterialen en hout. De Groninger coasters hadden als bijnaam ‘little grey devils’, omdat het kleine en handige schepen waren die op veel plaatsen konden komen.

Koopvaardijschepen

o.a. bulkschepen, stukgoedschepen, tankschepen, containerschepen en roroschepen

De koopvaardijvloot bestaat uit diverse soorten handelsschepen. De scheeps- typen zijn aangepast aan het soort lading, zoals bulk, natte lading, containers of auto’s. Nederland heeft nog altijd een sterke maritieme positie, zowel op het gebied van scheepsbouw als van rederijen. De schaalvergroting zorgt voor een voortdurende ontwikkeling naar steeds grotere schepen.

Lichtschip

Een ‘Lichtschip’ is een boot die is ontworpen als drijvende vuurtoren. Een lichtschip is daarmee een lichtbaken dat andere schepen waarschuwt voor zand- banken of andere obstakels of gevaarlijke gebieden. Een lichtschip is op een bepaalde positie verankerd. Lichtschepen hebben doorgaans geen eigen voortstuwing, maar wel motoren voor het opwekken van elektriciteit voor de lampen van de vuurtoren op het schip. Lichtschepen konden bemand of onbemand zijn. Lichtschepen hebben doorgaans een signaalrode kleur. Sinds de jaren ’80 zijn er geen lichtschepen meer als lichtbaken in functie.

Logger

Een ‘Logger’ is een zeevissersvaartuig voor de vangst van haring, dat rond 1850 in Nederland bekend werd. Aanvankelijk werden loggers gebouwd van hout, later van staal. Een logger viste met de vleet aan een lijn. Loggers waren snelle zeilschepen met een logger- of kottertuig. Een logger heeft een kenmerkende vorm met een steile steven, gestrekte romp en een sterk overhangend achterschip. Later werden de loggers gemotoriseerd. Ze waren de opvolgers van de houten bomschuiten, die op het strand getrokken werden om hun lading vis te lossen. Inmiddels zijn de loggers vervangen door trawlers.

Loodsboot

Een ‘Loodsboot’ is een boot die een loods aan boord van een zeeschip brengt. De loods brengt het zeeschip veilig een zeehaven binnen. Een loodsboot heeft op een vaste positie op zee en heeft diverse loodsen en loodsjollen aan boord. Een loodsjol is een kleine boot die de loods naar een zeeschip brengt. Vroeger werden de jollen geroeid, later werden ze voorzien van een motor. Tegenwoordig vaart de loods ook wel met een snelle motorboot, een loodstender, vanuit de haven naar een zeeschip toe om het de haven in te begeleiden. Een loodsboot is een stabiel zeewaardig schip met een flinke verblijfsaccommodatie voor de bemanning. Op het dek is ruimte voor de loodsjollen en voor kranen om de jollen van en aan boord te hijsen. Loodsboten kunnen uitgerust zijn met een mitrailleur of boordkanon ter verdediging van het zeegat.

Marineschepen

o.a. kruiser, torpedobootjager, kanonneerboot, torpedoboot, fregat, korvet, patrouillevaartuig, landingsvaartuig, mijnenlegger, mijnenveger, duikboot, transportschip, bevoorradingsschip, vliegdekschip. De Nederlandse marine kent vele typen marineschepen en oorlogsschepen. Doorgaans worden deze schepen, na dienst gedaan te hebben voor de Nederlandse marine, afgestoten en verkocht aan de marine van andere landen. Alleen niet-strategische schepen kunnen verkocht worden aan particulieren. Marineschepen zijn doorgaans grijs of zwart gekleurd en meestal voorzien van wapens.

Reddingsboot

Een ‘Reddingsboot’ is boot die is ontworpen voor het redden van mensen en schepen in nood. Door de tijden heen zijn er roeireddingsboten, zeilreddingsboten en motorreddingsboten gemaakt. De grootte en het type is afhankelijk van het gebruik en het soort vaarwater waarvoor ze zijn bedoeld. Er zijn open reddingssloepen, halve en geheel gesloten reddingsboten, vrijvalreddingsboten en zelf richtende reddingsboten. Reddingsboten zijn vaak opvallend sig- naalkleurig oranje.

Rijkswaterstaat dienstvaartuigen

o.a. patrouillevaartuig, werkschip, charter, tonnenlegger

De Nederlandse dienst Rijkswaterstaat kent diverse typen dienstvaartuigen. Doorgaans worden deze schepen na het einde van hun technische en/of economische levensduur verkocht, soms ook aan particulieren.

Schoener

Een ‘Schoener’ is een zeegaand zeilschip met 2 of meer masten, waarbij de achterste mast doorgaans langer is dan de voorste. De romp van een schoener heeft een S-spant met een diep stekende kiel. Rond 1900 zijn vooral in Groningen veel schoeners gebouwd voor de kustvaart. Na 1920 werden deze zei- lende vrachtschepen vervangen door motorvrachtschepen.

Trawler

Een “Trawler” is een vissersschip voor de vangst van diverse soorten zeevis. Aanvankelijk viste een trawler met scheerborden aan beide zijden, die het net uithielden. Deze trawlers werden zijtrawlers genoemd. Tegenwoordig gebruiken vissers hektrawlers, waarbij het net aan de achterkant van het schip over- boord wordt gezet. Hektrawlers zijn voorzien van vriesinstallaties om de vis aan boord te koelen en te conserveren.

Wad- en Sontvaarder

Een voorloper van de coasters was de ‘Wad- en Sontvaarder’, die vooral tussen 1900 en 1925 werden gebouwd. Het laadvermogen lag tussen de 125 en 250 ton. Het waren motorschepen, soms nog met een hulpzeil, die vooral op Groninger scheepswerven gebouwd zijn. Het type lijkt op de ‘luxe motor’, maar heeft een hoger boeisel met spuigaten of kantelkleppen en een hogere kop en kont, tegen overslaand zeewater. Het waren binnenschepen die ook dicht onder de kust konden varen tot aan de Oostzee toe.

Bijlage 5: Toelichting op aspecten en onderdelen van de criteria segment Groot

Het beeldmateriaal belicht aspecten en onderdelen die voorgeschreven, toegestaan of niet toegestaan zijn. Ze zijn bedoeld ter verduidelijking van de beschreven aspecten en onderdelen en zijn niet bedoeld als een limitatieve (dat wil zeggen uitputtende) opsomming. Ze hebben uitdrukkelijk alleen betrekking op de met name ge- noemde aspecten en onderdelen in het onderschrift bij de foto’s.

Vaartuigtypen

Meest voorkomende type vaartuigen

Het type rondvaartboot is van oudsher verbonden met de Amsterdamse grachten om passagiers te vervoeren. Het vaartuig heeft een geringe kruiphoogte en een bijna ge- heel glazen opbouw en een stuurstand aan de voorzijde.

Het type salonvaartuig is van oudsher zowel als passagiersvaartuig en als pleziervaar- tuig gebruikt. Salonvaartuigen zijn oorspronkelijk gezien niet bedoeld voor de historische binnenstad maar zijn historisch gezien wel een onderdeel van de Amsterdamse grachten geworden.

Het type bedrijfsvaartuig is van oudsher verbonden met de Amsterdamse grachten, vooral voor het vervoer van goederen. Het type trekschuit en veerpont was bedoeld voor het ver- voer van passagiers. Later zijn ook andere voormalige bedrijfsvaartuigen zoals vrachtschepen, visserijschepen en sleepboten aangepast en ingezet als passagiersvaartuig.

Het type bedrijfsvaartuig is van oudsher verbonden met Amsterdam en is op zorgvuldige wijze aangepast om passagiers te vervoeren. Het type trekschuit en veerpont was bedoeld voor het vervoer van passagiers. Later zijn ook andere voormalige bedrijfsvaartuigen zoals vrachtschepen, visserijschepen en sleepboten aangepast en in- gezet als passagiersvaartuig.

A Romp.

Toegestaan

De romp van dit moderne passagiersvaartuig heeft sierlijke lijnen en symmetrisch over de lengteas.

De romp van dit voormalige bedrijfsvaartuig heeft een duidelijke zeeg en is mooie gelijnd met een spitse hoge kop.

De romp van deze rondvaartboot van het Amsterdamse grachtentype is mooi gelijnd, heeft een oplopende steven, een bescheiden hoogte en breedte en laat het voor- en achterdek vrij.

De romp van deze rondvaartboot van het Amsterdamse grachtentype is mooi gelijnd, heeft een oplopende steven, een bescheiden hoogte en breedte en laat het voor- en achterdek vrij.

De romp van dit salonvaartuig heeft een duidelijke zeeg en is mooi gelijnd met een uitgesproken voor- en achtersteven.

De romp van dit salonvaartuig van het type bakdekker heeft een mooi gelijnde romp met een uitgesproken voor- en achtersteven.

Niet toegestaan

De romp van deze rondvaartboot heeft geen zeeg en mist sierlijke lijnen en rondingen.

Een dekschuit is niet toegestaan als passagiersvaartuig.

De romp van deze rondvaartboot heeft geen zeeg en mist sierlijke lijnen en rondingen.

De romp van deze rondvaartboot heeft geen zeeg en mist sierlijke lijnen en rondingen.

De romp van deze rondvaartboot heeft geen zeeg en mist sierlijke lijnen en rondingen.

De romp van deze rondvaartboot heeft geen zeeg en mist sierlijke lijnen en rondingen.

B. Opbouw

Toegestaan

Dit tot passagiersvaartuig omgebouwd vrachtschip heeft de roef behouden en subtiel een passagiersaccommodatie toegevoegd. Voor- en achterdek zijn voldoende vrij.

Dit vaartuig is van oorsprong een mooi gelijnde sleepboot. De opbouw past in voldoende mate bij het type vaartuig.

De opbouw van deze moderne rondvaartboot is aantrekkelijk door het ritme en de symmetrie van de ramen en door de gebogen daklijn.

De opbouw van deze klassieke rondvaartboot is zorgvuldig vormgegeven en passend bij het type vaartuig. Voor- en achterdek zijn voldoende vrij.

De opbouw van deze klassieke rondvaartboot is zorgvuldig vormgegeven en passend bij het type vaartuig. Voor- en achterdek zijn voldoende vrij.

De opbouw van dit klassieke salonvaartuig is zorgvuldig vormgegeven met vol- doende detaillering en gebruik van hoogwaardige materialen en afwerking.

Dit vaartuig is een moderne variant van de klassieke rondvaartboot. De opbouw heeft een gesegmenteerd dak, een bakdek welke in voldoende mate vrij is en een houten mastje.

Deze drie salonvaartuigen hebben een slanke romp. De houten opbouw is relatief hoog en smal en het geheel heeft een chique uitstraling.

Niet toegestaan

De opbouw van dit vaartuig is futuristisch en past niet binnen de ruimtelijke en histo- rische context van Amsterdam.

De opbouw van dit vaartuig is recht en hoekig en niet zorgvuldig vormgegeven.

Deze varende autobus suggereert een ander object te zijn dan een vaartuig.

Deze varende walvis suggereert een ander object te zijn dan een vaartuig.

De opbouw van dit vaartuig is recht en hoekig. Het voor- en achterdek zijn in onvol- doende mate vrij.

De overkapping van dit salonvaartuig heeft wegneembare raampartijen van hard kunststof.

C.Wegneembare overkapping

Toegestaan: Gehele of gedeeltelijke overkapping van zeildoek, mits zorgvuldig ontworpen en strakgespannen uitgevoerd.

De gedeeltelijk wegneembare overkapping van dit voormalige bedrijfsvaartuig is van zeildoek gemaakt met uitzondering van de raampartijen aan de zijkanten. De raam- partijen bestaan uit stijlen en delen in een passende verhouding. Het geheel is zorg- vuldig ontworpen en strakgespannen.

De gedeeltelijke wegneembare overkapping van dit voormalige bedrijfsvaartuig is van zeildoek met uitzondering van de raampartijen aan de zijkanten. De raampartijen bestaan uit stijlen en delen in een passende verhouding. Het geheel is zorgvuldig ontworpen en strakgespannen uitgevoerd.

Niet toegestaan

De gedeeltelijk wegneembare overkapping van dit vaartuig is van hard kunststof.

De overkapping van dit salonvaartuig heeft wegneembare raampartijen van hard

kunststof.

D.Zonnepanelen

Toegestaan

De zonnepanelen van deze moderne rondvaartboot zijn goed en zorgvuldig geïntegreerd in het ontwerp.

De zonnepanelen van deze salonvaartuigen zijn mooi symmetrisch geplaatst en zorgvuldig geïntegreerd in het dak en of het schuifdak.

Niet toegestaan

De zonnepanelen van dit vaartuig zijn rommelig geplaatst en niet zorgvuldig geïnte- greerd in het ontwerp.

Het zonnepaneel van dit vaartuig heeft een raster en is niet zorgvuldig geïntegreerd in het ontwerp.

E.Materialen

Toegestaan: Gecoat polyester, indien door toevoeging van hoogwaardige onderdelen en veel houten onderdelen een evenwichtig een samenhangend geheel van en een passend beeld wordt bereikt.

Deze klassieke rondvaartboot heeft passende materialen als een gecoate stalen romp, dek en opbouw, helder glas en houten kozijnen.

Dit tot passagiersvaartuig omgebouwde vrachtschip heeft passende materialen als een geschilderde stalen romp en opbouw. De toegevoegde onderdelen zijn in hout uitgevoerd.

Niet toegestaan

Dit vaartuig heeft groen getint glas.

Dit vaartuig heeft een romp en een opbouw van ongecoat aluminium en gebruikt zeil met transparante kunststof delen in grote oppervlakken.

Dit vaartuig heeft een wegneembare overkapping met transparant materiaal van zacht kunststof aan de bovenzijde in plaats van zeildoek of hard kunststof.

Dit vaartuig gebruikt zeil met transparante kunststof delen in grote oppervlakken.

F.Voortstuwing

Behoeft geen voorbeelden

G.Kleuren

Kleurgebruik moet terughoudend zijn en passend bij het type vaartuig. Sa- menhang tussen kleur, vorm en afwerking: Lichte kleuren vragen meer aan- dacht en zijn meer uitgesproken in vorm, afwerking en detail. Donkere kleuren zijn meer terughoudend en zijn meer verhullend in vorm, afwerking en detail. De keuze voor een lichte of donkere kleur heeft daarom betekenis voor de beoordeling van het geheel. Een opvallend licht vaartuig stelt extra hoge eisen aan een zorgvuldige afwerking.

Toegestaan

Verschil in kleur tussen romp en opbouw, waardoor het vaartuig slanker oogt.

Voor de hoofdkleur(en) geldt: gedekte en terughoudende kleuren, zoals de RAL-kleuren (of zeer gelijkende kleuren uit andere verfsystemen):

Groen: 6003 t/m 6009, 6012 t/m 6015, 6019 t/m 6022, 6028

Blauw: 5003 t/m 5004, 5008 t/m 5009, 5011, 5013, 5020, 5022

Violet: 4007

Rood: 3004 t/m 3005, 3007, 3009

Oranje: 2001

Grijs: 7002 t/m 7003, 7015 t/m 7016, 7022, 7026

Bruin: 8007 t/m 8008, 8011 t/m 8022, 8028

Zwart: 9004 t/m 9005, 9011

Wit: 9001 t/m 9002, 9010

Ivoorwit: 1015

Toegestaan

Dit vaartuig gebruikt gedekte en terughoudende kleuren.

Dit vaartuig gebruikt gedekte en terughoudende kleuren en de houten opbouw is transparant afgewerkt.

Niet toegestaan

Dit vaartuig gebruikt felle kleuren, anders dan voor belijning en accenten, en patro- nen en motieven in verschillende kleuren.

Dit vaartuig is volledig grijs en roept de associatie op van de marine.

H.Verlichting

Niet toegestaan

Dit vaartuig heeft verlichting anders dan navigatie en/of binnenverlichting.

Dit vaartuig heeft verlichting anders dan navigatie en/ of binnenverlichting.

G. Hoogwaardige toevoegingen en/ of nautische onderdelen

Hoogwaardige toevoegingen en/ of nautische onderdelen, passend bij het type vaartuig, verhogen de aantrekkelijkheid van het vaartuig. Nautische onderdelen voortkomend uit functioneel gebruik moeten die functie ook daad- werkelijk kunnen vervullen.

Toegestaan:

Houten onderdelen als dekken, vloerdelen, potdeksel, luiken, deksels, kis- ten, stuurwiel, helmhout, roerklik, roer, vlaggenstok, kikkers en naamborden, boordverlichtingsbakken, luikenstoeltjes.

Kabelaring, al dan niet met leguaan, liefst touwkleurig, touwfenders, kurkenzak.

Fenders in bijpassende kleur of met bijpassende fenderhoes.

Nautische onderdelen als navigatieverlichting, messing/ rvs-scheepstoeter, rvs-kikkers, scheepsbel, ankerlicht.

Nautische en nagelvast aan de romp bevestigde delen zoals berghout, schuurlijst, zwaardklamp, stevenbalk, opsteker, boegspriet, roerblad, hak e.d.

Toegestaan

De klassieke rondvaartboot heeft vaak veel aantrekkelijke nautische details; houten mast, boordverlichting, rvs-scheepstoeter, luchthappers, kikkers, reling en een teak- houten voordek

Dit tot passagiersvaartuig omgebouwde vrachtschip heeft aantrekkelijke nautische details; navigatieverlichtingsbakken, reling met scepters hennep fenders en een nieuwe houten opbouw.

Niet toegestaan

Dit vaartuig heeft weinig of geen hoogwaardige en of nautische onderdelen waar- door de aantrekkelijkheid door simpelheid verloren gaat.

Dit vaartuig heeft gelijkliggende of zelfs uitstekende onderdelen buiten het vlak van de romp.

J. Belettering en logo’s

De belettering moet passend bij het type vaartuig zijn. Belettering en logo’s moeten beperkt in aantal en omvang zijn om terughoudend te zijn. Het let- tertype, maar ook de hoogte, dikte, stijl en kleur van de gebruikte letters (al dan niet in contrast met de rompkleur), zijn in samenhang bepalend of het voldoende terughoudend is.

Toegestaan

Toegestaan:

Naam vaartuig bescheiden op de boeg.

Naam vaartuig, naam/logo rederij, thuishaven bescheiden op de achterkant.

Naam van vaartuig of rederij zeer bescheiden op het dak.

Naam/logo rederij bescheiden midden op de zijkant.

Dit vaartuig heeft een terughoudende en passende belettering op de boeg.

Dit salonvaartuig heeft een sierlijke en passende belettering op de boeg.

Niet toegestaan

Dit vaartuig is voorzien van opvallende, grote, vaak voorkomende en kleurige logo’s en of belettering.

Dit vaartuig is voorzien van opvallende, kleurige en omvangrijke logo's en belettering.

Bijlage 6

Toelichting op aspecten en onderdelen van de criteria segment Middel en Klein

Het beeldmateriaal belicht aspecten en onderdelen die voorgeschreven, toegestaan of niet toegestaan zijn. Ze zijn bedoeld ter verduidelijking van de beschreven aspecten en onderdelen en zijn niet bedoeld als een limita- tieve (dat wil zeggen uitputtende) opsomming. Ze hebben uitdrukkelijk alleen betrekking op de met name ge- noemde aspecten en onderdelen in het onderschrift bij de foto’s.

Vaartuigtypen

Meest voorkomende type vaartuigen

Het type rondvaartboot is van oudsher verbonden met de Amsterdamse grachten. Voorgeschreven is een lijn in de romp die de lengte van het vaartuig benadrukt door een zeeg of bakdek. Voor de relatief kortere rondvaartboot is dit bij uitstek belangrijk. Het vaartuig heeft een geringe kruiphoogte en een bijna geheel glazen opbouw en een stuurstand aan de voorzijde

Het type salonvaartuig is van oudsher zowel als passagiersvaartuig en als pleziervaar- tuig gebruikt. Salonvaartuigen zijn oorspronkelijk gezien niet bedoeld voor de histori- sche binnenstad maar zijn historisch gezien wel een onderdeel van de Amsterdamse grachten geworden.

Het type bedrijfsvaartuig is van oudsher verbonden met de Amsterdamse grachten, vooral voor het vervoer van goederen. Het type trekschuit en veerpont was bedoeld voor het ver- voer van passagiers. Later zijn ook andere voormalige bedrijfsvaartuigen, zoals vrachtsche- pen, visserijschepen en sleepboten aangepast en ingezet als passagiersvaartuig.

Het type sloep is passend in het ruime vaarwater van het IJ en de Amstel. De verwijzing naar historische Ship-to-shore of reddingssloepen voldoet niet voor de smalle grachten van Amsterdam. Een sloep kan met hoogwaardige toevoegingen en/ of nautische onder- delen voldoende aantrekkelijk worden. Ook een overnaadse romp draagt hier aan bij.

A.Romp Toegestaan

De romp van dit salonvaartuig heeft een duidelijke zeeg, sierlijke lijnen en rondingen en symmetrisch over de lengteas.

De romp van dit moderne passagiersvaartuig heeft sierlijke lijnen en symmetrisch over de lengteas.

De romp van deze relatief korte rondvaartboot van het Amsterdamse grachtentype is mooi gelijnd in een juiste verhouding en heeft een spitse steven.

De romp van dit salonvaartuig heeft een duidelijke zeeg en is mooi gelijnd met een uitgesproken voor- en achtersteven.

De romp van deze sloep heeft een duidelijke zeeg, sierlijke lijnen en rondingen én is overnaads gebouwd.

De romp van dit salonvaartuig van het type bakdekker heeft een mooi gelijnde romp met een uitgesproken voor- en achtersteven.

Niet toegestaan

De romp van deze rondvaartboot heeft geen zeeg en mist sierlijke lijnen en rondingen.

De romp van deze rondvaartboot heeft geen zeeg en mist sierlijke lijnen en rondingen.

De romp van deze rondvaartboot heeft geen zeeg en mist sierlijke lijnen en rondingen.

De romp van deze rondvaartboot heeft geen zeeg en mist sierlijke lijnen en rondingen.

De romp van deze rondvaartboot heeft geen zeeg en mist sierlijke lijnen en rondingen.

De romp van deze rondvaartboot heeft geen zeeg en mist sierlijke lijnen en rondingen

B.Opbouw

Toegestaan

Dit tot passagiersvaartuig omgebouwd vrachtschip heeft de roef behouden en subtiel een passagiersaccommodatie toegevoegd. Voor- en achterdek zijn voldoende vrij.

De opbouw van dit directievaartuig is passend bij dit type vaartuig en in voldoende mate smaller dan de romp. Voor- en achterdek zijn in voldoende mate vrij.

De opbouw van deze klassieke relatief korte rondvaartboot is zorgvuldig vormgege- ven en passend bij het type vaartuig. Voor- en achterdek zijn voldoende vrij.

Deze drie salonvaartuigen hebben een slanke romp en de houten opbouw is relatief hoog en smal en het geheel heeft een chique uitstraling.

Niet toegestaan

Dit vaartuig heeft een gedrongen verhouding. De opbouw is in onvoldoende mate smaller dan de romp en voor- en achterdek zijn in onvoldoende mate vrij.

De opbouw van dit salonvaartuig bestaat voor een groot deel uit tentdoek en plexi- glas.

Deze varende bierton suggereert een ander object te zijn dan een vaartuig.

De opbouw van dit vaartuig is recht en hoekig en niet zorgvuldig vormgegeven.

De opbouw van dit vaartuig is recht en hoekig. Het voor- en achterdek zijn in onvoldoende mate vrij.

De overkapping van dit salonvaartuig heeft wegneembare raampartijen van hard kunststof.

C.Wegneembare overkapping

Toegestaan: Gehele- of gedeeltelijke overkapping van zeildoek, mits zorgvuldig ontworpen en strakgespannen uitgevoerd.

Niet toegestaan

De gedeeltelijk wegneembare overkapping van deze sloep is van hard kunststof.

De overkapping van dit salonvaartuig heeft wegneembare raampartijen van hard

kunststof.

De wegneembare overkapping is niet zorgvuldig ontworpen en strakgespannen uit- gevoerd.

De wegneembare overkapping is niet zorgvuldig ontworpen en strakgespannen uit- gevoerd.

D.Zonnepanelen

Toegestaan

De zonnepanelen van deze moderne rondvaartboot zijn goed en zorgvuldig geïnte- greerd in het ontwerp.

De zonnepanelen van deze salonvaartuigen zijn mooi symmetrisch geplaatst en zorgvuldig geïntegreerd in het dak en of het schuifdak.

Niet toegestaan

De zonnepanelen van dit vaartuig zijn rommelig geplaatst en niet zorgvuldig geïntegreerd in het ontwerp.

Het zonnepaneel van dit vaartuig heeft een raster en het is niet zorgvuldig geïntegreerd in het ontwerp.

E.Materialen

Toegestaan: Gecoat polyester, indien door toevoeging van hoogwaardige onderdelen en veel houten onderdelen een evenwichtig een samenhangend geheel van en een passend beeld wordt bereikt. Bij open vaartuigen is een verzorgde afwerking van het interieur van belang voor het beeld van het vaartuig.

Deze klassieke rondvaartboot heeft passende materialen als een gecoate stalen romp, dek en opbouw, helder glas en houten kozijnen.

Dit historische salonvaartuig heeft passende materialen als een gecoate stalen romp en dek, helder glas en houten kozijnen.

Niet toegestaan

Dit vaartuig heeft groen getint glas.

Dit vaartuig heeft een romp en een opbouw van ongecoat aluminium en gebruikt zeil met transparante kunststof delen in grote oppervlakken.

Dit vaartuig gebruikt grote oppervlakken zeil met transparante kunststof delen dat onzorgvuldig is vormgegeven.

Dit vaartuig gebruikt zeil met transparante kunststof delen in grote oppervlakken.

F.Voortstuwing

Behoeft geen voorbeelden

G.Kleuren

Kleurgebruik moet terughoudend zijn en passend bij het type vaartuig. Samenhang tussen kleur, vorm en afwerking: Lichte kleuren vragen meer aan- dacht en zijn meer uitgesproken in vorm, afwerking en detail. Donkere kleuren zijn meer terughoudend en zijn meer verhullend in vorm, afwerking en detail. De keuze voor een lichte of donkere kleur heeft daarom betekenis voor de beoordeling van het geheel. Een opvallend licht vaartuig stelt extra hoge eisen aan een zorgvuldige afwerking.

Toegestaan

Verschil in kleur tussen romp en opbouw, waardoor het vaartuig slanker oogt.

Voor de hoofdkleur(en) geldt: gedekte en terughoudende kleuren, zoals de RAL-kleuren (of zeer gelijkende kleuren uit andere verfsystemen):

Groen: 6003 t/m 6009, 6012 t/m 6015, 6019 t/m 6022, 6028

Blauw: 5003 t/m 5004, 5008 t/m 5009, 5011, 5013, 5020, 5022

Violet: 4007

Rood: 3004 t/m 3005, 3007, 3009

Oranje: 2001

Grijs: 7002 t/m 7003, 7015 t/m 7016, 7022, 7026

Bruin: 8007 t/m 8008, 8011 t/m 8022, 8028

Zwart: 9004 t/m 9005, 9011

Wit: 9001 t/m 9002, 9010

Ivoorwit: 1015

Toegestaan

Dit vaartuig gebruikt gedekte en terughoudende kleuren. De houten opbouw is deels transparant afgewerkt

Dit vaartuig gebruikt gedekte en terughoudende kleuren

Niet toegestaan

Dit vaartuig gebruikt een signaalkleur.

Dit vaartuig is volledig grijs en roept de associatie op van de marine.

De kleurstelling van deze nieuwbouw polyester sloep is opvallend licht, het wit is niet terughoudend genoeg. Er is onvoldoende samenhang tussen kleur, vorm en afwer- king. De aantrekkingskracht gaat door simpelheid verloren.

De kleurstelling van deze nieuwbouw polyester reddingssloep is opvallend licht met een terughoudende ivoorwit. De afwerking is echter nog onvoldoende zorgvuldig waardoor het geheel nog niet aantrekkelijk genoeg is.

H.Verlichting

Niet toegestaan

Dit vaartuig heeft verlichting anders dan navigatie en/ of binnenverlichting.

Dit vaartuig heeft verlichting anders dan navigatie en/ of binnenverlichting.

I.Hoogwaardige toevoegingen en/ of nautische onderdelen

Hoogwaardige toevoegingen en/of nautische onderdelen, passend bij het type vaartuig, verhogen de aantrekkelijkheid van het vaartuig.

Toegestaan

Houten onderdelen als dekken, vloerdelen, potdeksel, luiken, deksels, kis- ten, stuurwiel, helmhout, roerklik, roer, vlaggenstok, kikkers en naambor- den, boordverlichtingsbakken, luikenstoeltjes.

Kabelaring, al dan niet met leguaan, liefst touwkleurig, touwfenders, kur- kenzak.

Fenders in bijpassende kleur of met bijpassende fenderhoes.

Nautische onderdelen als navigatieverlichting, messing/ rvs-scheepstoe- ter, rvs-kikkers, scheepsbel, ankerlicht.

Nautische en nagelvast aan de romp bevestigde delen zoals berghout, schuurlijst, zwaardklamp, stevenbalk, opsteker, boegspriet, roerblad, hak e.d.

De klassieke rondvaartboot heeft vaak veel aantrekkelijke nautische details; houten mast, boordverlichtingsbakken, vlaggenstok, rvs-scheepstoeter, kikkers en zoeklicht.

Dit historische salonvaartuig heeft vele mooie nautische onderdelen en aantrekkelijke details; messing hoorn, messing kikkers en van henneptouw gevlochten fenders.

Deze stalen sloep heeft hoogwaardige toevoegingen en nautische onderdelen; touw- kleurige kabelaring, houten potdeksel, roer en binnenbetimmering. Ze is overnaads geklonken met sierlijke lijnen en rondingen en in een mooie kleurstelling zorgvuldig afgewerkt.

Deze houten sloep heeft vele hoogwaardige toevoegingen en nautische onderdelen; houten stuurwiel, stevenbalk, potdeksel, roer, vlaggenmastje, touwkleurige kabela- ring. Ze is overnaads gebouwd met sierlijke lijnen en rondingen en zeer zorgvuldig af- gewerkt.

Niet toegestaan

Dit vaartuig heeft weinig of geen hoogwaardige en of nautische onderdelen waar- door de aantrekkelijkheid door simpelheid verloren gaat.

Dit vaartuig heeft gelijkliggende of zelfs uitstekende onderdelen buiten het vlak van de romp.

Deze nieuwbouw polyester sloep heeft geen hoogwaardige toevoegingen en nau- tische onderdelen en kan niet als aantrekkelijk passagiersvaartuig door Amsterdam varen.

Deze nieuwbouw polyester reddingssloep heeft onvoldoende hoogwaardige toevoe- gingen en nautische onderdelen om als aantrekkelijk passagiersvaartuig door Amster- dam te varen.

J.Belettering en logo’s

De belettering moet passend bij het type vaartuig zijn. Belettering en logo’s moeten beperkt in aantal en omvang zijn om terughoudend te zijn. Het let- tertype, maar ook de hoogte, dikte, stijl en kleur van de gebruikte letters (al dan niet in contrast met de rompkleur), zijn in samenhang bepalend of het voldoende terughoudend is.

Toegestaan:

Naam vaartuig bescheiden op de boeg.

Naam vaartuig, naam/logo rederij, thuishaven bescheiden op de achterkant.

Naam van vaartuig of rederij zeer bescheiden op het dak.

Naam/logo rederij bescheiden midden op de zijkant.

Toegestaan

Dit vaartuig heeft een terughoudende en passende belettering op de boeg.

Dit vaartuig heeft een sierlijke en passende belettering op de boeg.

Dit vaartuig is voorzien van opvallende, grote, vaak voorkomende en kleurige logo’s en of belettering.

Dit vaartuig is voorzien van opvallende, kleurige en omvangrijke logo's en belettering.

Bijlage 7 Toelichting op aspecten en onderdelen van de criteria segment Onbemand

Het beeldmateriaal belicht aspecten en onderdelen die voorgeschreven, toegestaan of niet toegestaan zijn. Ze zijn bedoeld ter verduidelijking van de beschreven aspecten en onderdelen en zijn niet bedoeld als een limitatieve (dat wil zeggen uitputtende) opsomming. Ze hebben uitdrukkelijk alleen betrekking op de met name ge- noemde aspecten en onderdelen in het onderschrift bij de foto’s.

A.Romp

Toegestaan: Overnaads of geklonken bouw

De romp van deze originele sloep heeft een duidelijke zeeg, is overnaads geklonken en symmetrisch over de lengteas.

De romp van deze praam heeft sierlijke lijnen en rondingen en is symmetrisch over de lengteas.

De romp van deze vlet heeft een duidelijke zeeg, sierlijke lijnen en rondingen en is symmetrisch over de lengteas.

De romp van deze bijboot heeft een duidelijke zeeg, sierlijke lijnen en rondingen en is symmetrisch over de lengteas

Niet toegestaan

De romp van dit tenderachtige vaartuig heeft onvoldoende sierlijke lijnen en rondingen.

De romp van dit vaartuig heeft geen zeeg en mist sierlijke lijnen en rondingen.

Niet toegestaan

De historische verwijzing naar Ship-to-shore of reddingsboten voldoet niet voor de grachten in de historische binnenstad.

De romp van deze nieuwgebouwde sloep heeft geen zeeg en mist sierlijke lijnen en rondingen.

Deze varende klomp suggereert een ander object te zijn dan een vaartuig.

De romp van dit vaartuig heeft een zwemplatform en geen zeeg en mist sierlijke lijnen en rondingen.

B.Opbouw

Is in dit segment niet van toepassing

C.Wegneembare overkapping

Toegestaan: Gehele- of gedeeltelijke overkapping van zeildoek, mits zorgvuldig ontworpen en strakgespannen uitgevoerd

D.Zonnepanelen

Toegestaan

Deze open sloep mag de zonnecellen op een vaste constructie monteren en hier zijn ze goed in het ontwerp geïntegreerd en zorgvuldig afgewerkt.

Dit klassieke vaartuig heeft de zonnepanelen goed en symmetrisch geïntegreerd in het vaste dak en het voordek en zorgvuldig afgewerkt.

Deze open sloep mag de zonnecellen op een vaste constructie monteren maar ze moe- ten in één vullend vlak tot aan de randen zorgvuldig worden geïntegreerd en afgewerkt.

Dit ‘open’ sloepje heeft zonnepanelen met aluminium randen en raster die over de romp heen steken. De rechthoekige vorm van het ‘dak’ is niet zorgvuldig geïntegreerd.

E.Materialen

Toegestaan: Gecoat polyester, indien door toevoeging van hoogwaardige onderdelen en veel houten onderdelen een evenwichtig een samenhangend geheel van en een passend beeld wordt bereikt. Bij open vaartuigen is een verzorgde afwerking van het interieur van belang voor het beeld van het vaartuig.

Dit vaartuig gebruikt echte en authentieke materialen die passend zijn bij het type vaar- tuig als zijnde hout, rvs (kleinere onderdelen) en een touwkleurige kabelaring en leguaan.

Dit vaartuig gebruikt echte en authentieke materialen die passend zijn bij het type vaartuig als zijnde hout, rvs (kleinere onderdelen) en een touwkleurige kabelaring en leguaan.

Niet toegestaan

Dit aluminium vaartuig is ongecoat.

Dit aluminium vaartuig is ongecoat.

Dit vaartuig is van plastic en heeft een buitenboordmotor. Door het gebrek aan de- taillering gaat de aantrekkingskracht door simpelheid verloren.

Deze varende badkuip suggereert een ander object te zijn dan een vaartuig.

F.Voortstuwing

Behoeft geen voorbeelden

G.Kleuren

Kleurgebruik moet terughoudend zijn en passend bij het type vaartuig. Samenhang tussen kleur, vorm en afwerking: Lichte kleuren vragen meer aan- dacht en zijn meer uitgesproken in vorm, afwerking en detail. Donkere kleuren zijn meer terughoudend en zijn meer verhullend in vorm, afwerking en detail. De keuze voor een lichte of donkere kleur heeft daarom betekenis voor de beoordeling van het geheel. Een opvallend licht vaartuig stelt extra hoge eisen aan een zorgvuldige afwerking.

Toegestaan

Verschil in kleur tussen romp en opbouw, waardoor het vaartuig slanker oogt.

Voor de hoofdkleur(en) geldt: gedekte en terughoudende kleuren, zoals de RAL-kleuren (of zeer gelijkende kleuren uit andere verfsystemen):

Groen: 6003 t/m 6009, 6012 t/m 6015, 6019 t/m 6022, 6028

Blauw: 5003 t/m 5004, 5008 t/m 5009, 5011, 5013, 5020, 5022

Violet: 4007

Rood: 3004 t/m 3005, 3007, 3009

Oranje: 2001

Grijs: 7002 t/m 7003, 7015 t/m 7016, 7022, 7026

Bruin: 8007 t/m 8008, 8011 t/m 8022, 8028

Zwart: 9004 t/m 9005, 9011

Wit: 9001 t/m 9002, 9010

Ivoorwit: 1015

Toegestaan

Deze sloep gebruikt terughoudende en klassieke scheepskleuren. Het interieur heeft een ruime mate aan naturel houten onderdelen en is zorgvuldig afgewerkt.

Deze sloep gebruikt terughoudende kleuren en heeft hoogwaardige en nautische details; houten stuurwiel, rvs-bolders en een touw-kleurige kabelaring en is overnaads gebouwd.

Niet toegestaan

Deze sloep gebruikt terughoudende kleuren maar de motieven zijn te rijkelijk.

Deze sloep gebruikt verschillende heldere, opvallende kleuren, patronen en motie-

ven. De sloep heeft een gedeeltelijke kap.

Deze sloep gebruikt een felle kleur.

Deze aluminium sloep is ongecoat.

H.Verlichting

Behoeft geen voorbeelden.

I.Hoogwaardige toevoegingen en/ of nautische onderdelen

Hoogwaardige toevoegingen en/of nautische onderdelen, passend bij het type vaartuig, verhogen de aantrekkelijkheid van het vaartuig.

Toegestaan

Houten onderdelen als dekken, vloerdelen, potdeksel, luiken, deksels, kis- ten, stuurwiel, helmhout, roerklik, roer, vlaggenstok, kikkers en naamborden, boordverlichtingsbakken, luikenstoeltjes.

Kabelaring, al dan niet met leguaan, liefst touwkleurig, touwfenders, kurkenzak.

Fenders in bijpassende kleur of met bijpassende fenderhoes.

Nautische onderdelen als navigatieverlichting, messing/ rvs-scheepstoeter, rvs-kikkers, scheepsbel, ankerlicht.

Nautische en nagelvast aan de romp bevestigde delen zoals berghout, schuurlijst, zwaardklamp, stevenbalk, opsteker, boegspriet, roerblad, hak e.d.

Toegestaan

Deze sloep heeft hoogwaardige en nautische details; houten roer, stuurwiel, banken en een touwkleurige kabelaring.

Deze sloep heeft hoogwaardige en nautische details; houten stuurwiel, vlaggenmast met vlag, rvs- reling en bolders en een touwkleurige kabelaring met leguaan.

Niet toegestaan

Dit vaartuig heeft geen hoogwaardige en/of nautische onderdelen waardoor de aantrekkingskracht door simpelheid verloren gaat.

Deze sloep heeft uitstekende onderdelen buiten de romp zoals trimvlakken/ zwemplatform en een zwemtrap.

J.Belettering en logo’s

De belettering moet passend bij het type vaartuig zijn. Belettering en logo’s moeten beperkt in aantal en omvang zijn om terughoudend te zijn. Het let- tertype, maar ook de hoogte, dikte, stijl en kleur van de gebruikte letters (al dan niet in contrast met de rompkleur), zijn in samenhang bepalend of het voldoende terughoudend is.

Toegestaan:

Naam vaartuig bescheiden op de boeg.

Naam vaartuig, naam/logo rederij, thuishaven bescheiden op de achterkant.

Naam van vaartuig of rederij zeer bescheiden op het dak.

Naam/logo rederij bescheiden midden op de zijkant.

Deze sloep heeft een bescheiden naam op de boeg en een stadslogo midden op de zijkant.

Deze sloep heeft een bescheiden naam op de boeg en een logo van de rederij midden op de zijkant.

Niet toegestaan

Deze sloep heeft opvallende en te grote belettering.

Dit vaartuig is voorzien van opvallende, kleurige en omvangrijke logo's en belettering.

Bijlage 8 Toelichting op aspecten en onderdelen van de criteria segment Historisch en Beeldbepalend

Het beeldmateriaal belicht aspecten en onderdelen die voorgeschreven, toegestaan of niet toegestaan zijn. Ze zijn bedoeld ter verduidelijking van de beschreven aspecten en onderdelen en zijn niet bedoeld als een limitatieve (dat wil zeggen uitputtende) opsomming. Ze hebben uitdrukkelijk alleen betrekking op de met name ge- noemde aspecten en onderdelen in het onderschrift bij de foto’s.

Vaartuigtypen

Meest voorkomende type vaartuigen

Algemeen

Toegestaan bij historische vaartuigen

Dit salonvaartuig is aantoonbaar historisch, past bij de uitstraling van historisch Amsterdam en heeft een zorgvuldige scheepsbouwkundige afwerking.

Deze rondvaartboot is aantoonbaar historisch, past bij de uitstraling van historisch Amsterdam en heeft een zorgvuldige scheepsbouwkundige afwerking.

Dit bedrijfsvaartuig is aantoonbaar historisch en heeft de traditionele scheepsbouwkundige eigenschappen en onderdelen behouden. De beeldkwaliteit is voldoende hoog.

Deze geklonken sloep is aantoonbaar historisch en heeft de traditionele scheeps- bouwkundige eigenschappen en onderdelen behouden. De beeldkwaliteit is vol- doende hoog.

Niet toegestaan bij historische vaartuigen

Deze praam is aantoonbaar historisch maar de aanpassingen ten behoeve van passagiersvaart passen niet bij de uitstraling van historisch Amsterdam. De beeldkwaliteit is onvoldoende hoog.

Deze praam is aantoonbaar historisch maar de aanpassingen ten behoeve van passagiersvaart passen niet bij de uitstraling van historisch Amsterdam. De beeldkwaliteit is onvoldoende hoog.

Toegestaan bij beeldbepalende vaartuigen

Deze nieuwbouw salonboot is een modern vormgegeven vaartuig met een zorgvuldige scheepsbouwkundige uitwerking, straalt luxe en comfort uit en maakt gebruik van echte materialen.

Deze nieuwbouw sleepboot is een modern vormgegeven vaartuig met een zorgvuldige scheepsbouwkundige uitwerking, heeft zeeg en sierlijke lijnen en rondingen en maakt gebruik van echte materialen.

Niet toegestaan bij beeldbepalende vaartuigen

Deze nieuwbouw rondvaartboot heeft geen zorgvuldige vormgeving en scheeps- bouwkundige uitwerking, heeft een platte voor- en achtersteven en mist sierlijke lijnen en rondingen.

Deze nieuwbouw salonboot is plomp en mist sierlijke lijnen. Het vaartuig straalt geen luxe en comfort uit, is niet esthetisch vormgegeven en is niet visueel aantrekkelijk.

A.Romp

Toegestaan bij historische vaartuigen

Deze salonboot heeft een duidelijke zeeg, sierlijke lijnen en rondingen, is overnaads gebouwd en is symmetrisch over de lengteas.

De romp van dit voormalige en tot passagiersvaartuig verbouwde vrachtschip heeft een bijzondere rompvorm met een duidelijke zeeg, sierlijke lijnen en rondingen.

B.Opbouw

Toegestaan bij historische vaartuigen

De opbouw van dit vaartuig heeft een zorgvuldig vormgegeven strakgespannen dakbedekking.

De opbouw van dit vaartuig is zorgvuldig vormgegeven met ramen als afscherming van het ruim.

Dit tot passagiersvaartuig omgebouwde vrachtschip heeft de roef behouden en sub- tiel een passagiersaccommodatie toegevoegd. Voor-en achterdek zijn voldoende vrij.

De opbouw van dit directievaartuig is passend bij dit type vaartuig en in voldoende mate smaller dan de romp. Voor- en achterdek zijn in voldoende mate vrij.

Niet toegestaan bij historische vaartuigen

(archieffoto)

Deze salonboot is aantoonbaar historisch, zie linkerfoto, maar heeft niet de oorspronkelijke kenmerken en detaillering behouden, waaronder de traditionele scheeps- bouwkundige eigenschappen en onderdelen van de opbouw als directievaartuig.

C.Wegneembare overkapping

Toegestaan: Gehele of gedeeltelijke overkapping van zeildoek, mits zorgvuldig ontworpen en strakgespannen uitgevoerd

Niet toegestaan

De raampartijen van de wegneembare overkapping hebben geen stijlen en doorzichtige delen in een passende verhouding en het geheel onvoldoende zorgvuldig uitgevoerd.

De overkapping van dit salonvaartuig heeft wegneembare raampartijen van hard kunststof.

D.Zonnepanelen

Toegestaan bij historische vaartuigen en beeldbepalende vaartuigen

Deze nieuwgebouwde salonvaartuigen hebben de zonnepanelen mooi symmetrisch geplaatst en geïntegreerd in het dak en het schuifdak.

Dit klassieke vaartuig heeft de zonnepanelen goed en symmetrisch geïntegreerd in het vaste dak en het voordek en zorgvuldig afgewerkt.

Dit vaartuig heeft de zonnepanelen niet zorgvuldig geïntegreerd in het ontwerp.

Het zonnepaneel van dit vaartuig heeft een raster en het is niet zorgvuldig geïntegreerd in het ontwerp.

E.Materialen

Toegestaan voor historische vaartuigen en beeldbepalende vaartuigen

Dit vaartuig heeft een uitstraling van luxe en comfort door het gebruik van echte en authentiek ogende materialen en details die passend zijn bij het type vaartuig.

Dit vaartuig heeft een uitstraling van luxe en comfort door het gebruik van echte en authentiek ogende materialen en details die passend zijn bij het type vaartuig.

Niet toegestaan voor historische en beeldbepalende vaartuigen

Dit vaartuig heeft groen getint glas.

Dit vaartuig gebruikt zeildoek wat qua kleur en strepen onvoldoende terughoudend is

F.Voortstuwing

Behoeft geen voorbeelden

G.Kleuren

Kleurgebruik moet terughoudend zijn en passend bij het type vaartuig. Sa- menhang tussen kleur, vorm en afwerking: Lichte kleuren vragen meer aan- dacht en zijn meer uitgesproken in vorm, afwerking en detail. Donkere kleuren zijn meer terughoudend en zijn meer verhullend in vorm, afwerking en detail. De keuze voor een lichte of donkere kleur heeft daarom betekenis voor de beoordeling van het geheel. Een opvallend licht vaartuig stelt extra hoge eisen aan een zorgvuldige afwerking.

Toegestaan

Verschil in kleur tussen romp en opbouw, waardoor het vaartuig slanker oogt.

Voor de hoofdkleur(en) geldt: gedekte en terughoudende kleuren, zoals de RAL-kleuren (of zeer gelijkende kleuren uit andere verfsystemen):

Groen: 6003 t/m 6009, 6012 t/m 6015, 6019 t/m 6022, 6028

Blauw: 5003 t/m 5004, 5008 t/m 5009, 5011, 5013, 5020, 5022

Violet: 4007

Rood: 3004 t/m 3005, 3007, 3009

Oranje: 2001

Grijs: 7002 t/m 7003, 7015 t/m 7016, 7022, 7026

Bruin: 8007 t/m 8008, 8011 t/m 8022, 8028

Zwart: 9004 t/m 9005, 9011

Wit: 9001 t/m 9002, 9010

Ivoorwit: 1015

Toegestaan:

Dit vaartuig heeft de houten romp en de houten opbouw geheel transparant afge- werkt.

Niet toegestaan:

Dit vaartuig heeft de houten opbouw in kleur geverfd in plaats van transparant afge- werkt.

H.Verlichting

Niet toegestaan voor historische en beeldbepalende vaartuigen

Dit vaartuig heeft verlichting anders dan navigatie en/of binnenverlichting.

Dit vaartuig heeft verlichting anders dan navigatie en/of binnenverlichting.

I.Hoogwaardige toevoegingen en/ of nautische onderdelen

Hoogwaardige toevoegingen en/of nautische onderdelen, passend bij het type vaartuig, verhogen de aantrekkelijkheid van het vaartuig.

Toegestaan

Houten onderdelen als dekken, vloerdelen, potdeksel, luiken, deksels, kis- ten, stuurwiel, helmhout, roerklik, roer, vlaggenstok, kikkers en naambor- den, boordverlichtingsbakken, luikenstoeltjes.

Kabelaring, al dan niet met leguaan, liefst touwkleurig, touwfenders, kur- kenzak.

Fenders in bijpassende kleur of met bijpassende fenderhoes.

Nautische onderdelen als navigatieverlichting, messing/ rvs-scheepstoe- ter, rvs-kikkers, scheepsbel, ankerlicht.

Nautische en nagelvast aan de romp bevestigde delen zoals berghout, schuurlijst, zwaardklamp, stevenbalk, opsteker, boegspriet, roerblad, hak e.d.

Toegestaan voor historische vaartuigen en beeldbepalende vaartuigen

De klassieke rondvaartboot heeft vaak veel aantrekkelijke nautische details; houten mast, vlaggenstok, navigatieverlichtingsbakken, rvs scheepstoeter, kikkers en zoek- licht.

Dit historische salonvaartuig heeft vele mooie nautische onderdelen en aantrekkelijke details; de messing hoorn, de messing kikkers en de van henneptouw gevlochten fenders.

Dit vaartuig heeft een zorgvuldig vormgegeven houten opbouw met een gebogen dak. Verder nog een houten stuurwiel en fenderhoezen. Het melkglas is incidenteel en functioneel toegepast.

Deze historische praam heeft vele mooie nautische onderdelen en aantrekkelijke details en de aanpassing ten behoeve van de passagiersvaart heeft een hoge beeldkwaliteit.

Niet toegestaan

Deze geklonken reddingssloep is aantoonbaar historisch maar heeft nog onvoldoende hoogwaardige toevoegingen om als aantrekkelijk passagiersvaartuig in historisch Amsterdam te varen.

Deze houten reddingssloep is aantoonbaar historisch maar heeft nog onvoldoende hoogwaardige toevoegingen om als aantrekkelijk passagiersvaartuig in historisch Am- sterdam te varen.

J.Belettering en logo’s

De belettering moet passend bij het type vaartuig zijn. Belettering en logo’s moeten beperkt in aantal en omvang zijn om terughoudend te zijn. Het let- tertype, maar ook de hoogte, dikte, stijl en kleur van de gebruikte letters (al dan niet in contrast met de rompkleur), zijn in samenhang bepalend of het voldoende terughoudend is.

Toegestaan:

Naam vaartuig bescheiden op de boeg.

Naam vaartuig, naam/logo rederij, thuishaven bescheiden op de achterkant.

Naam van vaartuig of rederij zeer bescheiden op het dak.

Naam/logo rederij bescheiden midden op de zijkant.

Toegestaan voor historische vaartuigen en beeldbepalende vaartuigen

Dit vaartuig heeft een sierlijke en passende belettering op de boeg.

Deze praam heeft een sierlijke en passende belettering op de zetboorden.

Niet toegestaan voor historische en beeldbepalende vaartuigen

Dit vaartuig is voorzien van grote opvallende belettering en motieven

Dit vaartuig is voorzien van grote, opvallende en kleurige belettering.

Burgemeester en wethouders voornoemd,

De burgemeester

Femke Halsema

De gemeentesecretaris

Peter Teesink