Verordening toeslagen en verlagingen Wet investeren in jongeren 2009

De Wet investeren in jongeren bepaalt, dat het door de gemeente gevoerde beleid ten aanzien van de verhoging of verlaging van de norm alsmede de voorwaarden waaronder, wordt vastgelegd in een verordening. Uit de verordening moet blijken voor welke categorieën de norm wordt verhoogd of verlaagd en op grond van welke criteria het bedrag van de verhoging of verlaging wordt vastgesteld.

Met een verordening wordt beoogd de rechtszekerheid van de burger te vergroten.

Verder schrijft de Wet investeren in jongeren voor, dat de verhoging voor alleenstaanden en alleenstaande ouders die alleen wonen wordt gesteld op de maximale toeslag. Reden hiervoor is dat deze categorieën van personen in een situatie verkeren waarin zij, in het algemeen, de algemeen noodzakelijke bestaanskosten in het geheel niet met een ander kunnen delen.

Voor schoolverlaters en alleenstaanden van 21 jaar of 22 jaar is verder voorgeschreven dat in de verordening niet gelijktijdig van de in de artikelen 33 en 34, lid 1 van de Wet investeren in jongeren gebruik gemaakt mag worden.

De schaalvoordelen concreet berekenen en toerekenen aan de hoogte van de toeslag is uiterst arbeidsintensief, niet te handhaven en discutabel aangezien ook de wettelijk vastgestelde uitkeringsnormen forfaitair zijn vastgesteld.

Gelet op de uitvoerbaarheid is gekozen voor de forfaitaire variant.

Eenvoudig en duidelijk voor belanghebbenden is een onderscheid te maken tussen degene die alleen woont en degene die niet alleen woont. Gelet op de forfaitaire normensystematiek van de wet zelf past een percentage van 50% van de maximale toeslag of verlaging voor belanghebbenden die niet alleen wonen. Dit vormt dan ook de basis voor de verordening.

In artikel 32 van de Wet investeren in jongeren is de bevoegdheid neergelegd om de toeslag of norm lager vast te stellen bij een specifieke woonsituatie waarbij belanghebbenden lagere algemene bestaanskosten hebben. Dit kan het geval zijn bij krakers of personen zonder vaste woon- en verblijfplaats. Om te voorkomen dat belanghebbenden zonder woonkosten net zo veel of zelfs nog meer ontvangen dan belanghebbenden die weliswaar de woonkosten delen, maar toch een substantieel deel zelf moeten voldoen, is het wenselijk van deze bevoegdheid gebruik te maken.

Het accent is in deze verordening gelegd op een verifieerbare situatie om een toeslag te kunnen verlenen.

Studenten hebben in de regel een toelage ontvangen krachtens de Wet studiefinanciering 2000 dan wel een tegemoetkoming op grond van hoofdstuk 4 van de Wet tegemoetkoming onderwijsbijdrage en schoolkosten.

Het is niet de bedoeling, dat schoolverlaters hun carrière met een uitkering beginnen. Als dit onverhoopt toch het geval is, dient de prikkel om arbeid te aanvaarden maximaal benut te worden. Dit past in het uitgangspunt ‘’werk boven inkomen’’.

De norm voor een alleenstaande is al hoger dan de voordien verkregen toelage studiefinanciering. Als dan ook nog een toeslag op de norm wordt verleend, zal de prikkel om te werken verder afnemen.

Dit artikel geeft aan op welke categorieën van personen met een inkomensvoorziening de verordening van toepassing is.

De indeling is gebaseerd op de Wet investeren in jongeren. Uitsluitend in de leeftijdscategorie van 21 jaar tot en met 26 jaar kunnen verhogingen en verlagingen op grond van de verordening worden vastgelegd. Voor gehuwden geldt, dat beiden aan dit leeftijdscriterium dienen te voldoen. Dit betekent, dat de verordening uitsluitend van toepassing is op de normen ingevolge artikel 26, sub b, artikel 27, sub b en artikel 28, lid 1, sub d en lid 2, sub d van de Wet investeren in jongeren.

Geen gebruik wordt gemaakt van de mogelijkheden in de artikelen 26 t/m 28 van de Wet investeren in jongeren voor categoriale verlagingen bij uitkeringsgerechtigden van 18 jaar t/m 20 jaar.

Alleenstaanden en alleenstaande ouders met hun ten laste komende kinderen die alleen een woning bewonen hebben op grond van artikel 35, lid 2, onder a van de Wet investeren in jongeren recht op de maximale toeslag.

De alleenstaande ouder wordt geacht een alleenwonende ouder te zijn, indien naast hem/haar slechts ten laste van hem/haar komende kinderen in de woning verblijven (d.w.z. kinderen jonger dan 18 jaar waarvoor aanspraak op kinderbijslag kan worden gemaakt).

Onder verwijzing naar artikel 2 wordt voor alle duidelijkheid nog opgemerkt, dat de norm voor een alleenstaande (ouder) in de leeftijdscategorie van 18 jaar tot en met 20 jaar niet met een toeslag kan worden verhoogd.

Bij de vaststelling van de norm voor alleenstaanden en alleenstaande ouders is de wetgever ervan uitgegaan, dat belanghebbenden maximale schaalvoordelen genieten door kosten van het bestaan met anderen te kunnen delen. Pas als dit niet mogelijk is, wordt een aanvullende toeslag verleend.

Het is onmogelijk om schaalvoordelen exact en in elke situatie te berekenen. Als uitgangspunt is gekozen voor een forfaitaire toeslag van de helft van de maximale toeslag in situaties waarbij belanghebbenden kosten kunnen delen.

Bijzonder is de situatie bij gehuwden of daarmee gelijkgestelden waarbij een van de partners 27 jaar of ouder is en algemene bijstand ingevolge de Wet werk en bijstand (WWB) ontvangt. Sprake is dan van een niet-rechthebbende partner. De jongere wordt in een dergelijk geval als alleenstaande (ouder) aangemerkt. Dit geldt eveneens voor de andere partner in het kader van de WWB. Voor de WWB is de jongere in dit geval de niet-rechthebbende partner.

De norm voor de jongere zou in een dergelijke situatie gelijk zijn aan die voor een alleenstaande (ouder) die kosten kan delen met een ander (= recht op een halve toeslag). Voor de bijstandsgerechtigde partner geldt bij de WWB hetzelfde.

Onder inkomen verstaat artikel 7 van de wet inkomen als bedoeld in artikel 32, lid 1 en lid 2 van de WWB. Algemene bijstand is hieronder niet begrepen. Artikel 28, lid 4 van de wet is slechts van toepassing op gehuwden met ten laste komende kinderen. Ter voorkoming van een gezamenlijk inkomen hoger dan de reguliere norm voor gehuwden is het bepaalde in lid 3 opgenomen.

Bij belanghebbenden die als kostgever of (onder)verhuurder de woning bewonen met een kostganger of een onderhuurder wordt aangenomen, dat de inkomsten hieruit van voldoende omvang zijn om rekening mee te houden bij de vaststelling van de toeslag. De kostgever of (onder)verhuurder wordt geacht de kosten te kunnen delen.

Bij twee kostgangers en/of onderhuurders worden de inkomsten van de tweede kostganger of onderhuurder volledig op de uitkering in mindering gebracht op basis van artikel 7 van de Wet investeren in jongeren juncto artikel 32, lid 1, sub a van de Wet werk en bijstand.

Bij drie of meer kostgangers en/of onderhuurders wordt de kostgever of (onder)verhuurder geacht een bedrijf te exploiteren. Om dan voor financiële ondersteuning in aanmerking te komen dient een beroep op het Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 te worden gedaan. Indien verlening van bijstand als zelfstandige plaatsvindt, zijn op grond van artikel 78f, lid 2 van de Wet werk en bijstand de normen van de Wet investeren in jongeren van toepassing.

Onderhuurders, kostgangers of kamerhuurders worden geacht kosten te kunnen delen. Er treden op zijn minst schaalvoordelen op. Duurzame gebruiksgoederen worden gezamenlijk gebruikt, kosten van verwarming en verlichting worden gedeeld. Bepalend is of kosten kunnen worden gedeeld.

De criteria voor het verlagen van de norm voor gehuwden zijn dezelfde als vermeld in artikel 4 van de verordening bij het verhogen van de norm voor alleenstaanden en alleenstaande ouders met een toeslag van de helft van het in de wet genoemde maximumbedrag (in specifieke omstandigheden de maximale toeslag).

Gelet op de normensystematiek is dan een verlaging van de norm voor gehuwden van toepassing met hetzelfde bedrag als in situaties waarvoor bij alleenstaanden en alleenstaanden ouders een toeslag zou zijn verleend.

Onder verwijzing naar artikel 2 wordt voor alle duidelijkheid nog opgemerkt, dat bij een verlaging van de norm voor gehuwden vanwege het kunnen delen van woonkosten beide partners aan het leeftijdscriterium van 21 jaar tot en met 26 jaar dienen te voldoen.

Naast het kunnen delen van de algemene bestaanskosten met een ander kunnen er aanzienlijke lagere algemene bestaanskosten zijn als gevolg van het ontbreken van bepaalde kosten. Bij de inkomensvoorziening moet met deze lagere bestaanskosten rekening kunnen worden gehouden. Hiertoe is een aparte bepaling opgenomen, omdat de artikelen 4 en 5 van de verordening uitsluitend toe zien op het kunnen delen van de kosten met een ander.

Van lagere bestaanskosten als gevolg van de woonsituatie kan sprake zijn bij de bewoning van een woning waaraan geen woonkosten zijn verbonden, bijvoorbeeld in het geval van krakers. Hiervan is echter ook sprake ingeval een derde, bijvoorbeeld een onderhoudsplichtige, de woonkosten betaalt van de woning. Er wordt dan een woning bewoond waaraan voor de uitkeringsgerechtigde geen woonkosten zijn verbonden. Het financiële voordeel van het niet verschuldigd zijn van woonkosten rechtvaardigt een lager bedrag aan algemene bijstand. Doorslaggevend voor de toepassing van dit artikel is, dat bewoner(s) niet jegens een derde woonkosten verschuldigd zijn.

Dak- en thuislozen vallen ook onder deze regeling. In de regel hebben zij geen kosten voor het aanhouden van woonruimte.

Gesteld kan worden, dat schoolverlaters gedurende een reeks van jaren gewend zijn aan een laag inkomensniveau. Het enkele feit van beëindiging van de studie leidt niet tot een zodanige wijziging in hun omstandigheden, dat de noodzakelijke bestaankosten daardoor in aanzienlijke mate hoger zouden moeten worden gesteld dan ten tijde van de studie.

Gelet hierop alsmede op de stimulerende werking die het lagere inkomensniveau kan hebben op werkaanvaarding, is het gerechtvaardigd gebruik te maken van de bevoegdheid de norm van de inkomensvoorziening voor school-verlaters gedurende een half jaar te verlagen.

Op de jongere die op de dag voor de datum van inwerkingtreding van de Wet investeren in jongeren algemene bijstand op grond van de Wet werk en bijstand ontvangt, blijft de Wet werk en bijstand van toepassing tot het tijdstip waarop die jongere zijn recht op algemene bijstand verliest, met dien verstande dat die jongere in ieder geval op 1 juli 2010 het recht op algemene bijstand verliest.

Gedurende voormelde periode dat de jongere het recht op algemene bijstand op grond van de Wet werk en bijstand behoudt, is de Wet investeren in jongeren geen voorliggende voorziening in het kader van de uitvoering van de Wet werk en bijstand.