Verordening Regiofonds Hoeksche Waard

Bijlage: overzicht vrijgestelde rode Projecten (conform artikel 4.7.)

Bijlage: overzicht vrijgestelde rode Projecten (conform artikel 4.7.)

Nader in te vullen na raadpleging colleges van de gemeenten

Dit overzicht geeft per gemeente aan voor welke rode Projecten bij het van kracht worden van deze Verordening een vrijstelling geldt.

Gemeente Cromstrijen

Gemeente Oud Beijerland

Gemeente Binnenmaas

Gemeente Korendijk

Gemeente Strijen

Nota van Toelichting op de Verordening Regiofonds Hoeksche Waard

Inleiding

Deze verordening tot het oprichten en in stand houden van het Regiofonds Hoeksche Waard regelt de wijze waarop de samenwerkende gemeenten bijdragen aan (ruimtelijke) ontwikkelingen op regionaal niveau. De verordening regelt de verhouding tussen de deelnemende gemeenten en bindt hen jegens elkaar en jegens de gemeenschappelijke regeling Samenwerkingsorgaan Hoeksche Waard. De basis voor de bijdrage wordt gevormd door de Structuurvisie Hoeksche Waard en het daarbij behorende uitvoeringsprogramma.

Uitgangspunt van de verordening is dat de onderscheiden gemeenten een vaste bijdrage (naar inwoneraantal) en een variabele bijdrage (gekoppeld aan nader in deze verordening omschreven rode ontwikkelingen) afdragen aan een gezamenlijk fonds. Het fonds wordt in deze verordening vorm gegeven en zal worden beheerd door de het Samenwerkingsorgaan Hoeksche Waard.

Vaste en variabele bijdrage

De verordening regelt dat de vaste bijdrage in eerste aanleg zal worden ingezet voor activiteiten op het gebied van beheer en onderhoud. De variabele bijdrage zal met name worden aangewend voor activiteiten die samenhangen met de aanleg van de in het uitvoeringsprogramma opgenomen projecten. Dit laatste hangt samen met de juridische basis voor deze (variabele) bijdrage. Deze juridische basis ligt in de (nieuwe) Wet ruimtelijke ordening. Deze wet voorziet niet in het (gebonden) verhaal van kosten voor beheer en onderhoud. In het fonds kunnen door de gemeenten ook incidentele bijdragen worden gestort.

Vrijwillig kostenverhaal

De Wro schept enerzijds de mogelijkheid om op vrijwillige basis in het kader van gebieds- en opstalontwikkeling te contracteren (de anterieure overeenkomst) over een financiële bijdrage aan “ruimtelijke ontwikkelingen”; hierna het vrijwillig kostenverhaal. Daarbij kan gedacht worden aan de ontwikkeling van natuur, recreatie, waterberging, infrastructuur en culturele voorzieningen. Het kan daarbij gaan om ruimtelijke ontwikkelingen buiten het exploitatiegebied en ontwikkelingen buiten de gemeentegrenzen. Randvoorwaardelijk voor het kunnen vragen van een bijdrage is dat de samenhang tussen de ontwikkelingen tot uiting komt in een structuurvisie. In de memorie van toelichting overweegt de minister: “De Provincie of gemeente moet de koppeling van de rode ontwikkeling en de financiering en realisatie van de maatschappelijke functie in zijn ruimtelijk beleid onderbouwen.”

Gebonden kostenverhaal

Anderzijds schept de Wro de mogelijkheid om over de band van een exploitatieplan bijdragen te innen van de houder van een bouwvergunning en of diegenen die na de totstandkoming van een exploitatieplan besluiten alsnog te contracteren (de posterieure overeenkomst); hierna het gebonden kostenverhaal. Binnen dit spoor van gebonden kostenverhaal bestaat minder ruimte voor kostenverhaal dan bij vrijwillig kostenverhaal.

Het is namelijk slechts mogelijk om kosten te verhalen ten behoeve van projecten die zijn opgenomen in het Besluit ruimtelijke ordening én die staan op de limitatieve kostenlijst én die gemaakt worden ten behoeve van het exploitatiegebied. Daarbij valt onder andere te denken aan een brug of weg naar het exploitatiegebied of compensatie van in het exploitatiegebied aangetaste natuurwaarden of verloren waterberging. De samenhang dient net als bij het vrijwillig kostenverhaal, tot uiting te komen in een structuurvisie. Deze structuurvisie moet bovendien aanwijzingen bevatten over de bestedingen van de gelden die vrijkomen uit de rode ontwikkelingen.

Verhouding vrijwillig en gebonden kostenverhaal

Volgens de minister is het binnen het spoor van gebonden kostenverhaal niet mogelijk om bijdragen te vragen aan ruimtelijke ontwikkelingen. Slechts direct aan het exploitatiegebied toe te rekenen kosten kunnen binnen dit spoor verhaald worden. Het is de vraag of voornoemd

uitgangspunt recht doet aan de motie Irrgang waarbij het verhaal van buitenplanse te verevenen kosten door middel van een fondsbijdrage in de wet is opgenomen. In de loop van de parlementaire behandelingen lijkt deze motie “uitgekleed” te zijn tot een instrument waarmee alleen kosten waarvan aangetoond kan worden dat het exploitatiegebied hier profijt van heeft en die ook noodzakelijk zijn voor de ontwikkeling van het exploitatiegebied, verhaald kunnen worden. Beperkingen die voor het vrijwillig spoor niet gelden! Daarbij moet wel sprake zijn van enige samenhang, doch van een direct causaal verband als hiervoor omschreven behoeft geen sprake te zijn.

De hiervoor beschreven verhouding zal in de jurisprudentie nog nader uitgekristalliseerd moeten worden zodat thans nog niet met zekerheid te zeggen is welke ontwikkelingen voldoende en welke ontwikkelingen onvoldoende samenhang vertonen om voor de ene of andere vorm van kostenverhaal in aanmerking te komen.

Betalingsverplichting gemeente

De gemeenten zijn vrij om de kosten die zij afdragen, aan het Regiofonds, op derden te verhalen. Deze vrijheid houdt verband met de behoefte om op lokaal niveau per geval een afweging te kunnen maken. Voornoemde vrijheid laat de verplichting tot betaling aan het Regiofonds. Afdracht aan het fonds dient derhalve zonder meer plaats te vinden binnen de kaders van deze verordening.

Bestuurlijke inbedding

Deze verordening is een uitwerking van artikel 27, lid 5 van de Gemeenschappelijke Regeling Samenwerkingsorgaan Hoeksche Waard (SOHW). Voor het tot stand komen van besluiten over de vaststelling van of wijziging in de verordening is volgens artikel 27, lid 6 van de Gemeenschappelijke regeling SOHW steeds de instemming van de gemeenteraden van alle deelnemende gemeenten vereist.

Beleidsmatige inbedding

In 2004 zijn tussen de provincie en gemeenten afspraken gemaakt omtrent de ruimtelijke ontwikkeling binnen de Hoeksche Waard. Deze afspraken zijn vastgelegd in het Afsprakenkader Ontwikkelingsperspectief Hoeksche Waard.

In het Afsprakenkader zijn tussen de provincie en de gemeenten afspraken vastgelegd over de ruimtelijke ontwikkelingen in de Hoeksche Waard. De provincie is daarbij verantwoordelijk voor de partiële herziening van het streekplan Zuid-Holland Zuid. De ruimtelijke ontwikkelingen die van belang zijn voor de streekplanherziening zijn het regelen van de verstedelijking met behulp van contouren, het implementeren van groenprogramma’s (zoals de provinciale ecologische hoofdstructuur, Deltanatuur en recreatie) en de wateropgave uit de Deelstroomgebiedvisie Zuid-Holland Zuid. Daarnaast is het mogelijk maken van een bedrijventerrein in de noordrand van de Hoeksche Waard een belangrijk item in de herziening.

Naar aanleiding van voornoemde afspraken en de veranderingen daarin als gevolg van de planologische kernbeslissing (PKB) Nota Ruimte (januari 2006) is het streekplan Zuid Holland Zuid herzien.

In het streekplan Zuid Holland Zuid zoals vastgesteld door Gedeputeerde Staten is ter waarborging van de afspraken onder meer het navolgende structurerende element opgenomen: “ Bij de ontwikkeling van het plangebied Hoeksche Waard moet de verstedelijking (wonen en werken) in financiële zin bijdragen aan de realisering van groenprojecten, de wateropgave en infrastructuur. Ter toelichting op voornoemd structurerend element wordt overwogen: “ Bij de goedkeuring van bestemmingsplannen dient overeenstemming te bestaan over: het planologische arrangement op streekplanniveau (ruimtelijke afspraken, programmering en monitoring), de financiële uitvoeringsafspraken tussen de betrokken partijen en over de afspraken met het Rijk ter zekerheidstelling van de rijksbijdragen. De bij de uitvoering betrokken partijen dienen een gezamenlijke ontwikkelingsorganisatie ontwikkeld te hebben waar het planologisch arrangement bewaakt wordt, opdat vanuit die organisatie bewaakt kan worden dat plannen van gemeenten bijdragen aan de opgaven voor het realiseren van bedrijventerreinen en aan de gewenste landschappelijke kwaliteit .”

Voornoemd Streekplan geldt op grond van artikel 9.1.2. lid 1 als Structuurvisie als bedoeld in artikel 2.2. Wro van de Invoeringswet Wro. In juli 2010 is door de provincie Zuid Holland de nieuwe Provinciale Structuurvisie vastgesteld. Deze Provinciale Structuurvisie sluit goed aan bij het eerder vastgestelde beleid en de Structuurvisie Hoeksche Waard. Ten opzichte van het Streekplan hebben de gemeenten ruimte gekregen om binnen contouren rode ontwikkelingen te realiseren. Verder is de zoeklocatie voor een bovenregionaal bedrijventerrein niet meer opgenomen.

De bovengenoemde door de Provincie gewenste samenwerking vindt plaats binnen de gemeenschappelijke regeling Samenwerkingsorgaan Hoeksche Waard. Ter nadere uitwerking van het Afsprakenkader en het streekplan hebben de gemeenten een regionale Structuurvisie Hoeksche Waard vastgesteld. De Structuurvisie schetst de gewenste ruimtelijke regionale ontwikkeling en schetst voorts de samenhang tussen de onderscheiden ontwikkelingen.

Onderdeel van de regionale structuurvisie vormt een regionaal Uitvoeringsprogramma. In dit Uitvoeringsprogramma zijn projecten opgenomen die niet rendabel zijn en die direct samenhangen met in de structuurvisie aangegeven “rode” ontwikkelingen..

Ter financiering van de in dit Uitvoeringsprogramma opgenomen niet rendabele projecten hebben partijen afspraken gemaakt. Deze afspraken houden in dat partijen een Regiofonds oprichten en financieren. Het fonds zal worden beheerd door het Samenwerkingsorgaan Hoeksche Waard.

Uitgangspunt is dat de gemeenten aan het Regiofonds vanaf 1-1-2011 een vast bedrag per inwoner afdragen dat onder meer bestemd is voor beheer en onderhoud van de in het Uitvoeringsprogramma opgenomen projecten én een variabel bedrag afdragen per onderscheiden rode ontwikkeling (voor de 1e fase van het regionale bedrijventerrein vanaf 1-1-2011 en voor overige rode ontwikkelingen vanaf 1-1-2015) bestemd voor de aanleg en daarmee samenhangende kosten van de voornoemde projecten.

De gemeenten zullen zich inspannen om laatstgenoemde variabele bijdrage te verhalen op de exploitanten van de rode ontwikkelingen door middel van het in rekening brengen van een fondsbijdrage als bedoeld in de Wro zoals opgenomen in artikel 6.24 lid 1 sub a en 6.13 lid 6 van de Wro.

De gemeenten streven er daarbij naar om zoveel als mogelijk – conform de doelstellingen van de wetgever – te komen tot vrijwillige samenwerking met particuliere exploitanten zodat vrijwillig kostenverhaal kan plaatsvinden op voet van artikel 6.24 lid 1 sub a van de Wro. Indien voornoemd vrijwillig kostenverhaal niet of niet geheel tot de mogelijkheden blijkt te behoren zullen de gemeenten zich inspannen tot kostenverhaal “ten behoeve van het Regiofonds” door het in rekening brengen van een fondsbijdrage als bedoeld in artikel 6.13 lid 6 van de Wro. Gemeenten hebben de vrijheid om, indien de bijzondere omstandigheden van het geval daartoe in hun visie aanleiding geven, van voornoemd(e) (wijze van) verhaal af te zien, zulks onverminderd de betalingsverplichtingen aan het Regiofonds die voortvloeien uit deze verordening.

Omdat het niet mogelijk zal zijn om ten aanzien van alle rode ontwikkelingen als voorzien in deze verordening te komen tot kostenverhaal, is een “verrekenrisico” opgenomen. Zo zal het bij binnenstedelijke herstructurering naar verwachting niet mogelijk zijn om te komen tot (volledig) verhaal van de aan het Regiofonds af te dragen bijdragen. Dit risico is verdisconteerd in de verplichting tot betaling aan het Regiofonds. De verordening voorziet er in dat daar waar bijvoorbeeld in een uitleglocatie 100% van de bijdrage wordt verhaald, daarvan slechts 50% afgedragen behoeft te worden. Aldus worden de binnenstedelijke projecten waar mogelijk geen verhaal mogelijk is, doch wel een plicht tot afdracht bestaat aan het Regiofonds gecompenseerd. De verrekenpercentages worden jaarlijks herzien op basis van de alsdan voorhanden cijfers. Partijen beogen per 1 januari 2018 dit verrekenrisico zo minimaal mogelijk te laten zijn.

Gezien het voorgaande is in de verordening – kort samengevat – opgenomen dat:

• 1.

  de gemeenten samenwerken op basis van een Regionale structuurvisie met een (periodiek te actualiseren) uitvoeringsprogramma;

• 2.

  de gemeenten in het kader van de samenwerking een Regiofonds oprichten;

• 3.

  de gemeenten bij het vormgeven aan (rode) gebieds- en/of opstalontwikkeling streven naar vrijwillig kostenverhaal omdat dit de meeste ruimte biedt tot verhaal van kosten.

• 4.

  de gemeenten een vaste bijdrage (naar inwoneraantal) per 1-1-2011 en een variabele bijdrage (gefinancierd uit voornoemde ontwikkelingen,vanaf 1-1-2011 voor de 1e fase van het regionale bedrijventerrein en vanaf 1-1-2015 voor de overige rode ontwikkelingen) zullen afdragen aan dit Regiofonds ter financiering van projecten die zijn opgenomen in het uitvoeringsprogramma;

• 5.

  de gemeenten zich zullen inspannen om de variabele bijdrage te verhalen op de exploitanten van rode ontwikkelingen door middel van het instrumentarium zoals neergelegd in de Wro, doch daarvan indien de omstandigheden daar naar het oordeel van een gemeente aanleiding toe geven van mogen afwijken, zulks onverminderd hun betalingsverplichting aan het Regiofonds.

• 6.

  de gemeenten de uitvoering van het voorgaande opdragen aan het Samenwerkingsorgaan Hoeksche Waard.

• 7.

  het Samenwerkingsorgaan Hoeksche Waard slechts uitgaven mag doen ten laste van het Regiofonds ten behoeve van de in het Uitvoeringsprogramma opgenomen projecten.

• 8.

  de looptijd van de verordening gelijk is aan de looptijd van de Structuurvisie Hoeksche Waard (2030)

• 9.

  deze verordening herzien zal worden indien wettelijke ontwikkelingen of beleidswijzigingen daartoe aanleiding geven