Beleid op de uitvoering van het doen begraven of cremeren van een overledene op kosten van de gemeente op basis van de uitvoering van de artikelen 21 en 22 van de Wet op de Lijkbezorging

Burgemeester van Deventer

Gelet op de Wet op de Lijkbezorging

BESLUIT:

Vast te stellen het beleid op de uitvoering van het doen begraven of cremeren van een overledene op kosten van de gemeente op basis van de uitvoering van de artikelen 21 en 22 van de Wet op de Lijkbezorging.

Melding

Wie binnen de gemeente Deventer ontvangt een melding van overlijden?

De melding dat een persoon is overleden en mogelijk de Wet op de lijkbezorging (hierna: de wet) toegepast moet worden, wordt gedaan aan medewerkers van het taakveld vorderingen van het team Financiële Administratie, onderdeel van de teamverzameling Ondersteunen. De betreffende medewerkers (hierna: het team) zijn de heren H. Koers,

F. Simons en J. Holleman.

Voorafgaand aan een melding wordt de dood van een persoon vastgesteld door een arts. De betreffende arts stelt ook het bewijs van overlijden op. Is de doodsoorzaak niet duidelijk dan schakelt de arts de politie in. Uiteindelijk legt de politie ook contact met een uitvaartonderneming om het stoffelijk overschot over te brengen naar het mortuarium. De uitvaartonderneming verzorgt de aangifte van het overlijden bij het team Publiekszaken van de gemeente Deventer.

Het komt voor dat een andere gemeente een beroep doet op de expertise van het team. In dat geval kan, na een schriftelijk verzoek daartoe, medewerking worden verleend.

Door wie worden de meldingen gedaan?

Het merendeel van de meldingen wordt gedaan door medewerkers van de uitvaartonderneming. Ook komen er meldingen binnen via hulpverleners van zorg- en verpleeginstellingen of via de politie. Als een melding niet via de uitvaartonderneming binnenkomt, neemt het team direct contact op met de uitvaartonderneming.

Na het ontvangen van een melding wordt door het team een dossier aangemaakt en bijgehouden. Zowel het team als alle andere relevante betrokkenen hebben inzicht in de dossiers. De bewaartermijn wordt door het team in acht genomen.

Nabestaanden

In de praktijk komt het voor dat er in eerste aanleg geen nabestaanden van de overledene bekend zijn. Het team zal dan een nader onderzoek instellen om deze te achterhalen en te informeren. Indien er wel nabestaanden zijn, wordt het eerste contact met hen gelegd door de uitvaartonderneming. Indien blijkt dat de aanwezige nabestaanden de crematie of begrafenis niet kunnen of willen regelen, wordt hiervan melding gedaan aan het team. In een persoonlijk gesprek met deze nabestaanden gaat het team bepalen of de begrafenis of crematie ook werkelijk door de gemeente, op basis van de bovengenoemde wet, wordt geregeld.

Onderzoek nabestaanden

Indien er geen nabestaanden van de overledene bekend zijn wordt door het team, direct na een melding, een onderzoek ingesteld om nabestaanden te achterhalen en te informeren. Dit onderzoek verloopt in eerste instantie via de (landelijke) basisregistratie. Ook kan het team Publiekszaken ingeschakeld worden. De beginselen van behoorlijk bestuur (zorgvuldigheidsbeginsel) worden in acht genomen.

Persoonlijk onderhoud

Indien het team nabestaanden heeft opgespoord, worden deze in een persoonlijk gesprek geïnformeerd over de ontstane situatie en over de voorwaarden waaronder de overledene wordt begraven of gecremeerd. In eerste instantie worden de nabestaanden gewezen op de morele verplichting tot verzorging van de begrafenis of crematie over te gaan. Soms betekent dit dat de nabestaanden alsnog de verantwoordelijkheid voor de uitvaart nemen. Mochten de nabestaanden aangeven de begrafenis of crematie niet te kunnen of willen regelen, neemt het team in principe de regie in handen.

Indien nabestaanden niet snel gevonden worden, moet de termijn van begraven of cremeren eventueel verruimt worden. De termijn van begraven of cremeren is zes werkdagen na het overlijden. Als hiervan moet worden afgeweken moet een arts toestemming vragen voor het begraven of cremeren na de zesde werkdag. De toestemming wordt afgegeven door de burgemeester van de gemeente waarbinnen de persoon is overleden, zoals vermeld in artikel 17 lid 1 van de wet. Het team maakt deze afweging in overleg met de andere externe betrokken partijen.

Als de nabestaanden uitsluitend minderjarige kinderen zijn, treedt het team zeer omzichtig op. Het team schakelt Bureau Jeugdzorg in.

Als de nabestaande reeds onder de WSNP valt, wordt hier ook voorzichtig mee omgegaan. Onder de werking van de WSNP mag de nabestaande geen nieuwe schulden aangaan. Het gevolg hiervan is een uitsluiting van de WSNP en kan niet met een ‘schone lei’ worden begonnen. Deze situatie wordt door het team niet wenselijk geacht.

Voorwaarden

De voorwaarden die door de gemeente Deventer worden gesteld aan een begrafenis of crematie op basis van de uitvoering van bovengenoemde wet:

• -

  sobere begrafenis of crematie;

• -

  geen grafbloemen;

• -

  geen koffie na de plechtigheid;

• -

  indien sprake is van een begrafenis: het begraven vindt plaats in een algemeen graf, met de mogelijkheid dat er meerdere overledenen in hetzelfde algemene graf begraven worden;

• -

  de ruimingtermijn van het algemene graf.

De situatie rond een dossier kan zeer divers zijn. Binnen het team wordt altijd besproken welke aanpak de beste of meest wenselijke is. Een van de uitgangspunten bij uitvoering van de wet is de kosten zo laag mogelijk te houden (‘sober maar met respect’).

Identiteit overledene onbekend

Volgens de wet moet de melding van overlijden uiterlijk op de derde dag na het overlijden worden gedaan. Als de identiteit van de overledene niet kan worden vastgesteld, stelt de politie een onderzoek in. Indien verruiming van de termijn van begraven of cremeren niet nodig wordt geacht, wordt het stoffelijk overschot op grond van artikel 21, lid 6 van de wet begraven. Dit houdt in dat begraven wordt in een algemeen graf, waarbij geldt dat 15 jaar lang het graf niet mag worden geruimd. Mochten er dan alsnog nabestaanden gevonden worden, kan er nog een andere keuze worden gemaakt. De termijn voor het ruimen van een graf valt onder de verantwoordelijkheid van de beheerder van de begraafplaats (Yarden Uitvaartzorg Deventer). Mocht een nabestaande zich melden en wenst over te gaan tot crematie of herbegrafenis van het stoffelijk overschot gebeurt dit op kosten van de opdrachtgever. Dit valt dus niet onder de uitvoering van de wet.

Gemeente Deventer als opdrachtgever

Als de identiteit van de overledene onbekend is en/of er geen nabestaanden zijn gevonden of de nabestaanden willen of kunnen niet tot het regelen van de uitvaart overgaan, is de burgemeester verantwoordelijk voor het doen begraven van het stoffelijk overschot. Zoals bovenstaand is aangegeven regelt het team het begraven van het stoffelijk overschot. In het geval er nabestaanden zijn die geen verantwoording willen dragen voor de uitvaart kiest het team voor het cremeren van het stoffelijk overschot. Indien er bij deze uitvaarten geen sprekers zijn vanuit de kring van de overledene, zal door de uitvaartonderneming (in de persoon van de uitvaartverzorger) een tekst voordragen. Veelal is bekend hoe de omstandigheden van de overledene geweest zijn en per situatie zal een passende tekst gebruikt worden. De voordrachten zullen door de uitvaartonderneming niet in rekening gebracht worden.

Als er wel een adres bekend is, bezoekt het team dit adres. Een dergelijk bezoek wordt altijd door twee personen gedaan. Doel is het verkrijgen van informatie over de overledene en het eventueel veiligstellen van waardevolle documenten en/of goederen waaruit de te maken kosten gefinancierd kunnen worden. Relevante stukken (identiteitspapieren, loon- en/of uitkeringsspecificatie e.d.) worden meegenomen naar kantoor (Welle 39) en gearchiveerd.

Aangetroffen gelden, juwelen of waardepapieren worden aan de kassier van de gemeente Deventer, kantoorhoudende op de Welle 39 2e etage, ter bewaring overhandigd. Sieraden aangetroffen op het stoffelijk overschot worden door de uitvaartonderneming aan het team overhandigd. Deze worden ook door de kassier van de gemeente Deventer in bewaring genomen. Van alle meegenomen waardevolle goederen wordt een foto’s gemaakt en in het betreffende dossier bewaard. Ook relevante documenten worden in het dossier van betrokkene bewaard.

Als het team het idee heeft dat een woning al is ontruimd, dan wordt deze woning door het team niet meer betreden, of gelijk verlaten. In dat geval wordt aan degenen die de woning hebben ontruimd het verzoek gedaan om waardepapieren e.d. aan het team af te geven. Door het uitruimen van de woning is de erfenis aanvaard. In het geval dat deze erfgenamen weigeren de begrafenis of crematie te regelen, regelt de gemeente de begrafenis. Degenen die de woning ontruimd hebben, worden voor de kosten van de begrafenis of crematie aansprakelijk gesteld.

Als bij het betreden van een woning blijkt dat goederen zijn gestolen doet het team aangifte bij de politie.

Een huurwoning van een overledene wordt nooit door het team ontruimd. De woningbouwvereniging is hiervoor aansprakelijk. Het team mag ook nooit bij een ontruiming aanwezig zijn. Ook mag het team zich niet bemoeien met huuropzegging e.d.

Als een overledene eigenaar van een huis is, wordt het notariskantoor Smalbraak, Boedekerstraat 9 7411 RZ Deventer ingeschakeld.

Mocht het team de indruk hebben dat de aangetroffen goederen een waarde vertegenwoordigen boven € 8.000 wordt contact gezocht met een beëdigd taxateur. Indien de taxateur dit bevestigt, wordt het dossier overgedragen aan bovengenoemd notariskantoor. Er worden afspraken gemaakt over de aangetroffen goederen. De notaris wikkelt alles via het erfrecht af. Alle door het team gemaakte kosten worden bij de notaris gedeclareerd.

Wilsbeschikking

Als een wilsbeschikking aangetroffen wordt waaruit een voorkeur voor begraven of cremeren blijkt, dan wordt hieraan door het team gevolg gegeven. Bij het ontbreken hiervan wordt met een eventuele voorkeur van aangetroffen nabestaanden rekening gehouden. Uiteindelijke afspraken tussen het team en nabestaanden worden altijd schriftelijk bevestigd en toegevoegd aan het betreffende dossier. Als er geen nabestaanden bekend zijn, geldt hetgeen onder ‘identiteit overledene onbekend’ vermeld is.

Als het uit kostenoogpunt mogelijk is, wordt voor een begrafenis eventueel rekening gehouden met wensen vanuit een andere geloofsbeleving. Ook de afspraken hierover met nabestaanden worden altijd schriftelijk bevestigd en toegevoegd aan het betreffende dossier.

Kosten

Als de gemeente Deventer opdrachtgever is voor een begrafenis of crematie, worden de gemaakte kosten door het team verhaald uit de nalatenschap van de overledene. De gemeente Deventer bezit het recht van voorrang en verhaalt als eerste de kosten van de uitvaart uit de nalatenschap. Dit geldt tevens voor de gemaakte loonkosten van het team.

Als er geen nalatenschap is of als deze te weinig opbrengt, kan de gemeente de kosten op eventuele nabestaanden verhalen. Hierbij wordt rekening gehouden met de kosten-batenanalyse van de uiteindelijk te starten verhaalsactie. Het team vordert alleen in als de kosten van de actie lager zijn dan de mogelijke opbrengsten. Als besloten wordt de invorderingsprocedure te starten schakelt het team een gerechtsdeurwaarder in.

De kosten van een begrafenis of crematie van een overledene vallen onder het begrip ‘kosten van bestaan nabestaanden’. Als het bij de nabestaande ontbreekt aan financiële middelen, kunnen zij voor het wettelijk aandeel een aanvraag om bijzondere bijstand indienen. Het indienen van de aanvraag gebeurt bij de gemeente waar zij staan ingeschreven.

Als nabestaanden geweigerd hebben de begrafenis te regelen dan kunnen zij geen beroep doen op bijzondere bijstand. Een aanvraag hiertoe wordt op grond van de weigering afgewezen.

Overige aandachtspunten

Crediteuren

In de meeste gevallen blijkt dat de overledene schulden heeft nagelaten. Door het team worden de crediteuren op de hoogte gesteld van het overlijden van betrokkene. Verdere gegevens over eventuele nabestaanden worden door het team niet verstrekt.

Aanwezigheid testament

Bij het Centraal Testamentenregister kan het team achterhalen of de overledene bij leven een testament heeft opgesteld.

Verhaalsmogelijkheden

Door het team wordt eventueel beslag op de rekeningen bij financiële instellingen gelegd en aangetroffen verzekeringspolissen uitgewonnen. Ook wordt onder diverse uitkeringsinstanties beslag gelegd op mogelijk nog te ontvangen gelden (bijv. vakantiegeld).

Veiling goederen

Eventueel in beslag genomen waardevolle goederen worden uit kostenoverweging niet aan een veilinghuis aangeboden.

De door het team aangetroffen juwelen of andere waardevolle goederen worden door een beëdigd taxateur getaxeerd. De waarde van de goederen wordt uitgewonnen door verkoop van deze goederen. De uiteindelijke opbrengst wordt in de kas van de gemeente Deventer gestort en aangewend voor de financiering van de gemaakte kosten. Het opgemaakte taxatierapport wordt aan het betreffende dossier toegevoegd.

Als de geschatte opbrengst hoger is dan € 8.000, - wordt het dossier, de gelden en de eventuele andere goederen als aan de notaris overgedragen.

Is de geschatte opbrengst lager dan € 8.000 dan worden de goederen door het team verkocht. Dit betekent niet dat de opbrengst, na aftrek van de gemaakte kosten, door de gemeente Deventer volgens het erfrecht wordt verdeeld. De gemeente Deventer heeft hiertoe geen bevoegdheid. Het batig saldo (< € 8.000) wordt in de financiële administratie van de gemeente Deventer verantwoord onder algemene middelen. Als een uitkeringsinstantie een onverschuldigde betaling aan de overledene heeft gedaan, betaalt het team dit aan de instantie terug.

Inherent hieraan betaalt de gemeente Deventer niet de schulden van openstaande crediteuren.

Als een crediteur betaling afdwingt, wijst het team de crediteur op artikel 4:147 van het Burgerlijk Wetboek. Dit artikel houdt in dat door de crediteur aan de rechtbank verzocht kan worden een bewindvoerder aan te stellen. De bewindvoerder treedt dan op als vereffenaar. De bewindvoerder kan bij de gemeente Deventer eventueel een bedrag opeisen. Na uitvoering

hiervan vervalt verdere verantwoordelijkheid van de gemeente Deventer.

Aanbesteding

In 2013 zal, in het kader van de uitvaart, een nieuwe aanbesteding plaatsvinden.