Gedragscode voor bestuurders

Gedragscode voor bestuurders

Het doel van deze gedragscode is om politieke ambtsdragers een houvast te bieden bij het bepalen van normen omtrent de integriteit van het bestuur. De code kan de discussie stimuleren tot regels te komen, waarbij rekening kan worden gehouden met specifieke omstandigheden. De code bevat regels zowel voor het bestuursorgaan in zijn geheel als voor zijn leden afzonderlijk.

Gedragscodes zijn voor gemeenten verplicht op grond van de Gemeentewet. Het is de raad die zowel voor de eigen leden als voor burgemeester en wethouders een gedragscode vaststelt. Voor de opstelling van deze code is mede gebruik gemaakt van bestaande voorbeelden in gemeenten.

De code is geschreven voor bestuurders en gekozen volksvertegenwoordigers van gemeenten. Onder bestuurders wordt verstaan burgemeester en wethouders. Onder gekozen volksvertegenwoordigers wordt verstaan raadsleden. Op een enkele uitzondering na richten de gedragsregels zich tot al deze politieke ambtsdragers.

De code heeft vooral bestuurlijke en politieke relevantie. Politieke ambtsdragers zijn op de naleving van gedragscodes aanspreekbaar. Wanneer zij zich er niet aan houden kan dat gevolgen hebben voor hun functioneren en voor hun positie. Het rechtskarakter van een gedragscode is dat van een interne regeling in aanvulling op de wettelijke regels. De Gemeentewet laat de gemeenten veel vrijheid bij de inhoudelijke invulling. Naast deze code bestaan er voorschriften die in wet of elders geregeld zijn, bijvoorbeeld over fraude, valsheid in geschrifte en over nevenfuncties. In het eerste deel van deze publicatie is daarop ingegaan. Dergelijke voorschriften zijn niet in deze code opgenomen.

De code is belangrijk als beoordelingskader voor dagelijks bestuur en algemeen bestuur bij vragen, twijfels en discussies. De code bevat zowel normen over hoe in een bepaalde situatie te handelen als regels over procedures die moeten worden gevolgd. Procedureafspraken kunnen een onlosmakelijk onderdeel zijn van een gedragsregel en de transparantie en daarmee de controleerbaarheid vergroten.

De code bestaat uit twee onderdelen. Deel I beschrijft een aantal kernbegrippen van integriteit en plaatst daarmee het vraagstuk in een breder kader. Zij vormen als het ware de algemene uitgangspunten voor de gedragscode. De gehanteerde begrippen zijn in dezelfde of soms iets andere bewoordingen in de publicatie terug te vinden.

Deel II bevat de feitelijke gedragsregels, waarbij aangesloten wordt op de indeling van onderwerpen in de hoofdstukken 1 tot en met 5 van de uitgave ‘Integriteit van politieke ambtsdragers in gemeenten’:

• 1.

  algemene bepalingen;

• 2.

  belangenverstrengeling;

• 3.

  informatie;

• 4.

  geschenken, diensten en uitnodigingen;

• 5.

  bestuurlijke uitgaven, onkostenvergoedingen, buitenlandse reizen en voorzieningen.

  De tekst van de desbetreffende hoofdstukken uit de uitgave ‘Integriteit van politieke ambtsdragers in gemeenten geeft een nadere toelichting op de onderwerpen in de modelgedragscode.

  Deel I . Kernbegrippen integriteit van politieke ambtsdragers

  Leden van het dagelijks en algemeen bestuur van een gemeente stellen bij hun handelen de kwaliteit van het openbaar bestuur centraal. Integriteit van het openbaar bestuur is daarvoor een belangrijke voorwaarde. De belangen van de gemeente en in het verlengde daarvan die van de burgers, zijn het primaire richtsnoer. Integriteit van politieke ambtsdragers houdt in dat de verantwoordelijkheid die met de functie samenhangt wordt aanvaard en dat er de bereidheid is om daarover verantwoording af te leggen. Verantwoording wordt intern afgelegd aan collega-bestuurders dan wel aan de gemeenteraad, maar ook extern aan organisaties en burgers voor wie bestuurders en gekozen volksvertegenwoordigers hun functie vervullen.

  Een aantal kernbegrippen is daarbij leidend en plaatst integriteit van politieke ambtsdragers in een breder perspectief:

  Deze kernbegrippen zijn de toetssteen voor de nu volgende gedragsafspraken. Gedragingen moeten aan deze kernbegrippen getoetst kunnen worden.

  Deel II. Modelgedragscode politieke ambtsdragers