Handhavingsverordening Wet werk en bijstand en Wet investeren in jongeren

1. In deze verordening wordt verstaan onder:

• a.

  de WWB: de Wet werk en bijstand;

• b.

  de WIJ: de Wet investeren in jongeren;

• c.

  het college: het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Gilze en Rijen;

2. Alle begrippen die in deze verordening worden gebruikt en die niet nader worden omschreven hebben dezelfde betekenis als in de Wet werk en bijstand en de Algemene wet bestuursrecht.

1. Het college stelt een controleplan vast in verband met de rechtmatige vaststelling van het recht op bijstand krachtens de WWB, waarin tenminste wordt beschreven:

• a.

  het onderzoek in verband met de aanvraag om bijstand (controle aan de poort);

• b.

  het onderzoek in verband met continuering van het recht op bijstand (controle lopend bestand);

• c.

  het onderzoek in verband met de beëindiging van het recht op bijstand (beëindigingsonderzoek);

• d.

  het onderzoek naar de nakoming van verplichtingen (controle van de verplichtingen)

2. Het plan als bedoeld in lid 1 is van overeenkomstige toepassing op de rechtmatige vaststelling van het recht op een inkomensvoorziening krachtens de WIJ.

Artikel 3 Inwerkingtreding

• 1.

  Deze verordening treedt in werking op 4 maart 2010;

• 2.

  De Handhavingsverordening WWB, vastgesteld op 14 juni 2004, wordt met ingang van 4 maart 2010 ingetrokken.

Artikel 4 Citeertitel

Deze verordening kan worden aangehaald als Handhavingsverordening WWB en WIJ Gilze en Rijen 2010.

Aldus vastgesteld in de openbare

vergadering van 22 februari 2010

DE RAAD VOORNOEMD,

de griffier, de voorzitter,

mr. J.W. Timmermans drs. R.H. Roep

Algemene toelichting

Op grond van artikel 8a WWB is de gemeente verplicht om bij verordening regels te stellen voor de bestrijding van het ten onrechte ontvangen van bijstand en het tegengaan van misbruik en oneigenlijk gebruik van de wet.

Deze verordening voorziet tevens in de plicht tot het stellen van regels gericht op het bestrijden van misbruik en oneigenlijk gebruik van de Wet Investeren in Jongeren (artikel 12 lid 1 c).

Tot 1 maart 2010 was de bevoegdheid tot terugvordering en verhaal eveneens in deze verordening geregeld. Omdat dit echter verder gaat dan datgene wat minimaal conform de wet in deze verordening geregeld moet zijn (waarborgen voor rechtmatigheid), zijn de bepalingen over terugvordering en verhaal uit deze verordening gehaald en overgebracht naar Beleidsregels Terugvordering en Verhaal WWB.

Controle op rechtmatigheid is voortdurend onderhevig aan nieuwe inzichten en voortschrijdende maatschappelijke opvattingen. Om die reden is ervoor gekozen om in de verordening één kernbepaling op te nemen waarin het vaststellen van een controle-plan is voorgeschreven. In dit controle-plan, dat door het college wordt vastgesteld, en tussentijds kan worden aangepast aan nieuwe inzichten, worden de activiteiten beschreven die worden ondernomen om de rechtmatige uitkeringsverstrekking te waarborgen.

In dit controleplan worden de diverse controle-mogelijkheden besproken die de gemeente kan inzetten na afschaffing van centrale regelgeving over periodieke hercontoles. De maatregelen zijn grotendeels gebaseerd op de systematiek van hoogwaardige handhaving.

Hoogwaardige handhaving

Onder handhaving worden alle activiteiten van de gemeente verstaan die erop gericht zijn dat regels worden nageleefd. In het geval van de WWB gaat het erom dat misbruik en oneigenlijk gebruik van de bijstand zoveel mogelijk wordt voorkomen.

Tot op heden stond handhaving vaak gelijk aan fraudebestrijding. Fraudebestrijding-sec appelleert echter te eenzijdig aan repressie en genoegdoening, terwijl handhaving meer uitgaat van het bevorderen van de spontane naleving van de wet- en regelgeving in het besef dat deze wet- en regelgeving producten zijn van ons solidair sociaal zekerheidssysteem, waarin een balans tussen enerzijds rechten en anderzijds plichten cruciaal is. Fraude verstoort deze balans en is derhalve maatschappelijk onaanvaardbaar. Fraude ondermijnt het draagvlak voor de sociale zekerheid. Fraude moet dus zeker ook bestreden worden (frauderepressie). Maar beter nog is om fraude te voorkomen (fraudepreventie). Naast frauderepressie is fraudepreventie in onze visie dan ook onontbeerlijk en wanneer deze twee activiteiten in een goede onderlinge samenhang worden ingezet in alle fasen van het uitkeringsproces leidt dat tot hoogwaardige handhaving.

Het uiteindelijke doel van hoogwaardig handhaven is dat (potentiële) klanten van sociale zaken de wet- en regelgeving uit zichzelf naleven. De kans dat mensen zich spontaan wet en regels houden, wordt groter als zij:

• 1.

  Goed en tijdig geïnformeerd zijn over hun rechten en plichten in de bijstand:

• 2.

  De regels, en de controlepraktijk die daaruit voortvloeit, accepteren;

• 3.

  De pakkans bij overtreding als hoog ervaren;

• 4.

  Voldoende worden afgeschrikt door opgelegde én uitgevoerde straffen.

Vertaald naar de uitvoeringspraktijk betekent dit dat de afdeling sociale zaken cliënten en burgers adequaat en vroegtijdig voorlicht, de dienstverlening optimaliseert, fraude snel en gericht detecteert en overtredingen metterdaad sanctioneert. De kunst van hoogwaardig handhaven is dus om deze preventieve en repressieve elementen in samenhang uit te voeren, zodat ze elkaar wederzijds versterken.

Artikelsgewijze toelichting:

Artikel 1 Begripsomschrijving

Enkele begrippen zijn hier nader gedefinieerd. Voor het overige zijn de gehanteerde begrippen zijn identiek aan die in de WWB, de Wet WIJ en de Awb.

Artikel 2 Plan in verband met rechtmatigheid

Het college stelt een plan vast over de wijze waarop de rechtmatigheid van de uitkeringsverstrekking is gewaarborgd.

In dit Controleplan Gilze en Rijen wordt beschreven op welke momenten in het proces, met welke methodieken de rechtmatigheid wordt gecontroleerd.

In lid 2 is geregeld dat de methodiek zoals vastgelegd in voornoemd plan tevens wordt ingezet bij het bestrijden van misbruik en oneigenlijk gebruik op het gebied van de Wet Investeren in Jongeren (Wet WIJ).

In de nieuwe Handhavingsverordening (2010) is de rechtmatigheid van WIJ toegevoegd. Deze verordening heeft derhalve integraal betrekking op de rechtmatigheid van zowel de WWB als de WIJ.

In de oorspronkelijke verordening (2004) waren ook bepalingen over terugvordering en verhaal opgenomen. Deze zijn uit de verordening 2010 gehaald en in nadere regels door het college vastgesteld.