Verordening elektronische kennisgeving gemeente Haarlem 2014

Toelichting

Aanleiding

Kennisgevingen mogen niet uitsluitend elektronisch worden gepubliceerd, tenzij een wettelijk voorschrift anders bepaalt (artikel 2:14 van de Algemene wet bestuursrecht ).

Door in een gemeentelijke verordening op te nemen dat dit elektronisch geschiedt, wordt voldaan aan de voorwaarde van een wettelijk voorschrift. Het doel van deze verordening is het bieden van een wettelijke grondslag zodat juridisch kan worden volstaan met uitsluitend elektronische kennisgeving.

Bekendmaking en andere vormen van mededeling

Volgens de Algemene wet bestuursrecht (Awb) moet bij besluiten (in de zin van die wet) onderscheid worden gemaakt tussen twee vormen van ‘naar buiten brengen’ daarvan: bekendmaken en andere vormen van mededelen van, veelal kennisgeven genoemd.

Bekendmaken is de officiële openbaarmaking van een besluit. Een besluit treedt niet in werking voordat het is bekendgemaakt (art. 3:40 Awb).

Voor besluiten die tot een of meer belanghebbenden zijn gericht – daarbij gaat het bijna altijd om beschikkingen – bestaat die bekendmaking uit toezending of uitreiking aan die belanghebbenden, en als de aanvrager een ander is, dan ook aan hem (art. 3:41, eerste lid Awb). Elektronische toezending kan overigens alleen indien betrokkene heeft kenbaar gemaakt dat hij langs deze (elektronische) weg voldoende bereikbaar is.

Een besluit gericht tot een of meer belanghebbenden dat aan een of meer belanghebbenden niet kan worden toegezonden of uitgereikt, bijvoorbeeld omdat geen adres beschikbaar is of de identiteit van de betrokkene niet bekend is, wordt op grond van art. 3:41, tweede lid Awb bekendgemaakt ‘op een andere geschikte wijze’.

Over de bekendmaking van besluiten die niet tot een of meer belanghebbenden zijn gericht, bepaalt art. 3:42, tweede lid Awb:

2. De bekendmaking van besluiten van een niet tot de centrale overheid behorend bestuursorgaan die niet tot een of meer belanghebbenden zijn gericht, geschiedt door kennisgeving van het besluit of van de zakelijke inhoud ervan in een van overheidswege uitgegeven blad of een dag-, nieuws- of huis-aan-huisblad, dan wel op een andere geschikte wijze. Elektronische bekendmaking vindt uitsluitend plaats in een van overheidswege uitgegeven blad, tenzij bij wettelijk voorschrift anders is bepaald.

Het gaat hierbij vooral om besluiten van algemene strekking, zoals beleidsregels, plannen met besluitkarakter, aanwijzingen van toezichthouders en dergelijke. Voor algemeen verbindende voorschriften, zie hierna.

Voor elektronische bekendmakingis hier in beginsel plaatsing in ‘een van overheidswege uitgegeven blad’ voorgeschreven. Nu alle gemeenten met ingang van 1 januari 2014 een elektronisch gemeenteblad moeten hebben voor de bekendmaking van hun algemeen verbindende voorschriften (artikel 139 Gemeentewet zoals dat per genoemde datum zal gelden, zie hierna), ligt het voor de hand dat medium te gebruiken voor alle ‘officiële’, wettelijk vereiste bekendmakingen en andere kennisgevingen. Gebruikmaken van de mogelijkheid, die artikel 3:42 Awb biedt, om te kiezen voor een ander gemeentelijk elektronisch medium of zelfs voor een niet door de gemeente uitgegeven elektronisch medium, moet sterk worden afgeraden. De kans is namelijk te groot dat veel betrokkenen dat medium niet zullen weten te vinden. Tevens is het vanwege de eenduidigheid niet wenselijk dat een gemeente in meerdere elektronische bladen publiceert.

Voor elektronische publicatie van besluiten van algemene strekking is niet nodig dat daarvoor bij gemeentelijke verordening een grondslag wordt geschapen: artikel 3:42, tweede lid Awb biedt die grondslag al.

Voor gemeentelijke algemeen verbindende voorschriften geeft artikel 139 Gemeentewet een meer specifieke regeling. Met ingang van 1 januari 2014 luidt het artikel als volgt:

Artikel 139

1. Besluiten van het gemeentebestuur die algemeen verbindende voorschriften inhouden, verbinden niet dan wanneer zij zijn bekendgemaakt in het gemeenteblad.

2. De uitgifte van het gemeenteblad geschiedt elektronisch op een algemeen toegankelijke wijze. Na de uitgifte blijft het gemeenteblad elektronisch op een algemeen toegankelijke wijze beschikbaar. Indien elektronische uitgifte geheel of gedeeltelijk onmogelijk is, voorziet het gemeentebestuur in een vervangende uitgave. Bij of krachtens algemene maatregel van bestuur worden omtrent het bepaalde in de eerste en tweede volzin nadere regels gesteld.

3. In afwijking van het eerste lid kan een besluit als bedoeld in dat lid bepalen dat een bij het besluit behorende bijlage wordt bekendgemaakt door terinzagelegging.

4. Voor het inzien van een overeenkomstig het eerste lid bekendgemaakt besluit worden geen kosten in rekening gebracht.

Als gevolg van deze bepaling moet elke gemeente voortaan over een elektronisch gemeenteblad beschikken. Veruit de meeste gemeenten zullen daarvoor gebruik maken van de Gemeenschappelijke Voorziening Officiële Publicaties (GVOP), met het internetadres https://zoek.officielebekendmakingen.nl. Ook de gemeente Haarlem heeft hiervoor gekozen.

Aan het elektronisch bekendmaken van algemeen verbindende voorschriften zijn eisen gesteld in de Regeling elektronische bekendmaking en beschikbaarstelling regelgeving decentrale overheden (Stcr. 2008, 248). Aan deze eisen (formaat Pfd/A-1a, continuïteit, back-up) voldoet de GVOP.

Kennisgeven

Kennisgeven is de algemene term voor diverse vormen van openbaarmaking van besluiten maar ook van andere documenten, die erop is gericht dat alle potentieel belanghebbenden daar effectief kennis van kunnen nemen.

Bij beschikkingen zijn vaak meer belanghebbenden betrokken dan alleen degene tot wie de beschikking is gericht (‘derde-belanghebbenden’). Daarom is toezending of uitreiking aan de geadresseerden niet altijd voldoende en is er een ruimere kennisgeving voorgeschreven dan die welke nodig is voor de ‘bekendmaking’. Ook voor aanvragen om een beschikking is kennisgeving aan potentieel belanghebbenden vaak verplicht of, hoewel niet wettelijk verplicht, staand beleid. Datzelfde geldt voor veel ontwerpplannen en voor allerlei andere stukken waarvan het van belang is dat ‘het publiek’ erop wordt geattendeerd en er zodoende kennis van kan nemen. Bij besluiten die tot stand worden gebracht met de uniforme openbare voorbereidingsprocedure, is kennisgeving van het ontwerpbesluit voorgeschreven (art. 3:12, eerste lid Awb).

Doel van deze kennisgeving is dus niet de inwerkingtreding van een besluit, maar ervoor te zorgen dat alle potentieel geïnteresseerden effectief kennis kunnen nemen van besluiten, ontwerpen en andere berichten die voor hen van belang kunnen zijn. Dat kan zijn in verband met mogelijke inspraak (zienswijzen), met een mogelijkheid om in bezwaar of in beroep te komen, maar het kan ook om een meer algemene voorlichtingsfunctie gaan. Een klassieke methode is, die berichten of aankondigingen te plaatsen in een huis-aan-huisblad.

De modelbepaling die hier wordt voorgesteld, gaat niet over de bekendmaking, gericht op het in werking treden van besluiten, maar over kennisgeving, gericht op het effectief kennis kunnen nemen van ontwerpbesluiten, besluiten en aanvragen.

Elektronisch publicatie onvoldoende

In veel gevallen kan het verstandig zijn om niet te volstaan met de elektronische kennisgeving, maar bovendien te voorzien in of meer andere wijzen van kennisgeving. Dit omdat er velen zijn die geen toegang hebben tot het internet, en nog meer die deze toegang in theorie wel hebben maar die daar niet gemakkelijk hun weg kunnen vinden en die in elk geval niet dagelijks het gemeenteblad raadplegen. Het tweede lid van artikel 1 bepaalt daarom dat naast de elektronische kennisgeving ook andere vormen van publiciteit van belang kunnen zijn.

Het kan wettelijk onvoldoende zijn om alleen elektronisch te publiceren. Dat is bijvoorbeeld het geval bij toepassing van de uniforme openbare voorbereidingsprocedure; dan is art. 3:12 Awb van toepassing. Daar wordt de materiële eis gesteld van een geschikte wijze van kennisgeving. Blijkens de geciteerde Afdelingsuitspraak betekent ‘geschikt’ hier, dat moet worden voldaan aan de voorwaarde dat de kennisgeving daadwerkelijk al diegenen kan bereiken die naar verwachting bedenkingen kunnen hebben tegen het ontwerpbesluit

Indien in een wettelijke bepaling slechts staat opgenomen ‘dag-, nieuws- of huis-aan-huisblad’ dan dient de kennisgeving hierin te geschieden. Aanvullende dan wel afwijkende publicatieverplichtingen blijven ongewijzigd van toepassing. Voorbeelden van andere wettelijke bepalingen die zich verzetten tegen uitsluitend publicatie in het elektronische gemeenteblad zijn: art. 1.9 van het Besluit algemene regels voor inrichtingen milieubeheer, art. 78 Onteigeningswet, art. 7 Wet voorkeursrecht gemeenten, de Wabo (zie onder meer art. 3:12) en de Wet ruimtelijke ordening (zie onder meer artikel 3. 8 lid 1 en lid 3). De Wet ruimtelijke ordening schrijft bijvoorbeeld voor dat de mededeling van de vaststelling van een bestemmingsplan ook moet plaatsvinden in de Staatscourant en op www.ruimtelijkeplannen.nl.