Heemstede, bedrijvig dorp in het groen: Notitie Economisch Beleid Heemstede 2010-2015

1 Inleiding

Aanleiding en doel

In maart 2009 heeft de Kamer van Koophandel (KvK) de 'Economische Foto van Heemstede' aangeboden aan de gemeente Heemstede. Dit is tevens het startsein geweest voor het opzetten van een gezamenlijk breed economisch overleg gemeente-bedrijfsleven, waarbij naast de gemeentelijke portefeuillehouder Economische Zaken en de KvK ook vertegenwoordigers van Heemsteedse winkeliers- en ondernemersverenigingen aan tafel zitten. In dit overleg is het idee opgevat tot het maken van een gemeentelijke economische beleidsnotitie.

Voorliggend stuk is een eerste aanzet daartoe. Inzet is te komen tot de beantwoording van de vraag welke ambities Heemstede heeft op economisch terrein, en hoe deze ambities verwezenlijkt kunnen worden. Wat willen we met Heemstede? Wat voor soort gemeente moet Heemstede worden? Hoe kunnen de sterke punten beter worden benut?

Behoudend of baanbrekend?

De ambitie van Heemstede bij het bepalen van de eigen identiteit is tot nu toe altijd vrij gematigd geweest. Behoud van het bestaande, een groene gemeente waar het goed wonen en recreëren is, was het belangrijkste devies. In de Beleidsstrategie Heemstede 2015 wordt een ideaalbeeld voor de gemeente Heemstede voorgesteld, dat neerkomt op behoud van het huidige karakter: ‘in 2015 is Heemstede een mooi dorp, waar jong en oud, arm en rijk, verstokte Heemstedenaren en import met plezier wonen. Mensen voelen zich er veilig en genieten van Groenendaal en het historisch dorpsschoon’.

De laatste jaren worden wij echter geconfronteerd met ontwikkelingen, die ons dwingen om nog eens kritisch naar deze typering te kijken en (beleids)keuzes te maken. We staan op een kruispunt: gaan we door op de huidige weg (behoudende ambitie) of zetten we in op een duurzame groei en ontwikkeling (ambitie+)?

Ontwikkelingen

Ten eerste heeft de mobiliteit een geweldige vlucht genomen. Heemstede ligt ingeklemd tussen enkele grote economische centra, woongebieden en recreatiegebieden. Veel van de mensen die tussen deze gebieden reizen komen door de gemeente Heemstede. Dit biedt kansen – deze mensen kunnen gebruik maken van onze voorzieningen en een bijdrage leveren aan de lokale economie – maar ook bedreigingen: de bereikbaarheid van de regio Zuid-Kennemerland staat namelijk onder druk.

Ten tweede heeft Heemstede te maken met een hoog vergrijzingscijfer en blijft het aandeel jongeren achter bij het landelijke gemiddelde. Waar de Heemsteedse bevolking in 2010 voor 22% uit 65-plussers bestaat, bedraagt dit percentage op landelijk niveau 15%. De prognose van het CBS stelt dat in 2020 een kwart van de mensen in Heemstede 65 jaar of ouder zal zijn. De vraag is of we ons bij deze ontwikkeling neerleggen, of dat we maatregelen nemen om de gemeente aantrekkelijk te maken voor jongeren.

Ten derde vinden er in de omliggende gemeenten de komende jaren grote ruimtelijke ontwikkelingen plaats. Zo zullen in de gemeente Haarlemmermeer tussen nu en 2030 circa 10.000 nieuwe woningen worden gebouwd. Ook hier gelden zowel kansen als bedreigingen. Enerzijds kan Heemstede in economisch opzicht profiteren, maar anderzijds kan de druk op het voorzieningenniveau in Heemstede behoorlijk oplopen.

Ten slotte hebben we te maken met de gevolgen van onder andere een wereldwijde economische recessie, waardoor ook voor de Heemstede de invloeden daarvan de toekomst in zekere zin ongewis maken.

Kaders

Een belangrijk kader voor het economisch beleid wordt gevormd door het collegeakkoord Heemstede 2010-2014. De uitgangspunten op economisch gebied voor de komende jaren luiden als volgt: 'Waar mogelijk en wenselijk vervult de gemeente een (pro)actieve rol bij het stimuleren van de 'Bedrijvigheid' in Heemstede. Door aandacht te geven aan het bedrijfsleven en het goede winkelaanbod in stand te houden, blijft Heemstede aantrekkelijk en ontstaat een gezonde lokale economie. Door lokale werkgelegenheid te bevorderen en te blijven aangeven dat een baan beter is dan een uitkering zal bovendien minder een beroep gedaan worden op de sociale voorzieningen. Het huidige minimabeleid kan zo onverkort van kracht blijven'.

In het collegeakkoord is nog een essentieel kader aangegeven voor het economisch beleid, namelijk een financieel kader. Het college ziet zich tot 2014 geconfronteerd met een bezuinigingsopgave van circa € 2 miljoen. Het moge duidelijk zijn dat de mogelijkheden tot het doen van investeringen de komende jaren slechts beperkt aanwezig zijn.

Desondanks gaan we ervan uit dat de acties die voortvloeien uit dit beleid zorgen voor een maatschappelijke winst in termen van duurzaamheid en continuïteit.

Heemstede, bedrijvig dorp in het groen

In voorliggende notitie worden twee scenario’s geschetst. Aan de ene kant wordt aangegeven wat nodig is om al het moois dat we hebben in stand te houden. Aan de andere kant wordt voorgespiegeld welke extra inspanningen geleverd dienen te worden om de condities te creëren om Heemstede op langere termijn leefbaar te houden. Met andere woorden: hoe kan de lokale economie in stand worden gehouden en worden voorkomen dat we alleen een woongemeente worden?

De werktitel van de notitie, Heemstede, bedrijvig dorp in het groen, is een beeldspraak voor de ambitie. De term bedrijvig staat enerzijds voor de actieve houding van de gemeente om zaken van de grond te tillen, en verwijst anderzijds naar het stimuleren van bedrijvigheid en werkgelegenheid. De termen dorp en groen geven de kaders aan waarbinnen dit moet gebeuren: de groene en dorpse uitstraling van Heemstede mag niet verloren gaan. Sterker nog, dit zijn sterke punten van de gemeente die optimaal benut moeten worden.

Leeswijzer

Vanuit de economische passage van het collegeakkoord zijn drie belangrijke pijlers te onderscheiden, die elkaar gedeeltelijk kunnen overlappen. Deze punten worden in deze economische beleidsnotitie verder uitgewerkt.

2 Aandacht voor bedrijfsleven

Algemeen

Heemstede telt circa 2250 bedrijfsvestigingen (excl. Zakelijk Beheer), waarvan:

• ·

  700 in adviesdiensten

• ·

  250 in facilitaire diensten

• ·

  250 in persoonlijke diensten

• ·

  300 in detailhandel

• ·

  200 in groothandel

De meeste bedrijven zijn klein: 97% telt minder dan tien werkzame personen. Er zijn ongeveer 200 winkels met een totaal verkoopvloeroppervlak van 32.000 m2. Verder kent Heemstede 25.000 m2 kantoorvloeroppervlak.

Bedrijventerreinen

Circa 8% van de Heemsteedse bedrijfsvestigingen is gelegen op een bedrijventerrein. Heemstede kent drie bedrijventerreinen, namelijk Nijverheidsweg-Cruquiusweg, Industrieweg-Nijverheidsweg en Leidsevaartweg. Deze beslaan een netto oppervlak van 3 ha. De bedrijventerreinen en bedrijfslocaties in Heemstede bedienen met name het lokale bedrijfsleven. De leegstand is beperkt. Dit wijst enerzijds op een niet te ruim aanbod, anderzijds duidt enige leegstand niet op een zeer krappe markt.

Eind 2009 heeft Bureau Stedelijke Planning in opdracht van de gemeente Heemstede de rapportage ‘Analyse Bedrijventerreinen en -locaties Heemstede’ opgesteld. Hierin is per bedrijventerrein bekeken wat de toekomstpotentie is.

1. Nijverheidsweg-Cruquiusweg

Geconcludeerd wordt dat bedrijventerrein Nijverheidsweg-Cruquiusweg toekomstpotentie heeft vanwege de gunstige ligging (o.a. zichtlocatie), goede bereikbaarheid en voldoende ruimtelijke kwaliteiten. In het scenario van een behoudende ambitie kan dit bedrijventerrein in zijn huidige vorm blijven bestaan. Kiezen we echter voor de ambitie+ dan maken we het bedrijventerrein Nijverheidsweg-Cruquiusweg nog toekomstbestendiger. Het economisch functioneren kan namelijk worden verbeterd door een revitalisatie, waarbij met name de infrastructuur dient te worden aangepakt. Tevens kunnen de bestemmingen worden verruimd om het terrein beter te benutten, zonder het gevaar dat het winkelbestand in de winkelcentra van Heemstede leeg loopt. Het huidige beleid van Heemstede, zoals is samengevat in de Notitie Inventarisatie en Analyse voor het opstellen van de Structuurvisie Heemstede, stelt dat er geen grootschalige detailhandel (bijvoorbeeld een grote supermarkt) op de bedrijventerreinen wordt gevestigd.

2. Industrieweg-Nijverheidsweg

Industrieweg-Nijverheidsweg is voor wat betreft de bedrijfshuisvesting aan het verouderen en de bereikbaarheid is matig. Hier wordt een forse ingreep noodzakelijk geacht, waarvoor twee varianten worden aangedragen: een zware algehele revitalisatie met behoud van functie, die past in een meer behoudende ambitie, of een transformatie van het gebied tot gemengd woonwerkmilieu, die goed aansluit bij de ambitie+.

Als onderdeel van deze transformatie wordt met betrekking tot de haven gedacht aan de mogelijke vestiging van detailhandels- en horecavoorzieningen. Er kan voor worden gekozen om hier voorzieningen onder te brengen, die specifiek gericht zijn op jongeren. Dat sluit weer aan op de ambitie+ om de gemeente Heemstede aantrekkelijker te maken voor jongeren.

Gevolg van de mogelijke transformatie is wel dat enkele huidige bedrijven zullen moeten verhuizen, met bijbehorende negatieve effecten voor de werkgelegenheid. Een mogelijkheid is gedeeltelijke herhuisvesting op bedrijventerrein Nijverheidsweg-Cruquiusweg.

De verdere uitwerking hiervan kan worden gedaan in de voorbereiding en vaststelling van het bestemmingsplan Bedrijventerreinen. De start hiervan staat gepland voor 2012, zodat mag worden verwacht dat de discussie in 2013 in de raad zal worden gevoerd. In het kader van de bestemmingsplanprocedure worden alle belanghebbenden in de gelegenheid gesteld hun zienswijze aan de raad kenbaar te maken.

3. Leidsevaartweg

Leidsevaartweg scoort redelijk tot goed op ruimtelijke kwaliteit en functioneert in termen van werkgelegenheidsontwikkeling goed. Wel zijn er beperkingen ten aanzien van de bereikbaarheid. Gezien de behoefte-invulling voor lokale Heemsteedse bedrijven en vanuit het perspectief dat de zittende bedrijven op de Leidsevaartweg economisch goed functioneren is het volgens de onderzoekers gewenst om dit bedrijventerrein te handhaven (behoudende ambitie). In de ambitie+ wordt een onderzoek uitgevoerd naar de mogelijkheden om de bereikbaarheid te verbeteren.

Behoudende ambitie

De bedrijventerreinen Nijverheidsweg-Cruquiusweg en Leidsevaartweg blijven in hun huidige vorm gehandhaafd. Industrieweg-Nijverheidsweg ondergaat een revitalisatie met behoud van functie.

Ambitie+

Bedrijventerrein Nijverheidsweg-Cruquiusweg wordt verbeterd door een revitalisatie, waarbij tevens de bestemmingen van het terrein worden verruimd. Bedrijventerrein Industrieweg-Nijverheidsweg wordt getransformeerd tot gemengd woonwerkmilieu. De haven krijgt binnen dit concept detailhandels- en horecavoorzieningen, waarbij ingezet kan worden op voorzieningen die specifiek gericht zijn op jongeren. Voor de Leidsevaartweg worden maatregelen gezocht om de bereikbaarheid te verbeteren.

3 In stand houden goede winkelaanbod

Centrum

Het winkelcentrum Binnenweg/Raadhuisstraat trekt bezoekers van binnen en buiten de gemeente en vervult een bovenlokale functie.

Voor het centrum is enkele jaren geleden al besloten dat behoud van het bestaande niet meer voldoende was. Daarom is vanaf 2009-2010 ingezet op een integrale aanpak van dit winkelgebied: naast de inmiddels afgeronde herinrichting van de buitenruimte gaat het ook om het welstands-, uitstallingen- en reclamebeleid.

Om de ambitie+ te halen is het zaak om, nu de uitstraling van de Binnenweg een flinke upgrade heeft gehad, ook goed naar de positionering van het winkelcentrum te kijken. De KvK kan hier een onderzoek naar doen, waarbij ook aanbevelingen worden gegeven. Er is hierbij uiteraard ook een belangrijke rol weggelegd voor de winkeliers en ondernemers van de Binnenweg, op het gebied van marketing en promotie. Daarnaast zal bij de winkeliers aandacht worden gevraagd voor branchering, zodat eenzijdigheid in het aanbod kan worden tegengegaan.

Momenteel wordt gewerkt aan het nieuwe bestemmingplan Centrum e.o. Dit zal een overwegend conserverend karakter krijgen, waarbij wel oog blijft voor een voor het winkelcentrum noodzakelijke dynamiek. Dit is geheel in lijn met de ambitie+. Voorbeelden zijn het mogelijk maken van de winkelfunctie over het gehele bebouwingsvlak en een versoepeling van de parkeervoorschriften voor kleine ruimtelijke ontwikkelingen (bijvoorbeeld uitbreiding van een winkeloppervlakte).

Overige winkelgebieden

De winkelgebieden Jan van Goyenstraat en Zandvoortselaan vervullen vooral een lokale verzorgende functie voor de omgeving. De gemeente wil begin 2011 starten met de herinrichting van de zuidelijke parallelweg van de Zandvoortselaan tussen het Roemer Visscherplein en de Vondelkade. Vijf jaar geleden is de Jan van Goyenstraat heringericht. Voor een goede spreiding van winkelgebieden zal blijvende aandacht voor de detailhandelfunctie noodzakelijk zijn.

Bereikbaarheid

De bereikbaarheid van de winkelgebieden wordt door de winkeliers als problematisch ervaren. Om hieraan tegemoet te komen, komt het college eind 2010 met een beleidsnota voor lokale bewegwijzering. Vooruitlopend op de beleidsnota zijn alvast nieuwe verwijsborden naar de Binnenweg en Raadhuisstraat geplaatst. Dit heeft te maken met de herinrichting en de invoering van éénrichtingsverkeer. Hierdoor veranderen de aan- en afvoerwegen naar het centrum. Het is wenselijk om het winkelend publiek hier op attent te maken.

Op regionaal niveau werkt Heemstede samen met de buurgemeenten en de provincie Noord-Holland om de grensoverschrijdende verkeerseffecten in goede banen te leiden. Er zijn de afgelopen periode verschillende gezamenlijke bereikbaarheidsstudies uitgevoerd, waaronder Bereikbaarheid Kust, Dynamisch Verkeersmanagement Zuid-Kennemerland en de Bereikbaarheidsvisie Zuid-Kennemerland. Doel hiervan is om concrete verkeersmaatregelen vast te stellen om de bereikbaarheid van en binnen Zuid-Kennemerland te waarborgen, en om hiervoor op regionaal, provinciaal en landelijk niveau financiële middelen veilig te stellen. Heemstede spant zich binnen de regio actief in om de bereikbaarheid en hiermee ook het vestigingsklimaat voor winkels, bedrijven en instellingen te verbeteren.

Behoudende ambitie

Voor het winkelgebied Binnenweg-Raadhuisstraat wordt naast de herinrichting ingezet op aanscherping van welstands-, uitstallingen- en reclamebeleid. Het nieuwe bestemmingsplan Centrum e.o is conserverend.

De overige winkelgebieden houden hun huidige inrichting, waarbij blijvende aandacht voor de detailhandelfunctie vereist is.

Ambitie+

Voor het winkelgebied Binnenweg-Raadhuisstraat wordt naast de herinrichting ingezet op aanscherping van welstands-, uitstallingen- en reclamebeleid. Er wordt een onderzoek door de KvK uitgevoerd naar de positionering van het centrum. De winkeliers worden gestimuleerd om (nog) meer aan promotie en marketing te doen. Ook wordt aandacht gevraagd voor branchering. Het nieuwe bestemmingsplan Centrum e.o. geeft, naast het conserverende karakter, meer ruimte voor dynamiek en ontwikkeling (bijvoorbeeld door versoepeling van de parkeervoorschriften).

De uitstraling en inrichting van het winkelgebied Zandvoortselaan wordt naar een hoger plan geholpen.

Om de bereikbaarheid van de winkelgebieden te vergroten wordt eind 2010 een beleidsnota lokale bewegwijzering vastgesteld.

Heemstede spant zich binnen de regio actief in om de bereikbaarheid en hiermee ook het vestigingsklimaat voor,winkels, bedrijven en instellingen te verbeteren.

4 Bevorderen lokale werkgelegenheid

Algemeen

Heemstede telt 4700 banen in het particuliere bedrijfsleven plus 3600 banen in de non-profitsector. De beroepsbevolking van Heemstede wordt geraamd op circa 10.000 personen.

Uit figuur 1 blijkt dat de sectoren Gezondheidszorg & Welzijnszorg en Handel & Reparatie voor de grootste werkgelegenheid zorgen. Samen zijn zij goed voor de helft van het aantal werkzame personen in Heemstede.

Figuur 1: Procentuele verdeling van het aantal in Heemstede werkzame personen naar sector (2008)

Het aantal arbeidsplaatsen dat aan Heemstede kan worden toegerekend is in de periode 1999-2008 met 35% gedaald (zie tabel 1). De grootste absolute krimp deed zich voor in de zorgsector, waar het aantal banen werd gehalveerd. De belangrijkste oorzaak lag in het vertrek van het Spaarne Ziekenhuis naar Hoofddorp. Het is aannemelijk dat dat deel van de banen, dat door Heemstedenaren wordt vervuld, behouden is gebleven. De feitelijke schade is daarmee beperkt.

Ook in de horeca liep het aantal banen sterk terug: van bijna 1000 in 1999 naar 300 in 2008. Dit kwam voornamelijk door de sluiting van twee cateringbedrijven die hun hoofdkantoor in Heemstede hadden staan. Het betreft hier dus het verlies aan banen van elders in het land die alleen op papier aan Heemstede werden toegedeeld. De conclusie is ook hier dat de schade voor de Heemsteedse werkenden meeviel.

Tabel 1: het aantal in Heemstede werkzame personen per sector in 1999 en 2008

Na de slechte economische situatie van de afgelopen tijd, zag de KvK in de regio Amsterdam in het 2e kwartaal van 2010 een versterkt herstel. Het herstel van de economie is echter nog broos, waardoor de verwachting van het UWV is dat het aantal banen nog niet meteen zal stijgen. De Arbeidsmarktprognose 2010-2011 van UWV Werkbedrijf voorziet landelijk nog een daling van het aantal banen in 2010, en in 2011 een voorzichtige groei. Echter, de werkgelegenheid blijft volgens de prognose in vijf Nederlandse regio’s ook in 2011 krimpen: Noord- en Midden Limburg, Zaanstreek, Achterhoek, Haaglanden en Zuid-Kennemerland.

De vraag is of dit binnen Zuid-Kennemerland ook voor Heemstede op lokaal niveau geldt en hoe de werkgelegenheid kan worden gestimuleerd. In de ambitie+ wordt geprobeerd om samen met de KvK te achterhalen voor welke bevolkingsgroepen meer inspanningen moeten worden geleverd. Waar zit het werkgelegenheidsperspectief in Heemstede? Als wij daar antwoord op krijgen kunnen we mogelijk gerichter beleid ontwikkelen.

Aan-huis-verbonden beroepen

Heemstede heeft veel panden die worden gebruikt voor bewoning en het voeren van een bedrijf/praktijk aan huis. Een groot deel van de aan-huis-verbonden beroepen betreft ZZP-ers. Het gaat vaak om een dienstverlenend beroep op zakelijk, maatschappelijk, juridisch, medisch, ontwerptechnisch of kunstzinnig gebied dat door de gebruiker van een woning in die woning wordt uitgeoefend. Hierbij behoudt de woning wel in overwegende mate de woonfunctie. Een aan-huis-verbonden beroep is een goede mogelijkheid om vanuit huis een bedrijf te starten, wat een stimulering betekent van de lokale werkgelegenheid.

De minimale ambitie is om deze lokale bedrijvigheid te blijven ondersteunen. Daarom zal het ook in de nieuwe bestemmingsplannen binnen de bestemming ‘Wonen’ toegestaan zijn om binnen de woning een aan-huis-verbonden beroep te realiseren. De mogelijkheden voor het aan-huis-verbonden beroep zijn gesteld op 25% van de oppervlakte van de woning, met een maximum van 75 m2. Zo blijft het voor grote huizen aantrekkelijk om een aan-huis-verbonden beroep te hebben, maar wordt bij kleine huizen een evenredig oppervlakte gebruikt.

Daarnaast is het in de ambitie+ zaak om meer informatie over deze bedrijven bij bijvoorbeeld de KvK te achterhalen. Om hoeveel ZZP-ers gaat het? Welke beroepsgroepen zijn het? Waar is de meeste uitval? Op deze manier kan in beeld worden gebracht of en waar de gemeente een actieve(re) rol kan spelen in deze tak van werkgelegenheid. Voorts kan de oprichting worden gestimuleerd van een Heemsteeds netwerk van en voor ZZP-ers.

Om de contacten tussen de bedrijven en de gemeente te verbeteren kan er een gemeentelijke bedrijvencontactfunctionaris worden benoemd. De bedrijvencontactfunctionaris is de schakel tussen het bedrijfsleven en de gemeente. Ondernemers en bedrijven in de gemeente kunnen met hun vragen, problemen of klachten terecht bij de bedrijvencontactfunctionaris. Op deze manier kan de dienstverlening aan zowel startende als gevestigde ondernemers en bedrijven worden verbeterd. Bij de herinrichting van de Binnenweg zijn goede ervaringen opgedaan met een centrale contactpersoon voor ondernemers uit het centrum.

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Ondernemers die hun bedrijfsvoering afstemmen op klimaat, samenleving en milieu, zijn de komende jaren de duidelijke koplopers in hun sectoren. Koplopers zijn de trekkers van onze economische ontwikkeling. Maar ook daarbuiten hebben koplopers invloed op een duurzamere samenleving.

In de ambitie+ kan Heemstede zich de komende jaren inzetten voor de versterking van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO). MVO gaat over de winnende combinatie van people, planet en profit. De gemeente Heemstede kan samen met ondernemingen en instellingen het maatschappelijk ondernemen stimuleren en bevorderen. Voorbeelden zijn bedrijven die zich inzetten voor welzijnsorganisaties of zorginstellingen bijvoorbeeld door het leveren van vrijwilligers. Matches kunnen worden gemaakt op zogenaamde “beursvloeren”. De gemeente Heemstede kan zich nadrukkelijker aansluiten bij dit initiatief.

Het bedrijfsleven heeft maatschappelijke organisaties ook veel te bieden als het gaat om bedrijfsmatige kennis en ervaring die zij in huis heeft. Het bedrijfsleven kan gebruik maken van maatschappelijke stages en mensen die thans in een uitkeringssituatie verkeren.

Duurzaamheid staat meer dan ooit in de belangstelling. Klimaatverandering, ruimtegebruik in Nederland, biodiversiteit hier en elders in de wereld, een gezonde leefomgeving voor onze kinderen en meer welvaart voor kinderen waar ook ter wereld. De MVO richt zich op bedrijven en instellingen die kunnen laten zien dat duurzame winst voor milieu en maatschappij, en bedrijfseconomische resultaten elkaar versterken (de winnende combinatie van People, Planet, Profit). In dat verband kunnen bedrijven en gemeenten verder met elkaar in gesprek gaan over rijden op aardgas en het bevorderen van het gebruik van nieuwe (energiebesparende) technologieën door projectontwikkelaars.

Onderwijs-arbeidsmarkt

Ongeveer 6000 mensen die onderdeel uitmaken van de werkzame beroepsbevolking van Heemstede hebben een hoog onderwijsniveau. Circa 5600 werkenden vallen in de categorieën ‘hogere beroepen’ of ‘wetenschappelijke beroepen’.

Het college hecht veel waarde aan het geven van een goede startkwalificatie voor de arbeidsmarkt. Een belangrijk instrument hiervoor is de handhaving van de Leerplichtwet. In deze wet is de kwalificatieplicht opgenomen. De kwalificatieplicht komt na de volledige leerplicht, die loopt tot en met het schooljaar waarin een leerling 16 jaar wordt, en stopt als de leerling 18 jaar is. De kwalificatieplicht regelt dat jongeren zonder startkwalificatie tot hun 18e verplicht onderwijs moeten volgen. Een startkwalificatie is een diploma op vwo-niveau, havo-niveau of mbo-niveau twee of hoger. De leerplichtambtenaar vervult hierin een belangrijke rol door er op toe te zien dat jongeren van 16 en 17 jaar zonder startkwalificatie ingeschreven staan op een school en de school ook daadwerkelijk bezoeken. Daarnaast draagt Heemstede bij aan de regionale inspanningen het aantal voortijdig schoolverlaters terug te dringen via het RMC (regionaal meld- en coördinatiepunt schoolverlaters). Alle schoolverlaters tot 23 jaar zonder een startkwalificatie worden bij het RMC gemeld en uitgenodigd voor een gesprek om de mogelijkheden voor scholing te bespreken. Dit alles vergroot de kansen van startende jongeren op de arbeidsmarkt.

Heemstede neemt deel aan het Regionale Economisch Stimuleringsprogramma Zuid-Kennemerland (RES). Binnen het RES worden drie thema’s onderscheiden die van belang worden geacht om de regionale concurrentiepositie te versterken. Eén van de programma's betreft onderwijs & arbeidsmarkt. Dit programma richt zich op langer leren, de combinatie leren-werken, het tegengaan van voortijdig school verlaten, het stimuleren van ondernemerschap en het zorgen voor een goede aansluiting tussen het technisch beroepsonderwijs en de arbeidsmarkt.

In de ambitie+ kan worden ingezet op het aantrekken en behouden van jonge mensen in de gemeente Heemstede, door het binnenhalen van bijvoorbeeld een dependance van een instelling voor beroepsonderwijs (MBO of HBO). Op die manier krijgt Heemstede een instrument in handen om op een directe manier jongeren een betere startkwalificatie te geven op de arbeidsmarkt en jongeren binnen haar grenzen te houden. Daarbij kunnen tevens de contacten tussen deze onderwijsinstellingen en de lokale bedrijven worden gestimuleerd, bijvoorbeeld in de vorm van stage- of leer-werk-overeenkomsten.

Zorg

Zoals eerder bleek zorgt de sector gezondheids- en welzijnszorg voor een groot deel van de werkgelegenheid in Heemstede. Dit zou in de behoudende ambitie de bevestiging kunnen zijn dat deze sector vanuit de gemeente geen extra aandacht behoeft te krijgen. In de ambitie+ is het daarentegen juist zaak om niet op de lauweren te gaan rusten. Om meer feeling te krijgen met het reilen en zeilen van deze sector kan nader overleg worden gevoerd met grote werkgevers op het gebied van gezondheids- en welzijnszorg, zoals de Hartekamp, Poli- en dagkliniek Spaarne Ziekenhuis, Stichting Epilepsie Instellingen Nederland (SEIN) en de diverse verpleeg- en verzorgingshuizen in Heemstede. Hierbij kan worden besproken welke rol zij (kunnen) spelen bij het bevorderen van de lokale werkgelegenheid. Momenteel vindt structureel overleg nog niet plaats.

Toerisme/recreatie

Zoals eerder al aangegeven pendelen veel mensen, forensen en recreanten, op verschillende manieren, met verschillende motieven, door de gemeente. Dit kan zijn per auto, fiets of trein. Het is zaak deze mensen duidelijk te maken dat Heemstede een aantrekkelijke groene gemeente is met voldoende recreatie-, winkel- en horecagelegenheden. Maar ook andere potentiële bezoekers kunnen warm worden gemaakt voor Heemstede. Binnen het RES Zuid-Kennemerland loopt een programma gericht op toerisme & recreatie.1Speerpunten zijn onder andere het regelen van arrangementen en evenementen en het opzetten van een actieprogramma hotelontwikkeling. Om Heemstede nog beter op de kaart te zetten (ambitie+) kan aansluiting worden gezocht bij de VVV Zuid-Kennemerland. Op deze manier kan een breder publiek attent worden gemaakt op de mogelijkheden binnen Heemstede.

Voor fietsers is er een (regionaal) netwerk van fietspaden waarbij het voor de fietsers mogelijk is om een eigen op maat gesneden route te bepalen: het knooppuntennetwerk. Bij elk knooppunt is een overzichtskaartje met informatie geplaatst. Voor wandelaars zijn er speciale wandelroutes in het wandelbos, op de landgoederen en op de begraafplaats.

Het NS-station, dat in 2011 intercitystation wordt, biedt als aankomst- en vertrekpunt de nodige mogelijkheden. Zo bestaat de mogelijkheid tot het huren van een OV-fiets voor de vervolgreis. Daarnaast kan worden overgestapt op diverse buslijnen. Ook zijn er twee deelauto’s beschikbaar, of kan de eigen auto worden geparkeerd op het langparkeerterrein. Toeristisch (electra)fietsverhuur ontbreekt hier nog wel. Dit kan worden gestimuleerd door overleg met mogelijke aanbieders.

Waar het verder nog aan ontbreekt is een hotelaccommodatie in de buurt van het NS-station. Dit geldt overigens voor de hele gemeente. Uit een onderzoek naar de potenties van de hotelmarkt in Zuid-Kennemerland blijkt dat er behoefte is aan extra hotelcapaciteit. Daarom wordt binnen de ambitie+ gestreefd naar het binnenhalen van een dergelijke voorziening.

Horeca-/vergader-/conferentielocaties

Het past in de behoudende ambitie om de bestaande ‘hotspots’ op het gebied van horeca- en feestlocaties (bijvoorbeeld Het Oude Slot en Landgoed Groenendaal) te behouden. Het binnenhalen van extra voorzieningen rondom bijvoorbeeld NS-station of de haven, zoals vergader- en conferentielocaties, sluit aan bij een verdergaande ambitie.

Cultuur

Het gemeentelijke cultuurbeleid voor de komende jaren richt zich op sterke integratie van cultuur in de Heemsteedse samenleving. Cultuurparticipatie wordt gestimuleerd door het zorgen voor een voldoende en hoogwaardig podiumaanbod bij Podium Oude Slot en Theater De Luifel. De ambitie+ is om zo lang mogelijk het eigen en zelfstandige karakter van deze voorzieningen te behouden, en deze zo mogelijk nog meer uit te nutten.

Bij deze ambitie past ook het behoud en de uitbreiding van expositiemogelijkheden voor lokale Heemsteedse kunstenaars. Voorbeelden van bestaande locaties zijn het raadhuis en de bibliotheek. Nieuwe locaties kunnen zijn horecagelegenheden, leegstaande gebouwen (bijvoorbeeld Hartekamp en het laboratoriumgebouw van SEIN), Casca of openluchtlocaties.

Sport

Sport is een ‘selling point’ van Heemstede. Op het gebied van sport wordt vooral ingezet op breedtesport en niet zo zeer op topsport. Heemstede heeft een gevarieerd aanbod aan sportactiviteiten, sportverenigingen en sportaccommodaties. In 2011 zal het gebied op en rond de sportaccommodaties aan de Sportparklaan worden heringericht. De komende tijd zal het college zich buigen over de grenzen van de groei. In dit kader wordt ook gekeken naar de mogelijke gevolgen van de toekomstig geplande woningbouw in de Westflank Haarlemmermeer. Dit kan de druk op het (sport)voorzieningenniveau in Heemstede verhogen.

Heemstede heeft zich de afgelopen jaren op sportief gebied kunnen profileren met bijvoorbeeld de (deel-)organisatie van de Youth Friendship Games Holland. Aan dit jaarlijkse internationale sportevenement (o.a. volleybal, voetbal, basketbal en honkbal) deden bijna achtduizend sporters mee. Vanwege de economische crisis is het evenement in 2009 en 2010 niet doorgegaan. Als er een doorstart volgt, dan kan het aantrekkelijk zijn om de games voor een deel weer naar Heemstede terug te halen, mits het kan op dezelfde schaal als de voorgaande jaren.

Wellness

Het hoge aandeel ouderen in Heemstede kan reden zijn om in te zetten op voorzieningen om de gemeente aantrekkelijker te maken voor jongeren. Het kan echter ook een kans vormen om sectoren uit te bouwen die juist gericht zijn op de doelgroep ouderen. Een goed voorbeeld hiervan is wellness. In de ambitie+ kan ervoor worden gekozen om de uitbreiding van deze sector te stimuleren. Nieuwe voorzieningen dienen zich inmiddels aan.

Bedrijfsverzamelgebouw

Het bedrijfsverzamelgebouw ‘Touchdown Center’ aan de Havenstraat voorziet in een (vaak tijdelijke) vraag naar betaalbare, laagdrempelige en kleinschalige (kantoor)ruimtes. Deze voorziening kan op deze locatie niet voortbestaan vanwege de toekomstige herontwikkeling aan de haven. Er kan worden besloten om eventuele nieuwe initiatieven vanuit de markt op dit gebied af te wachten. Om lokale bedrijvigheid te stimuleren zou echter ook bekeken kunnen worden in hoeverre er op andere plekken in Heemstede ruimte vrijkomt waar voor de langere termijn nog geen bestemming voor is, om een dergelijk bedrijfsverzamelgebouw te kunnen voortzetten. Belangrijk is dat het hier moet gaan om ruimte die vrijkomt omdat een gebouw (op termijn) plaats moet maken voor andere ontwikkelingen. Hierdoor kan de voorziening betaalbaar blijven.

Inkoopbeleid

De gemeente Heemstede gaat binnenkort het gemeentelijk inkoopbeleid actualiseren. In dit kader kan worden bekeken in hoeverre lokale ondernemers bij aanbestedingen een rol kunnen spelen, uiteraard passend binnen de doelstellingen van Stichting Regionaal Inkoopbureau IJmond en Kennemerland (RIJK).

Buiten RIJK om worden echter ook nogal eens (veelal kleinere) zaken of diensten gekocht. Om de lokale ondernemers hiervan te kunnen laten profiteren is de ambitie+ om de afspraak te maken dat dit bij voorkeur via Heemsteedse aanbieders gaat. En dan liefst ook nog via een systeem van roulatie.

Behoudende ambitie

Er zal een blijvende inspanning zijn om jongeren een goede startkwalificatie te geven voor de arbeidsmarkt. In de nieuwe bestemmingsplannen blijft het toegestaan om een aan-huis-verbonden beroep te realiseren. Ingezet wordt op behoud van bestaande horeca- en feestlocaties. Cultuur- en sportparticipatie worden gestimuleerd door het zorgen voor voldoende hoogwaardige faciliteiten.

Ambitie+

Samen met de KvK wordt gekeken voor welke doelgroepen meer inspanningen dienen worden geleverd op de arbeidsmarkt, en waar het werkgelegenheidsperspectief in Heemstede zit. In de nieuwe bestemmingsplannen blijft het toegestaan om een aan-huis-verbonden beroep te realiseren. Daarnaast wordt meer informatie ingewonnen over ZZP-ers en wordt de oprichting van een Heemsteeds netwerk van en voor ZZP-ers gestimuleerd. Om de contacten tussen de bedrijven en de gemeente te verbeteren wordt een gemeentelijke bedrijvencontactfunctionaris aangesteld. Heemstede maakt zich de komende jaren sterk voor maatschappelijk verantwoord ondernemen.

Er zal een blijvende inspanning zijn om jongeren een goede startkwalificatie te geven voor de arbeidsmarkt. Ingezet wordt op het aantrekken en behouden van jonge mensen door het binnenhalen van een MBO- of HBO-onderwijsinstelling.

Overleg zal worden opgestart met grote werkgevers op het gebied van gezondheids- en welzijnszorg.

Aansluiting wordt gezocht bij de VVV Zuid-Kennemerland, zodat meer mensen attent kunnen worden gemaakt op de recreatiemogelijkheden binnen Heemstede. Gestreefd wordt naar het binnenhalen van een hotelvoorziening en een vergader-/conferentielocatie.

Cultuur- en sportparticipatie worden gestimuleerd door het zorgen voor voldoende hoogwaardige faciliteiten. Daarbij moet het eigen en zelfstandige karakter worden behouden. Gestreefd wordt naar uitbreiding van het aantal expositiemogelijkheden voor lokale Heemsteedse kunstenaars.

De sector wellness wordt gestimuleerd.

Gekeken wordt naar eventuele locaties voor een nieuw bedrijfsverzamelgebouw, als een mogelijk alternatief voor de bestaande (tijdelijke) voorziening aan de Havenstraat.

Bij voorkeur Heemsteedse ondernemers moeten profiteren van de inkoop vanuit de gemeentelijke organisatie.