Aanwijzingsbesluit artikel 2.1c van de APV Leeuwarden: Messen en andere voorwerpen als steekwapen.

Ondertekening

Kaartje

Toelichting op besluiten veiligheidsrisicogebied Binnenstad in relatie tot preventief fouilleren en messenverbod 2017

Inleiding

In de Algemene Plaatselijke Verordening Leeuwarden (APVL) zijn twee artikelen opgenomen die ertoe moeten leiden dat de veiligheid in Leeuwarden wordt vergroot. Dit betreft:

artikel 2:1c messen en andere voorwerpen als steekwapen  (zgn. messenverbod)

artikel 2:1e veiligheidsrisicogebied/preventief fouilleren

Procedure en bevoegdheden

De aanwijzing van de gebieden voor de uitvoering van maatregelen binnen de APVL is voor wat betreft het messenverbod en het aanwijzen van het veiligheidsrisicogebied ten behoeve van het preventief fouilleren een bevoegdheid van de burgemeester. Dit betekent dat de burgemeester van Leeuwarden één (of meerdere) gebied(en) kan aanwijzen, waarbinnen acties ten behoeve van de handhaving van de genoemde APVL maatregelen plaatsvinden. Ook is het stellen van een tijdsduur hierbij een vereiste.

Na vaststelling van de gebieden en tijdsduur door de burgemeester van Leeuwarden wordt dit bekendgemaakt via Huis-aan-Huis, het digitale Gemeenteblad en op de website van de Gemeente Leeuwarden en daarmee treedt het besluit in werking.

In de gezagsdriehoek Leeuwarden wordt voorts besproken op welke “hotspots” binnen het veiligheidsrisicogebied de fouilleeracties plaatsvinden. De officier van justitie geeft uiteindelijk de zogenaamde “last” of, wanneer en hoe de actie, die door de politie wordt uitgevoerd, plaatsvindt. Deze last of toestemming is gebaseerd op  recente informatie van politie, zoals een sfeerrapportage en objectieve incidenten-gegevens.

Wetswijziging preventief fouilleren:

Per 1 juli 2014 is een wetswijziging van kracht die burgemeesters ook nog de mogelijkheid geeft voor maximaal 12 uren een gebied aan te wijzen waar de politie op bevel van de Officier van Justitie preventief op wapens mag fouilleren.

De burgemeester heeft de bevoegdheid om tijdelijk een gebied aan te wijzen als veiligheidsrisicogebied. Het besluit geldt ook voor de in het gebied voor publiek openstaande gebouwen en de daarbij behorende erven.

Om deze bevoegdheid te kunnen inzetten moet het gaan om een plotselinge gebeurtenis of dreigend incident, bijvoorbeeld een stevige vechtpartij bij de uitgang van een discotheek of café of een dreigende confrontatie tussen voetbalhooligans.

Er moet sprake zijn van:

• *

  een verstoring van de openbare orde door aanwezigheid van wapens, dan wel ernstige vrees voor het ontstaan hiervan (vrees bijvoorbeeld op basis van politie informatie);

• *

  een onvoorziene, spoedeisende situatie  

De nieuwe bevoegdheid is bedoeld voor een kortstondige fouilleeractie.

Zowel het besluit van de burgemeester als het bevel van de officier van justitie kan mondeling worden gegeven. Het aanwijzingsbesluit moet dan naderhand, zo spoedig mogelijk, op schrift worden gesteld en voorzien van motivering. Het besluit wordt ook zo spoedig mogelijk bekendgemaakt via de daarvoor geëigende kanalen.

De burgemeester heeft voor het aanwijzen van het gebied overleg met de Officier van Justitie. De aanwijzing mag niet langer duren dan voor de handhaving van de openbare orde noodzakelijk is.

De aanwijzing wordt zo spoedig mogelijk ter kennis gebracht aan de gemeenteraad.

Het kan dus gebeuren dat in Leeuwarden een tijdelijk veiligheidsrisicogebied kan worden aangewezen als er aanleiding toe is.

Toepassing artikelen 2:1c en 2:1e van de APVL voor de periode 10 maart 2017 tot 10 maart 2018

In februari 2017 zijn de resultaten van beide maatregelen, die zijn uitgevoerd in 2016, geëvalueerd met politie basisteam Leeuwarden en het Openbaar Ministerie parket Noord Nederland in de gezagsdriehoek Leeuwarden. De driehoek adviseert voor de komende periode:

• 1.

  het messenverbod (art. 2:1c APVL) te continueren in de Binnenstad voor de periode van een jaar;

• 2.

  het veiligheidsrisicogebied (vrg) (art. 2:1e APVL) met een jaar te verlengen voor de Binnenstad, zodat preventief fouilleren daar kan plaatsvinden. 

De volgende motivering ligt ten grondslag aan dit advies:

Messenverbod (art. 21c. APVL)Handhaving en resultaten messenverbod De bepalingen in de APV met betrekking tot het “messenverbod” gelden niet voor messen en voorwerpen die onder de werking van de Wet Wapens en Munitie vallen en/of zodanig verpakt zijn dat deze niet voor onmiddellijk gebruik kunnen worden aangewend. Daarnaast heeft de politie op grond van het “messenverbod” geen aanvullende wettelijke opsporingsbevoegdheden om dwangmiddelen toe te kunnen passen, zoals het fouilleren van personen.

Er moet een duidelijke aanleiding zijn voordat een controle op de aanwezigheid van wapens kan worden uitgevoerd en er een steekhoudend proces-verbaal kan worden opgemaakt. Een voorbeeld is het toepassen van een veiligheidsfouillering bij een staandehouding/ aanhouding of het controleren van een persoon op basis van de Opiumwet. De aanwezigheid van messen/ steekvoorwerpen is al een strafbaar feit.

In vergelijking met 2015 werden er in 2016 op grond van het “messenverbod” meer steekwapens inbeslaggenomen. Het betreft voor 2016 in totaal 22 stuks ten opzichte van 19 stuks in 2015. Deze zaken zijn afgedaan met een mini-proces-verbaal. De meeste overtredingen werden geconstateerd in de binnenstad, waarbij er veelal sprake was van zogenoemde “bijvangst” naar aanleiding van een fouillering op grond van de Opiumwet of veiligheidsfouillering.

Veiligheidsrisicogebied (t.b.v. preventief fouilleren (pf) art. 2:1e APVL)

Onveiligheidsanalyse aangewezen veiligheidsrisicogebied.

In 2016 heeft een grote preventief fouilleeractie plaatsgevonden: De last van het Openbaar Ministerie werd voor het tijdsbestek zaterdag 05/03/2016 19:00 uur tot zondag 06/03/2016 07.00 uur afgegeven Politie heeft binnen dit tijdsbestek op diverse locaties in het veiligheidsrisicogebied en op diverse tijdstippen opgetreden. In combinatie met deze fouilleeractie is eveneens een drugshond ingezet.Bij deze actie(s) werden in totaal 114 personen gefouilleerd (50 in 2015, 139 in 2014) en 34 voertuigen gecontroleerd (13 in 2015, 21 in 2014) op de aanwezigheid van wapens of munitie.

Bij genoemde actie werd er 1 keer mini-PV opgemaakt (3 in 2015) ter zake overtreding van de APV (2.1c). In totaal werden bij deze actie 1 wapen ( mes) en enkele gebruikershoeveelheden softdrugs in beslag genomen.

Bij de fouilleringactie van 5 maart 2016 viel opnieuw op dat de meeste gecontroleerde personen positieve feedback gaven over de inzet van het preventief fouilleren. Een tweetal personen wenste geen afstand te doen van aangetroffen gebruikershoeveelheid softdrugs, en was het ook niet eens met gang van zaken.

In onderstaande tabel zijn de aantallen (vuur)wapens en munitie weergegeven die buiten het preventief fouilleren om in beslag zijn genomen in de periode van 1 januari 2016 tot 31 december 2016. Deze wapens werden aangetroffen in de stad Leeuwarden.

Een aantal zaken valt op in 2016 in vergelijking tot 2015:

• -

  Afname van het aantal inbeslaggenomen vuurwapens, gaspistolen en

• -

  Lichte stijging/stabiel beeld van inbeslaggenomen imitatie vuurwapens

• -

  Het aantal inbeslaggenomen munitie is gedaald ten opzichte van 2015. 

Vuurwapens

Het aantreffen van (de inbeslaggenomen) vuurwapens hangt veelal samen met drugsgerelateerde onderzoeken. Zo heeft politie een onderzoek gedraaid op illegaal vuurwapenbezit onder een groep bekende drugsdealers uit Leeuwarden. Ook werden er als verdachte een aantal andere bekende Leeuwarders aangehouden n.a.v. een schietpartij in Kootstertille. De stijging in 2015 is mede veroorzaakt doordat op een adres een 6 tal vuurwapens aangetroffen waarvan twee automatische wapens (mitrailleurs).

Munitie

Voor de cijfermatige daling van de inbeslaggenomen munitie ten opzichte van 2015 is geen specifieke verklaring gevonden.

Imitatie vuurwapens

Voor dit type wapens is extra media-aandacht geweest i.r.t. de veranderde wetgeving. Mogelijk heeft dit invloed gehad op de lichte stijging.

Geweldsincidenten

In de onderstaande tabel  zijn alle geweldsincidenten, inclusief de pogingen daartoe, weergegeven die al dan niet in relatie staan tot (vuur)wapenbezit en Leeuwarden en binnen het aangewezen veiligheidsrisicogebied in 2016.

Deze cijfers zijn afkomstig uit het bedrijfsprocessensysteem van de politie Noord-Nederland .

In de cijfers is het aantal incidenten weergegeven die zijn geregistreerd in de binnenstad van Leeuwarden, bestaande uit de gebieden Blokhuisplein, De Waag, Grote Kerkbuurt, Hoeksterend, Nieuwestad, Oldehoofsterkerkhof, het Stationskwartier en het Zaailand.

Afgaand op de cijfers zijn in 2016 is de volgende trend waar te nemen voor het gebied binnenstad:

Een stijging van incidenten openlijk geweld, drugs-/drankoverlast en zware mishandeling, waarbij de grote stijging openlijk geweld opvallend is. Hiervan hebben 12 een relatie tot horeca/uitgaan/evenementen, waarvan 3 op Koningsdag. Ze vonden plaats in het horecagebied van de binnenstad. In een geval ging het om een steekpartij, waarbij het slachtoffer een aantal keren met een mes werd gestoken. Een tweetal andere zaken vonden plaats in het Stationskwartier, waarbij medewerkers van Arriva zijn mishandeld door passagiers en in de andere zaak werd een persoon in de stationshal mishandeld. Een derde zaak had een relatie met een vechtpartij op een donderdagochtend in september op de Voorstreek, waarbij leden van de OMG Red Devils betrokken waren. De andere zaken vonden plaats op de openbare weg en hadden betrekking op conflicten in de relatiesfeer. In de meeste zaken werden de verdachten op of buiten heterdaad aangehouden. Tevens werd er een overval op een woning gepleegd. Het aantal straatroven is nagenoeg gehalveerd, evenals poging moord en doodslag en drugshandel. Daarnaast zijn de incidenten bedreigingen en eenvoudige mishandelingen gedaald.

Met betrekking tot het aantal schietincidenten zijn er geen incidenten geregistreerd waarbij in de binnenstad daadwerkelijk is geschoten met een vuurwapen. Wel werd er na een conflict een vuurwapen inbeslaggenomen bij een bezoeker van een discotheek in de binnenstad.

Verder is er sinds afgelopen jaar een ontwikkeling gaande, dat de zgn. Urbanfeesten in de horeca van de binnenstad deels een andere doelgroep bezoekers trekt. De ervaring leert dat deze feesten groepen vanuit heel Nederland aantrekken en zorgen voor andere problemen en een andere aanpak vereisen.

Aandachtspunten:

Drugs-drankoverlast /drugshandel

In de binnenstad van Leeuwarden is nog altijd sprake van veel overlast veroorzaakt door dealers en drugsverslaafden. In 2016 heeft politie enkele grotere drugszaken gedraaid, die er toe hebben geleid dat er een aantal drugsdealers voor een langere tijd vastzit. Een gevolg hiervan is dat de handel zich niet langer op de Weaze concentreert. Naast en in relatie tot deze drugszaken heeft de politie aldaar (op de Weaze) door middel van verschillende korte handhaving acties verspreid over 2014 en 2015 en door het opleggen van bestuursrechtelijke  (dealer) gebiedsverboden de grootste dagelijkse overlast in 2016 doen stoppen. Er is nu sprake van een zekere spreiding over de (binnen)stad en deels een verschuiving richting het gebied rondom de Voorstreek. De aandacht en inzet van politie en partners heeft ook gezorgd voor meer meldingen.

Enkele grootschalige drugscontroles in 2016 binnen het horecagebied, hebben bijgedragen aan een stijging van het aantal drugs gerelateerde cijfers in de omgeving van het Ruiterskwartier.

Deze controles waren mede gericht op de aanpak van drugs-/drankoverlast in relatie tot uitgaansgeweld.

Met betrekking tot drugsoverlast dan wel drugshandel vormen personen van Antilliaanse afkomst in de stad Leeuwarden nog steeds een belangrijke doelgroep. Opvallend hierin is dat ook groepen van andere etnische afkomst, zoals de Marokkaanse, meer in beeld komen.

De drugsoverlast en de daaraan gekoppelde criminaliteit leiden veelal tot gewelddadige incidenten. Dit heeft een zeer negatieve uitwerking op de totale veiligheid binnen dit gebied en vergroot het onveiligheidsgevoel van burgers die daarmee geconfronteerd worden.

Kleinschalige controle acties WWM

In 2015 en 2016 zijn kleinschalige acties toegepast, nadat in 2012 afscheid is genomen van de methode van grootschalige acties.

De kleinschalige acties hebben diverse voordelen ten opzichte van de grootschalige acties:

- Zij zijn gemakkelijker te verplaatsen binnen het veiligheidsrisicogebied.

- De actie is minder zichtbaar in het publiek domein, waardoor de actie minder snel stuk gaat en de wapenopbrengsten relatief hoog blijven.

- Zij zijn gemakkelijker op korte termijn in te plannen, aangezien er minder personele inzet nodig is dan bij een grootschalige inzet.

- Een kleinschalige actie kan tot ongeveer een week voor de tijd ingepland worden waardoor beter op de actualiteit kan worden ingespeeld.

- Een actie kan gekoppeld worden aan een evenement of een activiteit in de binnenstad, waardoor de politie een zichtbare bijdrage levert aan de verhoging van het veiligheidsgevoel van de burgers.

Samenvatting

Uit de veiligheidsanalyse blijkt dat er in 2016, buiten het preventief fouilleren om, minder wapens en munitie in de stad Leeuwarden in beslag zijn genomen. Het aantal straatroven is nagenoeg gehalveerd, evenals poging moord en doodslag en drugshandel. Daarnaast zijn de incidenten bedreigingen en eenvoudige mishandelingen gedaald.

Hier staat tegenover dat de incidenten openlijk geweld, drugs-/drankoverlast en zware mishandeling zijn toegenomen, waarbij de stijging openlijk geweld opvallend is. Van het totaal aantal geweldsincidenten in de stad Leeuwarden, vindt een kwart tot de helft van deze incidenten plaats in de binnenstad. Ook werden er in 2016 op grond van het “messenverbod” meer steekwapens in beslag genomen.

Zoals vermeld onder punt 4, is er in veel gevallen een relatie met horeca, uitgaan en/of evenementen. In de aanloop naar Culturele Hoofdstad 2018 is er een geplande toename van evenementen en een verwachte toename van diverse activiteiten en optredens welke in de plaatselijke horeca worden georganiseerd. Hierdoor is een toename van geweldsincidenten niet uit te sluiten.

De overwegingen van de driehoek betroffen dan ook om het controlemiddel preventief fouilleren binnen het veiligheidsrisicogebied situationeel in te kunnen blijven zetten, alsmede de handhaving van het ‘messenverbod’ in de binnenstad van Leeuwarden. Dit kan, naast andere maatregelen een bijdrage leveren aan de vermindering en het voorkomen van ongewenst wapenbezit en/of het geweld in de binnenstad.

Om deze redenen heeft de gezagsdriehoek Leeuwarden geconcludeerd dat het is wenselijk om de  maatregel veiligheidsrisicogebied (ten behoeve van preventief fouilleren) en het zogenaamde messenverbod te verlengen voor de periode van 10 maart 2017 tot 10 maart 2018.

De besluiten van de burgemeester worden gepubliceerd.