Protocol ter voorkoming en bestrijding van agressie van burgers jegens medewerkers

Geldend van 04-03-2015 t/m heden

Intitulé

Protocol ter voorkoming en bestrijding van agressie van burgers jegens medewerkers

1. Waarom een agressieprotocol

De huidige samenleving ziet zich in toenemende mate geconfronteerd met een aantal maatschappelijke problemen, waarvan agressief gedrag tegenwoordig zeer manifest aanwezig is. Ook allerlei instanties, van overheidsorganisaties tot private dienstverlenende instanties, hebben regelmatig te maken met agressief gedrag en handelen van klanten, bezoekers en burgers. Agressie, variërend van verbaal geweld, intimidatie en bedreiging tot fysiek geweld, vormt in vele gevallen een structureel probleem.

Sociale partners in de sector gemeenten hebben dit onderkend en zijn van mening dat een ambtenaar in zo veilig mogelijke omstandigheden zijn werk moet kunnen doen. Hiertoe is in de CAO 2002-2003 de afspraak opgenomen dat gemeenten een agressieprotocol moeten opstellen en zijn in 2008 (als uitvloeisel van de CAO-afspraken 2005-2007), in samenwerking met het AenO-fonds een tweetal instrumenten, te weten de arbo(deel)catalogus agressie en geweld en een Gemeentelijk Incidenten Registratiesysteem, geïntroduceerd en zijn landelijk in het programma Veilige Publieke Taak algemene normen geformaliseerd welke burgers in acht horen te nemen.

Ook voor de medewerkers van de gemeente Leudal is het van belang dat er sprake is van een werkomgeving die voldoende waarborgen tot veiligheid biedt, terwijl daarnaast het uitgangspunt is, dat medewerkers die contacten met klanten/bezoekers onderhouden beschikken over de vaardigheden om bij (dreigende) agressie te “handelen”.Het treffen van beschermende maatregelen en voorwaarden zullen agressief gedrag naar verwachting reduceren, maar niet uitbannen. Daarom is het van belang dat er een agressieprotocol aanwezig is. Daarin staat beschreven hoe agressie en geweld zoveel mogelijk voorkomen kan worden, wat er dient te gebeuren bij agressief gedrag van klanten/bezoekers en wiens hulp vóór en/of achteraf kan worden ingeroepen.

De afspraken in het agressieprotocol zijn, noch voor de leidinggevenden, noch voor de medewerkers vrijblijvend, zodat veiligheid en opvang de aandacht krijgen die noodzakelijk is.

Wat is agressief gedrag?

Onder agressief gedrag wordt verstaan:

Het welbewust of onbewust, verbaal of non verbaal uiten, gebruiken van fysieke kracht of macht, dan wel het dreigen daarmee, gericht tegen een werknemer, onder omstandigheden die rechtstreeks verband houden met het verrichten van de publieke taak, wat resulteert of waarschijnlijk zal resulteren in een gevoel van bedreiging, psychische schade, materiële schade, letsel of de dood tengevolge hebbende.” (Min.BZK)

Ter verduidelijking van vorenstaande omschrijving enkele voorbeelden van gedragingen of handelingen, die zonder twijfel als “agressief” bestempeld dienen te worden en vormen van gedrag of handelen, die vervolgens kunnen leiden tot agressief gedrag:

  • -

    De klant/bezoeker is niet aanspreekbaar door alcohol- en/of drugsgebruik.

  • -

    De klant/bezoeker is in het bezit van wapens, messen en/of andere voorwerpen die een gevaar kunnen opleveren voor de medewerkers of overige bezoekers.

  • -

    De klant/bezoeker verschijnt regelmatig zonder afspraak en wil perse dat hem onmiddellijk hulp wordt geboden.

  • -

    De klant/bezoeker maakt denigrerende opmerkingen over andere groepen in de samenleving en discrimineert daarmee op basis van huidskleur, seksuele geaardheid, geloofsovertuiging of sekse.

  • -

    De klant/bezoeker bedreigt medewerkers hen iets te doen of volgt medewerkers en eventuele huisgenoten in de privésituatie.

  • -

    De klant/bezoeker bedreigt medewerkers en mogelijke andere bezoekers door met voorwerpen te gooien of daartoe aanstalten te maken.

  • -

    De klant/bezoeker vernielt moedwillig zaken die in of buiten de kantoorgebouwen aanwezig zijn.

  • -

    De klant/bezoeker bedreigt medewerkers en/of andere bezoekers door fysiek contact middels duwen, spugen, slaan of trappen.

  • -

    De klant/bezoeker brengt lichamelijk letsel toe aan de medewerker die hem te woord staat of mogelijk aan andere bezoekers.

Deze voorbeelden zijn ook van toepassing indien het een huisbezoek betreft.

2. Hoe kan agressie worden voorkomen?

2.1. Preventieve maatregelen

De volgende preventieve maatregelen en acties kunnen helpen om agressie te voorkomen.

  • Het protocol is bekend bij de medewerkers en in te zien via intranet.

  • Nieuwe medewerkers krijgen bij indiensttreding een afschrift van het protocol uitgereikt.

  • Agressie wordt bespreekbaar gemaakt tijdens overlegvormen, zoals bijvoorbeeld het werkoverleg.

  • Nieuw beleid wordt doorgesproken (bijvoorbeeld tijdens werkoverleg) met de medewerkers die dit beleid moeten uitvoeren. Dit maakt het voor hen makkelijker om dit beleid te verdedigen of uit te leggen tegenover klanten/bezoekers.

  • Er wordt een registratie opgezet, zodat er inzicht komt in de mate en vorm van het agressief gedrag. Het is de bedoeling dat meldingen van agressief gedrag op een daarvoor bestemd formulier (zie bijlage 3) aan de leidinggevende worden doorgegeven, met een kopie naar het cluster P&O. Aan de hand daarvan wordt de melding opgenomen in het Gemeentelijk Incidenten Registratiesysteem (hierna GIR), kan het agressiebeleid eventueel worden bijgesteld en kan worden geanticipeerd op mogelijk agressief gedrag van klanten/bezoekers. Indien er een dossier van de klant/bezoeker aanwezig is wordt een kopie van het registratieformulier daarin opgeborgen, zodat snel te zien is dat sprake is van “een risico” wanneer klant/bezoeker benaderd wordt. De Wet Bescherming Persoonsgegevens is op de registratie van toepassing.

  • Door medewerkers die voor hun werk huis- en/of bedrijfsbezoeken afleggen (denk aan BOA’s, handhavers, sociaal rechercheurs, medewerkers sociale zaken) wordt op de afdeling een overzicht van huis- en bedrijfsbezoeken bijgehouden op een voor ieder bekende plaats.

  • (Nieuwe) medewerkers worden jaarlijks in de gelegenheid gesteld een training te volgen in het omgaan met agressief gedrag. Voor nieuwe medewerkers met veelvuldige publieke contacten is deze cursus verplicht. Meer informatie hierover is op te vragen bij het cluster P&O.

  • Van de leidinggevenden wordt verwacht dat zij, zo nodig in samenspraak met het interventieteam, de opvang van medewerkers die het slachtoffer zijn van agressie verzorgen. Bij behoefte kan hier een training voor worden verzorgd.

  • Als een agressieve klant/bezoeker wordt verwacht, wordt de receptie en de betreffende afdeling vooraf geïnformeerd en wordt er op toegezien dat (een lid van) het interventieteam gedurende het bezoek stand-by is om, indien nodig, snel en adequaat te kunnen ingrijpen.

  • Met een klant/bezoeker kan een preventiegesprek worden gehouden. Het gaat hier om een gesprek met een klant/bezoeker van wie – gelet op zijn historie – agressief gedrag kan worden verwacht. Het doel is agressie te voorkomen of meteen in de kiem te smoren. Een preventiegesprek wordt door minimaal 2 medewerkers gevoerd, waaronder de leidinggevende.

2.2. Het interventieteam

Het interventieteam is in het leven geroepen met als doel om te interveniëren in het geval van (dreigende) agressie door middel van de-escalatie, het veiligstellen van medewerkers en gasten van de gemeente Leudal en de afweging om politie in te schakelen. Daarnaast is er een preventief c.q. informerend doel naar medewerkers en is het de taak van het interventieteam om nazorg te (laten) organiseren voor de betrokkene bij een agressie-icident.

Omtrent de werkwijze van het interventieteam wordt een protocol opgesteld.

In het CAO-akkoord 2009-2011 is afgesproken dat alle gemeenten een medewerker aanwijzen als coördinator agressie en geweld. Deze rol is belegd binnen het interventieteam.

2.3. Algemene tips voor de medewerker om ongewenst gedrag te voorkomen.

Je kunt ongewenst gedrag voorkomen, door zelf het goede voorbeeld te geven en je klantvriendelijk op te stellen. Dit komt er in feite op neer dat je de algemeen geldende fatsoensnormen naleeft.

Contact met de klant/bezoeker

  • -

    Stel je altijd voor met je naam.

  • -

    Maak bij het beëindigen van een gesprek duidelijk hoe, bij wie en op welk moment de klant/bezoeker terecht kan met eventuele vragen.

  • -

    Tutoyeer in principe niet.

  • -

    Ga geen discussie aan over de beleidsuitvoering of de politieke aspecten daarvan.

  • -

    Wanneer een klant/bezoeker op een bepaald tijdstip is opgeroepen mag er geen sprake zijn van een lange wachttijd. Indien hiervan toch sprake is stel de klant/bezoeker op de hoogte van de reden en verontschuldig je hiervoor.

  • -

    Zie er op toe dat de huisregels worden nagekomen en wijs de klant/bezoeker hier indien nodig op.

  • -

    Wek geen verwachtingen en doe geen toezeggingen waarvan de mogelijkheid tot nakoming nog niet vaststaat.

  • -

    Geef gemaakte fouten toe, biedt excuses aan en maak duidelijk hoe en wanneer één en ander hersteld zal worden. Wijs de klant/bezoeker op de mogelijkheid tot het indienen van een klacht.

  • -

    Maak bij de leidinggevende melding van agressie en/of geweld of een gedraging/voorwerp dat gevaar op kan leveren.

Het gebruik van de spreekkamers en balie

  • -

    Zorg dat de balie, wachtruimten en spreekkamers er netjes uitzien, dat wil zeggen geen rommel, kranten, etenswaren e.d.

  • -

    Zorg voor rust achter de receptie en balie.

  • -

    Medewerkers voeren met elkaar geen gesprekken op plaatsen waar de klant/bezoeker dit kan horen.

  • -

    Wees klanten/bezoekers, die de weg niet weten, behulpzaam.

  • -

    Klanten/bezoekers worden in beginsel niet op de werkvloer toegelaten maar enkel in de publieke ruimten of de spreekkamers.

  • -

    Indien mogelijk wordt de klant/bezoeker direct aan de balie geholpen. Is dit niet mogelijk dan wordt het gesprek verder afgehandeld in een spreekkamer.

  • -

    De medewerkers van het klantcontactcentrum zijn op de hoogte van de aanwezigheid van alarmknoppen (om te politie te alarmeren) en de plaatsen waar deze zijn aangebracht.

  • -

    De klant/bezoeker moet kunnen rekenen op respect en privacy. De medewerker houdt de deur van de spreekkamer gesloten en voert geen gesprekken in de ontvangstruimte.

  • -

    De medewerker neemt zodanig plaats in de spreekkamer dat hij het dichtst bij de deur zit.

  • -

    Als dit nodig is vraagt de medewerker een collega of een lid van het interventieteam om bij het gesprek aanwezig te zijn.

  • -

    Vluchtwegen moeten altijd vrij zijn.

Klantvriendelijke telefoonregels

Ook telefonische (on-)bereikbaarheid kan agressie oproepen. Een aantal regels zijn eenvoudig in acht te nemen.

  • -

    De medewerker is volledig zelf verantwoordelijk voor de beantwoording van de telefoon.

  • -

    Telefoongesprekken dienen duidelijk, beleefd en vriendelijk te zijn.

  • -

    Telefonisch gemaakte afspraken moeten altijd nagekomen worden. Klanten worden zo spoedig mogelijk teruggebeld.

  • -

    Laat de receptie (en collega's) weten waar je bent en wanneer je weer bereikbaar bent. Stel daartoe je persoonlijke (outlook)agenda open voor alle medewerkers (zie daartoe de handleiding op Intranet).

2.4. Regels voor klanten/bezoekers

(Huis)regels moeten medewerkers en klanten/bezoekers houvast geven bij lastige situaties. Ze moeten voorkomen dat medewerkers en klanten/bezoekers in discussie moeten gaan over wat wel en wat niet geoorloofd is.

Landelijke norm

Het programma Veilige Publieke Taak van het Ministerie van Binnenlandse Zaken heeft een landelijke norm ontwikkeld met regels die burgers in acht horen te nemen.

De norm bestaat uit een beeldmerk en 4 regels die de basis vormen voor de huisregels van alle organisaties met een publieke taak:

  • -

    agressief of gewelddadig gedrag tegen werknemers met een publieke taak wordt nooit getolereerd;

  • -

    geef de professional de ruimte om zijn werk te doen;

  • -

    volg de aanwijzingen van de professional op;

  • -

    verstoor de (bedrijfs)orde niet.

Huisregels

De onderstaande huisregels vloeien voort uit bovenstaande landelijke norm:

  • -

    U meldt zich altijd bij de balie; bij aanwezigheid zonder geldige reden, wordt u verzocht het gebouw te verlaten.

  • -

    Op schelden, discriminerende taal of schreeuwen wordt u aangesproken; bij herhaling wordt u niet verder geholpen.

  • -

    Bedreiging van medewerkers wordt niet getolereerd; u wordt niet verder geholpen en bij herhaling zal u de toegang tot het gebouw worden ontzegd.

  • -

    Andere klanten/bezoekers lastigvallen is niet toegestaan; u wordt verzocht het gebouw te verlaten.

  • -

    Bij gooien met voorwerpen of het aanrichten van vernielingen wordt de politie ingeschakeld voor proces-verbaal; de kosten worden op u verhaald; de toegang wordt u ontzegd.

  • -

    Bij handtastelijk worden en lichamelijk geweld wordt de politie ingeschakeld, u wordt het gebouw uitgezet en tegen u wordt een proces-verbaal opgemaakt; de toegang tot het gebouw wordt u ontzegd.

  • -

    Huisdieren, m.u.v. blindengeleidehonden, mogen niet in het gebouw; met een huisdier wordt u niet te woord gestaan.

  • -

    Bezit van slag, steek- of vuurwapen in het gebouw is verboden; u wordt niet te woord gestaan en u wordt verzocht het gebouw te verlaten.

  • -

    Roken, spuiten of snuiven in het gebouw of alcoholgebruik is verboden; in dat geval wordt u verwijderd uit het gebouw.

3. Omgaan met agressie

In dit hoofdstuk komen de meest voorkomende vormen van agressie aan de orde. Per onderdeel wordt aangegeven hoe gehandeld moet worden met de intentie om daarmee in specifieke situaties agressie te kunnen beheersen.

3.1 Telefonische agressie

    • -

      De klant erop attenderen dat, wanneer het gesprek op deze manier wordt voortgezet, dit leidt tot verbreking van het contact.

    • -

      Helpt dit niet, dan de verbinding verbreken.

    • -

      Belt de klant opnieuw en is de toonzetting ongewijzigd, het gesprek doorverbinden naar de leidinggevende. Deze deelt mee dat pas weer een gesprek wordt gevoerd wanneer de klant tot rede is gekomen.

    • -

      Als de agressieve klant aangeeft naar het kantoor te zullen komen, dan wordt de leidinggevende geïnformeerd. Zo nodig wordt melding gedaan bij de politie.

    • -

      De leidinggevende en de medewerker bepalen samen welke maatregelen aan de orde zijn. Daarbij valt te denken, afhankelijk van de situatie, aan een schriftelijke mededeling door de gemeentesecretaris aan de klant dat zijn gedrag niet tolerabel is.

3.2. Schriftelijke agressie

    • -

      Bij een agressief gestelde brief met verwoording van bedreigingen voeren de leidinggevende en medewerker een gesprek met de klant, waarbij deze wordt aangesproken op de toonzetting in de brief. Pas daarna gaat men in op een eventueel gefundeerde klacht.

    • -

      Bij herhaling ontvangt een klant een brief van de gemeentesecretaris met de mededeling dat in de toekomst op soortgelijke brieven geen reactie meer volgt en dat de correspondentie daarmee afgehandeld is.

    • -

      Daarna wordt op identieke brieven niet meer gereageerd.

3.3 Verbale agressie

Hierbij is sprake van schelden, discrimineren, grof taalgebruik, buitengewoon hinderlijk gedrag e.d. Vaak zal de klant/bezoeker zijn frustraties uiten. Dit kan echter een voorstadium zijn van ernstige agressie.

  • -

    De medewerker probeert in eerste instantie de situatie te stabiliseren door de klant/bezoeker aan te spreken.

  • -

    Als een positief resultaat uitblijft wordt het interventieteam ingeschakeld.

  • -

    Het interventieteam probeert de agressie te beëindigen en als dit niet lukt wordt het gesprek afgebroken, met het verzoek aan de klant/bezoeker om een andere keer terug te komen.

  • -

    Als de klant/bezoeker hier niet op in gaat en niet eigener beweging het gebouw verlaat, sommeert (een lid van) het interventieteam hem/haar drie keer om te vertrekken en tegelijk wordt verteld dat indien hij/zij hier geen gehoor aan geeft de politie wordt gebeld om hem/haar te verwijderen.

  • -

    Indien hier geen gevolg aan wordt gegeven, belt een lid van het interventieteam, in overleg met de leidinggevende, de politie.

  • -

    Afhankelijk van de situatie aangifte doen bij de politie.

3.4 Agressie escaleert naar (mogelijke) vernieling van goederen

    • -

      De medewerker tracht in eerste instantie de situatie te stabiliseren door de klant/bezoeker aan te spreken op zijn gedrag.

    • -

      De medewerker of een van de aanwezige collega’s alarmeert het interventieteam middels een speciaal SMS bericht.

    • -

      Het interventieteam probeert het gedrag te beëindigen en sommeert de klant/bezoeker driemaal om het gebouw te verlaten.

    • -

      Als de klant/bezoeker hieraan geen gevolg geeft wordt onmiddellijk de politie ingeschakeld.

    • -

      De veroorzaakte schade wordt direct opgenomen (rapport opmaken, foto’s) en het schadebedrag wordt vastgesteld.

    • -

      Binnen drie dagen krijgt de klant/bezoeker een schriftelijke aansprakelijkstelling door de gemeentesecretaris voor de aangerichte schade en de mededeling dat de daarmee gepaard gaande kosten verhaald zullen worden.

    • -

      Afhankelijk van de ernst bepaalt de leidinggevende in overleg met de directeur verdere maatregelen, waaronder eventuele aangifte bij de politie.

    • -

      De leidinggevende informeert de medewerker over de aansprakelijkstelling en over mogelijke verdere maatregelen.

3.5. Agressie met (dreigend) fysiek geweld (ook seksueel geweld)

    • -

      Het gesprek moet meteen worden beëindigd. Er wordt onmiddellijk hulp ingeroepen van het interventieteam dat direct reageert. Indien dit niet mogelijk is (trachten te) handelen zoals aangegeven in bijlage 2a.

    • -

      Men probeert de bedreigde medewerker te ontzetten en/of bescherming te bieden.

    • -

      Een lid van het interventieteam of een andere medewerker waarschuwt de politie en dedirecteur, terwijl men de agressor tot bedaren tracht te brengen en in bedwang te houden.

    • -

      De politie grijpt in zodra deze is gearriveerd en sommeert de klant/bezoeker het gebouw te verlaten.

    • -

      Er volgt een nabespreking tussen het interventieteam, de leidinggevende en de betrokken medewerker.

    • -

      Op basis van deze nabespreking neemt de leidinggevende, in overleg met de directeur, passende maatregelen, waaronder in elk geval het (tijdelijk) ontzeggen van toegang tot het gebouw. De klant/bezoeker wordt hiervan schriftelijk door de gemeentesecretaris in kennis gesteld.

    • -

      Bij deze nabespreking wordt in ieder geval gesproken over eventueel benodigde hulp ten behoeve van de opvang, beheersing en nazorg van de medewerker (zie hoofdstuk 5).

    • -

      Aangifte doen bij de politie.

3.6 Agressie bij huisbezoek

    • -

      Wanneer de medewerker voornemens is een bedrijfs- of huisbezoek te doen, dient aangegeven en geregistreerd (zie 2.1) te worden wanneer en bij wie het bezoek zal plaatsvinden en wanneer men weer terug verwacht kan worden. Van de medewerker wordt verwacht dat deze zelf de inschatting maakt of het bedrijfs- of huisbezoek risicovol is. Wanneer de medewerker niet op de afgesproken tijd terug is, zal vanuit de organisatie met de medewerker contact worden opgenomen. Dit zal bewaakt worden door de leidinggevende van het betreffende team.

    • -

      Bij dreigende agressie, ook van verbale aard, onmiddellijk het gesprek beëindigen en het bedrijf of de woning verlaten. Indien dit niet mogelijk is (trachten te) handelen zoals aangegeven in bijlage 2b. Zaak bespreken met de leidinggevende en de directeur waarna gepaste maatregelen worden getroffen. In elk geval vindt een gesprek plaats tussen leidinggevende en klant, waarbij laatstgenoemde erop wordt gewezen dat zijn gedrag niet te tolereren is en dat in het vervolg bedrijfs- of huisbezoek wordt gedaan door tenminste twee functionarissen.

    • -

      Bij bedrijfs- of huisbezoeken met een agressierisico gaat altijd een tweede medewerker mee. Het risicobezoek wordt vooraf gemeld bij de leidinggevende, waarbij ook de daarvoor gereserveerde tijd wordt aangegeven.

    • -

      Het overschrijden van de tijdslimiet leidt tot actie van de leidinggevende. Deze tracht in contact te komen met de medewerkers om te kunnen beoordelen hoe de stand van zaken is.

    • -

      Waar nodig wordt ingegrepen, desnoods met inzet van politie.

    • -

      Aangifte doen bij de politie.

3.7. Agressie op straat

    • -

      De medewerker geeft zoveel mogelijk aan waar hij/zij werkzaamheden gaat verrichten.

    • -

      Indien mogelijk wordt een tijdstip van terugkomst afgesproken met de leidinggevende. In het geval de medewerker niet terug is op het afgesproken tijdstip, neemt de leidinggevende contact op met de medewerker.

    • -

      Als tijdens de uitvoering van de werkzaamheden problemen verwacht worden, dient vooraf de politie te worden verzocht stand-by te zijn of kan worden verzocht om bijstand door de politie.

    • -

      Indien de medewerker wordt geconfronteerd met een vorm van agressie, kan politieassistentie worden gevraagd.

    • -

      Aangifte doen bij de politie.

4. Te nemen maatregelen

Agressie moet zoveel mogelijk worden vermeden en verdient een streng “lik op stuk beleid”. Hiertoe zijn maatregelen te nemen, die enerzijds naar de agressor een repressief karakter hebben maar anderzijds vooral tot doel hebben om agressie dan wel escalatie daarvan te voorkomen.

4.1 Waarschuwing

Doel: signaal afgeven dat grenzen zijn overschreden!

Als een klant/bezoeker zich hinderlijk gedraagt, verbaal agressief is, ernstige bedreigingen uit e.d., dan krijgt hij een schriftelijke waarschuwing van de gemeentesecretaris.

Daarbij wordt hem duidelijk te verstaan gegeven dat zijn gedrag niet getolereerd wordt en dat er maatregelen volgen wanneer het gedrag niet verandert. Ook wordt vermeld dat deze waarschuwing wordt geregistreerd.

Zie bijlage 4 voor voorbeeldbrief.

4.2. Ordegesprek

Doel: bespreekbaar maken van probleem, herhaling voorkomen en gedrag veranderen.

Bij ernstig laakbaar gedrag, gericht tegen het publiek of de medewerker dan wel vernieling van goederen of schade aan het gebouw, kan gekozen worden voor het voeren van een ordegesprek.

De directeur van de eenheid voert dit gesprek, waarbij de medewerker aanwezig is.

Doel is de klant/bezoeker aan te spreken op zijn gedrag en duidelijkheid te verkrijgen over de oorzaak van c.q. motieven tot agressief gedrag.

Het gesprek moet uitmonden in een aantal afspraken dat schriftelijk wordt vastgelegd.

De keuze voor een ordegesprek wordt gemaakt op basis van de inschatting dat hiermee meer effect wordt bereikt dan met een ontzegging van de toegang tot het gebouw.

Zie bijlage 5 voor voorbeeldbrief.

4.3 Ontzegging toegang

D oel: beveiliging van de medewerkers en bezoekers van de gemeentelijke locatie.

Bij ontoelaatbaar gedrag, vooral als er sprake is van geweld gericht op personen en/of ernstige vernielingen van de gemeentelijke of privé eigendommen van medewerkers, kan voor een bepaalde periode een toegangsverbod worden opgelegd. Per situatie wordt beoordeeld of deze maatregel de meest gepaste is. Het maakt verschil of voor het incident, gelet op de achtergrond van de klant/bezoeker, begrip kan worden opgebracht of dat het gaat om recidive dan wel het puur uitoefenen van pressie om iets gedaan te krijgen. De bescherming van medewerkers en organisatie moet echter voorop staan. Duidelijk mag zijn dat deze sanctie alleen opgelegd wordt, wanneer andere methoden niet meer toepasbaar zijn.

Zie bijlage 6 voor voorbeeldbrief.

4.4 Aangifte bij de politie

Doel: beoordeling justitie over strafrechtelijke vervolging en schadeverhaal.

Er wordt altijd aangifte gedaan bij de politie (binnen 24 uur na het incident) bij ernstige bedreigingen, vernielingen en/of fysieke agressie.

Dit moet klanten/bezoekers vooraf duidelijk zijn. De aangifte/melding moet worden gedaan door het slachtoffer, de bedreigde, in samenspraak met de leidinggevende. Er wordt gestreefd naar een verkorte schriftelijke aangifte, zodat tijdig en snel gereageerd kan worden. De mogelijkheid bestaat voorts via internet aangifte te doen (www.politie.nl/aangifte) van vernielingen. Bij aangifte wordt melding gedaan van materiële/immateriële schade i.v.m. toepassing art. 51a Wetboek van Strafvordering (voeging in strafproces als benadeelde partij).

4.5. Schadeclaim/verhaal

De dader is aansprakelijk voor de door hem aangerichte schade. De gemeente Leudal vergoedt aan klanten/bezoekers geen materiële en/of immateriële schade.

De medewerker kan in voorkomende gevallen van schade tijdens de uitoefening van zijn functie een verzoek tot vergoeding indienen bij het college van burgemeester en wethouders. Hierbij zal zo mogelijk een beroep worden gedaan op van gemeentewege afgesloten verzekeringen (zie hoofdstuk 6). De medewerker verzekeringen kan de medewerker daarbij behulpzaam zijn.

De schade wordt direct door de gemeente aan de medewerker vergoed. De vordering wordt gecedeerd aan de gemeente. De schade wordt in alle gevallen op de dader verhaald.

Zie bijlage 7 voor voorbeeldbrief.

5. Wie is betrokken bij opvang, beheersing en nazorg van agressie?

Bij de preventie, de opvang en nazorg van agressie komt het vooral aan op consequent handelen en samenwerken. Hieronder volgt een beschrijving van de rol die iedere betrokkene moet spelen.

5.1 De medewerker

    • -

      Zorgt ervoor op de hoogte te zijn van de inhoud van het agressieprotocol.

    • -

      Handelt in geval van agressie conform dit protocol.

    • -

      Meldt alle gevallen van agressie bij zijn leidinggevende.

    • -

      Overlegt met zijn leidinggevende over te nemen stappen.

    • -

      Registreert agressie-incidenten schriftelijk op het daarvoor bestemd formulier (zie bijlage 3) in overleg met de leidinggevende.

    • -

      Doet zo nodig in overleg met de leidinggevende aangifte bij de politie.

5.2 Het interventieteam

    • -

      Staat medewerkers bij in het geval van (dreigende) agressie.

    • -

      Zorgt dat medewerkers en bezoekers in veiligheid worden gebracht.

    • -

      Schakelt zo nodig de politie in.

    • -

      Organiseert zo nodig de nazorg voor de betrokken medewerker.

    • -

      Initieert preventieve en correctieve maatregelen eventueel in samenspraak met de leidinggevenden.

5.3 De leidinggevende

    • -

      Is in eerste instantie verantwoordelijk voor alle maatregelen die nodig zijn voor de eerste opvang van het slachtoffer (zowel eigen personeel als klanten/bezoekers).

    • -

      Is verantwoordelijk voor de verdere en gestructureerde opvang van de medewerker. Het slachtoffer kan desgewenst professionele hulp van de arbodienst krijgen. De leidinggevende onderhoudt daartoe periodiek overleg met de bedrijfsarts c.q. een andere ingeschakelde hulpverlener.

    • -

      Overlegt met de medewerker over het schriftelijk melden van het agressievoorval en opneming in het agressieregistratiesysteem (GIR).

    • -

      Begeleidt en ondersteunt het slachtoffer bij het doen van aangifte bij de politie.

    • -

      Informeert, in overleg met de directeur, partner en familie bij ernstige ongevallen.

    • -

      Bepaalt te nemen maatregelen ten opzichte van de agressor met de directeur.

    • -

      Onderhoudt het contact met politie/justitie en professionele hulpverleners en coördineert en bewaakt afspraken.

    • -

      Stabiliseert en normaliseert de situatie binnen het team/de eenheid na een voorval.

    • -

      Moet oog hebben voor alles wat binnen zijn team/eenheid en daarbuiten kan bijdragen aan het voorkomen van agressie.

    • -

      Moet oog hebben voor de gevolgen van de agressie op de medewerkers op langere termijn en de houding van de collega’s ten opzichte van de getroffen medewerker.

    • -

      Initieert preventieve en correctieve maatregelen eventueel in samenspraak met de directeur.

    • -

      Stelt agressie en beteugeling daarvan regelmatig aan de orde in het team- c.q. eenheidsoverleg.

5.4 Het cluster P&O

    • -

      Evalueert en analyseert jaarlijks de agressieregistratie in het sociaal jaarverslag, rapporteert aan het managementteam en voorziet de rapportages van een advies.

    • -

      Is verantwoordelijk voor het actueel houden van het agressieprotocol.

    • -

      Draagt zorg voor de publicatie van het actuele protocol op intranet en zorgt ervoor dat elke nieuwe medewerker op de hoogte wordt gesteld van het bestaan van het agressieprotocol en het registratieformulier en over een exemplaar hiervan kan beschikken.

6. Verzekeringen

6.1. Politieke molestverzekering

De gemeente beschikt over een politieke molestverzekering. Deze verzekering speelt in op de omstandigheid, dat steeds vaker overheidsfunctionarissen slachtoffer worden van wraakacties gepleegd door burgers uit politieke motieven of uit ongenoegen over de maatregelen die betrokken functionarissen uit hoofde van hun functie moeten nemen.

6.2. Bedrijfsrechtsbijstandverzekering

De gemeente heeft voorts een bedrijfsrechtsbijstandverzekering afgesloten. In voorkomende gevallen –aan de medewerker in dienstverband toegebrachte schade- kan een beroep op deze verzekering worden gedaan.

Ook traumabegeleiding maakt onderdeel uit van deze verzekering.

6.3. Verzekering voor wettelijke aansprakelijkheid

De gemeente is voor aan derden toegebrachte schade verzekerd voor wettelijke aansprakelijkheid.

7. Afspraken met politie

In gevallen van spoedeisendheid kan te allen tijde 112 worden gebeld.

Bij een bedrijfsbezoek waar enige vorm van agressie te verwachten is dient men tijdig (1 week van te voren) contact op te nemen met de politie: tel: 0900-8844.

Bijlage 1 Telefoonnummers

Leidinggevenden:

Gemeentesecretaris niet opgenomen

Directeur strategie en ontwikkeling niet opgenomen

Directeur dienstverlening niet opgenomen

Directeur bedrijfsvoering niet opgenomen

Raadsgriffier niet opgenomen

Teamleider KCC niet opgenomen

Teamleider sociale zaken niet opgenomen

Teamleider welzijn en onderwijs niet opgenomen

Teamleider milieu, bouwen en wonen niet opgenomen

Teamleider veiligheid, toezicht en handhaving niet opgenomen

Teamleider ruimtelijke ontwikkeling en volkshuisvesting niet opgenomen

Teamleider beheer openbare ruimte niet opgenomen

Chef buitendienst niet opgenomen

Teamleider organisatie, communicatie en juridische zaken

Teamleider financiën en belastingen niet opgenomen

Teamleider informatievoorziening niet opgenomen

Teamleider projecten niet opgenomen

Alarmnummerpolitie, brandweer, ambulance(SPOED) 112

Bedrijfshulpverleners

Locatie Heythuysen:BHV-alarm: 9090

Buitendienst:

Jos van Heel niet opgenomen

Harrie Schroijen niet opgenomen

Peter Hermans niet opgenomen

Dieter Hansen niet opgenomen

Politie:0900-8844 of 112 (spoed)

Politie Limburg-Noord, Basiseenheid Heythuysen, Postbus 52, 5900 AB Venlo

Medische hulp112 (spoed)

Na 17:00 uur:

Huisartsenpost Weert 0495-677677 Huisartsenpost Roermond 0475-771771

Huisartsen

Heythuysen:

De Drie H BV 0475-497777Huisartsenpraktijk Heitse   0475-491850 / 0475-494869 (spoed)

Neeritter/Ittervoort:

Huisartsenpraktijk Kuiper 0475-565042 / 0475-565337 / 0475-564232 (spoed)

Ermingen J H van 0475-565042

Haelen:

Norg en Norg-Schulpen 0475-595000 / 0475-510509 (spoed)

Deckers H.P.L 0475-591505

Roggel:

Hundscheid Huisartsenpraktijk 0475-404280 / 0475 453707 (spoed)

Schra M. en Popovic Z. 0475-494444 / 0475-496336 (spoed)

Baexem:

Huisartsenpraktijk Baexem 0475-451428 / 0475-453676 (spoed)

Arbodienst

ArboUnie B.V., Anderlechtstraat 17, 5628 WB Eindhoven

Bedrijfsarts: Jan Kees Zijlstra, te bereiken via tel. nr. 040-2163102

Bijlage 2a Taken, rollen, verantwoordelijkheden fysieke veiligheid  Locatie:  Spreekkamer, balie, receptie

                 Soort geweldBetrokkene   

Zaakgericht

Mensgericht

Dreigen met wapen

Overval

Gijzeling

Direct betrokkene

-  alarmknop indrukken-  weglopen

 

-  alarmknop indrukken-  weglopen-  zo nodig jezelf verdedigen

-  meewerken -  alarmknop indrukken-  hulp afwachten

-  meewerken -  alarmknop indrukken-  hulp afwachten

-  meewerken -  alarmknop indrukken-  hulp afwachten

Collega(s)

-  leidinggevende bellen-  observeren/signaleren-  situatie stabiliseren-  veiligheidsmaatregelen voor derden treffen

-  leidinggevende bellen-  evt. arts/ambulance bellen-  observeren/signaleren-  situatie stabiliseren-  veiligheidsmaatregelen voor derden treffen

 

-  leidinggevende bellen-  observeren/signaleren-  situatie stabiliseren-  veiligheidsmaatregelen voor derden treffen-  eisen bedreiger zoveel mogelijk inwilligen-  optreden politie afwachten

-  leidinggevende bellen-  observeren/signaleren-  situatie stabiliseren-  eisen overvallers zoveel mogelijk inwilligen-  optreden politie afwachten

-  leidinggevende bellen-  observeren/signaleren-  situatie stabiliseren-  eisen gijzelnemers zoveel mogelijk inwilligen-  optreden politie afwachten

Leidinggevende

-  politie bellen-  contact leggen met de medewerker-  regie voeren m.b.t.:.  opvang slachtoffer(s).  overleg met politie.  aangifte doen.  ontzeggen toegang regelen.  verhalen schade

-  politie bellen-  contact leggen met de medewerker-  regie voeren m.b.t.:.  opvang slachtoffer(s).  overleg met politie.  aangifte doen.  ontzeggen toegang   regelen.  verhalen schade

-  politie bellen-  contact leggen met de medewerker-  regie voeren m.b.t.:.  opvang slachtoffer(s).  overleg met politie    (buiten).  aangifte doen.  ontzeggen toegang   regelen.  verhalen schade

-  politie bellen-  contact leggen met de medewerker-  regie voeren m.b.t.:.  opvang slachtoffer(s).  overleg met politie    (buiten).  aangifte doen.  ontzeggen toegang   regelen.  verhalen schade

-  politie bellen-  contact leggen met de medewerker-  regie voeren m.b.t.:.  opvang slachtoffer(s).  overleg met politie   (buiten).  aangifte doen.  ontzeggen toegang   regelen.  verhalen schade

Cluster P&O

-  adviseren

-  evalueren uitvoering beleid

 

 

 

 

Bijlage 2b Taken, rollen, verantwoordelijkheden fysieke veiligheid  Locatie:  Huisbezoek

                   Soort geweldBetrokkene  

Zaakgericht

Mensgericht

Dreigen met wapen

Gijzeling

Direct betrokkene

-  woning verlaten-  achterwacht bellen-  terug naar achterwacht-  overleg met leidinggevende

-  zo mogelijk woning verlaten-  zo nodig jezelf verdedigen-  buiten de woning 112 bellen (bij direct gevaar of verwonding) -   (via achterwacht) leidinggevende bellen-  terug naar achterwacht

-  meewerken -  zo mogelijk (stil) alarm slaan bij de achterwacht-  zo mogelijk woning verlaten

in dat geval:-  (via achterwacht) leidinggevende bellen-  terug naar achterwacht

-  meewerken -  zo mogelijk (stil) alarm slaan bij de achterwacht-  proberen 112 te bellen-  hulp afwachten

 

Leidinggevende

-  politie bellen-  contact leggen met de medewerker-  regie voeren m.b.t.:.  opvang slachtoffer(s).  overleg met politie.  aangifte doen.  verhalen schade

-  politie bellen-  contact leggen met de medewerker-  regie voeren m.b.t.:.  opvang slachtoffer(s).  overleg met politie.  aangifte doen.  verhalen schade

-  politie bellen-  contact leggen met de medewerker -  regie voeren m.b.t.:.  opvang slachtoffer(s).  overleg met politie    (buiten).  aangifte doen.  verhalen schade

-  politie bellen-  contact leggen met de medewerker-  regie voeren m.b.t.:.  opvang slachtoffer(s).  overleg met politie   (buiten).  aangifte doen.  verhalen schade

Cluster P&O

-  adviseren

-  evalueren uitvoering beleid

 

 

 

 

Bijlage 3 Registratieformulier agressie-incidenten

Dit formulier dient bij alle agressie-incidenten te worden ingevuld. Na (mede)ondertekening door de leidinggevende wordt dit formulier in kopie naar het cluster P&O gestuurd ter verwerking in het registratiesysteem.

 

Persoonsgegevens

Naam medewerker                              

Geboortedatum                                  

Functie                                              

Eenheid                                                         Team:      

Telefoonnummer werk                         

 

Incidentgegevens

Datum en tijdstip incident                    

Naam en voorletters veroorzaker          

Geboortedatum                                  

Adres                                                

 

Aard van het incident                 

Verbale agressie te weten:              

dreiging/intimidatie, gericht tegen persoon c.q. familieleden

belediging (aanhoudend schelden, grieven, kwetsen, krenken)

vernedering (aanhoudend kleineren, minderwaardig behandelen)

aantasting goede naam of eer, zwart maken, smaad treiteren (aanhoudend plagen, pesten, sarren)

discriminatie (kwetsend onderscheid naar herkomst, religie, seksuele geaardheid)

 

Persoonlijke bedreiging te weten     

houding, gebaar, volgen, stalken 

bemoeilijken, onmogelijk maken of juist dwingen tot handelingen/werkzaamheden

lokaalvredebreuk (na 3x herhaald verzoek tot vertrekken)

schenden, kwetsen van schaamtegevoel, eerbaarheid, seksuele intimidatie

poging tot schoppen, slaan, verwonden

 

Fysieke agressie te weten 

mishandeling, verwonden                       

aanranding

beetpakken, duwen, trekken, slaan, spugen, gericht gooien met voorwerpen

wapengebruik

vernieling

 

Locatie

Aan de balie                                            Aan de receptie

In de spreekkamer                                   In het gemeentehuis (elders)

Op huisbezoek                                         Op straat

Schriftelijk, e-mail                                    Telefonisch

 

 

Is of wordt er aangifte gedaan?

Nee    toelichting:      

Ja       op:      

Toelichting:      

 

 

Wat is de aanleiding/de toedracht van het incident?

 

 

Beschrijf in eigen bewoordingen wat er is gebeurd.

 

 

Is er sprake van letsel?

Nee  

Ja       namelijk:      

 

 

Is er sprake van schade aan persoonlijke eigendommen?

Nee  

Ja       namelijk:      

 

 

Is er sprake van schade aan gemeentelijke eigendommen?

Nee  

Ja       namelijk:      

 

 

Is er nazorg geweest?

Nee  

Ja       eventuele toelichting:      

 

 

Bent u nog in staat uw werk te doen?

Nee    toelichting:      

Ja       toelichting:      

 

 

Zijn verdere acties noodzakelijk?

(waarschuwing, ordegesprek, ontzegging toegang gebouw, verhaal schade)

Nee  

Ja       namelijk      Waarschuwing                           door:       

                                Ordegesprek                              door:       

                                Ontzegging toegang                   door:       

                                Schadeclaim/verhaal                  door:       

 

 

Ondertekening en datum medewerker:                               

 

Ondertekening en datum leidinggevende:                            

 

 

                                                                                                                                                           

 

In te vullen door cluster P&O

 

Datum ontvangst:         

Eerste ziektedag:                

Laatste ziektedag:              

Totaal verzuimdagen:            dagen

Verwerkt in GIR d.d.      

Bijlage 4 Voorbeeldbrief waarschuwing

Geachte heer/mevrouw,

 

Op <datum> zijn er problemen geweest tussen u en (een) medewerk(st)er(s) van de gemeente Leudal. Het incident vond plaats op de locatie <adres locatie invullen>.

 

Middels deze brief geven wij u een schriftelijke waarschuwing dat uw gedrag als agressief en daardoor als ongewenst is ervaren.

 

Wij wijzen u er op dat herhaling van het ongewenste gedrag aanleiding kan zijn om verdere maatregelen te treffen.

 

Deze waarschuwing wordt in onze administratie vastgelegd.

 

 

 

Hoogachtend,

 

Namens het college van burgemeester en wethouders van Leudal,

 

 

 

 

D.J.E. Noppers,

Gemeentesecretaris.

 

Bijlage 5 Voorbeeldbrief uitnodiging ordegesprek

Geachte heer/mevrouw,

 

Op <datum> zijn er problemen geweest tussen u en (een) medewerk(st)er(s) ) van de gemeente Leudal. Het incident vond plaats op de locatie <adres locatie invullen>.

Uw gedrag is als agressief en daardoor als ongewenst ervaren.

 

Alvorens tot verdere dienstverlening aan u over te gaan, zal met u een gesprek plaatsvinden over uw gedrag. Dit gesprek dient tevens om herhaling in de toekomst te voorkomen.

Voor dit gesprek dient u zich op <datum> om <tijdstip> uur te melden bij <naam, locatie>.

 

Wij wijzen u er op dat herhaling van het ongewenste gedrag aanleiding kan zijn om u tijdelijk of permanent de toegang tot <locatie(s) invullen> te ontzeggen.

 

Uw gedrag en de genomen maatregelen worden in onze administratie vastgelegd.

 

Hoogachtend,

 

Namens het college van burgemeester en wethouders van Leudal,

 

 

 

 

D.J.E. Noppers,

Gemeentesecretaris.

 

 

Bijlage 6 Voorbeeldbrief ontzegging toegang

Geachte heer/mevrouw,

 

Op       hebt u zich zeer agressief gedragen tegenover (een) medewerk(st)er(s) van de gemeente Leudal. Het incident vond plaats op de locatie <adres locatie invullen>.

Een dergelijk gedrag wordt door ons niet getolereerd.

 

Op grond van uw houding hebben wij besloten om u met onmiddellijke ingang de toegang te ontzeggen tot <locatie(s) invullen>, voorlopig tot      .

 

Als u dit verbod negeert, wordt de politie ingeschakeld om u te verwijderen en wordt aangifte gedaan van lokaal vredebreuk op grond van artikel 139 van het Wetboek van Strafrecht. Bovendien zal u de toegang tot <locatie(s) invullen> definitief worden ontzegd.

 

Als u contact met de gemeente wenst, dient u schriftelijk een verzoek in te dienen. Indien wij het noodzakelijk en gewenst achten, zult u daarna een oproep ontvangen om op een nader te bepalen tijd en plaats te verschijnen.

 

U dient er rekening mee te houden dat tijdens dit gesprek meerdere medewerk(st)ers en/of politie aanwezig kunnen zijn.

 

Uw gedrag en de genomen maatregelen worden in onze administratie vastgelegd.

 

Hoogachtend,

 

Namens het college van burgemeester en wethouders van Leudal,

 

 

 

 

D.J.E. Noppers,

Gemeentesecretaris.

 

                                   

 

Bijlage 7 Voorbeeldbrief verhaal van schade

Geachte heer/mevrouw,

 

Op <datum> heeft u zich zeer agressief gedragen in <plaats, locatie invullen>. U heeft daarbij eigendommen van anderen beschadigd c.q. vernield. Voor uw gedrag, dat inmiddels in onze administratie is geregistreerd, bestond geen enkele rechtvaardiging.

De hoogte van de aangebrachte schade c.q. vernieling is vastgesteld op een bedrag van € <bedrag>. Wij stellen u hiervoor aansprakelijk en sommeren u dit bedrag binnen één maand te betalen via overmaking op IBAN NL68BNGH0285128205 van de Bank Nederlandse Gemeenten onder vermelding van Gemeente Leudal.

 

Als betaling in één keer niet mogelijk is, kunt u een betalingsregeling treffen. U dient dan zo snel mogelijk een schriftelijk verzoek in te dienen.

 

Indien u in gebreke blijft zal de gemeente via een civiele procedure tot invordering overgaan.

 

Hoogachtend,

 

Namens het college van burgemeester en wethouders van Leudal,

 

 

 

 

D.J.E. Noppers,

Gemeentesecretaris.