Winkeltijden Verordening 2016 Gemeente Maassluis

Ondertekening

Toelichting Winkeltijden Verordening 2016 Gemeente Maassluis

Algemeen deel

Op 28 mei 2013 heeft de Eerste Kamer ingestemd met een initiatiefwet tot wijziging van de Winkeltijdenwet 1 . Deze wetswijziging is op 1 juli 2013 in werking getreden.

Op grond van de gewijzigde Winkeltijdenwet blijven de wettelijke verboden om winkels op zon-, feestdagen en op werkdagen voor 6 uur en na 22 uur open te stellen, op zichzelf bestaan. Gemeenten kunnen na de wetswijziging echter zelf bepalen of – en in hoeverre – zij vrijstelling of ontheffing verlenen van deze verboden. De uitzonderingsbepalingen daarvoor uit de nu nog geldende Winkeltijdenwet, zoals de toerismebepaling en de avondwinkelbepaling, komen namelijk te vervallen.

De met betrekking tot deze verordening meest relevante bepalingen van de Wtw, de artikelen 2 en 3, luiden na de wetswijziging als volgt:

Artikel 2

• 1.

  Het is verboden een winkel voor het publiek geopend te hebben:

  • a.

    op zondag;

  • b.

    op Nieuwjaarsdag, op Goede Vrijdag na 19 uur, op tweede Paasdag, op Hemelvaartsdag, op tweede Pinksterdag, op 24 december na 19 uur, op eerste en tweede Kerstdag en op 4 mei na 19 uur;

  • c.

    op werkdagen voor 6 uur en na 22 uur.

• 2.

  Het is voorts verboden op de in het eerste lid bedoelde dagen en tijden in de uitoefening van een bedrijf, anders dan in een winkel, goederen te koop aan te bieden of te verkopen aan en in rechtstreekse aanraking met particulieren.

Artikel 3

• 1.

  De gemeenteraad kan bij verordening vrijstelling verlenen van de in artikel 2 vervatte verboden.

• 2.

  De gemeenteraad kan bij verordening aan burgemeester en wethouders de bevoegdheid verlenen om in de gevallen, in de verordening aan te wijzen, en met inachtneming van de daarin gestelde regels op daartoe strekkend verzoek ontheffing van de in het eerste lid bedoelde verboden te verlenen.

• 3.

  De vrijstellingen en ontheffingen kunnen onder beperkingen worden verleend. Aan de vrijstellingen en ontheffingen kunnen voorschriften worden verbonden.

De bevoegdheid van gemeenten wordt zo ruim dat zowel algehele handhaving van de verboden als het volledig terzijde stellen daarvan tot de mogelijkheden behoort. Hetzelfde geldt voor alle opties die daartussen zitten. De beperkingen voor het gemeentelijk beleid – en de gemeentelijke regels – voor de zondags- en avondopenstelling kunnen alleen nog gevonden worden in het Vrijstellingenbesluit Winkeltijdenwet (de daarin opgenomen vrijstellingen gelden zondermeer) en ander hoger recht. Met betrekking tot dat laatste zijn, zoals hieronder uiteengezet zal worden, met name de algemene beginselen van behoorlijk bestuur van belang, vooral waar deze een zorgvuldige belangenafweging voorschrijven.

Delegatie van de bevoegdheid vrijstelling te verlenen

De Winkeltijdenwet bevat na de wijziging in het geheel geen uitdrukkelijke grondslag meer voor delegatie van deze bevoegdheid. Dit is echter niet doorslaggevend: de Gemeentewet biedt met artikel 156 een algemene delegatiegrondslag, die hier kan worden gebruikt zonder dat de strekking van de wet zoals die straks luidt, zich daar nog tegen verzet. Artikel 156 maakt het mogelijk dat de gemeenteraad hem toegekende bevoegdheden onder voorwaarden delegeert aan andere gemeentelijke organen, zoals burgemeester en wethouders. Het artikel heeft een algemene strekking, in die zin dat ze niet alleen ziet op autonome bevoegdheden maar ook op medebewindsbevoegdheden. Het uitgangspunt is dat delegatie mogelijk is, tenzij het tegendeel is 2 .

De gemeenteraad kan dus bevoegdheden overdragen aan burgemeester en wethouders, tenzij de aard van de bevoegdheden zich daartegen verzet. Het artikel mag daarbij – natuurlijk – niet worden gebruikt als grondslag voor delegatie die strijdig is met (de bedoeling van) een medebewindswet 3 . De conclusie is dan ook dat delegatie van de bevoegdheid mogelijk is op grond van artikel 156 van de Gemeentewet.

De inwerkingtreding van de Winkeltijdenwet heeft tevens gevolgen voor het Vrijstellingenbesluit Winkeltijdenwet. Het gaat hier om vrijstellingen voor vormen van detailhandel die traditioneel reeds veel (ook) op zon- en feestdagen plaatsvinden. Hierbij zijn een duizendtal detailhandelsbedrijven betrokken in de sfeer van onder meer snackbars, ijscomannen, videotheken, bloemenwinkels bij begraafplaatsen, winkels in musea en in bejaardenoorden en winkels in feestartikelen, alsmede openstellingen ter gelegenheid van sport- en culturele evenementen en openstellingen bij bijzondere gelegenheden van religieuze aard, zoals de Ramadan. Een deel van de hierin genoemde vrijstellingen zijn komen te vervallen. Een ander deel kan door de gemeente worden opgenomen in de lokale Verordening Winkeltijden. Dit is het geval in de Verordening Winkeltijden 2016.

Het gemeentebestuur van Maassluis heeft in 2014 besloten om een algemene vrijstelling te verlenen voor alle winkels in de gehele stad. Hieraan is een uitgebreide inspraakprocedure aan vooraf gegaan, waarbij zowel ondernemers als inwoners van Maassluis aan de hand van een aantal voorstellen konden aangeven waar de voorkeur naar uitging. Na verloop van ongeveer twee jaar zal een evaluatie plaatsvinden.

In september 2015 is aan de hand van verzoeken vanuit de detailhandel een voorstel gemaakt om de openingstijden op de zondagen te vervroegen naar 12.00 uur. De inspraakprocedure is toegepast, aan de hand waarvan 21 reacties zijn ontvangen. Gelet op deze reacties heeft het gemeentebestuur de afweging gemaakt en besloten de Verordening aan te passen.

Artikelsgewijze toelichting

Artikel 1 Begripsbepalingen

De begripsbepalingen spreken voor zich.

Artikel 2 Algemene vrijstelling

Bij de wijziging van de Winkeltijden Verordening 2014 heeft het gemeentebestuur bewust gekozen voor een algemene vrijstelling voor alle winkels op zon- en feestdagen. In Maassluis mogen alle winkels, naar eigen behoefte, op zon- en feestdagen geopend zijn. De openingstelling op zondagen was, op grond van de Verordening 2014, van 13.00 uur tot 20.00 uur en op feestdagen van 10.00 uur tot 20.00 uur.

Naar aanleiding van vragen vanuit met name de supermarkten, is bij de aanpassing van de Verordening in 2016 een verruiming aangebracht op de zondagen; de winkels mogen op grond van de Winkeltijden Verordening 2016 vanaf 12.00 uur geopend zijn. De sluitingstijden zijn ongewijzigd gebleven.

Artikel 3 Ontheffing avondwinkels

Tot de vaststelling van de Winkeltijden Verordening 2014 was het voor winkels mogelijk om een ontheffing aan te vragen om geopend te zijn buiten de wettelijk aangegeven winkeltijden. In de Verordening 2014 is geen ontheffingsmogelijkheid meer opgenomen.

Naar aanleiding van een bezwaarschrift van een avondwinkel en op basis van nieuwe bestuurlijke inzichten, is besloten om in de Verordening 2016 wel een ontheffingsmogelijkheid op te nemen voor maximaal drie avondwinkels. Hierbij zijn een aantal voorwaarden opgenomen, onder andere dat de winkel levensmiddelen moet verkopen, de winkel in een winkelgebied gevestigd moet zijn, de ontheffing alleen geldt voor vrijdag en zaterdag tot uiterlijk 24.00 uur en op zondag tot uiterlijk 22.00 uur. Daarbij wordt de ontheffing voor een periode verleend van maximaal vijf jaar. Bij meerdere aanvragers vindt er een loting plaats.

Artikel 4 Incidentele ontheffing

Nieuw in de Verordening 2016 is opgenomen de mogelijkheid tot het aanvragen van een incidentele ontheffing van de winkeltijden. Winkels die, vanwege een gelegenheid van bijzondere, tijdelijke, aard langer geopend willen zijn dan wettelijk is toegestaan, kunnen van deze mogelijkheid gebruikt maken en een incidentele ontheffing aanvragen. De ontheffing kan worden verleend voor maximaal twee aaneengesloten dagen, tot uiterlijk 24.00 uur. Een voorbeeld is een jubileum van een winkel, een evenement ed.,

Artikel 5 Voorwaarden en beperkingen ontheffing

In dit artikel is geregeld dat aan een ontheffing voor een avondwinkel en aan een incidentele ontheffing, naast de genoemde specifieke voorwaarden, in ieder geval aanvullende nader te bepalen voorwaarden kunnen worden gesteld.

Een ontheffing kan niet worden overgedragen of meegenomen. Als de wens bestaat een ontheffing ‘over te dragen’ aan een andere, of ‘mee te nemen’ naar een ander pand door dezelfde ondernemer, dan zal de andere ondernemer of dezelfde ondernemer voor een ander adres een (nieuwe) ontheffing moeten aanvragen en zal de bestaande ontheffing worden ingetrokken. Zie ook artikel 8.

Artikel 6 Weigeringsgronden ontheffing

De weigeringsgronden zijn tweeledig. De ontheffing kan in ieder geval (niet limitatief) geweigerd worden wanneer de woonsituatie of leefsituatie, de veiligheid of openbare orde in de omgeving van de winkel nadelig wordt beïnvloed door de openstelling van de winkel. Dit houdt in, dat de duur of de ernst van de nadelige beïnvloeding van de omgeving niet bepalend is en hoeft te worden aangetoond.

Daarnaast moet de ontheffing voor een avondwinkel worden geweigerd wanneer er een vierde aanvraag wordt ingediend en daardoor het maximum van drie avondwinkels wordt overschreden.

Artikel 7 Beslistermijn ontheffing

Dit artikel spreekt voor zich.

Artikel 8 Intrekken of wijzigen ontheffing

De ontheffing kan worden gewijzigd of ingetrokken indien de omstandigheden zich voordoen als bedoeld in dit artikel. Aangesloten is bij artikel 6, met betrekking tot de intrekkingsgrond genoemd onder c van dit artikel.

Daarnaast zou een ontheffing ook op verzoek van een derde moeten kunnen worden ingetrokken. Daarom is het mogelijk gemaakt dat niet alleen de houder van de ontheffing maar ook een ‘derde’ om intrekking kan vragen. Deze moet wel belanghebbend zijn. Gedacht kan worden aan concurrenten of omwonenden die hinder of andere nadelige gevolgen ondervinden. Aan de hand van de intrekkings- en wijzigingsgronden zal moeten worden beslist of het verzoek moet worden ingewilligd. De gedachte is wel dat wanneer de houder zelf vraagt om intrekking dat verzoek in de regel wordt ingewilligd.

Artikel 9 tot en met 16 Vrijstelling bepaalde winkels

Het in werking treden per 1 juli 2013 van het initiatiefwetsvoorstel van de Tweede Kamerleden Verhoeven en Van Tongeren tot wijziging van de Winkelstijdenwet heeft onder andere gevolgen voor het Vrijstellingenbesluit winkeltijdenwet. Deze algemene regel van bestuur had als grondslag de artikelen 5, eerste lid, en 8, eerste lid, van de Winkeltijdenwet (oud). Na inwerkingtreding van de wetswijziging per 1 juli 2013 is het breder getrokken artikel 8, eerste lid, van de Winkeltijdenwet (nieuw) de grondslag. Hoewel artikel 8 dus breder getrokken wordt heeft de wetswijziging tot gevolg dat de artikelen 3, derde lid en vierde lid , 4 derde en vierde lid, en 10 tot en met 22 van het Vrijstellingenbesluit Winkeltijdenwet van rechtswege komen te vervallen. Datzelfde geldt voor bepalingen in gemeentelijke verordeningen die gebaseerd zijn op artikel 12, tweede lid, van het Vrijstellingenbesluit Winkeltijdenwet.

Deze vervallen vrijstellingen kan de gemeente vervolgens wel op grond van artikel 3, eerste lid, van de Winkeltijdenwet (nieuw) bij verordening vaststellen. Dat heeft de gemeente Maassluis gedaan en daarom zijn deze vrijstellingen opgenomen in deze verordening.

Het gaat hier om vrijstellingen voor vormen van detailhandel die traditioneel al veel (ook) op zon- en feestdagen plaatsvinden. Hierbij zijn landelijk gezien een duizendtal detailhandelbedrijven betrokken in de sfeer van onder meer snackbars, ijscomannen, videotheken, bloemenwinkels bij begraafplaatsen, winkels in musea en in bejaardenoorden alsmede openstelling ter gelegenheid van sport- en culturele evenementen en openstelling bij bijzondere gelegenheden van religieuze aard zoals de Ramadan.

Deze wijziging is al doorgevoerd in de Verordening van 2014 en is in deze verordening voortgezet.

Artikel 17 Toezicht

Dit artikel spreekt voor zich.

Artikel 18 Overgangsrecht

Op grond van de Winkeltijden Verordening 1996 is in 2010 een ontheffing verleend aan onder andere Super de Buurman. De ondernemer van deze winkel ontvangt, zonder hiervoor een aanvraag in te dienen, een ontheffing op grond van artikel 3 van de nieuwe Winkeltijden Verordening (2016). Hiermee wordt een uitzondering gemaakt op de voorwaarde zoals gesteld in artikel 3 tweede lid onder b. De overige voorwaarden zoals gesteld in artikel 3 van de Winkeltijden Verordening 2016 zijn onverminderd van kracht op de te verlenen ontheffing.

Artikel 19 Hardheidsclausule

Deze clausule is bedoeld om voor onvoorziene situaties die leiden tot zogeheten schrijnende gevallen, die in feite buiten de nu voorziene regeling vallen, maar waarmee nog steeds wel het belang wordt gediend dat de Wet en deze verordening beogen te beschermen.

Artikel 20 en 21

Deze artikelen spreken voor zich.