Afstemmingsverordening WWB 2013

• B.

  Hoofdstuk 1: Algemene Bepalingen

  Artikel 1: Begripsomschrijving

  • 1.

    In deze verordening wordt verstaan onder:

  • a.

    de wet: de Wet werk en bijstand (WWB);

  • b.

    Bbz: Het Besluit bijstandsverlening zelfstandigen 2004

  • c.

    bijstand: algemene en bijzondere bijstand;

  • d.

    algemene bijstand: de bijstand bedoeld in artikel 5, onderdeel b,

    van de wet;

  • e.

    bijstandsnorm: de bijstand bedoeld in artikel 5, onderdeelc, van de wet (voor zelfstandigen die een Bbz-uitkering ontvangen of hebben ontvangen wordt onder “bijstandsnorm” verstaan de norm die op grond van artikel 78f van de wet op hen van toepassing is);

  • f.

    bijzondere bijstand de bijstand bedoeld in artikel 5, onderdeel d,

    van de wet;

  • g.

    maatregel: het verlagen van de bijstand bedoeld in artikel 18, tweede lid van de wet;

  • h.

    recidiveboete: bestuurlijke boete als bedoeld in 18a , vijfde lid van de wet;

  • i.

    belanghebbende: degene wiens belang rechtstreeks bij een

    besluit is betrokken;

  • j.

    inlichtingenplicht: de verplichting bedoeld in artikel 17, eerste

    lid, van de wet;

  • k.

    college: het college van burgemeester en wethouders

    van de gemeente;

  • l.

    tekortschietend besef van verantwoordelijkheid: het begrip bedoeld in artikel 18, tweede lid van de wet.

  Artikel 2: Het opleggen van een maatregel

  • 1.

    Indien de belanghebbende naar het oordeel van het college blijk heeft gegeven van een tekortschietend besef van verantwoordelijkheid voor de voorziening in het bestaan dan wel de uit de wet voortvloeiende verplichtingen, met uitzondering van de verplichtingen die voortvloeien uit artikel 17,eerste lid van de wet dan wel de verplichtingen bedoeld in artikel 30c, tweede en derde lid, van de Wet structuur uitvoeringsorganisatie werk en inkomen, niet of niet behoorlijk zijn nagekomen, waaronder begrepen het zich jegens het college zeer ernstig misdragen, wordt overeenkomstig deze verordening een maatregel opgelegd.

  • 2.

    De maatregel wordt afgestemd op de ernst van de gedraging, de mate waarin de belanghebbende de gedraging kan worden verweten en de omstandigheden waarin hij verkeert. Van het opleggen van een maatregel wordt in elk geval afgezien, indien elke vorm van verwijtbaarheid ontbreekt.

  • 3.

    Het college kan afzien van het opleggen van een maatregel indien het daarvoor dringende redenen aanwezig acht.

  Artikel 3: De berekeningsgrondslag en de ingangsdatum

  • 1.

    De maatregel wordt toegepast op de bijstandsnorm. In afwijking daarvan kan de maatregel ook op de bijzondere bijstand worden toegepast indien:

  • a.

    aan belanghebbende bijzondere bijstand wordt verleend met toepassing van artikel 12 van de wet, of;

  • b.

    de verwijtbare gedraging van belanghebbende, in relatie met zijn recht op bijzondere bijstand, daartoe aanleiding geeft of;

  • c.

    het bijzondere bijstand betreft voor woonkosten en premie arbeidsongeschiktheidsverzekering aan zelfstandigen die bijstand voor levensonderhoud krachtens het Bbz ontvangen of hebben ontvangen.

  • 2.

    De maatregel als bedoeld in het eerste lid wordt bij voorkeur opgelegd met ingang van de eerstvolgende kalendermaand volgend op de datum waarop het besluit tot het opleggen van de maatregel aan de belanghebbende is bekendgemaakt. Daarbij wordt uitgegaan van de voor die maand geldende bijstandsnorm.

  • 3.

    In afwijking van het tweede lid kan de maatregel met terugwerkende kracht worden opgelegd.

  • 4.

    In afwijking van het tweede lid kan, voor zover het zelfstandigen betreft die een uitkering voor levensonderhoud in de vorm van een geldlening op grond van het Bbz hebben ontvangen, de maatregel met terugwerkende kracht worden betrokken bij de definitieve vaststelling van die bijstand.

  Artikel 4: Verjaring

  Er wordt afgezien van het opleggen van een maatregel indien de gedraging meer dan drie jaren voor de constatering van die gedraging heeft plaatsgevonden.

  Artikel 5: Samenloop van gedragingen

  • 1.

    Indien een belanghebbende zich tegelijkertijd schuldig maakt aan verschillende gedragingen die het niet nakomen van een verplichting als genoemd in artikel 2, eerste lid, inhouden, vindt cumulatie plaats van de maatregelen.

  • 2.

    Indien de maatregelen niet in één kalendermaand kunnen worden geëffectueerd, worden in afwijking van artikel 3, tweede lid, de maatregelen na het besluit tot opleggen van de maatregel achtereenvolgend opgelegd.

• C.

  Hoofdstuk 2: Geen of onvoldoende medewerking verlenen aan het verkrijgen en aanvaarden van algemeen geaccepteerde arbeid

  Artikel 6: Gedragingen

  Gedragingen van belanghebbende waardoor de verplichting op grond van artikel 9 van de wet niet of niet voldoende is nagekomen, worden onderscheiden in de volgende categorieën:

  1.eerste categorie:

  het zich niet dan wel niet tijdig als werkzoekende laten registreren bij het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen (UWV) of het niet dan wel niet tijdig laten verlengen van de registratie;

  • 2.

    tweede categorie:

  • a.

    het niet of in onvoldoende mate meewerken aan een onderzoek naar de mogelijkheden tot arbeidsinschakeling;

  • b.

    het niet of onvoldoende nakomen van de verplichting tot gebruik maken van een aangeboden voorziening, waaronder begrepen sociale activering gericht op arbeidsinschakeling, dan wel het niet of onvoldoende nakomen van de verplichting om naar vermogen opgedragen onbeloonde maatschappelijk nuttige werkzaamheden te verrichten, voor zover dit niet heeft geleid tot het geen doorgang vinden of tot voortijdige beëindiging van de voorziening of van de opgedragen onbeloonde maatschappelijk nuttige werkzaamheden.

  • c.

    het niet of onvoldoende nakomen van een verplichting als bedoeld in artikel 55 van de wetdie strekt tot arbeidsinschakeling.

  • 3.

    derde categorie:

  • a.

    het niet of onvoldoende nakomen van de verplichting tot gebruik maken van een aangeboden voorziening, waaronder begrepen sociale activering gericht op arbeidsinschakeling, dan wel het niet of onvoldoende nakomen van de verplichting om naar vermogen opgedragen onbeloonde maatschappelijk nuttige werkzaamheden te verrichten, als dit heeft geleid tot het geen doorgang vinden of tot voortijdige beëindiging van de voorziening of van de opgedragen onbeloonde maatschappelijk nuttige werkzaamheden;

  • b.

    het niet aanvaarden van algemeen geaccepteerde arbeid;

  c. gedragingen die de inschakeling in arbeid belemmeren, waaronder het onvoldoende meewerken aan het opstellen, uitvoeren dan wel evalueren van een plan van aanpak, bedoeld in artikel 9, eerste lid, onderdeel b van de wet;

  d.het niet naar vermogen trachten algemeen geaccepteerde arbeid te verkrijgen.

  (e. is vervallen; zie artikel 13, vierde lid).

  Artikel 7: Hoogte en duur van de maatregel

  • 1.

    De maatregel behorend bij de in artikel 6 vermelde categorieën wordt vastgesteld op:

  • a.

    tien procent van de bijstandsnorm gedurende een maand bij gedragingen van de eerstecategorie;

  b.vijftig procent van de bijstandsnorm gedurende een maand bij gedragingen van de tweedecategorie;

  c.honderd procent van de bijstandsnorm gedurende een maand bij gedragingen van de derdecategorie.

  • 2.

    De duur van de maatregel als bedoeld in het eerste lid wordt verdubbeld, indien de belanghebbende zich binnen twaalf maanden na de vorige als verwijtbaar aangemerkte gedraging opnieuw schuldig maakt aan een verwijtbare gedraging uit dezelfde of een hogere categorie.

  • 3.

    In afwijking van het eerste lid kan in bijzondere gevallen de maatregel met een langere duur worden opgelegd, als de ernst van de gedraging, de mate van verwijtbaarheid en de omstandigheden van de belanghebbende daartoe aanleiding geeft. (dit was oorspronkelijk het vierde lid dat nu in de plaats is gekomen van het vroegere derde lid dat vervallen is)

  Artikel 8: Waarschuwing

  Van het opleggen van de maatregel wegens een gedraging van de eerste categorie, kan worden afgezien en worden volstaan met het geven van een schriftelijke waarschuwing ter zake de verwijtbare gedraging bedoeld in artikel 6, eerste lid, tenzij het niet nakomen van deze verplichtingen plaatsvindt binnen een periode van twee jaar te rekenen vanaf de datum waarop eerder aan de belanghebbende een schriftelijke waarschuwing kenbaar is gemaakt.

• D.

  Hoofdstuk 3: Het niet nakomen van de medewerkingsplicht

  Artikel 9: Gedraging

  Het niet binnen de door het college daartoe gestelde termijn verlenen van medewerking die redelijkerwijs nodig is voor de uitvoering van de wet of het Bbz, bedoeld in artikel 17, tweede lid van de wet, of artikel 38, tweede lid van het Bbz;

  Artikel 10: De hoogte en de duur van de maatregel

  De maatregel behorend bij de in artikel 9 vermelde gedraging wordt vastgesteld op tien procent van de bijstandsnorm gedurende een maand.

• E.

  Hoofdstuk 4: Overige gedragingen

  Artikel 11: Tekortschietend besef van verantwoordelijkheid

  • 1.

    Een maatregel wegens tekortschietend besef van verantwoordelijkheid voor de voorziening in het bestaan bedoeld in artikel 18, tweede lid, van de wet wordt afgestemd op de periode dat de belanghebbende als gevolg van zijn gedraging eerder of langer recht heeft op bijstand.

  • 2.

    De maatregel, bedoeld in het eerste lid, wordt vastgesteld op:

  • a.

    twintig procent van de bijstandsnorm gedurende een maand bij een periode korter dan 3maanden;

  b.twintig procent van de bijstandsnorm gedurende drie maanden bij een periode van 3 tot 6maanden;

  c.twintig procent van de bijstandsnorm gedurende zes maanden bij een periode van 6maanden of langer.

  • 3.

    In afwijking van het eerste en tweede lid en onverminderd het bepaalde in artikel 2, tweede lid, wordt de bijzondere bijstand geweigerd indien het beroep op bijzondere bijstand het gevolg is van tekortschietend besef van verantwoordelijkheid.

  • 4.

    In afwijking van het eerste en tweede lid en onverminderd het bepaalde in artikel 2, tweede lid, wordt een tekortschietend besef van verantwoordelijkheid tot uitdrukking komend in “het door eigen toedoen niet behouden van algemeen geaccepteerde arbeid” gelijkgesteld aan een gedraging van de derde categorie als bedoeld in artikel 6, derde lid. Voor het bepalen van de hoogte van de maatregel is artikel 7 van overeenkomstige toepassing.

  • 5.

    In afwijking van het eerste en tweede lid en onverminderd het bepaalde in artikel 2, tweede lid, wordt, indien belanghebbende geen beroep meer kan doen op een passende en toereikende voorliggende voorziening, omdat deze volledig wordt verrekend met een bestuurlijke boete in het kader van het bij herhaling schenden van de inlichtingen plicht een maatregel opgelegd van 100% gedurende de eerste drie maanden gerekend vanaf de start van de verrekening.

  Artikel 15 is met betrekking tot de hier bedoelde maatregel,van overeenkomstige toepassing.

  6.Indien geen benadelingsperiode kan worden vastgesteld, bedraagt de maatregel 20% van de bijstandsnorm gedurende een maand.

  Artikel 12: Zeer ernstige misdragingen

  Indien de belanghebbende zich jegens het college of zijn medewerkers zeer ernstig misdraagt legt het college een maatregel op. In een op directieniveau vast te stellen protocol wordt nader aangegeven wanneer sprake is van zo’n zeer ernstige misdraging.

  De maatregel bedraagt:

  • 1.

    vijftig procent van de bijstandsnorm gedurende een maand indien de gedraging gekwalificeerd kan worden als vernieling;

  • b.

    honderd procent van de bijstandsnorm gedurende een maand indien de gedraging gekwalificeerd kan worden als bedreiging, belaging of mishandeling.

  Artikel 13: Noodzakelijke betalingen en bijstand in natura

  Het college kan nadere beleidsregels stellen ten aanzien van het opleggen van een maatregel wegens het niet nakomen van de verplichtingen als bedoeld in artikel 57 van de wet.

F.Hoofdstuk 5: Verrekening bestuurlijke boete bij recidive

Artikel 14: De uitoefening van de bevoegdheid tot verrekening

Het college verrekent het openstaande boetebedrag gedurende de eerste drie maanden na het moment van dagtekening van het besluit tot oplegging van een recidiveboete zonder dat het bepaalde in artikel 4:93, vierde lid, van de Algemene wet bestuursrecht in acht wordt genomen.

Artikel 15: Verzoek tot doorbetaling huur/hypotheekrente

• 1.

  Belanghebbende kan verzoeken om, in afwijking van het bepaalde in artikel 14, de huur dan wel hypotheekrente na aftrek van huurtoeslag respectievelijk hypotheekrenteaftrek, gedurende de in artikel 14 genoemde periode direct vanuit de bijstand te voldoen. Indien dit verzoek wordt toegekend wordt de verrekening daarop aangepast.

• 2.

  Een verzoek als bedoeld in het eerste lid wordt in ieder geval afgewezen indien belanghebbende in redelijkheid over voldoende gelden kan beschikken om de genoemde drie maanden in zijn levensonderhoud te voorzien dan wel in redelijkheid deze gelden op korte termijn kan verwerven.

Artikel 16: Verrekenen met inachtneming van artikel 4:93, vierde lid, van de Algemene wet bestuursrecht

In afwijking van artikel 14 verrekent het college het openstaande boetebedrag met inachtneming van artikel 4:93, vierde lid, van de Algemene wet bestuursrecht indien:

• a.

  toepassing van artikel 14 en 15 onaanvaardbare consequenties heeft voor de eventuele minderjarige belanghebbende(n); dan wel

• b.

  de gezondheidstoestand van (een van de) belanghebbende(n) naar het oordeel van het college ernstig wordt bedreigd doordat mogelijkheden ontbreken om de noodzakelijke medicatie of behandeling te financieren.

G.Hoofdstuk 6: Slotbepalingen

Artikel 17: Inwerkingtreding

De Afstemmingsverordening WWB 2013 treedt in werking op 1 februari 2013. De bestaande Afstemmingsverordening WWB 2011, vastgesteld op 28 juni 2011 en gewijzigd op 20 december 2011, wordt per 1 februari 2013 ingetrokken, maar blijft van toepassing voor het zover het een schending van de inlichtingenplicht betreft die heeft plaatsgevonden vóór 1 februari 2013.

Artikel 18: Citeertitel

Deze verordening kan worden aangehaald als: de Afstemmingsverordening WWB 2013.

Algemene toelichting

In de Wet werk en bijstand (WWB) staat de eigen verantwoordelijkheid van de burger om in zijn levensonderhoud te voorzien centraal. Pas als mensen hiertoe niet in staat blijken te zijn, kunnen zij aanspraak maken op ondersteuning van de overheid. Dat brengt met zich mee dat er meer nadruk is komen te liggen op de verplichting van de bijstandsgerechtigde om alles in het werk te stellen om zo snel mogelijk weer zelfstandig in zijn levensonderhoud te voorzien. De aan de bijstand verbonden verplichtingen zijn dan ook met name op dit doel gericht.

Net als eerdere versies van de afstemmingsverordening WWB regelt de verordening van 2013 de verlaging van de bijstand bedoeld in artikel 18, tweede lid, WWB.

De verordening regelt ook de verlaging van de bijstand voor situaties die verband houden met het verlenen van een uitkering op basis van het Bbz. Verderop zal onder de kop “relatie met het Bbz” daar wat uitvoeriger op worden ingegaan.

Ook ten aanzien van deze nieuwe verordening kan nog eens worden gewezen op de positionering van de gedraging “het door eigen toedoen niet behouden van algemeen geaccepteerde arbeid”. Deze is gerangschikt in artikel 11 onder 4, als een aparte vorm van tekortschietend besef van verantwoordelijkheid voor de voorziening in het bestaan. De aanpassing was in het verleden noodzakelijk nadat uit jurisprudentie was gebleken dat de gedraging “het door eigen toedoen niet behouden van algemeen geaccepteerde arbeid” niet kan worden beschouwd als een verplichting genoemd in artikel 9 WWB, maar moest worden gezien als een uiting van eerdergenoemd tekortschietend besef van verantwoordelijkheid.

Omdat “het door eigen toedoen niet behouden van algemeen geaccepteerde” een gedraging is die echter grote raakvlakken kent met de gedragingen vermeld in artikel 6, is de gedraging gelijkgesteld aan een gedraging van de derde categorie als bedoeld in artikel 6 onder punt 3. Daarnaast dient voor het bepalen van de sanctie artikel 7 overeenkomstig te worden toegepast. Dit geldt ook bij eventuele recidive.

Net als in voorgaande versies wordt in de artikelsgewijze toelichting nog altijd expliciet ingegaan op eventuele gevolgen van ontwikkelingen als de komst van de Zorgverzekeringswet (wat betekent het bijvoorbeeld wanneer iemand onverzekerd is en vervolgens voor ziektekosten een beroep doet op bijzondere bijstand).

Daarnaast besteedt de artikelsgewijze toelichting nog steeds aandacht aan de specifieke werkwijze binnen het Transferium Werk en Bijstand. Meer concreet gaat het dan over de vraag hoe het niet naleven van de huisregels kan worden aangepakt.

Verder kan erop worden gewezen dat de bijstand nog altijd kan worden verlaagd wanneer een belanghebbende zich zeer ernstig misdraagt jegens het college en de in zijn opdracht werkende ambtenaren en medewerkers.

Uitgangspunt van de verordening blijft het beginsel dat de uitkering wordt afgestemd op het nakomen van de verplichtingen die rechtstreeks voortvloeien uit de wet en/of het Bbz en de verplichtingen die bij beschikking aan de belanghebbende zijn opgelegd. Voorts vindt afstemming plaats op grond van al dan niet gebleken tekortschietend besef van verantwoordelijkheid van belanghebbende.

Het grote belang van de plicht tot arbeidsinschakeling komt in de verordening tot uitdrukking in de onderverdeling in categorieën van gedragingen. Aan gedragingen die de arbeidsinschakeling rechtstreeks schaden wordt overeenkomstig de strekking van de wet een relatief zwaar gewicht toegekend.

De wet biedt uitdrukkelijk de keuze om of de bijstand (algemene en bijzondere bijstand incl. langdurigheidstoeslag) te verlagen. Er is voor gekozen dat de verlagingen in beginsel worden opgelegd over de (algemene) bijstandsnorm (de op belanghebbende van toepassing zijnde wettelijke norm inclusief gemeentelijke toeslag of verlaging en inclusief vakantietoeslag).

Gezien het karakter van de bijzondere bijstand, ligt een verlaging van het uitkeringsbedrag, bijvoorbeeld wegens schending van een of meer verplichtingen, niet in de rede (zie de artikelsgewijze toelichting bij artikel 3, eerste lid).

Een van de uitzonderingen hierop vormt de bijzondere bijstand voor levensonderhoud voor jongeren van 18 tot 21 jaar. Deze groep kan indien aan de voorwaarden wordt voldaan in aanmerking worden gebracht voor aanvullende bijzondere bijstand voor levensonderhoud. Een maatregel leidt dan tot verlaging van die bijstand.

Ook tot de uitzonderingen behoort de situatie waarin een aanvraag bijzondere bijstand anders dan voor levensonderhoud wordt gedaan, terwijl eveneens sprake is van tekortschietend besef van verantwoordelijkheid. Bijzondere bijstand wordt, specifieke situaties daargelaten, op basis van deze verordening geweigerd dan wel gekort (meer hierover bij de artikelsgewijze toelichting van artikel 11).

Het verlagen van de bijstand op grond van het feit dat verplichtingen niet of in onvoldoende mate zijn nagekomen wordt in de terminologie van de WWB aangeduid als het “afstemmen” van de bijstand. Met dit begrip wordt het uitgangspunt van de WWB benadrukt dat rechten en plichten twee kanten van een medaille zijn. Zonder dit uitgangspunt los te laten wordt het afstemmen van de bijstand aangeduid als “een maatregel”. Hiermee wordt niet alleen aangesloten bij het spraakgebruik dat sinds de Wet boeten en maatregelen gangbaar is, maar wordt ook het sanctionerende karakter ervan benadrukt.

Relatie met het Bbz

Per 1 juli 2011 is de verordening ook van toepassing op de verlening van bijstand op grond van het Bbz. Het gaat hierbij primair om de verlening van algemene bijstand voor het levensonderhoud, en de in de jaarnorm opgenomen bijzondere bijstand voor hoge woonkosten en premie arbeidsongeschiktheidsverzekering. Het begrip jaarnorm staat in artikel 1, onderdeel g, Bbz.

De verordening is slechts op enkele punten aangepast. Zo gaat het om de betekenis voor het begrip bijstandsnorm. Hieronder wordt nu ook verstaan de op grond van artikel 78f WWB vast te stellen normen voor zelfstandigen (en hun partner).

Verder gaat het om invulling van het begrip medewerkingsplicht, zie de toevoeging aan artikel 9 van deze verordening. Het gaat hierbij om de verplichting, opgenomen in artikel 38, tweede lid van het Bbz:

De zelfstandige aan wie bijstand wordt verleend is verplicht naar behoren een administratie te voeren en deze op eigen initiatief binnen 6 maanden na afloop van het boekjaar waarin bijstand is verleend, aan het college te overleggen. Die plicht geldt ook als de gemeente om de administratie vraagt, bijvoorbeeld om de bedrijfsontwikkeling te beoordelen in het geval verlenging van de uitkeringstermijn aan de orde is.

Een verdere aanpassing is niet nodig. Immers, voor zelfstandigen die een uitkering krachtens het Bbz ontvangen of hebben ontvangen, gelden ook de algemene inlichtingenplicht en de medewerkingsplicht.

Ten aanzien van het niet leveren van de administratie (jaarcijfers) voor de definitieve vaststelling van de verleende uitkering over het betreffende boekjaar, geldt op grond van artikel 45, eerste lid Bbz dat het college de bijstand van de zelfstandige terugvordert voor zover de bijstand ten onrechte of tot een te hoog bedrag is verleend als gevolg van het niet nakomen van de verplichting, bedoeld in artikel 38, tweede lid. In artikel 47 Bbz is opgenomen dat het college kosten van bijstand in de vorm van een geldlening terugvordert, indien de zelfstandige de uit de geldlening voortvloeiende verplichtingen niet of niet behoorlijk nakomt. Het college is onder toepassing van beide artikelen gehouden de geldlening over het betreffende boekjaar geheel van de zelfstandige terug te vorderen, in het geval de hier bedoelde verplichting niet wordt nagekomen. Er is in dat geval in principe geen aanleiding om tevens een maatregel op grond van deze verordening op te leggen: de gehele jaaruitkering wordt immers al teruggevorderd.

Het leveren van de jaarcijfers is ook nodig voor vaststelling van het bedrag om niet of de rentereductie, bedoeld in artikel 21 Bbz (bedrijfskapitaal aan gevestigde zelfstandigen). Als de zelfstandige hiervoor geen jaarcijfers overlegt, kent de gemeente geen bedrag om niet of rentereductie toe. Er is dan ook geen aanleiding voor een maatregel, nog daargelaten dat een maatregel niet op een reeds verstrekte geldlening kan worden geëffectueerd.

Ten aanzien van de in hoofdstuk 2 van de verordening opgenomen gedragingen en maatregelen, met betrekking tot de verplichtingen, gericht op het verkrijgen van algemeen geaccepteerde arbeid, geldt voor zelfstandigen en hun partners het volgende:

De in artikel 9 en 10 van de wet opgenomen verplichtingen gelden alleen voor de zelfstandige die geschikt is voor het verrichten van arbeid, maar die ten minste zes maanden zijn bedrijf of zelfstandig beroep niet kan uitoefenen (artikel 38, derde lid Bbz).

De verplichtingen, bedoeld in artikel 9 en 10 van de wet kunnen aan de partner van de zelfstandige worden opgelegd, voor zover die partner tevens rechthebbende is voor de WWB en niet zelf een zelfstandige in de zin van het Bbz is, of fulltime meewerkt in het bedrijf of zelfstandig beroep van de zelfstandige. Uiteraard kan ook bij minder uren rekening worden gehouden met de meewerkuren in het bedrijf of zelfstandig beroep van de zelfstandige.

De in hoofdstuk 4 opgenomen gedragingen die leiden tot een maatregel (tekortschietend besef van verantwoordelijkheid en zeer ernstige misdragingen) zijn ook voor het Bbz gedragingen die leiden tot een maatregel. Artikel 18, tweede lid, van de wet is onverkort van toepassing op het Bbz.

Uit artikel 38, eerste lid Bbz vloeit voort dat de zelfstandige de door het college opgelegde verplichtingen, gericht op een doelmatige bedrijfs- of beroepsuitoefening, moet nakomen. Doet hij dat niet of in onvoldoende mate, dan is het college bevoegd om een maatregel op te leggen, omdat de zelfstandige door deze verplichting niet of niet voldoende na te komen, blijk heeft gegeven van een tekortschietend besef van verantwoordelijkheid voor de bestaansvoorziening.

De gemeente kan bijvoorbeeld een verplichting opleggen, gericht op beperking van de bedrijfskosten (zoals uitzien naar een goedkopere bedrijfsruimte, inruil dure leaseauto voor een goedkopere, stopzetten niet-noodzakelijke abonnementen etc.), op verbetering van de omzet (effectievere acquisitie, verandering brutowinstmarge, verandering openstelling, ontwikkeling internetverkoop etc.), of op vermindering van de privé-uitgaven. Als later blijkt dat de zelfstandige niet (volledig) aan de gestelde verplichtingen heeft voldaan, kan dat leiden tot beëindiging van de bijstand, of voortzetting van de bijstand met een maatregel. Uiteraard is het opleggen van een maatregel alleen aan de orde, indien er nog sprake is van een lopende Bbz-uitkering. Als geen benadelingsperiode kan worden vastgesteld -en dat is bij de bijstandsverlening aan zelfstandigen en de daarbij geldende specifieke verplichtingen vaak het geval- dan geldt de maatregel, bedoeld in het zesde lid van artikel 11 (20% van de bijstandnorm voor één maand).

Als wegens ziekte of arbeidsongeschiktheid een beroep op Bbz wordt gedaan. Dan kan eveneens een maatregel aan de orde zijn wegens tekortschietend besef van verantwoordelijkheid voor de bestaansvoorziening. Het Bbz 2004 gaat primair uit van de eigen verantwoordelijkheid van de zelfstandige. In dit kader betekent dit dat de zelfstandige zelf verantwoordelijk is voor het afsluiten van een toereikende particuliere arbeidsongeschiktheidsverzekering. Deze verzekering wordt beschouwd als een voorliggende voorziening op bijstand. Een zelfstandige die verwijtbaar geen arbeidsongeschiktheidsverzekering of een arbeidsongeschiktheidsverzekering met een te lage dekking of te lange wachttijd heeft afgesloten en die bij ziekte/arbeidsongeschiktheid een beroep doet op bijstand (Bbz), heeft een tekortschietend besef van verantwoordelijkheid voor de bestaansvoorziening betoond. Een afwijzing van de bijstandsaanvraag op grond van artikel 15, eerste lid, van de WWB is echter niet aan de orde, aangezien na het ingaan van de arbeidsongeschiktheid sprake zal zijn van feitelijke onverzekerbaarheid. Er kan dan geen sprake meer zijn van een beroep kunnen doen op een voorliggende voorziening. Wel kan, als uitkering wordt verleend omdat aan de overige voorwaarden voor het verkrijgen van recht op uitkering is voldaan, een maatregel aan de orde zijn.

Bij beëindigende ondernemers die een beroep op het Bbz doen, moet worden beoordeeld of de noodzakelijke beëindiging wegens niet-levensvatbaarheid van het bedrijf is veroorzaakt door verwijtbaar gedrag van de zelfstandige (bijvoorbeeld door slechte betalingsmoraliteit, of een onverantwoord hoog uitgavenpatroon). Als daarvan sprake is, is een maatregel wegens tekortschietend besef van verantwoordelijkheid voor de bestaansvoorziening aan de orde.

Wet aanscherping handhaving en sanctiebeleid SZW-wetgeving

Per 1 januari 2013 treedt de Wet aanscherping handhaving- en sanctiebeleid SZW-wetgeving in werking. Met de wet krijgt het college de plicht om een bestuurlijke boete op te leggen indien sprake is van schending van de inlichtingenplicht. De hoogte van de boete is daarbij in beginsel gelijk aan het bedrag dat belanghebbende te veel aan bijstand heeft ontvangen. De eerdere bevoegdheid om een maatregel in deze situatie op te leggen verdwijnt. Het overgrote deel van hoofstuk 4 dat invulling gaf aan die bevoegdheid is komen te te vervallen. Er kan wel nog een maatregel worden opgelegd wanneer de medewerkingsplicht genoemd in artikel 17, tweede lid van de wet niet of onvoldoende wordt nagekomen.

Is sprake van het bij herhaling schenden van de inlichtingenplicht (recidive) dan wordt de boete in beginsel verhoogd tot 150% van het te veel ontvangen bedrag. Naast deze verhoging krijgt het college daarbij ook de bevoegdheid om in de eerste drie maanden na oplegging van de boete de bijstand volledig te verrekenen met de openstaande boetevordering.

In eerste instantie had de wetgever voorzien in een plicht tot volledige verrekening van de boetevordering. Bij amendement is deze verplichting echter omgezet in een bevoegdheid, zodat de gemeente de mogelijkheid heeft om daar waar volledige verrekening onwenselijke effecten heeft (denk b.v. aan hogere maatschappelijke kosten vanwege uithuiszetting) de verrekening aan te passen, dan wel bij de verrekening de beslagvrije voet volledig te respecteren. De Wet werk en bijstand verplicht de gemeenteraad in dit kader bij verordening nadere regels te stellen met betrekking tot het gebruik van deze bevoegdheid.

Stimulansz, een organisatie die Sociale Diensten ondersteunt, heeft daartoe een aantal voorbeelden aangereikt waaronder een model dat voorziet in aanpassing van de Afstemmingsverordening en wel dusdanig dat ook aan de nu in artikel 8, eerste lid, onder i, van de Wet werk en bijstand opgenomen regelgevingsopdracht wordt voldaan.

De in deze verordening in hoofdstuk 5 terzake opgenomen bepalingen zijn geënt op dit model. Daarmee wordt voorkomen dat nog een aparte verordening wordt toegevoegd aan het al brede palet aan verordeningen rondom bijstand.

Opgemerkt zij nog dat de verordening enkel de verrekening regelt van bijstandsafhankelijken die te maken krijgen met een door het college zelf opgelegde recidiveboete. Is de recidiveboete opgelegd op het moment dat belanghebbende elders bijstand ontvangt, dan kan het boete opleggende college het bijstandsverstrekkende college verzoeken om conform de regels van het boete opleggende college tot verrekening over te gaan. Mocht belanghebbende tussentijds het bijstandsverstrekkende college verzoeken de beslagvrije voet alsnog te respecteren, dan is dit college bij de verrekening daaraan gehouden.

Intrekken “Raadsbesluit tijdelijke regels aanscherping Wet werk en bijstand”

Voornoemd raadsbesluit voorzag in een aantal wijzigingen van onder meer de Afstemmingsverordening WWB 2011. Die wijzigingen waren noodzakelijk als gevolg van de inwerkingtreding op 1 januari 2012 van de “Wet tot wijziging van de Wet werk en bijstand en samenvoeging van die wet met de Wet investeren in jongeren” (kortweg: Wet aanscherping WWB).

De wijzigingen van de afstemmingsverordening hadden vooral betrekking op het sanctioneren van het niet of onvoldoende nakomen van de aangescherpte regels rondom arbeidsverplichtingen van met name jongeren binnen de WWB. Deze aanpassingen zijn nu verwerkt in deze verordening. Het raadsbesluit kan daardoor integraal worden ingetrokken.

Artikelsgewijze toelichting

B.Hoofdstuk 1: Algemene Bepalingen

Artikel 1: Begripsomschrijving

De begrippen die in de verordening worden gebruikt, hebben een gelijkluidende betekenis als de omschrijving in de WWB. Enkele begrippen die niet zijn opgenomen in de WWB zijn apart gedefinieerd, zoals de begrippen maatregel en belanghebbende. Bij het begrip belanghebbende is aangesloten bij artikel 1:2 van de Algemene wet bestuursrecht. Doordat de verordening ook van toepassing is voor het Bbz, is het begrip bijstandsnorm verruimd. Zoals eerder al is aangegeven wordt hieronder nu ook verstaan de op grond van artikel 78f van de wet vast te stellen normen voor zelfstandigen (en hun partner).

Verder is er het begrip “recidiveboete” opgevoerd in verband met de in de verordening opgenomen bepalingen rondom verrekening van boeten.

Artikel 2: Het opleggen van een maatregel

Lid 1

In deze bepaling wordt voor alle duidelijkheid artikel 18, tweede lid, WWB herhaald. Belanghebbende heeft een eigen verantwoordelijkheid voor de zelfstandige bestaansvoorziening. De eigen verantwoordelijkheid houdt in dat aan het verkrijgen van een uitkering verplichtingen zijn verbonden. Deze verplichtingen gelden vanaf de melding, dus al voordat het recht op bijstand is vastgesteld.

Lid 2

In deze afstemmingsverordening zijn voor de diverse gedragingen standaard-maatregelen vastgesteld. Desondanks blijft het mogelijk de op te leggen maatregel aan te passen aan de ernst van het feit en de gedraging, de mate van verwijtbaarheid en de omstandigheden van belanghebbende. Beoordeeld dient te worden of men als gevolg van de ernst van het feit en de gedraging, bijvoorbeeld afhankelijk van de zwaarte van de gedraging, omvang van de gevolgen of zoveelste recidive wil afwijken van de standaardmaatregel. De mate van verwijtbaarheid dient altijd in de beoordeling meegenomen te worden. Hierbij dient de vraag gesteld te worden in hoeverre belanghebbende op de hoogte was/kon zijn van zijn verplichtingen, alsmede de psychische gesteldheid van belanghebbende. Bij het ontbreken van iedere verwijtbaarheid wordt er geen maatregel opgelegd.

Bij de omstandigheden van belanghebbende dient overwogen te worden of de individuele omstandigheden van belanghebbende aanleiding zijn om af te wijken van de standaardmaatregel.

Als gevolg van de ernst van het feit en de gedraging, de mate van verwijtbaarheid en de individuele omstandigheden kan een maatregel, in afwijking van de standaardmaatregel hoger worden vastgesteld (tot maximaal 100%) of juist lager (de passage over de 0%-afstemming is verwijderd)

Een maatregel kan op basis van dit tweede lid niet alleen hoger of lager worden vastgesteld maar kan in voorkomende gevallen ook over een langere periode worden gespreid. De standaard maatregel is dan bijvoorbeeld één maand 100%, maar wordt vervolgens verdeeld over twee maanden 50%.

Lid 3

Bij het afzien van een maatregel wegens dringende redenen zijn de onder lid 2 genoemde criteria reeds beoordeeld en is men van mening dat er gelet op de verwijtbare gedraging een maatregel dient plaats te vinden. Echter wegens de dringende redenen wordt deze maatregel niet opgelegd. Wat dringende redenen zijn, is afhankelijk van de concrete situatie en kan dus niet op voorhand worden vastgelegd. Belanghebbende ontvangt een beschikking dat er is afgezien van het opleggen van een maatregel wegens dringende redenen. Een volgende verwijtbare gedraging zal als recidive worden beschouwd.

Artikel 3: De berekeningsgrondslag en de ingangsdatum

Lid 1

Een maatregel wordt in principe opgelegd over de (algemene) bijstandsnorm. Onder de bijstandsnorm wordt verstaan de wettelijke norm inclusief gemeentelijke toeslag of verlaging en inclusief vakantietoeslag.

In de algemene toelichting is al aangegeven dat gelet op het karakter van de bijzondere bijstand een verlaging van het uitkeringsbedrag, bijvoorbeeld wegens schending van een of meer verplichtingen, niet in de rede ligt.

Het gaat bij bijzondere bijstand immers vaak om een vergoeding voor specifieke en incidentele kosten.

Heeft het niet of onvoldoende nakomen van verplichtingen betrekking op het verzoek of de aanvraag bijzondere bijstand, dan leidt dit tot het niet in behandeling nemen van verzoek of aanvraag. Het opleggen van een maatregel speelt in dat geval niet.

In de algemene toelichting is echter ook gewezen op mogelijke uitzonderingen.

Onderdelen a en b maken het mogelijk dat er in incidentele gevallen een maatregel kan worden opgelegd over de bijzondere bijstand. Er moet dan wel een verband bestaan tussen de gedraging van belanghebbende en zijn recht c.q. aanspraak op bijzondere bijstand.

In de algemene toelichting is in dit verband al bij wijze van voorbeeld gewezen op situaties waarin een aanvraag bijzondere bijstand wordt gedaan terwijl sprake is van een tekortschietend besef van verantwoordelijkheid.

Lid 2

Evenals in de eerdere verordening is er voor gekozen om een maatregel in principe naar de toekomst op te leggen. Hiermee wordt voorkomen dat het recht herzien moet worden en de teveel verstrekte bijstand moet worden teruggevorderd. De maatregel wordt opgelegd met ingang van de eerst volgende kalendermaand nadat het besluit is genomen.

Lid 3

In voorkomende situaties kan het praktisch zijn om de maatregel te verrekenen met het bedrag dat nog moet worden uitbetaald. In dat geval moet de bijstand wel worden herzien en teruggevorderd.

Artikel 4: Verjaring

Een reden om af te zien van het opleggen van een maatregel is verjaring. Omwille van de effectiviteit van een maatregel is het geboden dat deze zo snel mogelijk nadat de gedraging heeft plaatsgevonden wordt opgelegd (“lik op stuk”). Deze verjaringstermijn wordt vastgesteld op drie jaar.

Artikel 5: Samenloop van gedragingen

Lid 1

Bij samenloop van meerdere verwijtbare gedragingen zijn er in beginsel 3 mogelijkheden: niet cumuleren van maatregelen, uitgaan van de meest ernstige gedraging of de maatregelen gelijktijdig toepassen (cumuleren). Gekozen is voor de laatste optie.

De bepaling voor de samenloop van gedragingen heeft betrekking op verschillende gedragingen die (min of meer) gelijkertijd plaatsvinden. De bepaling geldt dus niet voor één bepaalde gedraging die verschillende schendingen van verplichtingen met zich meebrengt. Indien sprake is van schending van meerdere verplichtingen door één gedraging, dan dient voor het toepassen van de maatregel te worden uitgegaan van de geschonden verplichting waarop de zwaarste maatregel van toepassing is.

Lid 2

Indien er door een samenloop van maatregelen het gezamenlijke percentage hoger is dan 100%, kan het resterende deel van de maatregel opgelegd worden over de volgende maand(en). Bijvoorbeeld bij samenloop van een maatregel van 100% gedurende één maand met een maatregel van 10% gedurende één maand wordt de eerstvolgende maand na opleggen van het besluit 100% gekort en de maand daarna 10%.

C.Hoofdstuk 2: Geen of onvoldoende medewerking verlenen aan het verkrijgen en aanvaarden van algemeen geaccepteerde arbeid

Artikel 6: Gedragingen

De artikelen 6, 7 en 8 moeten in onderlinge samenhang worden gelezen. De verwijtbare gedragingen zijn ondergebracht in categorieën, waaraan (in artikel 7) een gewicht is toegekend in de vorm van een verlagingspercentage. De categorieën zijn gerangschikt naar toenemende zwaarte. In de indeling in categorieën is uitdrukking gegeven aan het belang dat in de WWB wordt gehecht aan de plicht tot arbeidsinschakeling.

De Wet werk en bijstand stelt werk boven inkomen. Alle inspanningen van de cliënt en de gemeente dienen gericht te zijn op arbeidsinschakeling. Onder arbeidsinschakeling wordt verstaan het verrichten van algemeen geaccepteerde arbeid zonder dat daarbij gebruik wordt gemaakt van een daarop gerichte voorziening die door de gemeente wordt aangeboden. In beginsel is iedereen verplicht om naar vermogen algemeen geaccepteerde arbeid te verkrijgen en te aanvaarden. Er worden geen beperkende voorwaarden gesteld aan de aard en de omvang van het werk en de aansluiting op opleiding en ervaring, maar alle arbeid die maatschappelijk aanvaard is dient geaccepteerd te worden. Deze algemene omschrijving van de plicht tot arbeidsinschakeling is vastgelegd in artikel 9 van de wet.

Lid 1

Eerste categorie

De eerste categorie betreft de formele verplichting om zich als werkzoekende in te schrijven bij het UWV en deze inschrijving tijdig te verlengen. De WWB hecht een groot belang aan de plicht tot arbeidsinschakeling. De inschrijving bij het UWV is een eerste, relatief eenvoudige stap op weg naar reïntegratie in het arbeidsproces. Het niet ingeschreven staan bij het CWI betekent onvermijdelijk een vertraging van de reïntegratie, in het bijzonder voor de doelgroep die geacht wordt op eigen kracht naar reguliere arbeid uit te stromen.

Lid 2

Tweede categorie

Bij toekenning van de uitkering of in een later stadium kan aan de belanghebbende, die niet in staat is om op eigen kracht weer in zijn levensonderhoud te voorzien, de verplichting worden opgelegd om mee te werken aan een (diagnostisch) onderzoek naar zijn mogelijkheden en naar de inzet van reïntegratie-instrumenten waaronder deelname aan een concreet reïntegratie-traject dat uiteindelijk moet leiden tot uitstroom of zelfstandige maatschappelijke participatie. De arbeidsinschakeling wordt direct geschaad, wanneer de belanghebbende deze verplichting niet of onvoldoende nakomt, hetgeen gevolgen kan hebben voor de duur van de aanspraak op uitkering.

Wordt een reïntegratievoorziening aangeboden dan rust op belanghebbende de verplichting zich hier volledig voor in te zetten. Gebeurt dit onvoldoende dan zal dit leiden tot vertraging van het traject. De gedragingen in deze categorie hebben echter niet tot gevolg dat het traject (definitief) geen doorgang vindt of moet worden beëindigd. Van onvoldoende medewerking is in ieder geval sprake als de belanghebbende niet op afspraken bij het reïntegratiebedrijf verschijnt of opdrachten in het kader van een scholing niet naar behoren uitvoert.

Aanscherping WWB/Tegenprestatie

Sinds de aanscherping van de WWB per 1 januari 2012 kan een bijstandscliënt in voorkomende gevallen worden verplicht om naar vermogen opgedragen onbeloonde maatschappelijk nuttige werkzaamheden te verrichten, de zogenoemde “tegenprestatie”. Schending van die plicht wordt eveneens gesanctioneerd. Ook hier geldt dat de gedragingen niet tot gevolg hebben gehad dat de werkzaamheden geen doorgang meer konden vinden of moesten worden beëindigd.

Het Transferium Werk en Bijstand vormt binnen het onderzoeks- en reïntegratiegebeuren een bijzondere plek. Binnen deze setting gelden bepaalde huisregels die ertoe moeten bijdragen dat het diagnostisch onderzoek zo goed mogelijk kan verlopen. Overtreding van die regels -bijvoorbeeld een herhaalde weigering een hoofdtelefoon af te zetten- zou kunnen worden opgevat als een gedraging van de tweede categorie. Het zonder meer toepassen van de daarbij behorende maatregel van één maand 50% wordt echter als een te zware sanctie ervaren. Het is dan toch mogelijk om een maatregel te baseren op artikel 6, tweede lid, maar vervolgens de hoogte te matigen met toepassing van artikel 2, tweede lid van de verordening.

Natuurlijk dient helder te zijn dat belanghebbende, voorafgaand aan het opleggen van een maatregel eerst een duidelijke schriftelijke waarschuwing heeft gehad (overigens niet te verwarren met de waarschuwing bedoeld in artikel 8 en 11).

Ook het niet of onvoldoende meewerken van belanghebbende aan de verplichtingen die op grond van artikel 55 van de wet aan hem zijn opgelegd en die strekken tot arbeidsinschakeling, vallen onder deze categorie (onderdeel c). De verplichting om zich onder medische behandeling te stellen, is expliciet opgenomen in dit artikel.

Indien voor betrokkene een individueel activeringsplan, het (standaard)trajectplan, wordt opgesteld, wordt het niet ondertekenen van dit activeringsplan ook aangemerkt als een gedraging van de tweede categorie.

Lid 3

Derde Categorie

In de derde categorie gaat het om gedragingen die direct een aanleiding vormen tot een beroep op bijstand of het zonder noodzaak langer voortduren daarvan. Het gaat hier om het stellen van niet verantwoorde beperkingen ten aanzien van de aanvaardbare arbeid en om gedragingen die de kansen op arbeidsinschakeling verminderen.

Bij onderdeel a gaat het om dezelfde soort gedragingen als bedoeld in de tweede categorie onder b, echter met dit belangrijke verschil dat de gedraging heeft geleid tot het (definitief) geen doorgang vinden of afbreken van een traject of van de onbeloonde maatschappelijk nuttige werkzaamheden (tegenprestatie). In de praktijk zal beëindiging van een traject of van de onbeloonde maatschappelijk nuttige werkzaamheden veelal pas plaatsvinden nadat de belanghebbende door zijn gedrag herhaaldelijk heeft laten blijken niet mee te willen meewerken aan instrumenten gericht op een zo spoedig mogelijke inschakeling in het arbeidsproces of de aan de gewenste tegenprestatie. Ook kan een zeer ernstige gedraging, bijvoorbeeld diefstal tijdens een proefplaatsing of tijdens opgedragen maatschappelijk nuttige werkzaamheden tot beëindiging van het traject of de werkzaamheden leiden. In geval van een traject zal het in de meeste gevallen gaan om gedragingen die de kans op uitstroom voor langere tijd vrijwel onmogelijk maken. Zonder traject is inschakeling in de arbeid voor de desbetreffende belanghebbende immers niet mogelijk.

Hoewel het inzetten van onbeloonde maatschappelijk nuttige werkzaamheden niet gericht is op uitstroom hangt ook hier een zwaar gewicht aan. Sinds de aanscherping van de WWB per 1 januari 2012 geldt voor een belanghebbende die aanspraak maakt op bijstand toch meer het adagium “voor wat hoort wat” Vandaar dat eenzelfde sanctie wordt gegeven bij ernstige schending van de verplichtingen.

Onderdeel b heeft betrekking op het weigeren van een aangeboden dienstverband. Het kan hierbij om allerlei soorten arbeid gaan, gesubsidieerd of regulier, fulltime of parttime, tijdelijk of voor onbepaalde duur. Essentieel is dat de belanghebbende door de werkweigering afziet van een concrete kans om geheel of gedeeltelijk uit de bijstand te komen.

Voorbeelden onderdeel c zijn negatieve gedragingen bij sollicitaties en sinds de aanscherping van de WWB per 1 januari 2012, ook het onvoldoende meewerken aan het opstellen, uitvoeren dan wel evalueren van een plan van aanpak, bedoeld in artikel 9, eerste lid, onderdeel b van de wet. Onderdeel d heeft betrekking op de actieve sollicitatieplicht. De belanghebbende is verplicht een minimaal aantal sollicitaties te verrichten en hiervan op verzoek de bewijsstukken te tonen. Het exacte minimum aantal verplichte sollicitaties zal onder andere afhangen van het aanbod van algemeen geaccepteerde arbeid. Met de enkele mededeling van mondelinge sollicitaties wordt in beginsel geen genoegen genomen, tenzij kan worden geverifieerd dat deze ook daadwerkelijk hebben plaatsgevonden.

Onderdeel e is hier komen te vervallen. De gedraging “het door eigen toedoen niet behouden van algemeen geaccepteerde arbeid” is nu gerangschikt als specifieke vorm van tekortschietend besef van verantwoordelijkheid (zie artikel 13, vierde lid).

Aanscherping WWB/ zoektijd en scholingsplicht

Een schending van de verplichting van een jongere om een aanvraag niet eerder in te dienen dan vier weken na melding wordt niet gesanctioneerd. Daarvoor in de plaats wordt de aanvraag, zoals in artikel 41, vierde lid van de wet is bepaald , niet eerder in behandeling genomen dan vier weken na de melding.

De verplichting om gedurende de ‘Zoektijd’ te zoeken naar mogelijkheden voor werk valt onder het bepaalde in artikel 6, derde lid onder d.

Wel moet in dit kader nadrukkelijk worden gewezen op de bepalingen van artikel 13, tweede lid van de wet. Daarin is aangegeven dat een jongere onder de 27 jaar uit wiens houding en gedragingen ondubbelzinnig blijkt dat hij de verplichtingen, bedoeld in artikel 9 eerste lid of artikel 55 niet wil nakomen geen recht heeft op bijstand. Voor jongeren kent de wet hier dus een specifieke sanctie.

Die bijzondere sanctie geldt ook wanneer een jongere onder de 27 jaar rijkskas bekostigd onderwijs kan volgen en:

• -

  in verband daarmee aanspraak heeft op studiefinanciering op grond van de Wet op de studiefinanciering 2000,

• -

  in verband daarmee geen aanspraak heeft op studiefinanciering en dit onderwijs niet volgt.

Dit is de zogenoemde scholingsplicht die sinds per 1 juli 2012 is ingegaan.

Artikel 7: De hoogte en duur van de maatregel

Lid 1

Aan de categorieën is een bepaald wegingspercentage gekoppeld al naar gelang de zwaarte van de gedraging. Dit percentage dient als uitgangspunt bij de uiteindelijke vaststelling van de maatregel, waarbij te allen tijde de ernst van de gedraging, de mate van verwijtbaarheid en de individuele omstandigheden moeten worden meegewogen.

Vooral bij toepassing van een zware maatregel (zoals een 100% maatregel) speelt artikel 2, tweede lid een belangrijke rol. Er moet dan met name goed gekeken worden naar de individuele omstandigheden.

Ook in de beoordeling van overtredingen van de huisregels van het Transferium Werk en bijstand vormt het in artikel 2, tweede lid geschetste toetsingskader een belangrijk element. Zie in dit verband de toelichting bij

artikel 6, tweede lid van de verordening.

Lid 2

Indien er binnen één jaar na een vorige verwijtbare gedraging sprake is van herhaald verwijtbaar gedrag wordt de grotere mate van verwijtbaarheid tot uitdrukking gebracht in een verdubbeling van de duur van de maatregel.

Onder eerste verwijtbare gedraging wordt de eerste gedraging verstaan die aanleiding is geweest een maatregel toe te passen, ook indien de maatregel wegens dringende redenen niet is geëffectueerd.

Een gedraging kan overigens pas als “verwijtbaar” worden aangemerkt indien deze is beoordeeld en in een beslissing aan de belanghebbende kenbaar is gemaakt.

Bij toepassing van recidive wordt uitgegaan van het tijdstip waarop de eerste verwijtbare gedraging zich feitelijk heeft voorgedaan. Het is daarom van belang dit goed weer te geven in het maatregelbesluit en dat vervolgens adequaat te registreren.

Lid 3 (dit was oorspronkelijk het vierde lid)

Met deze bepaling wordt uitdrukkelijk de mogelijkheid geboden om ook bij een eerste of tweede gedraging de maatregel voor een langere periode op te leggen als de situatie daartoe aanleiding geeft. Ook hier geldt het beginsel dat in een concreet geval maatwerk mogelijk moet zijn. Hieraan moet met name gedacht worden indien de kansen van belanghebbende op uitstroom ernstig worden bemoeilijkt door het afbreken van een traject. In dergelijke gevallen moet het mogelijk zijn om, rekening houdend met de betrekkelijk ernstige gevolgen van de gedraging, reeds bij een eerste of tweede gedraging deze voor langere duur op te leggen.

Artikel 8: Waarschuwing

Uitgangspunt is dat verwijtbaar gedrag in beginsel een maatregel tot gevolg heeft. Aangezien de gedragingen van de eerste categorie relatief gering zijn met geen of weinig directe gevolgen, wordt met

Deze bepaling geregeld dat bij een eerste verwijtbare gedraging een schriftelijke waarschuwing kan worden gegeven.

Van een eerste verwijtbare gedraging als bedoeld in dit artikel is overigens wederom sprake indien belanghebbende in de 2 jaar voorafgaand aan de nieuwe gedraging (van de eerste categorie) géén schriftelijke waarschuwing heeft ontvangen.

Het geven van een schriftelijke waarschuwing is een bevoegdheid. Indien belanghebbende willens en wetens zijn inschrijving bij het CWI niet heeft verlengd, kan er direct een maatregel worden opgelegd rekeninghoudend met de ernst van het feit en de gedraging.

Indien er binnen een periode van 2 jaar, te rekenen vanaf de datum waarop eerder aan de belanghebbende een schriftelijke waarschuwing kenbaar is gemaakt, wederom sprake is van een verwijtbare gedraging van de eerste categorie, dient er wel een maatregel te worden toegepast.

Een schriftelijke waarschuwing is geen maatregel. Dat wil zeggen dat bij herhaling in principe een maatregel wordt opgelegd zonder toepassing van recidive.

D.Hoofdstuk 3: Het niet nakomen van de medewerkingsplicht

Hoofdstuk 3 heeft alleen nog betrekking op het schenden van de medewerkingsplicht. De bepalingen in verband met de schending van de inlichtingenplicht zijn komen te vervallen. Wordt in de toekomst schending van de inlichtingenplicht geconstateerd, dan levert dit een beboetbare gedraging op.