Verordening van de gemeenteraad van de gemeente Meerssen houdende regels omtrent locatiebeleid antenne-installaties voor mobiele telecommunicatie

3.1. Telecommunicatiewet

Een eventuele verplichting voor gemeenten om mee te werken aan de plaatsing van zendinstallaties c.q. de uitvoering van de verleende licenties zou in de eerste plaats in de Telecommunicatiewet mogen worden verwacht. Een dergelijke verplichting is echter niet in de Telecommunicatiewet opgenomen.

In deze formele wet is overigens wel geregeld dat de providers zullen streven naar deling van de antenne-installaties ("site-sharing").

3.2. Bouwvergunning

Om een antenne-installatie voor mobiele telecommunicatie te mogen plaatsen, moet allereerst toestemming zijn verkregen van de eigenaar van de grond en/of gebouw(en). In principe dient ingevolge het bepaalde in artikel 40 van de Woningwet voor het plaatsen van een antenne-installatie tevens een bouwvergunning te worden aangevraagd bij de gemeente. Er bestaat slechts een uitzondering voor het achter de voorgevelrooilijn plaatsen van een antenne die niet meer dan 5 meter bedraagt (artikel 43 van de Woningwet). Met het begrip antenne wordt in dit artikel slechts bedoeld:"de staaf of spriet voor het ontvangen en zenden van signalen".

Een antenne-installatie bestaat echter meestal uit meerdere onderdelen (onder andere uit een mast en eenapparatuurkast) en derhalve dient de de antenne-installatie als bouwvergunningplichtig te worden beschouwd.

Omdat de antenne-installatie als bouwvergunningplichtig wordt aangemerkt, dient de plaatsing van een dergelijke installatie onder andere te voldoen aan de bestemmingsplanvoorschriften, redelijke eisen van welstand en het bouwbesluit.

De bestuursrechter heeft in een recente uitspraak overigens bevestigd dat een antenne-installatie daadwerkelijk bouwvergunningsplichtig is (uitspraak inzake gemeente Haarlemmermeer).

3.3. Monumentenvergunning

Het aanleggen van installaties als die voor de mobiele telefonie in, aan of op beschermde monumenten is vergunningplichtig (artikel 11 lid 2 van de Monumentenwet 1988). De gemeente is in de meeste gevallen vergunningbevoegd, doch de Rijksdienst voor de Monumentenzorg geeft de gemeenten advies. Zonder de wettelijke vergunning mag in ieder geval geen enkele antenne-installatie worden geplaatst. De Rijksdienst voor de Monumentenzorg zal de plannen inhoudelijk toetsen aan de hand van de door de Rijksdienst opgestelde voorwaarden:

• •

  plaatsing van een anttene-installatie mag in het beeld en silhouet van het monument geen aantasting van betekenis tot gevolg hebben;

• •

  door de plaatsing van een antenne-installatie mag de brandveiligheid bij blikseminslag niet negatief worden beïnvloed;

Wanneer de bevoegde vergunningverlenende overheid op deze inhoudelijke gronden de plannen heeft getoetst en ook overigens geen bezwaren ziet, kan de vergunning worden verleend.

Aangezien monumenten een bijzondere plaats innemen binnen de gemeente Meerssen en derhalve bijzondere bescherming genieten, is ons college van oordeel dat geen medewerking dient te worden verleend aan het plaatsen van antenne-installaties op, aan of nabij monumenten. Dit uitgangspunt zal worden opgenomen in de algemene uitgangspunten.

3.4. De betekenis van het bestemmingsplan

In zijn algemeenheid kan worden opgemerkt dat ingevolge de geldende bestemmingsplannen binnen de gemeente Meerssen het plaatsen van antenne-installaties niet mogelijk is. Dit heeft te maken met het feit dat de meeste bestemmingsplannen tot stand zijn gekomen in een periode waarin intensief gebruik van mobiele telefonie nog niet aan de orde was.

Om plaatsing in geval van strijdigheid met vigerende bestemmingsplannen mogelijk te maken, moet de gemeente Meerssen in principe het bestemmingsplan aanpassen of moet eerst via een procedure ex artikel 19 van de Wet op de Ruimtelijke Ordening (WRO) een vrijstelling van de bestemmingsplanvoorschriften worden verleend. De gemeente dient hierbij overigens wel toestemming te vragen aan de provincie. Pas nadat de provincie heeft ingestemd met de plaatsing van de antenne-installatie, kan bouwvergunning worden verleend. De gemeente Meerssen heeft, net zoals de andere gemeenten, op het gebied van de ruimtelijke ordening een behoorlijke beleidsvrijheid, doch dit betekent niet dat naar willekeur over de plaatsing van antenne-installaties kan worden besloten.

Bovendien zullen de burgers middels de gebruikelijke publicaties worden bericht omtrent de aanvragen om bouwvergunning en de daarop volgende procedures.

Ons college zal uw raad op de hoogte brengen van voornemens om middels artikel 19 van de Wet op de Ruimtelijke Ordening medewerking te verlenen aan concrete bouwaanvragen (voorbereidingsbesluit).

Gelet op de wettelijke termijnen die hiervoor staan is het voor de gemeente Meerssen, veelal onmogelijk om bouwvergunning inclusief vrijstelling te verlenen binnen de door de betreffende bedrijven gewenste termijn.

Een procedure, waarbij alvorens een bouwvergunning te verlenen ook nog vrijstelling ex artikel 19 WRO vereist is, heeft gemiddeld een doorlooptijd van 6-8 maanden. Inmiddels wordt met de Provincie Limburg overleg gevoerd in hoeverre de omslachtige anticipatieprocedures in deze kunnen worden vereenvoudigd middels bijvoorbeeld een algemene verklaring van geen bezwaar.

In nieuwe bestemmingsplannen zal een regeling worden opgenomen die het mogelijk maakt, binnen de uitgangspunten van deze beleidsnota, de plaatsing van deze installaties mogelijk te maken.

Wanneer een antenne-installatie overigens zonder de daartoe wettelijk verplichte vergunning wordt geplaatst en deze illegale situatie niet kan worden gelegaliseerd, kan dat leiden tot een bevel om de vorige situatie te herstellen of tot het opleggen van een dwangsom.

3.5 Milieuvergunning

Antenne-installaties voor mobiele telecommunicatie hebben een vermogen dat lager is dan 4 kilowatt (kW). Om die reden is ingevolge de Wet Milieubeheer geen vergunning nodig. Zodra het (gezamenlijk) vermogen boven de 4 kW uitkomt, is wel een milieuvergunning vereist.

5.1.Welstandsaspecten en stedenbouwkundige belangen

De welstandscommissie erkent dat antenne-installaties een gegeven zijn. Het volledig tegengaan van deze installaties zou niet reëel zijn. Hoewel zij uit welstandsoogpunt niet gelukkig is met deze ontwikkeling, is de commissie van mening dat meegewerkt dient te worden aan een oplossing voor de ontstane problematiek. De welstandscommissie zal de bouwplannen voor antenne-installaties afzonderlijk beoordelen. De welstandscommissie is in zijn algemeenheid van mening dat:

• •

  het aantal masten zoveel mogelijk beperkt dient te worden en de mogelijkheden van medegebruik optimaal dienen te worden benut;

• •

  masten op gebouwen de voorkeur verdienen boven plaatsing van solitaire masten;

• •

  masten op gebouwen zoveel mogelijk geconcentreerd dienen te worden (bundeling).

Daarnaast is de commissie van mening dat het een goede zaak zou zijn indien de (gezamenlijke) operators een vooraanstaand deskundig ontwerper opdracht zouden geven om een ontwerp te maken voor solitaire masten en voor masten op daken van gebouwen.

Vanuit stedenbouwkundig oogpunt is het van belang een wildgroei aan zendmasten te voorkomen. Dat geldt zowel voor de bebouwde kom alsook voor het buitengebied. Vanuit stedenbouwkundige landschappelijk oogpunt is het gewenst om visuele belemmeringen door het plaatsen van nieuwe antennemasten zoveel mogelijk tegen te gaan. Gestreefd dient te worden naar het benutten van bestaande hoge bouwwerken zoals hoogspanningsmasten, windmolens, watertorens, waarschuwingssirenes, lichtmasten en verkeersportalen langs verkeers- en spoorwegen.

In de bebouwde kom wordt voor de plaatsing van antenne-installaties in het algemeen gebruik gemaakt van hoge gebouwen. Toevoeging van antenne-installaties aan bestaande hoge gebouwen heeft vanuit stedenbouwkundig oogpunt de voorkeur boven de plaatsing van solitaire masten aangezien deze veel meer in het oog springen.

5.2. Economische belangen

Het economische belang van de gemeente bij het plaatsen van antenne-installaties voor mobiele telecommunicatie is beperkt. Het is denkbaar dat de gemeente een rechtstreeks economisch belang zou kunnen hebben, wanneer op gemeente-eigendommen zendmasten worden geplaatst, er is dan immers een privaatrechtelijke overeenkomst nodig. In hoofdstuk 7 wordt hierop ingegaan.

Een afgeleid economisch belang vloeit voort uit het feit dat de mobiele telefonie momenteel zo'n vlucht neemt dat waarschijnlijk het vaste telefoonnet daardoor aan betekenis gaat inboeten. Dat geldt niet alleen voor het particuliere telefoongebruik, maar vooral ook voor het bedrijfsmatige gebruik. Als een gemeente de ontwikkelingen niet volgt en daardoor niet voldoende in het dekkingsgebied van de GSM-aanbieders is opgenomen, bestaat de kans dat die gemeente minder interessant wordt als vestigingsplaats voor bedrijven.

5.3. Maatschappelijke haalbaarheid en gezondheidszorg

Hiervoor is al gesignaleerd dat de groeiende twijfel van inwoners van de gemeente aan de veiligheid van GSM-apparatuur de maatschappelijke haalbaarheid van het plaatsen van die apparatuur, bijvoorbeeld via het indienen van bedenkingen en bezwaren, kan beperken. Bij de afweging of via ruimtelijke vrijstellingsprocedures medewerking kan worden verleend aan de plaatsing van GSM-apparatuur kunnen de gezondheidsaspecten niet rechtstreeks een rol spelen. Bij het beoordelen van aanvragen wordt met name gekeken naar de stedenbouwkundige- en welstandsaspecten, bij de afweging worden maatschappelijke onrust en vrees voor gezondheidsrisico's meegenomen.

De operators dienen bij hun aanvragen een berekening te overleggen van de verwachte elektrische en magnetische veldsterkte. Slechts indien deze berekeningen voldoen aan de richtlijn van de Gezondheidsraad zal de gemeente medewerking verlenen aan de bouwplannen (uiteraard dient ook aan alle andere gestelde eisen te worden voldaan).

6.1. Gebiedstypen

Om te komen tot een verantwoorde en zorgvuldige ruimtelijke inpassing is gekozen voor een zogenaamde gebiedsgerichte aanpak die grotendeels overeenkomt met de diverse bestemmingsplannen in de gemeente Meerssen.

Het voorgaande betekent concreet dat bij de formulering van beleidsuitgangspunten en toetsingscriteria onderscheid wordt gemaakt tussen vijf verschillende gebiedstypen. Het betreft in de gemeente Meerssen de navolgende vier gebiedstypen : Woonkernen, Bedrijfsterrein (Weerterveld, Bamfordweg, Kruisberg, Meerstraat), Buitengebied en Bestaande wegen/infrastructuur (autosnelwegen en spoorwegen).

Daaropvolgend wordt binnen elk gebiedstype aangegeven of een restrictief dan wel stimulerend beleid gevoerd zal worden ten aanzien van de locatiekeuze en plaatsing van zendinstallaties. Op deze wijze wordt getracht sturing en regulering te geven aan de daadwerkelijke realisering van antenne-installaties.

Met het begrip restrictief in deze nota wordt bedoeld dat geen medewerking zal worden verleend, tenzij aangetoond wordt dat in het stimuleringsgebied geen adequate locatie gevonden kan worden op basis van technische argumenten.

Wanneer vanwege technische argumenten geen geschikte locatie kan worden gevonden en derhalve een aanvraag wordt ingediend die is gelegen binnen het restrictief beleid, zal elke aanvraag zelfstandig worden beoordeeld en getoetst waarbij nadere eisen kunnen worden gesteld onder andere ten aanzien van beeld, vormgeving, materiaalgebruik, plaatsing/situering en afmeting.

De reden om een restrictief beleid te voeren is met name gelegen in het feit dat bepaalde locaties in een kwetsbare omgeving zijn gelegen. Deze kwetsbaarheid wordt met name ingegeven door stedenbouwkundige, landschappelijke, welstandelijke, monumentale en maatschappelijke aspecten.

Stimulerend in deze beleidsnota betekent dat in principe medewerking kan worden verleend aan de daadwerkelijke realisering van een antenne-installatie.

Medewerking wordt verleend indien in ieder geval wordt voldaan aan de voorwaarden zoals opgenomen in de gebiedstypen.

Alvorens deze voorwaarden nader aan te geven zullen allereerst de algemene beleidsuitgangspunten worden geschetst.

6.2. Algemene beleidsuitgangspunten

Deze zijn als volgt:

• •

  Plaatsing van een antenne-installatie op, aan of bij monumenten is niet toegestaan.

• •

  Plaatsing van een antenne-installatie op, aan of bij woningen of woongebouwen is niet toegestaan.

• •

  Er dient door de bedrijven te worden gestreefd naar het delen van antenne-installaties ("site-sharing");

• •

  Het buitengebied "bedienen" vanuit het aangrenzende gebied.

Uit het oogpunt van de welstand gelden de navolgende voorwaarden:

• •

  de installaties dienen te zijn geïntegreerd in de architectuur en/of omgeving;

• •

  de installaties mogen geen afbreuk doen aan de visuele kwaliteit van gebouw en omgeving;

• •

  geen aantasting van specifieke architectonische kenmerken;

• •

  bij in aanmerking komende nieuwbouw dient met integratie van de installatie rekening te worden gehouden;

• •

  een goede vormgeving van installaties en van montage- en bevestigingsmethodieken kan de integratie in de omgeving vergemakkelijken;

• •

  kabels, leidinggoten etc. op gevels zijn in het algemeen ontoelaatbaar, tenzij onzichtbaar in de architectuur opgenomen;

• •

  het ter beoordeling voor te leggen materiaal dient een volledig inzichtelijk beeld te geven van de beoogde installatie in zijn omgeving, compleet met toebehorende infrastructuur, detaillering op maatvaste tekening;

• •

  voor deze informatie dienen bij gebouwen oorspronkelijke bouwtekeningen te worden aangewend;

• •

  bij voorstellen voor plaatsing van antenne-installaties dient gebruik te worden gemaakt van adequaat stedenbouwkundig kaartmateriaal, aangevuld met relevante gegevens op detailniveau en tekeningen en/of foto's van de directe omgeving om het effect van het bouwwerk ten aanzien van de omgeving te kunnen beoordelen;

• •

  bij elke aanvraag voor een antenne-installatie vallend onder een gebiedstype waar restrictief beleid wordt gevoerd, dient een schriftelijke beoordeling te worden overgelegd waarin de gemaakte keuze nader wordt onderbouwd, rekening houdend met de uitgangspunten van deze beleidsnota;

• •

  bij elke aanvraag voor het oprichten van een antenne-installatie dient een berekening te worden overgelegd van de te verwachten elektronische en magnetische veldsterkte ter plaatse van de dichtstbij zijnde woonbebouwing of plaatsen die toegankelijk zijn voor werknemers of het algemene publiek. Deze berekening dient tevens vertaald te zijn naar de richtlijnen en advieswaarde van de Gezondheidsraad.

• •

  bij elke aanvraag dient het opgenomen of gezamenlijk vermo gen van de antenne- installatie te worden aangegeven; daarnaast wordt verzocht om aan te geven of nog andere voorzieningen noodzakelijk zijn voor een adequate werking van de zendinstallatie (bijv.noodstroomvoorziening).

6.3. Richtlijnen/voorwaarden voor plaatsing binnen gebiedstypen

De volgende drie functies worden in elk gebiedstype onderscheiden:

• -

  woonfunctie (wonen, zoals onder meer woningen, flats en zorginstellingen);

• -

  werkfunctie (bedrijvigheid zoals onder andere bedrijven en kantoren);

• -

  recreatieve functie (groen, sportvoorzieningen).

De voorwaarden die gelden bij het stimulerend beleid bij een bepaalde functie in een bepaald gebied, luiden als volgt (de gebiedstypen worden conform bestemmingsplan uitgelegd):

Woonkernen

Recreatieve functies:

• •

  Installaties zoveel mogelijk op bestaande gebouwen/bouwwerken (bijvoorbeeld lichtmasten sportcomplexen);

• •

  Integreren in de bestaande architectuur en/of omgeving;

Industrieterrein

Werkfunctie:

• •

  Kruisberg, Weerterveld en Bamfordweg: geen nadere eisen. Reguliere toets;

• •

  Meerstraat: restrictief beleid;

Buitengebied

Werkfunctie:

• •

  Installaties op of aan de bestaande gebouwen/bouwwerken (bijvoorbeeld bestaande hoogspanningsleidingen, silo's);

• •

  Integreren in de bestaande architectuur en/of omgeving;

Infrastructuur/wegen

Werkfunctie:

• •

  Installaties zoveel mogelijk op bestaande gebouwen/bouwwerken (bijvoorbeeld lichtmasten en/of verkeersvoorzieningen);

• •

  Zoveel mogelijk uit het zicht/geminimaliseerd qua afmeting of geïntegreerd in de architectuur en/of omgeving;

Ter nadere verduidelijking van het hierboven voorgestelde beleidskader is een matrix toegevoegd.

6.4. Werkwijze

6.4.1. Bouw aanvragen conform bestemmingsplan

Bouwaanvragen die voldoen aan de bestemmingsplanvoorschriften en mitsdien binnen dertien weken dienen te zijn afgehandeld, worden op reguliere wijze verwerkt. De gemeente neemt hierbij de inspanningsverplichting op zich om deze afhandeling zo spoedig mogelijk te laten plaatsvinden. Het is hierbij wel van belang dat op het moment dat een formele bouwaanvraag wordt ingediend er reeds een goedgekeurd welstandsplan aanwezig is. Het zonder de vereiste bouwvergunning starten van de werkzaamheden wordt niet toegestaan.

6.4.2. Bouwaanvragen niet conform bestemmingsplan

Op het moment dat een bouwaanvraag binnenkomt die niet voldoet aan de bestemmingsplanvoorschriften, hetgeen al blijkt tijdens het indienen van een welstandsplan, en vrijstellingsverlening tot de mogelijkheden behoort, wordt afhankelijk van de juridische en procedurele mogelijkheden op dat moment gehandeld.

Over de in de toekomst te volgen procedure (vanwege wijziging Wet op de Ruimtelijke Ordening) kan op dit moment nog geen uitsluitsel worden gegeven. Vooralsnog dient de procedure zoals beschreven in artikel 19a WRO te worden gevolgd (wettelijk voorgeschreven en derhalve door de gemeente Meerssen gehanteerd bij strijdige bouwplannen).

6.4.3. Reeds geplaatste antenne-installaties

Ten aanzien van de eventueel reeds met of zonder de vereiste bouwvergunning, geplaatste antenne-installaties, wordt de volgende werkwijze voorgesteld. Zo dit tot op heden nog niet mocht zijn gebeurd, worden de aanbieders c.q. eigenaren aangeschreven om alsnog de vereiste bouwvergunning aan te vragen indien legalisering mogelijk is. In deze situatie zal mede getoetst worden aan de vastgestelde beleidsregels.

Wanneer blijkt dat de (met of zonder vergunning) geplaatste installaties niet voldoen aan de richtlijn van de Gezondheidsraad wordt voorgesteld om in overleg met het betrokken bedrijf tot onmiddellijke uitschakeling van de betreffende antenne-installatie over te gaan. Vervolgens zal bekeken moeten worden of eventuele aanpassingen leiden tot een antenne-installatie die wel voldoet aan de betreffende richtlijn.

Indien ondanks aanvullende maatregelen niet kan worden voldaan aan de vereisten zoals opgenomen in de richtlijn dan zal worden besloten om de antenne-installatie te verwijderen.

6.4.4. Bestaande aanvragen

De tot nu ingediende bouwaanvragen zijn tijdelijk "bevroren" en zullen na vaststelling van deze beleidsnota worden afgehandeld conform de uitgangspunten en werkwijze zoals in het vorenstaande omschreven.

6.4.5. Algemeen

In de gevallen dat een bouwvergunning wordt geweigerd dan wel legalisering niet tot de mogelijkheden behoort, dan zal het betreffende bedrijf (= aanbieder) c.q. eigenaar direct tot verwijdering dienen over te gaan.