Horecabeleid Neder-Betuwe ‘Gepaste groei versie december 2010’

Hoofdstuk 1 Inleiding

Horeca maakt een belangrijk onderdeel uit van ons dagelijkse leven. Een nachtje doorbrengen in een hotel, samen uit eten gaan of een terrasje pakken bijvoorbeeld, komt steeds meer voor. Horeca zorgt voor gezelligheid en brengt levendigheid in dorpen en steden. Maar horeca kan ook voor overlast zorgen. Het is van belang dat de gemeente duidelijke regels opstelt voor de reeds aanwezige horeca en er gekeken wordt naar de mogelijkheden voor toekomstige horeca en de ruimtelijke perspectieven, waarbij overlast beperkt dient te blijven.

Juist daarom is het wenselijk een gemeentelijk horecabeleid op te stellen en aan te geven hoe de horeca zich in Neder-Betuwe verder kan ontwikkelen en hoe de gemeente tegemoet kan komen aan wensen die er bij de ondernemers op velerlei terreinen leven.

Hoofdstuk 2 Horeca in Neder-Betuwe

Hoofdstuk 3 De huidige toetsingsgronden

Indien men van plan is een horecabedrijf op te richten, waarin tegen vergoeding (alcoholische) dranken, en/of ter plekke bereide spijzen voor directe consumptie, logies of rookwaren worden aangeboden, is men verplicht tijdig een aanvraag in te dienen bij de gemeente. Dit geldt ook bij overname, verplaatsing en wijziging van de ondernemersvorm.

De aanvragen voor de verschillende benodigde vergunningen, dan wel ontheffingen worden door de bevoegde bestuursorganen getoetst aan het bestemmingsplan, de Drank- en Horecawet en/of aan de APV met betrekking tot aspecten van openbare orde en veiligheid, de volksgezondheid en de bescherming van het milieu.

De vergunning of ontheffing wordt geheel of gedeeltelijk geweigerd indien naar het oordeel van het bevoegde bestuursorgaan moet worden aangenomen dat de woon- en leefsituatie in de omgeving van het horecabedrijf en/of de openbare orde op ontoelaatbare wijze nadelig wordt beïnvloed door de aanwezigheid van het horecabedrijf.

Indien horeca in strijd blijkt met het bestaande bestemmingsplan, maar de ingediende plannen voor horeca op de betreffende locatie toch een wenselijke toevoeging zijn op de bestaande situatie, bestaat de mogelijkheid om het bestemmingsplan te wijzigen.

Voor het oprichten en exploiteren van een horecabedrijf zijn veelal verschillende vergunningen nodig. Hieronder staan de belangrijkste vergunningen kort benoemd: Voor de exploitatie van een horecabedrijf is een exploitatievergunning nodig. Deze is opgenomen in de APV. Hierbij wordt getoetst aan het bestemmingsplan. Strijdigheid met het bestemmingsplan is een grond van weigering van een exploitatievergunning. Indien er geen strijdigheid is met het bestemmingsplan kan de burgemeester de vergunning alsnog geheel of gedeeltelijk weigeren, indien naar zijn oordeel moet worden aangenomen dat de woon- en leefsituatie in de omgeving van het horecabedrijf of openbare orde op ontoelaatbare wijze nadelig wordt beïnvloed. Voor het verstrekken van alcoholhoudende drank is een drank- en horecavergunning nodig. Op het gebied van milieu geldt een meldingsplicht (Activiteitenbesluit) en voor het (ver)bouwen van een horeca-inrichting heeft men een bouwvergunning nodig en gebruiksvergunning in verband met brandveiligheid nodig (Bouwbesluit). Dit is slechts een selectie van bestaande regelgeving. In de uitwerkingsnotitie komt alle regelgeving uitgebreid aan bod, waarbij ook nader ingegaan wordt op openingstijden en regelgeving m.b.t. terrassen.

Hoofdstuk 4 De Neder-Betuwse visie

Zoals in hoofdstuk 1 al aangegeven is, is het aantal horecagelegenheden en het percentage horeca, ten opzichte van de totale bedrijvigheid in onze gemeente, gering.

De aard van het te formuleren beleid is afhankelijk van de feitelijke en de gewenste situatie met betrekking tot de hoeveelheid en soort horecabedrijven binnen de gemeente. De gemeente kan met haar horecabeleid per type horecabedrijf en per gebied, onderscheid maken tussen verruimend, consoliderend en reducerend beleid.

Verruimend beleid houdt in dat het beleid gericht is op een uitbreiding van (een bepaald soort) horecabedrijven in (delen van) de gemeente, terwijl consoliderend beleid er op is gericht om het bestaande niveau van horecabedrijven te handhaven. Reducerend beleid is gericht op het terugdringen van horecabedrijven.

Op dit moment hanteert de gemeente Neder-Betuwe geen beleid. Aangezien het huidige horecavoorzieningenniveau binnen onze gemeente relatief laag is, maar de werkgelegenheid die dit oplevert relatief hoog is, is het van belang om de horeca in onze gemeente te koesteren.

In de ‘Structuurvisie Neder-Betuwe 2010-2020’ en het ‘Beleidskader hergebruik vrijgekomen agrarische bedrijfsbebouwing in het buitengebied uit 2009’ wordt ook ingestoken op een verruiming van de mogelijkheden voor horeca binnen de gemeente, ter ondersteuning van recreatie en toerisme. In het ‘actieplan recreatie en toerisme Neder-Betuwe uit 2007’ wordt aangegeven een uitbreiding te wensen van extensieve recreatiemogelijkheden in de gemeente, waarbij met name landschap en cultuurhistorie centraal staan. Horeca kan hierin een belangrijke ondersteunende rol verrichten. Om een onderscheid te kunnen maken tussen de verschillende vormen van horeca, zal er een verdeling worden gemaakt in een drietal horecacategorieën, welke aansluit bij de beschrijving in verschillende bestemmingsplannen binnen onze gemeente. Hierbij wordt

gelet op de mate van aantasting van het woonleefklimaat: 1. horecacategorie 1: vormen van horeca-activiteiten waar in hoofdzaak maaltijden worden verstrekt en waarvan de exploitatie doorgaans geen aantasting van het woonleefklimaat veroorzaakt: restaurants, hotels, pensions, bodega’s.

2. horecacategorie 2: vormen van horeca-activiteiten die qua exploitatievorm aansluiten bij winkelvoorzieningen en waar naast kleinere etenswaren in hoofdzaak alcoholvrije dranken wordt verstrekt en waarvan de exploitatie onder omstandigheden een aantasting van het woon- en leefklimaat met zich mee kan brengen: broodjeszaken, cafetaria’s, ijssalons, eethuisjes, lunchrooms, automatiek, internetcafé voor zover een horeca-activiteit wordt ontplooid, afhaalhoreca. Met betrekking tot de gerichtheid van de horeca-activiteiten kan het volgende onderscheid worden gemaakt:

a. vormen die zich qua exploitatie en qua openingstijden richten op de winkelactiviteiten en geen druk op de omgeving veroorzaken.

b. vormen die zich qua exploitatie en qua openingstijden richten op de reguliere horeca en druk op de omgeving kunnen veroorzaken.

3. horecacategorie 3: vormen van horeca-activiteiten waarbij in hoofdzaak alcoholische drank wordt verstrekt en waarvan de exploitatie een aantasting van het woon- en leefklimaat kan veroorzaken en een grote druk op de openbare orde met zich mee kan brengen: café, bars, dancings, discotheken en nachtclubs, alsmede horeca met zaalaccommodatie. Drugs- en coffeeshops zijn niet opgenomen in deze categorieën (en dus ook niet in de bestemmingsplannen), omdat deze niet worden toegelaten in de gemeente Neder-Betuwe.

Behalve deze drie horecacategorieën, wordt er vaak ook gesproken over ondergeschikte horeca. Voorbeelden hiervan zijn bedrijfskantines, sportkantines, een koffiecorner bij detailhandelsbedrijven of educatieve centra, etc. Voorzieningen die niet op zich zijn ingericht, maar verband houden met de kernactiviteit en daaraan zijn toegevoegd. Ondergeschikte horeca wordt niet gezien als een aparte horecacategorie omdat deze in planologisch opzicht ook niet als horeca wordt gezien. De hoofdfunctie is in dit soort gevallen vaak sport, detailhandel, educatie, sociaal-cultureel, etc. In dit horecabeleid zal alleen worden ingegaan op ondergeschikte horeca als het een paracommerciële instelling betreft (zie hoofdstuk 5). Naast een onderscheid in bovenstaande drie horecacategorieën, zal ook een onderscheid worden gemaakt in gebieden. We onderscheiden in dit beleid een drietal gebieden: kernen, buitengebied en bedrijventerreinen.

Hoofdstuk 5 Paracommercie

In sommige gevallen ondervindt de horeca concurrentie van instellingen die onder ongelijke voorwaarden deelnemen aan het economische verkeer. Er is hierbij sprake van ongewenste en oneerlijke mededinging. Dit oneerlijke mededingen wordt veroorzaakt door paracommerciële instellingen. Het gaat hierbij om rechtspersonen, niet zijnde een naamloze vennootschap of besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid, die zich richten op activiteiten van recreatieve, sportieve, sociaal-culturele, educatieve, levensbeschouwelijke of godsdienstige aard. Voorbeelden hiervan zijn sportkantines, jeugdsoos, dorpshuizen. Sinds de wijziging van de Drank- en Horecawet van 1991 stelden Burgemeester en Wethouders nadere regels ten aanzien van een Drank- en Horecavergunning voor instellingen die zich bezighouden met activiteiten van recreatieve, sportieve, sociaal-culturele, educatieve, levensbeschouwelijke of godsdienstige aard. Dit gold echter alleen voor instellingen die niet waren aangesloten bij een koepelorganisatie (zoals de meeste instellingen op sportief gebied), die ten aanzien van paracommercialisme afspraken hadden gemaakt met het Bedrijfschap Horeca.

In 2000 is de Drank- en Horecawet gewijzigd. Ten aanzien van het onderwerp paracommercialisme is echter in de wettekst weinig verandering aangebracht. In 2000 is wel een einde gekomen aan de afspraken die het Bedrijfschap Horeca had met de diverse koepelorganisaties met betrekking tot dit onderwerp. Dit heeft tot het gevolg dat de werking van het betreffende artikel in de Drank- en Horecawet (artikel 4) nu van toepassing is op alle instellingen.

Om die reden worden bij de vergunningverlening beperkingen opgelegd aan alle stichtingen en verenigingen die zich bezighouden met activiteiten van recreatieve, sportieve, sociaal-culturele, educatieve, levensbeschouwelijke of godsdienstige aard. Voorbeelden hiervan zijn de openingstijden/sluitingstijden van de horecavoorziening en het feit dat het gebruik enkel ondersteunend mag zijn aan de doelstelling van de stichting of vereniging. De gemeente zal met betrekking tot paracommercialisme duidelijke regelgeving gaan opstellen. Deze zal worden toegevoegd aan de uitwerkingnotitie behorende bij dit horecabeleid.

Uitgangspunt hierbij is dat aan paracommerciële instellingen zoveel mogelijk ruimte zal worden geboden, maar wel binnen gestelde grenzen. Er zullen duidelijke beperkingen worden opgelegd om oneerlijke concurrentie met de reguliere horeca te voorkomen. De Horecafunctie dient duidelijk ondergeschikt en ten dienste te zijn van de hoofdactiviteit. Uiteraard moeten deze regels goed te handhaven zijn. De huidige bestemmingsplannen geven aan dat zelfstandige horeca hier niet mogelijk is. Dit beleid willen we in de toekomst voortzetten. Indien paracommerciële instellingen meer verruiming willen die niet binnen de huidige grenzen van de wetgeving mogelijk is, kunnen zij een aanvraag indienen om een commerciële/reguliere horeca-instelling te worden. Hiervoor dient een bestemmingsplanwijziging aangevraagd te worden (indien de huidige bestemming reguliere horeca niet toestaat) en moet voldaan worden aan alle wet- en regelgeving die geldt voor commerciële/reguliere horeca. Van belang is hierbij op te merken dat de voordelen die een paracommerciële instelling heeft boven een commerciële/reguliere horeca-instelling, dan ook (grotendeels) komen te vervallen. Voorbeelden hiervan zijn eventuele subsidies, fiscale voordelen en het werken met vrijwilligers.

In bijlage 1 is een overzicht opgenomen waarin verduidelijkt wordt welke voordelen paracommerciële horeca ten opzichte van commerciële/reguliere horeca heeft en waarom deze concurrerend is ten opzichte van commerciële/reguliere horeca.

In bijlage 2 is een samenvatting opgenomen van de regelgeving m.b.t paracommercie.

Hoofdstuk 6 Evenementenbeleid

Bij veel evenementen wordt alcohol geschonken. Hiervoor is een tijdelijke ontheffing nodig op het verbod op het schenken van alcohol. In de gemeente Neder-Betuwe wordt jaarlijks een evenementenkalender bijgehouden waarin per maand en dag alle evenementen worden opgenomen. Voor het organiseren van een evenement of activiteit moet altijd schriftelijk een vergunning, ontheffing of toestemming worden aangevraagd bij de gemeente. De vergunning is vereist op grond van de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) of andere door de gemeente vastgestelde verordeningen.

De vergunningplicht heeft te maken met de openbare orde en veiligheid, het voorkomen of beperken van overlast, bevorderen van de verkeersveiligheid of veiligheid van personen of (openbare) goederen, de zedelijkheid of gezondheid en de bescherming van het uiterlijk van de omgeving. De gemeente publiceert de vergunning in het lokale weekblad. Zijn de aanvrager of belanghebbende derden het niet eens met het besluit dan kunnen zij een bezwaarschrift indienen bij het bevoegde bestuursorgaan. Het aantal evenementen verschilt per maand en per jaar. Gemiddeld worden er in de gemeente Neder-Betuwe rond de 120 evenementen per jaar gehouden. Deze evenementen variëren van een lampionnenoptocht, avondvierdaagse, toneeluitvoering tot een kermis, jaarmarkt, Koninginnedagfestiviteiten en tentfeest. Hoewel er in het verleden nauwelijks problemen zijn geweest met het indienen van aanvragen, het verlenen van een vergunning en het plaatsvinden van het evenement, zal voor de zomer van 2011 een voorstel gemaakt worden waarin we een verdere scheiding tussen meldings- en vergunningsplichtige evenementen maken. Dit om te bereiken dat we de regeldruk voor aanvragers, onszelf en ander professioneel betrokken partijen verantwoord naar beneden brengen. Dit sluit aan bij de opdracht in het coalitie-akkoord om deregulering te bereiken en is een vervolgstap op een eerdere versoepeling van de APV in 2008. De goede contacten met de politie en de brandweer worden gebruikt bij het opstellen van het voorstel.

Het college heeft op dit moment geen specifiek evenementenbeleid vastgesteld aangezien de vastgestelde regelgeving als voldoende wordt beschouwd. In de uitwerkingsnotitie zal - met in achtneming van het bovenstaande - de actuele regelgeving worden opgenomen. Indien er in de toekomst eventueel evenementenbeleid wordt opgesteld dan zal deze alsnog aan de uitwerkingsnotitie worden toegevoegd.

Hoofdstuk 7 Alcohol in Neder-Betuwe

Horeca gaat vaak gepaard met alcoholgebruik. Alcohol is het meest gebruikte genotmiddel in ons land. Op veel plaatsen kan alcohol worden gekocht, variërend van slijterijen, supermarkten, verschillende horecagelegenheden tot (kortdurende) evenementen.

Alcohol wordt vaak genuttigd wanneer er iets te vieren valt of vanwege de gezelligheid. Alcohol is de laatste tijd echter steeds vaker op een negatieve wijze in het nieuws, vanwege het overmatige gebruik door volwassen, maar met name jongeren. Jongeren zijn de laatste jaren steeds meer en steeds eerder (op jongere leeftijd) gaan drinken. Voor jongeren leidt overmatig alcoholgebruik tot blijvende hersenschade, risico tot alcoholproblemen op latere leeftijd en tot overlast voor hun omgeving. Ook voor volwassenen geldt dat de probleemdrinker invloed heeft op zijn directe omgeving.

Door overmatig alcoholgebruik ontstaat dus zowel gezondheidsschade als maatschappelijke schade. De gemeente Neder-Betuwe heeft een Gemeentelijk Projectplan Alcoholmatiging voor jeugd en inwoners met een lage sociaal economische status, waarbij is aangesloten op het landelijke alcoholbeleid. De doelstellingen van het project zijn:

• De startleeftijd waarop voor het eerste gedronken wordt, zal in 2011 niet lager zijn dan in 2007.

• De hoeveelheden die jongeren drinken per keer gaat naar beneden.

• Het aantal keren per week dat jongeren drinken gaat naar beneden.

Het beleid is opgenomen in het hiervoor bedoelde projectplan welke als bijlage zal worden toegevoegd in de uitwerkingsnotitie.

Samen met de horeca-sector wordt getracht dit doel te bereiken. Reguliere horecabedrijven moeten voldoen aan bepaalde eisen, waaronder opgeleid personeel. De reguliere horeca mag geen alcohol schenken aan jongeren onder de 16 jaar en heeft als taak om overmatig alcoholgebruik bij personen te voorkomen en daarmee dus ook een controlerende functie. Bij paracommerciële instellingen en zogenaamde ‘zuipketen’ ontbreekt deze controle vaak.

Hoofdstuk 8 Handhaving van het horecabeleid

Om dit horecabeleid tot een juiste uitvoering te kunnen brengen, is goede handhaving noodzakelijk. Onder handhaving wordt verstaan het geheel van activiteiten, dat gericht is op de naleving van de regels.

Bij handhaving van het horecabeleid gaat het om het gebruik van horecapanden, regelgeving en openbare orde.

De rol van de gemeente op het gebied van handhaving is redelijk groot, maar o.a. ook politie, brandweer en toezichthouders van de Voedsel en – Warenautoriteit hebben hierin hun verantwoordelijkheid. De handhavinginstrumenten kunnen worden onderscheiden in preventieve instrumenten en repressieve instrumenten. Bij preventieve instrumenten kan gedacht worden aan een goede communicatie met de horecaondernemers, waardoor een draagvlak kan worden gecreëerd en handhavingproblemen kunnen afnemen. De gemeente en de horecasector hebben jaarlijks overleg. Ook wordt tussentijds contact onderhouden.

Ook het toetsen van aanvragen die bij de gemeente binnen komen is een voorbeeld van een preventief instrument. Indien er een aanvraag binnen komt voor de exploitatie van een horeca-inrichting die niet mogelijk of niet gewenst is, kan vooraf al voorkomen worden dat handhaving noodzakelijk is, door het weigeren van een aanvraag of opleggen van nadere voorwaarden.

Bij repressieve instrumenten gaat het om het inzetten van sanctiemiddelen, waaronder bestuursrechtelijke en strafrechtelijke sanctiemiddelen.

Een voorbeeld van een strafrechtelijke sanctiemiddel is het opmaken van een proces verbaal. Voorbeelden van bestuursrechtelijke sanctiemiddelen zijn:

• Intrekken van de vergunning

• Toepassen bestuursdwang (sluiting van de inrichting)

• Opleggen van een dwangsom Aangezien de handhaving nauw aansluit bij de wet- en regelgeving die in de uitvoeringsnotitie staat beschreven, zal in de uitvoeringsnotitie ook nader ingegaan worden op de handhaving en op de prioriteitstelling van horeca binnen het gehele omgevingsrecht.