Verordening bevorderen maatschappelijke participatie 2012

Ondertekening

Toelichting 1 Algemene toelichting

In de motie Blanksma-Spekman c.s. heeft de Tweede Kamer de regering gevraagd om gemeenten financieel af te rekenen door een korting op de algemene uitkering uit het gemeentefonds, als die onvoldoende bijdragen aan de rijksdoelstelling om het aantal kinderen uit arme gezinnen dat vanwege financiële redenen maatschappelijk niet meedoet, met de helft terug te dringen. Bij de uitvoering van deze motie heeft de regering gekozen

voor een uitwerking die recht doet aan het uiteindelijke doel van de motie, namelijk in de Wet werk en bijstand gemeenteraden voor te schrijven dat zij gehouden zijn een verordening op te stellen met betrekking tot het verlenen van categoriale bijzondere bijstand voor de kosten in verband met maatschappelijke participatie van ten laste komende kinderen die onderwijs of een beroepsopleiding volgen. Voorts dient invulling te worden gegeven aan het begrip maatschappelijke participatie. Deze vorm van categoriale bijzondere bijstand wordt alleen verstrekt aan personen met een inkomen van maximaal 110% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm. Kinderen moeten in hun kansen en mogelijkheden op ontwikkeling niet worden belemmerd door de slechte financiële positie van hun ouders. Maatschappelijke participatie van een kind is van groot belang met het oog op zijn of haar kansen op een zelfredzame toekomst. De regering acht het wenselijk om de categoriale bijzondere bijstand aan deze groep in natura en niet als geldbedrag uit te keren. Als verstrekking in natura naar het oordeel van het college leidt tot een ondoelmatige uitvoering hiervan, kan gekozen worden voor een andere vorm. De regering realiseert zich dat gezien de aard van hetgeen geregeld wordt een verstrekking in natura in een aantal gevallen ondoelmatig of ondoeltreffend kan zijn, nog afgezien van het feit dat er discussie kan ontstaan over wat nu wel of niet als in natura is te duiden. Daarom is in de wet de mogelijkheid opgenomen, dat wanneer verstrekking in natura ondoelmatig is, het college mag afwijken van deze verplichting. Door deze mogelijkheid te bieden om op andere wijze te bewerkstelligen dat een kind deel kan nemen aan noodzakelijke activiteiten, wil de regering tot uitdrukking brengen dat gemeenten de doeltreffendheid de doorslag kunnen laten geven. De regering voorziet dat gemeenten aldus geen belemmeringen zouden moeten ervaren om voorzieningen te treffen gericht op maatschappelijke participatie en ontwikkeling van kinderen. Gelet op de vele soorten van activiteiten die in de verordening onder het begrip van maatschappelijke participatie worden geschaard, de waarde van de verstrekking in natura uitgedrukt in geld, stigmatisering van de doelgroep, alsmede de uitvoeringskosten in ogenschouw genomen, leidt verstrekking in natura tot een ondoelmatige uitvoering van de regeling. Gekozen is dan ook voor een geldelijke bijdrage.

Een categoriale voorziening voor de ten laste komende schoolgaande kinderen impliceert niet dat ambtshalve een bijdrage wordt verstrekt. Er moet nog steeds een aanvraag ingediend worden, maar de beoordeling hiervan is veel eenvoudiger. Er behoeft alleen getoetst te worden of de persoon behoort tot de categorie die in de wet is omschreven, dus zonder na te gaan of de kosten waarvoor die bijstand wordt verleend in het geval van aanvrager daadwerkelijk noodzakelijk en gemaakt zijn. Deze verordening biedt de mogelijkheid om ook een bijdrage toe te kennen aan meerderjarige minima, bv. de ouders. Belangrijk verschil is echter dat de bijdrage ten behoeve van meerderjarigen niet categoriaal mag worden verstrekt. Er is voor één regeling in de vorm van deze verordening gekozen omdat het uitvoeringstechnisch niet wenselijk is om aparte beleidsregels ten behoeve van meerderjarige minima in stand te houden. Om tot rechtmatige verstrekking van deze individuele bijzondere bijstand te kunnen overgaan, moet de gemeente wel vaststellen dat de kosten daadwerkelijk zijn gemaakt. Hier ligt precies het verschil met de categoriale bijzondere bijstandverlening, waarbij slechts wordt aangenomen dat iemand die tot een bepaalde groep behoort kosten maakt, en er geen controle plaatsvindt of en zo ja in hoeverre deze kosten zijn gemaakt. De WWB schrijft niet voor hoe de gemeenten in geval van individuele bijzondere bijstand moeten vaststellen in hoeverre de kosten daadwerkelijk zijn gemaakt. Gemeenten zijn vrij om hier op eigen (niet-bureaucratische) wijze invulling aan te geven.

In artikel 5 van deze verordening is daarom vastgelegd dat ten aanzien van meerderjarige rechthebbenden, steekproefsgewijs wordt gecontroleerd of de bijdrage is aangewend voor kosten van maatschappelijke participatie. In 10% procent van deze gevallen worden jaarlijks achteraf in een steekproef de bonnen gecontroleerd. Dit percentage is nodig om te komen tot een statistisch verantwoorde steekproef. Daartoe dient de meerderjarige rechthebbende bewijsstukken (bonnen en lidmaatschapsbewijzen, etc.) maximaal 15 maanden beschikbaar te houden en desgevraagd beschikbaar te stellen. Tot en met de derde maand, volgend op het kalenderjaar waarin de aanvraag is ingediend, moet deze bewijsstukken van uitgaven kunnen overleggen.