Besluit van Gedeputeerde Staten van Noord-Holland van 16 juli 2019, nr. 1242979/1243050, tot vaststelling van de Beleidsregel openbaarmaking informatie over handhavingsbesluiten Brzo- en RIE-inrichtingen Noord-Holland

Ondertekening

Toelichting

Algemeen

De samenleving vraagt in toenemende mate om openheid en transparantie van overheidshandelen. Van de overheid mag verwacht worden dat zij hier op inspeelt. Gedeputeerde Staten hebben de wens om meer open en transparant te zijn over de inzet, de werkwijze en de resultaten van het toezicht en de handhaving door of namens de provincie jegens de grote en/of risicovolle bedrijven in Noord-Holland, en deze informatie publiekelijk te delen.

De provincie is het bevoegde gezag voor een groot aantal bedrijven en activiteiten op grond van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo), de Wet milieubeheer (Wm), het Besluit risico zware ongevallen (Brzo), de Wet hygiëne en veiligheid van bad- en zweminrichtingen, de Waterwet, de Wet bodembescherming en de Wet natuurbescherming. Informatie over handhavingsbesluiten die op grond van deze wetten zijn genomen, zou openbaar gemaakt kunnen worden op grond van artikel 8 van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) inzake de actieve openbaarmaking van overheidsinformatie. Het gaat hier bovendien vaak om milieu-informatie als bedoeld in artikel 19.1a van de Wet milieubeheer waarvoor de Wob ruimere mogelijkheden bevat voor (actieve) openbaarmaking. Bekendmaken van deze informatie vereist wel procedurele en juridische zorgvuldigheid, zodat de belangen (zoals reputatie en privacy) van betrokkenen worden meegewogen.

Medio 2018 hebben Gedeputeerde Staten de Beleidsregel openbaarmaking handhavingsbesluiten BRZO- en RIE 4-inrichtingen Noord-Holland vastgesteld.

Transparantie over overtredingen van bedrijven kan een belangrijke bijdrage leveren aan een betere naleving van de regelgeving. Door transparantie in de vorm van het actief openbaar maken van informatie over handhavingsbesluiten, waarbij bedrijven met naam en toenaam genoemd worden, wordt inzage gegeven in het nalevingsgedrag en de prestaties van bedrijven. Dit biedt de mogelijkheid aan afnemers van hun producten en diensten om goed geïnformeerd keuzes te maken. Ook geeft openbaarmaking van handhavingsbesluiten inzicht aan het publiek in de inzet, de werkwijze en de resultaten van toezicht en handhaving door of namens de provincie Noord-Holland. Dit inzicht is met name belangrijk om te geven in gevallen waarin overtredingen van wet- en regelgeving door bedrijven gevaar, overlast of onrust in de omgeving veroorzaken.

In 2018 is besloten om in eerste instantie de overtredingen en handhavingsbesluiten ten aanzien van de grote en risicovolle bedrijven openbaar te maken. Het gaat hierbij om grote bedrijven, waar grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen aanwezig (kunnen) zijn of chemische producten worden gefabriceerd en waarbij de provincie de taak heeft de omgeving en het milieu te beschermen tegen rampen en zware ongevallen. Deze bedrijven vallen onder de werkingssfeer van het Besluit risico zware ongevallen (Brzo) 2015 of hebben een installatie voor een industriële activiteit als bedoeld in categorie 4 van bijlage I bij de Europese richtlijn inzake industriële emissies. Dat ging om 51 bedrijven in de provincie Noord-Holland.

Gedeputeerde Staten vinden het uit een oogpunt van transparantie wenselijk om ten aanzien van meer industriële bedrijven informatie over de handhavingsbesluiten openbaar te maken. Daarom is deze gewijzigde beleidsregel, naast de Brzo-bedrijven, van toepassing op alle RIE-inrichtingen, niet alleen de inrichtingen in categorie RIE-4. Daarbij gaat het op dit moment om 92 bedrijven meer. In totaal vallen op dit moment dus 143 bedrijven onder de werking van de gewijzigde beleidsregel. In deze beleidsregel is gekozen om de openbaarmaking van informatie te beperken tot die overtredingen waartegen met een bestuurlijke sanctie wordt opgetreden. Daarmee wordt aangesloten bij het traject voorafgaand aan het besluit tot oplegging van een bestuurlijke sanctie, waarin het bedrijf tijd wordt gegund om de overtreding ongedaan te maken.

De openbaarmaking zal plaatsvinden binnen het algemeen juridische kader van openbaarmaking dat is vastgelegd in de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). Artikel 8 van de Wob biedt de grondslag voor actieve openbaarmaking van de in deze beleidsregel genoemde gegevens. Op basis van deze bepaling wordt per geval een besluit genomen over de publicatie. De in de Wob vermelde uitzonderingsgronden, bedoeld in artikel 10 van de Wob, zijn van toepassing bij het nemen van het besluit.

De Omgevingsdiensten zijn reeds gemandateerd om de in deze beleidsregel genoemde bevoegdheden tot actieve openbaarmaking uit te oefenen.

Vanwege de mogelijke impact (reputatieschade) is zorgvuldig handelen bij openbaar maken van niet geanonimiseerde gegevens van groot belang. Door middel van deze beleidsregel wordt gewaarborgd dat met inachtneming van de wettelijke kaders de juiste procedures in acht worden genomen en voor belanghebbenden kenbaar zijn.

Het risico dat de Wob-besluiten op grond van de beleidsregel bij de rechter niet houdbaar zijn vanwege de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) is gering, omdat de bedrijven waarop de beleidsregel betrekking heeft niet door natuurlijke personen maar uitsluitend door rechtspersonen worden geëxploiteerd.

Artikelsgewijs

Artikelen 1 tot en met 3

In deze artikelen staat vermeld op welke sanctiebesluiten deze beleidsregel van toepassing is en waar openbaarmaking plaatsvindt. De beleidsregel geldt voor alle besluiten waarbij een bestuurlijke sanctie is opgelegd vanwege een overtreding op milieugebied door de exploitant van een BRZO en/of RIE-inrichting. Openbaarmaking geschiedt via de website van de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied of de Omgevingsdienst IJmond, afhankelijk van het werkgebied waarin de overtreding is gepleegd. De Omgevingsdienst neemt namens de provincie de handhavingsbesluiten op grond van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht, de Wet milieubeheer en het Besluit risico’s zware ongevallen.

Artikelen 4 tot en met 6

In deze artikelen is bepaald welke gegevens openbaar worden gemaakt (onder andere de naam van de overtreder en de aard van de overtreding) en hoe de procedure van openbaarmaking van deze gegevens verloopt. Voordat de gegevens zoals genoemd in artikel 4 worden gepubliceerd, stelt de omgevingsdienst de desbetreffende exploitant eerst in de gelegenheid om een zienswijze over het voorgenomen openbaarmakingsbesluit in te dienen. Als de exploitant het niet eens is met hoe zijn zienswijze wordt verwerkt in het definitieve openbaarmakingsbesluit, heeft hij de mogelijkheid om een voorlopige voorziening te vragen bij de rechtbank om publicatie te voorkomen. In de tussentijd moet worden gewacht met de daadwerkelijke publicatie van de gegevens over het handhavingsbesluit.

Artikel 7

In artikel 7 is geregeld in welke gevallen een persbericht over een overtreding wordt verstuurd. In het handhavingsbeleid van de provincie (Nalevingsstrategie omgevingsrecht) staat aangegeven voor welke overtreding welke sanctie wordt opgelegd. Bij ernstige overtredingen waar gevaar voor de gezondheid en/of het milieu optreedt, wordt een last onder dwangsom met een hoge dwangsom of een last onder bestuursdwang opgelegd. In deze gevallen zal ook een persbericht worden verstuurd.

Daarnaast wordt een persbericht verstuurd wanneer veel overlast door omwonenden van de inrichting wordt ondervonden, of in gevallen waarin berichtgeving in de media of op sociale media daartoe noopt. De overtreding hoeft in deze gevallen niet ernstig van aard te zijn. Er kunnen veel klachten zijn van omwonenden als gevolg van stank-, geluid- of stofoverlast of er is veel media-aandacht voor een bepaalde overtreding die actieve communicatie over een opgelegde sanctie rechtvaardigt.

Bij direct gevaar of direct dreigend gevaar voor de gezondheid en veiligheid van derden, wordt een persbericht met informatie over de overtreding onverwijld na constatering van de overtreding uitgebracht.

Een persbericht kan door de omgevingsdienst of door een andere instantie worden gepubliceerd.

Artikelen 8 tot en met 10

In bijzondere gevallen publiceert de omgevingsdienst handhavingsdossiers van inrichtingen op zijn website. Het betreft hier geen individuele handhavingsbesluiten maar alle relevante inspectie- en handhavingsgegevens inzake een bepaalde inrichting. Hiertoe kan worden overgegaan bij inrichtingen waar bovenmatig veel overtredingen worden gepleegd, bij inrichtingen waar bovenmatig veel ernstige overtredingen worden gepleegd (als bedoeld in artikel 7), en ten aanzien van langlopende overtredingssituaties naar aanleiding waarvan veel overlast door omwonenden van de inrichting is ondervonden. Ook tegen de voorgenomen openbaarmaking van een handhavingsdossier kan een voorlopige voorziening worden gevraagd.

Artikel 11

Artikel 11 regelt de inwerkingtreding van de beleidsregel.

Artikel 12

Artikel 12 regelt de intrekking van de Beleidsregel openbaarmaking handhavingsbesluiten BRZO- en RIE 4-inrichtingen Noord-Holland.