Kadernota Participatie

1. Inleiding

1.1 Waarom deze nota?

De gemeenteraad verwacht bij de start van de nieuwe raadsperiode een nieuwe Reïntegratieverordening. De vorige verordening is vastgesteld op 29 juni 2006 en op 4 februari 2010 heeft de raad het “Raadsvoorstel tot het vaststellen van wijziging van de Reïntegratieverordening” vastgesteld. Hiermee is deze verordening houdbaar geworden voor deze gehele raadsperiode.

Deze 3 verordeningen vormen samen het technische instrument waarmee de uitvoering van de Participatiewet (officiële benaming is Wet Participatiebudget) geregeld is.

De nu voorliggende Kadernota bevat de beleidsmatige kant van de Participatiewet (ingangsdatum 1 januari 2009).

Uitgangspunt van de wet is dat we iedereen actief in staat stellen om op de arbeidsmarkt of maatschappelijk te participeren. Het Participatiebudget bundelt de middelen vanuit WWB (werkdeel), educatie en inburgering. De gemeente heeft hiermee (nog) meer vrijheid gekregen om prioritaire doelen, doelgroepen en voorzieningen vast te stellen.

Doel van onderliggend stuk is dat de gemeenteraad de beleidsdoelstellingen bepaalt: wat zijn de kaders en welke doelen en doelgroepen moeten worden bereikt?

1.2 Leeswijzer

Achtereenvolgens komen in de volgende hoofdstukken aan de orde: omschrijving van het begrip participatie en een toelichting op de Wet Participatiebudget (Hoofdstuk 2), de visie en doelstelling van de gemeente Nuenen (Hoofdstuk 3), de “participatieladder”; van geïsoleerd leven tot betaald werk (Hoofdstuk 4), de keuzes van de gemeente Nuenen (Hoofdstuk 5).

2. WET PARTCIPATIE BUDGET

In dit hoofdstuk geven we eerst een omschrijving van het begrip Participatie. Daarna gaan we in op de reikwijdte van de wet en de hoogte van het participatiebudget. Tot slot geven we een overzicht van de beleidsstukken die ten grondslag liggen aan het huidige reïntegratie- en inburgeringbeleid in de gemeente Nuenen.

2.1 Wat is participatie?

Participatie betekent letterlijk “deelneming”. In dit geval actieve deelname aan de samenleving.

Het is te onderscheiden in:

• -

  participatie in de vorm van arbeid (betaald werk met en zonder ondersteuning) en;

• -

  participatie in de vorm van deelname aan de maatschappij. (onbetaald werk, deelname aan activiteiten en zorgtrajecten)

2.2 Reikwijdte van de Wet Participatiebudget en hoogte budget

Reikwijdte

Het participatiebudget bundelt het zogenoemde werkdeel van de wet WWB, de inburgeringbudgetten en het geld van de volwasseneducatie. Voorheen golden voor deze budgetten afzonderlijke regels.

Door ontschotting tussen deze terreinen moeten meer mogelijkheden ontstaan voor gemeenten om participatie van inwoners mogelijk te maken.

Het doel van de ontschotting is een grotere beleidsvrijheid en minder administratieve lasten voor de gemeenten. Gemeenten kunnen variëren in de mate waarin zij in hun beleid de nadruk willen leggen op reïntegratie, inburgering en volwasseneducatie en zij krijgen de mogelijkheid om gecombineerde trajecten in te zetten. Daarnaast krijgen gemeenten meer ruimte om te bepalen wie zij in aanmerking laten komen voor een voorziening of opleiding.

In Nuenen was overigens al voor 2009 sprake van ontschotting tussen reïntegratie en inburgering; trajecten werden gecombineerd en gelden werden “over de schutting” ingezet.

Eindperspectief van het participatiebudget is sturing op basis van outputresultaten en een volledig ontschot budget per 2013 (tot 2013 is voor het educatiedeel sprake van verplichte winkelnering bij de ROC’s).

Hoogte van het Participatiebudget

Voor 2010 heeft het Rijk aan Nuenen toegekend:

Inburgering € 83.333

Educatie € 150.567

W-deel € 661.346

_________

Totaal € 895.246

In de komende jaren past het Rijk een korting toe op de budgetten van ca.10%. Door de financiële crisis zal het aantal uitkeringsgerechtigden naar verwachting zeker tot en met 2011 substantieel toenemen. Daarnaast doen steeds meer mensen een beroep op de gemeente door het wegvallen van een aantal AWBZ regelingen.

De conclusie is dat de gemeente steeds meer moet doen voor minder geld. Dit vraagt om heldere keuzes door de gemeenteraad. We kunnen onze euro maar een keer uitgeven.

Overigens kunnen enkele voorzieningen ook uit andere dan de hierboven beschreven bronnen gefinancierd worden, zoals uit de WSW en de WMO.

Wat is tot nu toe gedaan?

Op 16 april 2009 heeft de gemeenteraad de “verordening Wet Inburgering” vastgesteld. Deze verordening sluit aan op de Wet Participatiebudget.

Op 1 oktober 2009 heeft de gemeenteraad de Verordening werkleeraanbod WIJ vastgesteld. Deze verordening sluit ook aan op de Wet Participatiebudget.

Op 4 februari 2010 heeft de gemeenteraad het “Raadsvoorstel tot het vaststellen van wijziging van de Reïntegratieverordening” vastgesteld. Kern van deze wijziging was de uitbreiding van de Doelgroep naar iedereen van 18 jaar en ouder (zoals vastgelegd in de Wet Participatiebudget).

Op het terrein van de Volwasseneneducatie worden jaarlijks afspraken met het ROC vastgelegd.

De Wet Participatiebudget verplicht de gemeenten overigens niet tot het opstellen van een aparte Participatieverordening. De bestaande verordeningen van de gemeente Nuenen zijn wel tegen het licht gehouden (en op onderdelen aangepast) met het oog op de nieuwe mogelijkheden die door de Wet Particpatiebudget worden geboden.

3. VISIE EN DOELSTELLING GEMEENTE NUENEN

Visievorming dient aan beleidsvorming vooraf te gaan.

De visie van de gemeente Nuenen op participatie kunnen we als volgt omschrijven:

Het doel van het gemeentelijk participatie beleid hebben we als volgt geformuleerd:

De gemeente Nuenen stelt zich als doel dat al haar inwoners mee kunnen doen aan de samenleving. Participatie in welke vorm dan ook en passend bij de mogelijkheden van betrokkenen staat voorop. Sommige mensen hebben daarbij ondersteuning nodig vanuit de gemeente zodat men vervolgens op eigen kracht kan participeren.

In het op 4 februari 2010 door de Raad vastgestelde wijzigingsbesluit reïntegratieverordening Nuenen is de doelgroep als volgt omschreven:

“Het college biedt aan iedere Nederlander (of daarmee gelijk gestelde) van 18 jaar en ouder, aan iedere Nederlander van 17 jaar of jonger met startkwalificatie of vrijstelling van kwalificatie, aan iedere Nederlander van 16 en 17 jaar voor wie schooluitval dreigt maar die door een leer- / werktraject alsnog e en startkwalificatie kan halen, ondersteuning bij Participatie aan de samenleving en, voor zover het college dat noodzakelijk acht, een voorziening gericht op arbeidsinschakeling”.

4. DE PARTICIPATIELADDER

In dit hoofdstuk gaan we in op de zogenoemde Participatieladder.

De Participatieladder willen we in de gemeente Nuenen introduceren omdat het een goed middel is om de participatie van de burger te vergroten. We geven eerst een omschrijving van de participatieladder en het gebruik van de ladder binnen de gemeente Nuenen.

Vervolgens geven we een overzicht van de voorzieningen die de gemeente Nuenen biedt vanuit het participatiebudget gekoppeld aan de verschillende treden van de participatieladder.

4.1 De participatieladder

Vanuit de gedachte dat de stap naar betaald werk vaak een sprong is die niet ineens genomen kan worden, maar via (trap)treden loopt, heeft de VNG de zogenoemde Participatieladder ontwikkeld. Vele gemeenten gebruiken deze ladder, de gemeente Nuenen wil hier niet achterblijven. De ladder is niets anders dan een middel om de huidige situatie van de cliënt vast te stellen en om mogelijke stappen in de toekomst te onderzoeken. Geen doel op zich dus, maar een middel om participatie te vergroten. De participatieladder geeft zicht op de resultaten van ons participatiebeleid; welke maatregelen/voorzieningen hebben het meeste effect en voor welke doelgroepen. Op termijn kunnen we gebruik maken van benchmarkgegevens (omdat een groot aantal gemeenten in Nederland gebruik maakt, of gaat maken, van de participatieladder kunnen we onze beleidsinspanningen afzetten tegen de resultaten behaald in andere gemeenten).

De onderste trede van de ladder heet Geïsoleerd Leven. De hoogste trede (of zo u wilt het hoogste doel) is Betaald werk. De stappen die van de onderste naar de bovenste trede voeren zijn Sociale contacten buitenshuis, deelname aan georganiseerde activiteiten, Onbetaald werk en Werk met ondersteuning.

Gebruik van de ladder:

De consulenten van het Cluster Sociale Zaken hanteren deze ladder om van elke cliënt een activeringsplan op te stellen. Dit plan omvat het volgende:

• -

  beoordeling op welke trede de cliënt staat op het moment van opstellen van het plan;

• -

  beoordeling of cliënt een of meerdere trede kan stijgen;

• -

  daarbij benoemen binnen welke termijn dit laatste mogelijk is en;

• -

  bepalen welke voorzieningen nodig zijn om dit doel te bereiken.

Vanzelfsprekend moet deze ladder vast onderdeel gaan uitmaken van de Reïntegratiemodule in GWS 4-all.

4.2 Voorziennigen per onderdeel van de ladder:

Geïsoleerd leven:

Zorgtrajecten kunnen worden aangeboden als er dusdanige belemmeringen zijn dat de cliënt zonder dat eerst hulp wordt geboden, niet kan deelnemen aan de samenleving. Voorbeelden van zorgtrajecten zijn schuldhulpverlening en verslavingsbehandeling.

Via de WMO worden inwoners ondersteund om zelfstandig te blijven wonen en mobiel te blijven.

Via het minimabeleidbestrijden wij armoede, armoede leidt immers vaak tot isolatie.

Sociale contacten buitenshuis:

Sociale activering kan worden aangeboden aan cliënten met een zeer grote afstand tot de arbeidsmarkt. Onder sociale activering wordt in dit geval verstaan het verrichten van maatschappelijk nuttige activiteiten gericht op het voorkomen van sociaal isolement. Voor de invulling van deze voorziening kan onder andere aansluiting gezocht worden met het Vrijwilligerswerk. Ook worden er afspraken gemaakt over de duur, inhoud en de begeleiding van de cliënt. Ook de mogelijkheid van het verrichten van Mantelzorg wordt ondersteund.

Deelname aan georganiseerde activiteiten:

Sociale activering kan worden aangeboden aan cliënten met een zeer grote afstand tot de arbeidsmarkt. Onder sociale activering wordt hier verstaan het verrichten van maatschappelijk nuttige activiteiten ter voorbereiding op een traject gericht op arbeidsinschakeling. Voor de invulling van deze voorziening kan onder andere aansluiting gezocht worden met het Vrijwilligerswerk. Ook worden er afspraken gemaakt over de duur, inhoud en de begeleiding van de cliënt.