Beleidsplan schuldhulpverlening gemeente Nunspeet 2012

Artikel 0 Dit artikel moet nog worden gesplitst

Beleidsplan Schuldhulpverlening

gemeente Nunspeet 2012

september 2012

Inhoudsopgave

1 Inleiding

• 1.

  1 Verplichtingen vanuit de wet

• 1.

  2 Wijzigingen ten opzichte van de oude situatie

2 Visie schuldhulpverlening

2.1 Voorbeelden schuldsituaties

3 Doelstelling schuldhulpverlening

4 Activiteiten om doelstellingen te behalen

• 4.

  1 Preventie

• 4.

  2 Laagdrempelige toegang tot schuldhulpverlening

• 4.

  3 Integrale aanpak

• 4.

  4 Minimale wacht- en doorlooptijden

• 4.

  5 Voorkomen huisuitzettingen en afsluiting van energie

• 4.

  6 Stabilisatie schuldsituatie

• 4.

  7 Oplossing van de schulden

• 4.

  8 Bewindvoering

5 Partijen bij integrale schuldhulpverlening

• 5.

  1 MDVeluwe

• 5.

  2 Team schulddienstverlening Zwolle

• 5.

  3 Maatschappelijke organisaties

• 5.

  4 Vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties

6 Eigen huis

7 Zelfstandigen

8 Gezinnen met kinderen

9 Fraudeschulden

10 Kwaliteit

11 Financiën

12 Beleidsregels

1 Inleiding

Op 1 juli 2012 is de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening van kracht geworden.

Deze wet maakt schuldhulpverlening minder vrijblijvend en dwingt gemeenten om beleid te formuleren en vast te leggen in een beleidsplan. Toch wordt in de wet maar beperkt voorgeschreven hoe de gemeente de schuldhulpverlening moet uitvoeren.

1.1 Verplichtingen vanuit de wet

• -

  De gemeenteraad moet minimaal eens in de vier jaar een beleidsplan voor integrale schuldhulpverlening vaststellen.

• -

  Het plan moet de hoofdzaken bevatten wat het beleid is om schulden te voorkomen en hoe schuldhulpverlening uitgevoerd wordt.

• -

  In het plan wordt aangegeven welke resultaten de gemeente wil behalen, de kwaliteitsborging van de schuldhulpverlening, de wacht- en doorlooptijden en hoe de schuldhulpverlening aan gezinnen met inwonende minderjarige kinderen wordt vormgegeven.

• -

  Het college is verantwoordelijk voor de uitvoering van het plan.

1.2 Wijzigingen ten opzichte van de oude situatie

De grote wijziging met de invoering van deze wet is dat deze de gemeente expliciet verantwoordelijkheid geeft om schuldhulpverlening uit te voeren en dat er een beleidsplan opgesteld moet worden. In de praktijk blijkt dat de gemeente al lang voldoet aan de wettelijke wacht- en doorlooptijden en dat er al aandacht is voor bijvoorbeeld kwetsbare gezinnen, hierin zullen met invoering van de wet voor de gemeente Nunspeet geen grote wijzigingen optreden.

Maar door het opstellen van een beleidsplan zal er wel bewuster beleid gevoerd gaan worden. Op 29 juni 2012 heeft de Nationale Ombudsman het rapport “Schulden komen nooit alleen” uitgebracht waarin aandachtspunten voor behoorlijke schuldhulpverlening in vermeld staan die meegenomen zijn in dit beleidsplan. Met dit beleidsplan wil de gemeente Nunspeet de schuldhulpverlening integraal op een goede manier uitvoeren. Maatwerk en de eigen verantwoordelijkheid van de schuldenaar staan hierin centraal.

2 Visie schuldhulpverlening

Inwoners zijn zelf verantwoordelijk voor hun leven en moeten proberen niet in de schulden te komen of deze zelf oplossen. Maar als dit niet lukt dan kan op basis van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening ondersteuning worden geboden door de gemeente. Deze ondersteuning neemt echter de verantwoordelijkheid van de schuldenaar niet weg, deze zal gemotiveerd zelf aan de slag moeten met een oplossing waarbij de gemeente ondersteunt. Is een schuldenaar niet gemotiveerd dan kan er geen schuldregeling worden aangeboden.

Schuldhulpverlening moet een integraal karakter hebben en staat nooit los op zichzelf. Schulden ontstaan immers niet vanzelf, er is een ander probleem waardoor deze schulden zijn ontstaan. Bijvoorbeeld een terugval in inkomen, verslaving, boetes, fraudeschulden, niet kunnen omgaan met geld, ziekte, ongevallen ed. Als de ontstaansoorzaken van deze schulden niet aangepakt worden heeft schuldhulpverlening weinig zin, de schulden blijven dan immers ontstaan.

Aan de andere kant kunnen schulden ook weer de oorzaak vormen voor het ontstaan van andere problemen. Als er geen geld is voor goede voeding, medicijnen en noodzakelijke levensbehoeften ontstaan er weer andere problemen. Schulden hebben een oorzaak maar zijn ook een oorzaak.

Bij integrale schuldhulpverlening moet er dus niet alleen gekeken naar het oplossen van de huidige schulden maar ook het oplossen van de oorzaken waardoor de schulden zijn ontstaan, het voorkomen van nieuwe schulden en het oplossen van de negatieve gevolgen die door de schulden zijn ontstaan. Bovenstaande brengt met zich mee dat integrale schuldhulpverlening zeer complex is. Er kunnen zoveel factoren en partijen bij betrokken zijn dat het niet altijd mogelijk is elke problematische schuldsituatie op te lossen. Het is dus te simpel om te stellen dat het doel van schuldhulpverlening altijd het schuldenvrij maken is, al blijft dit wel een wens waarnaar gestreefd wordt.

Maar regelmatig blijkt dit gewoon niet haalbaar doordat schuldenaren en/of schuldeisers niet voldoende willen meewerken of er zijn schuldsituaties waarin geen goede oplossing mogelijk is. Schuldhulpverlening kan zich daarom ook richten op het stabiliseren van een situatie, het voorkomen van escalatie of het motiveren van schuldenaren om in de toekomst wel een schuldhulpverlening mogelijk te maken. Afhankelijk van de situatie moet daarom altijd maatwerk worden aangeboden waarvan de hoofdlijnen in onderstaand schema verduidelijkt worden.

2.1 Voorbeelden schuldsituaties

2.1.1 Gemotiveerde schuldenaar, regelbaar schuldenpakket:

Als een schuldenaar gemotiveerd is, de schuldeisers werken mee en de oorzaken waardoor de schulden zijn ontstaan kunnen opgelost worden dan kan met een integraal schuldhulpverleningstraject niet alleen de schulden opgelost worden maar kan er ook aan een schuldenvrije toekomst gewerkt worden. Veel schuldenaren in deze categorie hebben tegenslagen in het leven gehad waardoor ze in de schulden kwamen maar zijn wel van goede wil en doen er alles aan om hun problemen op te lossen. Deze groep kan volledig geholpen worden.

2.1.2 Gemotiveerde schuldenaar, onregelbaar schuldenpakket:

Soms wil een schuldenaar er alles aan doen om uit de schulden te komen maar willen de schuldeisers niet meewerken of is de situatie problematisch. Voorbeelden hiervan zijn mensen die in het verleden fraude pleegden maar nu een nieuwe start willen maar de rechter wijst een WSNP af, schuldenaren met een te duur eigen huis waarvan de lasten niet meer opgebracht kunnen worden, schuldenaren die van de rechter een hoge alimentatieplicht opgelegd hebben gekregen omdat deze uitgaat van een bepaald inkomen uit arbeid terwijl iemand nog geen betaald werk heeft gevonden ed. In deze situatie kan de gemeente alleen helpen om de situatie te stabiliseren met advies, doorverwijzing of in bijzondere situaties budgettering. Meestal valt een onregelbaar schuldenpakket na verloop van tijd toch te regelen. Een eigen huis wordt verkocht, een fraudeur krijgt na jaren van aflossing en verbeterd gedrag een nieuwe kans bij de rechtbank en iemand kan alsnog werk vinden of een rechter spreekt een ander vonnis uit. En dan kan schuldhulpverlening alsnog slagen.

2.1.3 Regelbaar schuldenpakket, niet gemotiveerde/regelbare schuldenaar:

Het komt regelmatig voor dat een schuldenpakket op zich prima te saneren zou zijn maar dat de schuldenaar niet gemotiveerd is of in staat is om hieraan mee te werken. Bijvoorbeeld iemand die een dure auto rijdt en deze niet wil wegdoen, een verslaafde die niet afkickt en hierdoor schulden blijft maken, iemand die wegens psychosociale problematiek niet in staat in om zelf de financiën te beheren maar hierbij geen hulp wil aanvaarden of schuldenaren die niet willen voldoen aan de voorwaarden die met schuldhulpverlening gepaard gaan. Het heeft dan meestal geen zin om een schuldregeling te starten. Schuldhulpverlening bestaat dan uit het motiveren en regelbaar maken van de schuldenaar. Als de schuldenaar eindelijk de auto wegdoet, afkickt of de verslaving onder controle heeft, bewindvoering accepteert en meewerkt aan schuldhulpverlening, dan kan alsnog schuldregeling opgestart worden.

2.1.4 Onregelbaar schuldenpakket, niet gemotiveerde/regelbare schuldenaar:

Als schuldeisers en schuldenaren beiden niet willen meewerken aan een schuldhulpverleningstraject dan kan de gemeente nauwelijks iets doen. Hooguit kan geprobeerd worden om de schuldenaar te motiveren hulpverlening te aanvaarden en als dit lukt de situatie te stabiliseren.

3. Doelstelling schuldhulpverlening

Het spreekt voor zich dat bij zoveel verschillende situaties ook verschillende doelen gesteld kunnen worden. Het hoofddoel van schuldhulpverlening is het vergroten van de financiële zelfredzaamheid, hiermee werken we aan het welzijn van de inwoners en kunnen allerlei maatschappelijke kosten worden voorkomen. Vanuit dit hoofddoel zijn er verschillende subdoelen die afhankelijk van de schuldenaar en schuldsituatie nagestreefd worden.

• 1.

  Preventie om te voorkomen dan inwoners in de schulden komen.

• 2.

  Laagdrempelige toegang tot schuldhulpverlening.

• 3.

  Integrale aanpak schuldhulpverlening waarbij schuldenaar eigen verantwoordelijkheid behoudt.

• 4.

  Minimale wacht- en doorlooptijden.

• 5.

  Voorkomen uithuiszettingen en afsluiting van energie.

• 6.

  Stabilisatie schuldsituatie.

• 7.

  Oplossing van de schulden.

• 8.

  Zonodig doorverwijzing naar bewindvoering

4. Activiteiten om doelstellingen te behalen

4.1Preventie

Regelmatig zijn schuldenaren in de problemen gekomen omdat ze niet voldoende geleerd

hebben met geld om te gaan. Om de financiële zelfredzaamheid te bevorderen is het noodzakelijk dat inwoners van jongs af aan leren met geld om te gaan. Dit is een opvoedingsverantwoordelijkheid van de ouders maar deze kunnen hierin ondersteund worden met goede voorlichting. Het NIBUD heeft zeer veel gratis informatie beschikbaar voor jong en oud. Hoe te budgetteren, met geld om te gaan maar ook hoe je uit de schulden kunt komen. Tegen een kleine vergoeding kan men ondersteunend materiaal ontvangen. Scholen kunnen lespakketten bestellen en organisaties voorlichtingsmateriaal. Het bestaan van het NIBUD is bij veel inwoners niet bekend. Informatie over het NIBUD wordt actief verspreid via de gemeentepagina, het folderrek en bij voorlichting aan organisaties en inwoners. Via het project “gedrag” wordt op de onderbouw in het voortgezet onderwijs aandacht gegeven aan verschillende preventiethema’s.

Budgetteringscursussen kunnen als preventief middel aangeboden worden. Bijvoorbeeld aan een persoon die een bijstandsuitkering krijgt en met een ander bestedingspatroon moet leren omgaan. Dan dient de cursus ter voorkoming van schulden en is er nog geen schuldsituatie.

Ook voor schuldenaren die in een schuldhulpverleningstraject zitten is een budgetteringscursus een preventief middel om te voorkomen dat men in de toekomst opnieuw in de schulden komt. Meestal worden deze cursus gegeven als een schuldsituatie stabiel is en voordat het schuldbemiddelingstraject is afgelopen. Team Schuldhulpverlening Zwolle neemt bij het einde van het traject met de schuldenaar in een nazorggesprek door in hoeverre deze zelf de financiën kan beheren, of er nog tijdelijke ondersteuning nodig is, hoe vaste lasten gemakkelijk met automatisch overschrijvingen doorbetaald kunnen worden en wat verder van belang kan zijn.

Thuisadministratie en formulierenhulp zijn middelen die ingezet worden om de zaak op een rijtje te krijgen. Deze hulp wordt door verschillende professionele instanties maar ook door vrijwilligersorganisaties aangeboden.

Individueel advies is een belangrijk preventief middel ter voorkoming van problematische schulden. Met een hulpverlener op een rijtje zetten wat de inkomsten zijn, op welke wijze deze verhoogt kunnen worden door bijvoorbeeld meer uren werken, belastingtoeslagen of minimabeleid, hoe uitgaven verminderd kunnen worden. Regelmatig kan door gericht advies een schuldsituatie opgelost worden zonder dat een schuldregeling nodig is. Dit individuele advies kan door de gemeente maar ook bijvoorbeeld door het maatschappelijk werk gegeven worden.

4.2Laagdrempelige toegang tot schuldhulpverlening.

Veel schuldenaren hebben al langere tijd te kampen met problemen en vaak is er door schaamte of apathie een drempel om hulp te vragen waardoor men te lang door blijft modderen en de situatie verergert. Een laagdrempelige toegang is daarom noodzakelijk. Eerste contacten zijn daarom nog vrijblijvend met weinig eisen. Men kan informatie op de website vinden en via het KCC gemakkelijk een afspraak maken. De samenwerking met andere partijen is voor de laagdrempelige toegang ook van belang. Via MDVeluwe of het straathoekwerk wordt bijvoorbeeld een casus eerst doorgenomen waarna een afspraak met de gemeente volgt.

De gemeente blijft daarom in gesprek met verschillende andere partijen zodat we elkaar weten te vinden en vaak met behulp van die andere partij een aanvraag wordt ingediend maar ook een integraal traject wordt vormgegeven. Een veelgehoorde klacht bij de Nationale Ombudsman is dat schuldenaren vaak verkeerd geïnformeerd zijn of van het kastje naar de muur gestuurd worden waardoor schuldhulpverlening te laat, verkeerd of helemaal niet tot stand komt. De gemeente Nunspeet onderhoudt daarom goede contacten met meer gespecialiseerde schuldhulpverleners zoals team Schuldhulpverlening Zwolle en Bureau Zuidweg (specialist op gebied van schuldhulpverlening aan ondernemers) zodat altijd deskundig advies aan de schuldenaar gegeven kan worden.

4.3 Integrale aanpak schuldhulpverlening.

Nadat de schuldenaar op een laagdrempelige manier in beeld is gekomen volgt er een zware klus want een schuldhulpverleningstraject is niet gemakkelijk. Veel informatie moet verzameld worden, patronen gewijzigd, problemen opgelost. Tijdens de intake wordt veel aandacht besteed aan de integrale aanpak. Deze aanpak is zeer divers. Iemand die moeite heeft met papierwerk kan bijvoorbeeld worden doorverwezen naar MDVeluwe of Humanitas. Als er in het gezin dingen moeten worden besproken kan MDVeluwe, de kerk of het jongerenwerk ingezet worden. Een verslaafde wordt verwezen naar een hulpverleningstraject, iemand zonder werk krijgt re-integratieopdrachten. De schuldenaar zal hierin zover mogelijk zelf de verantwoordelijkheid op zich moeten nemen. In het verleden werd de verantwoordelijkheid nogal eens met goede bedoelingen door instanties en organisaties overgenomen waardoor de schuldenaar een passieve houding kon aannemen en hierdoor de oorzaken van de problemen niet opgelost werden. Ook kon de schuldenaar bij het mislukken van een traject met de vinger wijzen naar de instanties, deze zouden toch alles oplossen. In de huidige visie is de schuldenaar zoveel mogelijk zelf verantwoordelijk en krijgt deze deskundige hulp om zelf uit de problemen te komen.

4.4Minimale wacht- en doorlooptijden.

Schulden ontstaan meestal gedurende een langere periode en het duurt ook een lange periode voordat de problemen opgelost zijn. Maar op het moment dat iemand open staat voor hulp is het van belang dat er zo snel mogelijk actie ondernemen wordt. Bij een spoedeisende situatie volgt een eerste afspraak met een consulent daarom binnen twee werkdagen maar meestal zal dit dezelfde dag mogelijk zijn. In overige situaties binnen één werkweek. Dit is ruimschoots binnen de wettelijke termijnen. Met de schuldenaar worden bij het intakegesprek direct verdere afspraken gemaakt. Dit kunnen afspraken zijn in verband met het indienen van de aanvraag maar ook afspraken over verdere integrale hulpverlening. Bijvoorbeeld dat de schuldenaar binnen een week contact opneemt met de werkgever, maatschappelijk werk, verslavingszorg ed. Hiermee wordt voorkomen dat het traject later alsnog stagneert als de aanvraag is ingediend omdat er eerst andere problemen opgelost moesten worden.

Op een complete aanvraag wordt binnen een week besloten waarna de aanvraag doorgezonden kan worden naar de gemeente Zwolle die de daadwerkelijke schuldregeling zal uitvoeren. De gemeente Zwolle start zo spoedig mogelijk maar uiterlijk binnen vier weken het vervolgtraject.

4.5Voorkomen uithuiszettingen en afsluiting van energie.

Tussen de gemeente, Omnia Wonen en MDVeluwe is een convenant voorkomen huisuitzettingen afgesloten. In dit convenant is geregeld dat Omnia gegevens van schuldenaren met huurachterstand doorgeeft aan MDVeluwe waarna een maatschappelijk werk(st)er een huisbezoek aflegt om de problemen in kaart te brengen. Met energiemaatschappijen zijn er landelijke regels opgesteld ter voorkoming van afsluiting van energie. Als een schuldenaar gemotiveerd meewerkt aan een schuldhulpverleningstraject dan is huisuitzetting en afsluiting van energie bijna altijd te voorkomen. De schuldenaar kan aan de hand van de toekenningsbeschikking aan schuldeisers laten weten dat er schuldhulpverlening is aangevraagd. De schuldhulpverlener informeert bij dreigende huisuitzettingen of energieafsluitingen o.a. Omnia Wonen en/of energieleveranciers dat er schuldhulpverlening in behandeling is.

4.6Stabilisatie schuldsituatie.

Direct bij de intake wordt met de schuldenaar al besproken dat alle elementaire vaste lasten doorbetaald moeten worden om huisuitzetting en afsluiting van energie te voorkomen. Als een schuldenaar niet kan beschikken over een normale bankrekening dan wordt gewezen op de basisbankrekening van de Nederlandse Vereniging van Banken.

De schuldenaar tekent bij de aanvraag al een machtiging dat inkomsten op de budgetrekening van de gemeente Zwolle worden gestort zodat het verdere traject zo snel mogelijk voortgezet kan worden. Bij de intake wordt met de schuldenaar doorgesproken in welke mate deze vanuit het vrijgelaten maandbedrag zelf lasten blijft doorbetalen of dat er verdergaande budgettering toegepast wordt waarbij alle lasten doorbetaald worden. In principe blijft de schuldenaar zoveel mogelijk zelf doen want de stap na de schuldhulpverlening om alles weer zelf te gaan doen nadat het eerst een tijd is overgenomen wordt groter naarmate men minder zelf blijft doen.

4.7 Oplossing van de schulden.

Het team Schuldhulpverlening van de gemeente Zwolle voert de minnelijke regeling uit voor de gemeente Nunspeet. De gemeente Nunspeet werkt alleen met bemiddeling, de schulden worden dus niet over genomen maar er wordt bemiddeld tussen schuldeiser en schuldenaar.

Als een minnelijke regeling mislukt, kan team Schuldhulpverlening een WSNP verklaring opstellen. Het ideale doel van schuldhulpverlening is het oplossen van de schulden waarna er gestart wordt met een schone lei en er voldoende financiële zelfredzaamheid is om ook uit de schulden te blijven.

4.8 Bewindvoering

Soms zijn schuldenaren niet in staat om hun financiën zelf te beheren. Bijvoorbeeld bij schuldenaren met een verstandelijke beperking of psychiatrische problematiek. In het verleden werd een schuldenaar dan voor lange tijd in budgetbeheer gehouden maar dit is een oneigenlijk gebruik van deze voorziening. Het gaat dan immers niet meer om schuldhulpverlening maar om structureel financieel beheer. Schuldhulpverlening heeft dan geen enkele zin als dit probleem niet opgelost wordt. Als bij het intakegesprek al duidelijk is dat bewindvoering noodzakelijk is dan zal de schuldenaar via instanties als MDVeluwe of MEEVeluwe direct doorverwezen worden voor hulp bij de aanvraag van bewindvoering.

5 Partijen bij integrale schuldhulpverlening

Integrale schuldhulpverlening kan alleen uitgevoerd worden als verschillende partijen samenwerken met elkaar. Onderstaande lijst is niet limitatief. Ook kunnen tijdens de looptijd van dit beleidsplan organisaties veranderen.

• 1.

  Maatschappelijke Dienstverlening Veluwe (MDVeluwe).

• 2.

  Gemeente Zwolle, team Schuldhulpverlening (SDV).

• 3.

  Het Venster, SWON, Oranjehof, Straathoekwerk, Vluchtelingenwerk, MEEveluwe en andere andere maatschappelijke organisaties.

• 4.

  Voedselhulp, vrijwilligers, familie, kerken, Humanitas, andere levensbeschouwelijke organisaties, scholen en sportverenigingen

5.1 MDVeluwe

Het maatschappelijk werk is één van de meest belangrijkste partners in het kader van schuldhulpverlening. Als outreachende instantie legt ze hulpverleningscontacten bij dreigende huisuitzettingen. Er is kennis over de sociale kaart, financiën en psychosociale problematiek. MDVeluwe staat vaak aan het begin van een schuldhulpverleningstraject en voor een integrale werkwijze zijn ze onmisbaar. Er is daarom regelmatig overleg tussen de gemeente en MDVeluwe.

5.2 Team Schuldhulpverlening Zwolle (SDV)

De aanvraag en intake wordt door de gemeente Nunspeet zelf gedaan. Er wordt een rapport opgesteld en een beschikking gemaakt waarin minimaal vermeld staat waaruit de schuldhulpverlening bestaat, de afspraken met de schuldenaar en wat de verplichtingen zijn.

De daadwerkelijke schuldbemiddeling wordt uitgevoerd door het team SDV Zwolle. Om de snelheid en de voortgang van het traject te bevorderen heeft het de voorkeur dat de gemeente Zwolle gemachtigd wordt voor de verdere besluiten die in het traject genomen worden. Gezien de gemeente Nunspeet besluit en opdracht geeft voor het totale traject worden er geen risico’s genomen met de machtiging van de gemeente Zwolle voor onderdelen hiervan.

5.3 Maatschappelijke organisaties

Een goede samenwerking met allerlei hulpverlenende instanties werpt zijn vruchten af bij integrale schuldhulpverlening. Deze instanties zijn vindplaatsen waar schuldenaren al in beeld zijn of komen. Een straathoekwerker kan met een jonge schuldenaar een aanvraag indienen maar is hierna ook van belang als de jongere in het kader van integrale schuldhulpverlening ook andere dingen moet regelen zoals bijvoorbeeld huisvesting, werk en bestedingspatroon. Ouderenwerkers helpen inwoners niet alleen bij de aanvraag van WMO voorzieningen maar ook bij minimaregelingen. Jaarlijks worden deze organisaties geïnformeerd over regelingen bij de gemeente zodat ze op een goede manier kunnen doorverwijzen. Bij ernstige problemen ontmoet de gemeente deze organisaties in een periodiek vangnetoverleg waarin de integrale aanpak afgestemd kan worden. Bij integrale schuldhulpverlening zal er ook actiever vanuit de gemeente en schuldenaar gebruik gemaakt worden van deze organisaties. De schuldenaar moet meestal meer dingen aanpakken en kan hierbij vaak de hulp van deze organisaties goed gebruiken.

5.4Vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties.

Nunspeet is grotendeels een hechte samenleving waarbij velen bij een bepaald netwerk behoren. Er zijn betrekkelijk weinig formele schuldregelingen, de afgelopen drie jaren minder dan twintig per jaar. Een reden hiervoor is dat veel problemen in de eigen kring opgelost worden. Bijvoorbeeld met behulp van familie, de kerk, vrijwilligers, school of club. Deze eigen kringen zijn daarom erg belangrijk, de eigen kracht conferenties beginnen steeds meer in beeld te komen. Deze kringen kunnen met goed voorlichtingsmateriaal beter hulp verlenen. Jaarlijks wordt er daarom een voorlichtingsmoment gehouden voor alle belanghebbenden over de sociale voorzieningen van de gemeente.

De kringen rondom een schuldenaar hebben andere belangen dan de overheid/gemeente. Waar bijvoorbeeld de gemeente allerlei dingen niet noodzakelijk vind en zal vergoeden, zoals een welverdiende vakantie, een voedselpakket terwijl de beslagvrije voet gehanteerd wordt, een auto die niet voor werk noodzakelijk is, een kerstpakket ed, kan dit door de vrijwilligers/organisaties in de kring van een schuldenaar wel van belang geacht worden. Ook kunnen deze kringen hulp verlenen waar de gemeente bepaalde hulp niet kan of mag verlenen. Bij een schuldenaar met een grote fraudeschuld zal een minnelijke regeling of een WSNP geen kans van slagen hebben en er bestaat geen recht op bijstand. Net als een verslaafde bij wie het nog niet lukt om af te kicken en hierdoor nieuwe schulden ontstaan. De kerk of voedselhulp biedt dan vaak wel ondersteuning.

Voedselhulp zal bijvoorbeeld vooral een rol spelen bij niet gemotiveerde schuldenaren en niet-regelbare schulden. Elke gemotiveerde schuldenaar met een regelbare schuld kan adequaat via de integrale schuldhulpverlening geholpen worden en heeft volgens de landelijke richtlijnen een beslagvrije voet waarvan de noodzakelijke levensbehoeften gekocht kunnen worden, al is dit geen vetpot. Dat kerk, familie en voedselhulp een andere norm hanteren en daarom ook meer ondersteuning bieden geeft weer dat we nog steeds in een land leven waarin we elkaar meer gunnen dan het meest elementaire. De overheid is voor de meest elementaire voorzieningen, de particuliere sector kan aanvullende ondersteuning bieden.

Deze verschillende belangen mogen naast elkaar bestaan en hierin moet een ieder elkaars rol respecteren en wat van de ander verwacht mag worden. Vanuit deze houding kan er vruchtbaar samengewerkt worden en moet er geen vrees zijn om met elkaar samen te werken.

6 Eigen huis

Schuldenaren met een eigen huis kunnen in de situatie komen dat de bank de achterstanden niet langer tolereert. De bank neemt het initiatief tot een gedwongen verkoop van het huis. De opbrengst is vaak substantieel lager. Deze situatie kent alleen maar verliezers, vooral de schuldenaar en de bank. In sommige gevallen wil een bank wel meewerken als er uitzicht bestaat op een oplossing die gunstiger is dan verkoop. In sommige situaties kan een wettelijk WSNP-traject uitkomst bieden. Als behoud van de eigen woning ook een toekomstgerichte haalbare oplossing is zal hiernaar gekeken worden, is dit niet haalbaar dan rest meestal niet ander dan gedwongen verkoop van de woning waarna de schuldenaar de restschuld meeneemt in een schuldregeling. De feitelijke schuldhulpverlening op zich zal zolang de woning nog niet verkocht is niet tot stand kunnen komen. De integrale schuldhulpverlening start dan echter al wel, bijvoorbeeld met een stukje begeleiding door MDVeluwe in deze veranderingsprocessen.

7 Zelfstandigen

In de memorie van toelichting bij de wet staat dat de regering van mening is dat gemeentelijke schuldhulpverlening niet toegankelijk kan zijn voor zelfstandigen met een nog functionerende onderneming. Een traject via team Schulddienstverlening Zwolle is niet mogelijk voor ondernemers. Maar de memorie geeft ook aan dat als de gemeente dit wenst, het onder voorwaarden toch mogelijk is om ook nog functionerende zelfstandigen toe te laten tot de schuldhulpverlening. De gemeente Nunspeet is van mening dat het ondernemersrisico van zelfstandigen waartoe ook het financiële risico behoort, bescheiden regelgeving zoals de zelfstandigen (Bbz), niet afgewenteld kan worden op de gemeente. Maar in het kader van de integrale schuldhulpverlening is er wel bepaalde vorm van hulp mogelijk.

Schuldhulpverlening aan ondernemers bestaat uit onderzoek of er recht is op Bbz en doorverwijzing naar de Kamer van Koophandel (KvK), het Instituut Midden- en Kleinbedrijf (IMK), banken of betrouwbare particuliere schuldhulpverleningsspecialisten zoals bureau Zuidweg&Partners ed.

Startende ondernemers met een bedrijf van maximaal vijf jaar oud worden gewezen op mogelijkheden als "ik start smart", een begeleidingstraject voor startende ondernemers. Is er recht op Bbz dan kunnen de kosten van zo’n traject meestal betaald worden uit een Bbz-krediet, anders zal de ondernemer deze kosten zelf dienen te financieren, bijvoorbeeld via de bank.

Als er geen levensvatbaar bedrijf is rest er meestal alleen beëindiging van het bedrijf en een regulier schuldhulpverleningstraject, dit zou na beëindiging van de onderneming via team Schulddienstverlening Zwolle kunnen. In de praktijk blijkt echter dat ondernemers met schulden die stoppen met hun bedrijf soms een moeizame beëindiging kennen vanwege de afwikkeling van de onderneming en de schulden en dat bij een ondeskundig schuldhulpverleningstraject de situatie verergert waardoor men langer in de problemen blijft zitten. Om dit te voorkomen kan er bij ondernemers die natuurlijk persoon zijn waarvan verwacht wordt dat ze op termijn na beëindiging van hun onderneming een regulier schuldhulpverleningstraject noodzakelijk is, in plaats hiervan een traject aangeboden worden bij een specialistisch bureau als Zuidweg&Partners. Dit traject start alvast terwijl de onderneming nog niet beëindigd is.

8 Gezinnen met kinderen

De schuldhulpverlening aan gezinnen met inwonende minderjarige kinderen is basaal niet anders dan de schuldhulpverlening aan alle andere inwoners. Door de integrale aanpak kan juist met specifieke partijen samengewerkt worden om goede hulpverlening in gang te zetten die specifiek gericht is op hulp aan gezinnen. Het verschil als er kleine kinderen in het spel zijn is dat er wel een stap extra genomen wordt. In dit beleid staat de eigen verantwoordelijkheid van de schuldenaar centraal en als deze niet wil dan is hulp onmogelijk en kan de gemeente niets meer doen.

Als er kleine kinderen in het spel zijn waarbij een onverantwoorde opvoedingssituatie ontstaat dan wordt met de integrale hulpverlening gekeken welke stappen er door welke hulpverleners genomen moeten worden. Probleemsituaties worden in het vangnetoverleg besproken, dit is een periodiek overleg tussen gemeente, wijkagent, GGD, MDVeluwe en andere hulpverlenende instanties. In het samenwerkingsconvenant voorkomen huisuitzettingen is een extra inspanningsverplichting opgenomen bij gezinnen met kinderen. Want als de schulden in een gezin met kinderen niet opgelost worden dan ontstaan of verergeren andere problemen waarbij een verantwoorde opvoeding in het gedrang komt. Als schuldhulpverlening dus onmogelijk is, dan zal in ieder geval andere hulpverlening noodzakelijk zijn, mogelijk zelfs in de beschermende sfeer.

9 Fraudeschulden

Bij fraudeschulden en schulden ontstaan uit strafbare handelingen mag de fraude of het strafbare feit nooit lonend zijn. Een minnelijke regeling maakt geen kans van slagen omdat de schuldeiser nooit akkoord zal gaan. Bij deze schulden wordt er daarom geen minnelijke schuldregeling aangeboden. Maar in het kader van de integrale schuldhulpverlening kan er tot bepaalde hoogte soms wel hulp worden geboden en dit is ook noodzakelijk. Minderjarige kinderen kunnen anders enorm de dupe worden als de ouders niet op één of andere manier uit een uitzichtloze situatie geholpen worden. De integrale schuldhulpverlening zal dan bijvoorbeeld niet bestaan uit een schuldregeling maar uit adviezen hoe te leren omgaan met een inkomen ter hoogte van de beslagvrije voet. Voorwaarde is wel dat de schuldenaar gemotiveerd is om de schuldproblematiek op te lossen en geen nieuwe overtredingen begaat. Als een frauduleuze schuldenaar gedurende vele jaren zijn best heeft gedaan om zijn schuld af te betalen en geen nieuwe overtredingen heeft gemaakt kan bij de rechtbank een verzoek om toelating tot de WSNP gedaan worden. Het is dan aan de rechter om te bepalen of iemand een nieuwe kans krijgt met een schone lei.

10 Kwaliteit

Schuldeisers willen in de regel alleen instemmen met een schuldregeling als deze betrouwbaar tot stand is gekomen en bijvoorbeeld de aflossingscapaciteit correct is berekend zodat de schuldenaar ook echt naar vermogen aflost. Team Schuldhulpverlening Zwolle is daarom lid van de NVVK en streeft naar certificering volgens de NEN 8048 norm waarmee een kwalitatieve en betrouwbare uitvoering van de schuldhulpverlening is gewaarborgd.

11Financiën

De kosten van de daadwerkelijke schuldhulpverlening door team Schulddienstverlening Zwolle uitgevoerd, zijn de afgelopen jaren flink toegenomen. Een deel van die kostenstijging komt door de kwaliteitsslag. Om kortere doorlooptijden te realiseren en een betere dienstverlening te bieden zijn de trajecten iets duurder geworden. Daarnaast was het in het verleden een automatisme om voor alle zekerheid meestal volledig budgetbeheer toe te passen en dit gedurende het hele traject. Met dit nieuwe beleidsplan zijn we gaan beseffen dat met deze wijze van budgetbeheer vaak onnodig verantwoordelijkheden overgenomen worden van de schuldenaar. Met het nieuwe beleid passen we budgetbeheer selectief toe. Waar de schuldenaar het zelf kan moet deze het ook zelf doen. En als de schuldenaar na de schuldregeling nog steeds niet met geld om kan gaan dan wordt er geen budgetbeheer voor onbepaalde tijd toegepast maar wordt er doorverwezen naar bewindvoering. De verwachting is dus dat bij een gelijkblijvend aantal nieuwe trajecten de uitgaven voor de uitvoering van de schuldhulpverlening via team Schulddienstverlening Zwolle zullen dalen. Maar doordat beëindigende ondernemers via een specialistisch bureau als Zuidweg &Partners soms beter geholpen worden zullen hier ook kosten voor gemaakt worden. Daarnaast is er door de aanhoudende crisis een stijgende lijn in het aantal aanvragen. In de eerste zes maanden van 2012 zijn er al 14 schuldhulpverleningstrajecten opgestart, tegen 18 in heel 2011

De verwachting is daarom dat de totale directe kosten voor trajecten schuldhulpverlening zullen stijgen. Omdat dit van veel factoren afhankelijk is en ook mee kan vallen is dit vooralsnog niet meegenomen in de begroting van 2013. Mocht blijken dat de kosten de begroting zullen overschrijden in 2013 dan zal de raad een separate begrotingsaanpassing voorgelegd worden.

* begroting

12Beleidsregels

Het college geeft met beleidsregels nadere invulling aan de toegang tot de schuldhulpverlening.

13 In werking treding

Dit beleidsplan zal onmiddellijk na vaststelling in werking treden.