Nota Waardering en afschrijving vaste activa 2021 Olst-Wijhe

1.1 Immateriële vaste activa

Het BBV kent een limitatieve lijst van immateriële vaste activa zoals opgenomen in artikel 34. Immateriële vaste activa bestaan uit:

• -

  Kosten verbonden aan het sluiten van geldleningen en het saldo van agio en disagio;

• -

  Kosten van onderzoek en ontwikkeling voor een bepaald actief;

• -

  Bijdragen aan activa in eigendom van derden.

1.1.1 Kosten verbonden aan het sluiten van geldleningen en het saldo van agio en disagio

(Dis)agio is het verschil tussen het bedrag waarvoor een lening wordt aangegaan en het lagere/hogere bedrag dat aan de geldnemer wordt uitgekeerd. In artikel 63 lid 7 van het BBV is bepaald dat alle passiva – waaronder dus schulden – tegen nominale waarden moeten worden gewaardeerd. Dat houdt in dat de lening voor het totaalbedrag van de aangegane schuld moet worden opgenomen.

Het verschil tussen het schuldbedrag en het uitgekeerde bedrag, het (dis)agio, kan naar keuze al dan niet worden geactiveerd. De commissie BBV geeft de aanbeveling1 de kosten van het sluiten van leningen en het saldo van agio en disagio, zeker als deze relatief van geringe omvang zijn, niet te activeren en af te schrijven. In dat geval worden de lasten volledig genomen in het jaar van sluiten van de lening.

1.1.2 Kosten van onderzoek en ontwikkeling van een bepaald actief

Artikel 60 BBV geeft aan dat de kosten van onderzoek en ontwikkeling voor een bepaald actief

kunnen worden geactiveerd als:

• a.

  het voornemen bestaat het actief te gebruiken of te verkopen;

• b.

  de technische uitvoerbaarheid om het actief te voltooien, vaststaat;

• c.

  het actief in de toekomst een economisch of maatschappelijk nut zal genereren; en

• d.

  de uitgaven die aan het actief zijn toe te rekenen, betrouwbaar kunnen worden vastgesteld.

De voorwaarden zoals gesteld in artikel 60 BBV bepalen dat deze kosten alleen mogen worden geactiveerd als de plannen over het actief waarvoor de kosten worden gemaakt redelijk omlijnd zijn, de plannen uitvoerbaar zijn en de kosten in te schatten. Voorts is het ook van belang dat het daadwerkelijk om kosten ter voorbereiding van een investering gaat. Artikel 64 lid 5 BBV geeft aan dat voor de kosten van onderzoek en ontwikkeling een afschrijvingstermijn geldt van maximaal vijf jaar.

De ervaring leert dat kosten van onderzoek en ontwikkeling die aan alle gestelde voorwaarden Voldoen, sporadisch voorkomen. Het is om deze reden, de beperkte afschrijvingstermijn van vijf jaar en het gegeven dat het hier veelal kosten betreft die verband houden met de inzet van menskracht, dat het niet wenselijk is dergelijke kosten te activeren. Voor grondexploitatie geldt een uitzondering.

Het activeren van immateriële kosten leidt tot bijkomende (rente-)lasten en daarmee uiteindelijk tot hogere exploitatielasten zonder dat daar een voordeel of een materieel bezit tegenover staat.

1.1.3 Bijdragen aan activa in eigendom van derden

In het BBV-artikel 61 worden strenge voorwaarden gesteld aan het mogen activeren van bijdragen aan activa in eigendom van derden. Als aan één of meerdere van deze voorwaarden niet wordt voldaan, mag niet geactiveerd worden:

• a.

  er sprake is van een investering door een derde;

• b.

  de investering bijdraagt aan de publieke taak;

• c.

  de derde zich heeft verplicht tot het daadwerkelijk investeren op een wijze zoals is overeengekomen en;

• d.

  de bijdrage kan worden teruggevorderd als de derde in gebreke blijft of de gemeente anders recht kan doen gelden op de activa die samenhangen met de investering.

1.2 Materiële vaste activa (MVA)

Materiële vaste activa (MVA) zijn de materiële bezittingen van de gemeente, die zij langdurig gebruikt voor haar beleidsrealisatie en bedrijfsvoering. De gemeente heeft het economisch eigendom. Enkele voorbeelden: het gemeentehuis, bedrijfsauto’s, computers en rioleringen. In het BBV (artikel 35) wordt onderscheid gemaakt tussen MVA met een economisch nut en MVA in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut.

1.2.1 Materiële vaste activa met een economisch nut

MVA met een economisch nut kunnen nog weer onderverdeeld worden in (artikel 35, lid 1 BBV):

• a.

  Investeringen met een economisch nut

• b.

  Investeringen met een economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven;

Ad a. Investeringen met een economisch nut zijn alle investeringen die kunnen bijdragen aan het genereren van middelen en/of die verhandelbaar zijn. Voorbeelden zijn: investeringen in gebouwen, vervoermiddelen en installaties.

Ad b. Investeringen met een economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven, zijn investeringen voor bijvoorbeeld het riool en de afvalstoffen die apart op de balans moeten worden opgenomen. Reden hiervan is dat de regelgeving over de verslaggeving van de rioolheffing en de afvalstoffenheffing en de daaraan gerelateerde lasten hebben geleid tot onduidelijkheden in fiscale procedures. Mede gezien de juridische consequenties, die een onjuiste kostentoerekening aan deze taken kan hebben, is deze categorie in het leven geroepen.

De bedoelde heffing betreft ook rechten die op grond van artikel 229 lid 1a en b van de Gemeentewet geheven kunnen worden. Dit zijn rechten die maximaal kostendekkend mogen zijn, alleen besteed mogen worden aan het doel waarvoor de rechten zijn geheven en die ook een spaarbedrag voor vervanging van de betrokken activa mogen bevatten.

1.2.2 Materiële vaste activa in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut

Het criterium ‘maatschappelijk nut’ is niet hetzelfde als ‘maatschappelijke functie’. Dat laatste geldt voor het overgrote deel van het gemeentelijk bezit. Voor de duidelijkheid hanteert het BBV in geval van maatschappelijk nut de extra toevoeging ‘in de openbare ruimte’. Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut genereren geen inkomsten, maar vervullen wel duidelijk een publieke taak. Het betreft investeringen in bijvoorbeeld wegen, bruggen en openbaar groen.

1.3 Financiële vaste activa

Financiële vaste activa zijn activa die een financiële waarde vertegenwoordigen of een bezit. Te denken valt hierbij aan verstrekte geldleningen en deelnemingen in de vorm van aandelen. Financiële vaste activa moeten altijd worden geactiveerd, maar worden -gezien de aard- niet afgeschreven.

Financiële vaste activa kennen volgens artikel 36 van het BBV de volgende indeling:

• a.

  Kapitaalverstrekkingen aan:

  • 1)

    gemeenschappelijke regelingen;

  • 2)

    deelnemingen;

  • 3)

    overige verbonden partijen;

• b.

  Leningen aan:

  • 1)

    openbare lichamen als bedoeld in artikel 1, onderdeel a van de Wet financiering decentrale overheden;

  • 2)

    woningcorporaties;

  • 3)

    deelnemingen;

  • 4)

    overige verbonden partijen;

• c.

  Overige langlopende leningen;

• d.

  Uitzettingen in ’s Rijks schatkist met een rente typische looptijd van één jaar of langer;

• e.

  Uitzettingen in de vorm van Nederlands schuldpapier met een rente typische looptijd van één jaar of langer;

• f.

  Overige uitzettingen met een rente typische looptijd van één jaar of langer.

2.1 Verkrijgingsprijs

De verkrijgingsprijs is de som van alle inkoopkosten exclusief verrekenbare of compensabele BTW en vermeerderd met de bijkomende kosten. Voorbeelden van bijkomende kosten zijn: notariskosten en overdrachtsbelasting.

2.2 Vervaardigingsprijs

De vervaardigingsprijs omvat de aanschaffingskosten van de gebruikte grond- en hulpstoffen, de kosten van materialen en van arbeid en overige kosten, die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend. Voorbeelden van overige kosten zijn: bouwplaatskosten, leges en verzekeringskosten tijdens de bouw.

2.2.1 Indirecte kosten

BBV-artikel 63: “In de vervaardigingsprijs kunnen voorts worden opgenomen een redelijk deel van de indirecte kosten en de rente over het tijdvak dat aan de vervaardiging van het actief kan worden toegerekend”.

2.2.2 Toerekening van interne uren en overige indirecte kosten

Met ‘interne uren’ wordt bedoeld: de kosten van ambtelijke inspanning, berekend tegen intern uurtarief. De kosten van voorbereiding, administratie en toezicht (VAT) zijn ook indirecte kosten. Interne uren en overige indirecte kosten komen voor gedurende het gehele proces vanaf het allereerste concept startdocument tot en met de oplevering en nazorg. Sommige activiteiten dragen rechtstreeks bij aan de realisatie van een bepaald actief, anderen behoren tot de normale bedrijfsvoering. Het is lastig om aan te geven welke van deze indirecte kosten redelijkerwijs aan het actief kunnen worden toegerekend.

Uren die direct bijdragen aan de vervaardiging van een actief maken deel uit van de vervaardigingsprijs. Het zijn bijvoorbeeld uren van een ingenieursbureau. Bij de kredietaanvraag dienen deze uren in de kostprijs inbegrepen te worden. De kosten van indirecte uren die tot de normale bedrijfsvoering behoren, worden niet bij de kostprijs opgeteld maar rechtstreeks ten laste van het exploitatieresultaat gebracht.

2.2.3 Bijdragen van derden

Bijdragen van derden zijn bijvoorbeeld bijdragen van Rijk, Provincie of Cultuurfondsen. De Raad autoriseert investeringskredieten inclusief bijdragen van derden. Daarbij zijn toegezegde bijdragen van derden een dekkingsmiddel. Ze verlagen per saldo het gemeentelijke deel in de kostprijs van de investering. Met het oog op beperken van rentelasten tijdens de bouw, worden werkelijk ontvangen bijdragen van derden al tijdens de bouw zoveel mogelijk in mindering gebracht op de uitgaven. Dit heet de ‘netto-methode’.

2.2.4 Onttrekkingen uit reserves

Tot en met 2016 was het toegestaan om reserves in mindering te brengen op investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut. De nieuwe regels voorzien niet meer in die mogelijkheid. Het oude BBV-artikel hierover is vervallen.

2.3 Waardeverandering

Om de waarde van kapitaalgoederen uit te drukken worden verschillende termen en definities gebruikt. Bovendien zijn die waarden niet altijd aan elkaar gelijk en ze kunnen ook nog eens fluctueren over de jaren. Hierna lichten we eerst de verschillende waarden toe en gaan we daarna in op waardeverandering.

2.3.1 Actuele waarde, marktwaarde, economische waarde

De actuele waarde, marktwaarde of economische waarde zijn drie begrippen die hetzelfde uitdrukken: het is wat iets bij verkoop zou opbrengen in het vrije economische verkeer. De werkelijk betaalde kostprijs kan lager of hoger zijn.

2.3.2 Boekwaarde

Het geheel van (netto) geactiveerde investeringskosten verminderd met de al gedane afschrijvingen is de boekwaarde. De boekwaarde is het bedrag waarvoor een actief in ‘de boeken’ - dat is op de balans – staat. De boekwaarde is niet altijd gelijk aan de marktwaarde.

2.3.3 Afwaarderen

Artikel 65 van het BBV geeft de voorschriften weer voor afwaardering van activa;

• 1.

  Naar verwachting duurzame waardeverminderingen van vaste activa worden onafhankelijk van het resultaat van het boekjaar in aanmerking genomen;

• 2.

  Voorraden en deelnemingen worden tegen de marktwaarde gewaardeerd als de marktwaarde lager is dan de verkrijgings- of vervaardigingsprijs;

• 3.

  Een actief dat buiten gebruik wordt gesteld, wordt afgewaardeerd op het moment van buitengebruikstelling, als de restwaarde lager is dan de boekwaarde.

Het eerste en tweede lid van artikel 65 BBV hebben betrekking op waardeverminderingen die naar verwachting duurzaam zijn. Het is niet voorzienbaar dat de waardevermindering zal ophouden te bestaan. Gedacht kan worden aan nieuwe inzichten in de technische en/of de economische levensduur van activa of de aantasting van het vermogen van deelnemingen. Een afwaardering op grond wegens een duurzame waardevermindering, bijvoorbeeld bodemvervuiling, is mogelijk.

In het derde lid wordt voorgeschreven dat van een actief dat buiten gebruik wordt gesteld, waarvan de restwaarde lager is dan de boekwaarde, wordt afgeschreven tot de restwaarde.

Bij een volledige buitengebruikstelling dient het actief uiteraard te worden afgewaardeerd tot hetzij nul, hetzij tot de restwaarde, als die redelijkerwijs verwacht kan worden.

Wanneer een actief gedeeltelijk buiten gebruik wordt gesteld, dient het actief proportioneel te worden afgewaardeerd. Duurzame waardevermindering van vaste activa wordt onafhankelijk van het resultaat van het boekjaar in aanmerking genomen.

2.3.4 Desinvesteringen activa

Op het moment dat een desinvestering plaatsvindt (bv. verkoop bedrijfsauto), wordt de boekwinst of het boekverlies in het resultaat van het betreffende jaar verwerkt en niet verrekend met de verkrijgingsprijs van een nieuw actief. Het verrekenen is niet toegestaan3 .

3.1 Criteria voor activeren

Met ingang van 2017 worden alle investeringen geactiveerd (BBV, artikel 59 lid 1). In afwijking hiervan worden kunstvoorwerpen met een cultuur-historische waarde niet geactiveerd (BBV, artikel 59 lid 2).

Het is niet praktisch om alle investeringen, die in aanmerking komen om geactiveerd te worden, ook daadwerkelijk te activeren. De commissie BBV geeft aan dat het uit efficiencyoverwegingen raadzaam is om een minimale omvang voor het activeren van vaste activa te hanteren4. Hiermee worden extra administratieve handelingen voorkomen. Investeringen welke niet worden geactiveerd, worden in één keer als last genomen in de exploitatie. Voorgesteld wordt activa met een aanschafwaarde lager dan € 10.000 ineens ten laste van de exploitatie te brengen.

Riolering

In november 2014 is een Notitie riolering uitgebracht door de commissie BBV. Als gevolg van deze notitie kunnen spaarbedragen uit de inkomsten rioolheffing, die opgenomen worden in artikel 44.1d voorziening, in mindering worden gebracht op de geactiveerde investering. De commissie ziet de uit de ontvangen heffingen gespaarde bedragen als bijdragen van derden die in mindering worden gebracht op de investering. Met het vaststellen van het Gemeentelijk Rioleringsplan Olst-Wijhe 2016-2020 (GRP) op 30 november 2015 is ervoor gekozen om de vervangingsinvesteringen m.b.t. het rioolstelsel direct af te schrijven.

Werkwijze verwerking: De investering wordt eerst als materieel vast actief geactiveerd en vervolgens wordt de bijdrage vanuit de voorziening in mindering gebracht op deze activering als bijdrage van derde. In de staat van activa wordt dit ook zichtbaar gemaakt. De investering mag dus niet direct in mindering op de voorziening worden gebracht. De voorziening moet in mindering worden gebracht op de activering.

3.2 Onderhoud versus activering

Het is niet toegestaan kosten van (klein en groot) onderhoud te activeren en vervolgens af te schrijven.

Kosten in een bestaand actief door:

• a.

  uitgaven voor levensduur verlengende renovaties en

• b.

  uitgaven voor investeringen die leiden tot een significante verbetering en

• c.

  uitgaven door aanpassingen om te voldoen aan wet- en regelgeving,

worden wel gezien als investeringen.

Bijvoorbeeld, het renoveren (= vernieuwen naar de huidige maatstaven en normen) van een gebouw of investeringen in een gebouw om te voldoen aan veiligheidsvoorschriften die invloed hebben op de waarde en levensduur. Dat geldt ook voor (vervangings)investeringen in de openbare ruimte die het gebied een vernieuwende functie (reconstructies of herinrichtingen) geven. Deze kosten worden geactiveerd en afgeschreven.

Kosten voor achterstallig onderhoud dienen ineens ten laste van de exploitatie te worden gebracht.

4.1 Startmoment van de afschrijvingen

Voor het moment van beginnen met afschrijven is de gemeente, binnen de regels van het BBV, vrij in haar keuze. Maar in tegenstelling tot de afschrijvingsmethode, die per (sub)categorie kan worden bepaald, kan voor het moment van beginnen met afschrijven slechts voor één mogelijkheid worden gekozen. De gekozen mogelijkheid wordt toegepast op alle kapitaalgoederen die gereedkomen/ verworven worden. Uit de volgende mogelijkheden kan worden gekozen:

• 1.

  vanaf het begin van het jaar waarin het kapitaalgoed gereedkomt/verworven wordt (een volledig jaar afschrijving); of

• 2.

  medio het begrotingsjaar waarin het kapitaalgoed gereedkomt/verworven wordt (een half jaar afschrijving); of

• 3.

  vanaf het boekjaar volgend op het jaar waarin het kapitaalgoed gereedkomt/ verworven wordt.

Investeringen met een economisch nut zijn in staat om inkomsten te genereren, bijvoorbeeld huurontvangsten, vanaf het moment dat ze in gebruik genomen (kunnen) worden. De inkomsten zorgen voor dekking van de kapitaallasten die op hetzelfde moment ingaan.

Daarentegen genereren investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut geen inkomsten. De kapitaallasten worden volledig gedekt uit gemeentelijke middelen. Het startmoment van afschrijven is daarom arbitrair. Vanuit het oogpunt van administratieve eenvoud wordt gekozen voor 1 januari van het boekjaar volgend op het jaar van gereedkomen/verwerving.

4.2 Afschrijvingstermijnen

De exacte afschrijvingstermijnen van de onderscheiden activa zoals we die in Olst-Wijhe hanteren, zijn opgenomen in de Afschrijvingstabel. Het BBV schrijft niet voor welke termijnen gelden voor welke activa. Het BBV zegt wel dat de afschrijvingstermijn overeen moet komen met de verwachte economische en/of technische levensduur. Voor de meeste objecten, zoals gebouwen en vervoersmiddelen, wordt met ‘economische levensduur’ bedoeld de gemiddelde of verwachte gebruiksduur. Bij sommige activa is de gebruiksduur niet in jaren uit te drukken. Dat is bijvoorbeeld het geval met wegen: eenmaal aangelegd worden ze in principe blijvend in stand gehouden.

T.o.v. de vorige nota zijn een aantal afschrijvingstermijnen gewijzigd of niet meer opgenomen door o.a. (technische) ontwikkelingen, inzichten en andere materialen. Hier is sprake van een zogenaamde schattingswijziging. Een wijziging van een verwachte toekomstige gebruiksduur c.q. gebruiksintensiteit is een schattingswijziging. De bestaande (rest)boekwaarde wordt niet herrekend, maar over de langere, dan wel kortere, dan wel gelijkblijvende verwachte toekomstige gebruiksduur afgeschreven (Commissie BBV: Notitie materiële vaste activa).

Bij een aantal van de op dit moment al geactiveerde investeringen wordt een afwijkende afschrijvingsduur gehanteerd. Dit is vooral het geval bij investeringen in het kader van de huisvesting voor het onderwijs waar meerdere malen een langere termijn gehanteerd wordt, gebaseerd op de toenmalige Londo-normen (= een zeer gedetailleerde, inmiddels gedateerde, verdeelsleutel voor bekostiging van het primair onderwijs). Daarnaast is het project ‘Scholen voor morgen” opgestart. Met dit project werken de schoolbesturen in Olst-Wijhe samen met de gemeente aan de toekomst van het onderwijs. Daarbij wordt ook gekeken of het mogelijk is de diverse huidige schoollocaties te laten vervallen en in te vullen door o.a. een tweetal brede voorzieningen in Olst en in Wijhe. De huidige afschrijvingstermijnen voor schoolgebouwen en school-gerelateerde activa worden daarom niet gewijzigd.

4.3 Componentenbenadering

De componentenbenadering is een afschrijvingsmethode voor vaste activa die uit meerdere eenheden zijn samengesteld. De samenstellende delen gaan niet allemaal even lang mee. Daarom staat het BBV toe een actief onder te verdelen in componenten, waarbij elke component een andere afschrijvingstermijn krijgt. De componentenbenadering kan bijvoorbeeld worden toegepast bij een bedrijfsauto met hefinstallatie. Door intensief gebruik is de hefinstallatie eerder aan vervanging toe dan de auto. Een ander voorbeeld is de liftinstallatie in een gebouw.

Uit praktische overwegingen is het mogelijk de componentenbenadering en de daarbij behorende splitsing in activa in verschillende eenheden niet of beperkt te gebruiken.

4.4 Afschrijvingsmethoden

Het BBV schrijft geen specifieke afschrijvingsmethode voor. Voor de keuze van de methode is het echter van belang om de vermindering van de boekwaarde en de op de balans opgenomen restant boekwaarde zo goed mogelijk te benaderen. De gemaakte keuze dient voor gelijksoortige activa, vanuit de gedachte van een bestendige gedragslijn, eensluidend te zijn. Er zijn diverse afschrijvingsmethoden. De meest voorkomende afschrijvingsmethoden bij gemeenten zijn de lineaire afschrijvingsmethode en de afschrijving door middel van jaarlijks gelijkblijvende annuïteiten. Degressieve afschrijving (afschrijven van een vast percentage van de boekwaarde) vindt in incidentele gevallen plaats. Onderstaand een korte uitleg van deze twee meest voorkomende methoden met argumenten waarom gekozen wordt voor de ene of de andere.

4.4.1 Lineaire afschrijvingsmethode

Bij de lineaire afschrijvingsmethode dalen de kapitaallasten van jaar tot jaar. Het afschrijvingsbedrag blijft jaarlijks even hoog, maar doordat de boekwaarde daalt, nemen de rentelasten jaarlijks af.

Illustratie: Lineaire afschrijvingsmethode geeft afnemende kapitaallasten

Over het geheel genomen geeft deze afschrijvingsmethode de minste lasten in de exploitatie van een actief. Dit komt doordat de rentecomponent in totaliteit kleiner is dan bij de annuïtaire afschrijvingsmethode. De lineaire afschrijvingsmethode past bij objecten die:

• -

  naargelang het gebruik snel in waarde dalen, bijvoorbeeld: vervoermiddelen en ICT-hardware

• -

  geen opbrengsten genereren maar hoofdzakelijk met gemeentelijke bijdragen bekostigd worden, bijvoorbeeld objecten in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut.

4.4.2 Annuïtaire afschrijvingsmethode

Bij de annuïtaire afschrijvingsmethode blijven de kapitaallasten gelijk gedurende de hele economische levensduur. In de beginjaren is de boekwaarde nog hoog en zijn de rentelasten daarom hoger. De hogere rentelasten worden gecompenseerd door minder snel af te schrijven. In de laatste jaren daalt de boekwaarde snel door grotere afschrijvingsbedragen. De rentelasten zijn dan evenredig laag.

Illustratie: Annuïtaire afschrijvingsmethode geeft gelijkblijvende kapitaallasten

Door de gelijkblijvende jaarlasten past deze afschrijvingsmethode bij objecten die structureel opbrengsten genereren, bijvoorbeeld gebouwen waarvoor huur ontvangen wordt waarmee onder andere rente en afschrijving bekostigd worden. Er is dan een match tussen baten en lasten. Activa ten behoeve van de gemeentelijke bedrijfsvoering kunnen ook wegens de gelijkblijvende structurele kapitaallasten annuïtair worden afgeschreven.

5.1 Omslagrente

Aan vaste activa wordt rente toegerekend. Dit zijn de lasten die voortkomen uit financiering van de investering. De combinatie van rente en afschrijving vormen de kapitaallasten die zowel in de begroting als in de jaarrekening ten laste van de exploitatie worden gebracht. Conform hetgeen gesteld in artikel 12 van de Financiële verordening wordt de aan activa toegerekende rente in principe berekend op basis van de renteomslag. Dit betekent dat jaarlijks bij het opstellen van de begroting de renteomslag bij alle activa wordt berekend. Uitzonderingen hierop zijn o.a. verstrekte leningen, grondexploitatie, projectfinanciering.

5.2 Rentetoerekening aan activa in ontwikkeling

In tegenstelling tot de aanschaf van complete activa, is er ook sprake van vervaardiging van een

actief. In dit geval komt het actief gedurende een langere periode (meerdere jaren) tot stand. Deze activa in ontwikkeling kent dus een oplopende boekwaarde tot het moment van gereedkomen van het actief. Over de boekwaarde per 1 januari van de vaste activa in ontwikkeling wordt rente berekend op basis van de renteomslag methode.