Beleid zonnepaneelvelden gemeente Ooststellingwerf

Beleid van de provincie

In de notitie “Romte foar Sinne” heeft de provincie Fryslân haar beleid voor zonnepaneelvelden uiteengezet. Dit beleid is op 18 februari 2015 door Provinciale Staten van Fryslân vastgesteld. In de notitie merkt de provincie op dat “een voortvarende ontwikkeling van zonne-energie in Fryslân past in de provinciale doelstellingen [. . .]. Op veel plaatsen ontstaan initiatieven voor opstellingen van zonnepanelen die daaraan invulling kunnen geven. Met ons ruimtelijk beleid willen we die maatschappelijke ontwikkeling faciliteren.”

Het beleid voor zonnepaneelvelden is in de “1e Partiële herziening Verordening Romte Fryslân” uitgewerkt in regels. In het kader hierna is een samenvatting van de regels voor zonnepaneelvelden opgenomen.

• 1.

  Een ruimtelijk plan in het landelijk gebied kan slecht voorzien in een opstelling voor zonne-energie:

  • a.

    aansluitend op bestaand stedelijk gebied van een stad of dorp als onderdeel van een uitbreidingslocatie, of nabij bestaand stedelijk gebied, mits het zonnepark een redelijke aansluiting heeft of krijgt op het stedelijk weefsel van stad of dorp. In afwijking hiervan kan een opstelling voor zonne-energie worden toegestaan op een locatie die niet aansluit op stedelijk gebied, mits aangetoond wordt dat deze naar redelijke verwachting van gemeente en provincie binnen tien jaar onderdeel zal uitmaken van de stedelijke woon- of werkuitbreiding of daarop zal aansluiten;

  • b.

    op het bouwperceel van een bestaand agrarisch of niet-agrarisch bedrijf, van een bestaande maatschappelijke voorziening of van een bestaande woning, mits het op te stellen vermogen is gericht op de energiebehoefte die samenhangt met de bestaande functie van dat perceel;

  • c.

    op gronden met een bestemming voor bestaande nutsvoorzieningen of voor infrastructuur voor weg, spoor, water en vliegverkeer, voor zover het niet gaat om historische infrastructuur en groene grasdijklichamen, zoals benoemd en aangewezen in de Structuurvisie Grutsk op ‘e Romte. In afwijking hiervan is een opstelling op historische infrastructuur en groene grasdijklichamen mogelijk, mits de opstelling in omvang beperkt blijft, de historische en landschappelijke kwaliteiten, waaronder het groene karakter van de dijk, voorop blijven staan en de specifieke behoefte om een opstelling te plaatsen op die locatie is onderbouwd;

  • d.

    op gronden die deel uitmaken van de ecologische hoofdstructuur of zijn aangewezen als natuurgebied buiten de ecologische hoofdstructuur op de van deze verordening deel uitmakende kaart Natuur, alleen voor zover de opstelling wat betreft functie en vermogen is gericht op de energiebehoefte die samenhangt met het fysieke beheer en onderhoud van dat natuurgebied.

•  

• 5.

  Bij het mogelijk maken van een opstelling voor zonne-energie worden de locatie van het veld en de omvang daarvan onderbouwd op grond van:

  • a.

    de gemeentelijke ambitie inzake zonne-energie;

  • b.

    de daaraan verbonden analyse van en visie op mogelijkheden binnen en buiten bestaand gebouwd gebied;

  • c.

    de energiebehoefte van een kern, of van enkele samenwerkende kernen en de mogelijkheid van participatie van bewoners, en

  • d.

    aard en schaal van een kern. 

• 6.

  Bij het mogelijk maken van een opstelling voor zonne-energie wordt onderbouwd dat de opstelling inpasbaar is binnen de landschappelijke en cultuurhistorische kernkwaliteiten en wordt een ruimtelijk inrichtingsplan opgesteld, waarvan de uitvoering zo nodig als voorwaardelijke bepaling wordt opgenomen.

Beleid van de gemeente

Bestemmingsplan “Zonnepaneelvelden Ooststellingwerf”

Bij de keuze voor de plaats van de zonnepaneelvelden die op grond van het bestemmingsplan “Zonnepaneelvelden Ooststellingwerf” mogelijk zijn gemaakt zijn de volgende uitgangspunten overwogen:

• -

  het veld ligt in of in de directe omgeving van stedelijk gebied;

• -

  er zijn mogelijkheden voor een goede landschappelijke inpassing van het veld;

• -

  gemeentelijk beleid: het beleid voor het buitengebied staat geen grondgebonden zonneparken toe (grootschalige toepassing op agrarische bebouwing biedt nog voldoende mogelijkheden);

• -

  het veld biedt de mogelijkheid “tot realisatie optimale postcoderoos”. Dit betekent dat het energieaanbod van een veld de energievraag in de zogenoemde postcoderoos niet te veel mag overschrijden.

• -

  het veld heeft enige grootte (bij voorkeur tenminste 5 hectare (bruto));

• -

  zo mogelijk wordt het veld aangelegd op gronden waarvan de gemeente eigenaar is. De aanleiding voor dit uitgangspunt was om als gemeente sturing te kunnen houden op de daadwerkelijke aanleg van het veld. Omdat de gemeente eigenaar van de betreffende gronden is hebben wij ook sturing over periode waarin de gronden voor een zonnepaneelveld gebruikt mogen worden.

Voor de vaststelling van het bestemmingsplan is gebruik gemaakt van de mogelijkheden die onze gemeente heeft op grond van het “Besluit uitvoering Crisis- en herstelwet, negende tranche”. Op grond hiervan mag onze raad de bestemming van gronden binnen een periode van 15 jaar na de vaststelling van het bestemmingsplan weer vaststellen (in plaats van de gebruikelijke 10 jaar). De keuze hiervoor is gemaakt, omdat de zonnepaneelvelden een tijdelijk gebruik van de betreffende gronden zijn. De gronden zijn uiteindelijk bedoeld voor een gebruik waarvoor de gronden op grond van het geldende bestemmingsplan zijn bestemd.

Zonne-energie in aansluiting op het stedelijk gebied

Wij willen ook ruimte bieden voor het opvangen van zonne-energie in aansluiting op het stedelijk gebied. Hierbij sluiten wij aan bij het beleid en de regels van de provincie. Dit betekent dat wij in aansluiting op het stedelijk gebied van onze dorpen ook de aanleg van zonnepaneelvelden mogelijk maken.

In aanvulling op de voorwaarden die de provincie hierbij stelt, willen wij dergelijke zonnepaneelvelden alleen tijdelijk mogelijk maken. Uitdrukkelijk is de voorwaarde gericht op het tijdelijk mogelijk maken en niet per se op een bepaalde periode. Belangrijk daarbij is dat een veld niet langer mogelijk gemaakt wordt dan nodig is. Hierbij denken wij, in overeenstemming met de gebruikelijke levensduur van zonnepanelen op dit moment, aan een periode van ten hoogste 30 jaar. Dit betekent dat voor alle velden een onderbouwing opgesteld moet worden waaruit blijkt wat de periode is waarin een veld ten hoogste mogelijk gemaakt moet worden.

Het opnemen van deze aanvullende voorwaarde (tijdelijkheid) is belangrijk. Aan de ene kant bieden de velden namelijk goede mogelijkheden voor een duurzame energievoorziening in 2030. Hiermee passen dergelijke velden in ons milieubeleid. Aan de andere kant vragen de velden veel ruimte en hebben ze een effect op onder meer het landschap. Dergelijke velden passen hiermee niet per se altijd binnen ons ruimtelijk beleid van het bundelen van stedelijke activiteiten. Hierbij hebben wij ook overwogen dat de mogelijkheden om in duurzame energie te voorzien, anders dan door zonne-energie, in de periode tot 2030 waarschijnlijk zullen toenemen. Ook hebben wij overwogen dat:

• -

  met de aanleg van zonnepaneelvelden de mogelijkheden voor een ander gebruik van de betreffende gronden worden beperkt. Het bestaande gebruik van de gronden waarop de velden aangelegd zullen worden is waarschijnlijk agrarisch. Hiermee heeft de aanleg van de velden ook effect op onder meer onze voedselvoorziening;

• -

  de vraag naar energie naar verwachting zal afnemen door besparingen.

Door de velden alleen tijdelijk mogelijk te maken willen wij voorkomen dat er sprake is van onomkeerbare ontwikkelingen.

In overweging nemende dat er ongeveer 435 hectare zonnepaneelveld nodig is om een voldoende aanbod aan duurzame energie te waarborgen verwachten wij niet dat er direct sprake zal zijn van een overaanbod van duurzame energie van zonnepaneelvelden. Maar om te voorkomen dat er mogelijk sprake is van een overaanbod aan mogelijkheden voor het opvangen van zonne-energie in vastgestelde bestemmingsplannen of verleende omgevingsvergunningen waarvan geen gebruik wordt gemaakt willen wij in dergelijke plannen en vergunningen een voorwaarde opnemen op basis waarvan het voor het college of de raad mogelijk is om de tijdelijke bestemming of de tijdelijke omgevingsvergunning “in te trekken”. Voor omgevingsvergunningen is een dergelijke bepaling al in artikel 2.33, lid 2, onder a van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) opgenomen. Hierin is namelijk bepaald dat “het bevoegd gezag [. . .] de omgevingsvergunning geheel of gedeeltelijk [kan] intrekken, voor zover gedurende drie jaar [. . .] geen handelingen zijn verricht met gebruikmaking van de vergunning”. Voor bestemmingsplannen denken wij aan een overeenkomstige voorwaarde.

Zonne-energie in het landelijk gebied

In aansluiting op het beleid van de provincie bieden wij geen mogelijkheden voor de aanleg van zonnepaneelvelden in het landelijk gebied (anders dan in aansluiting op het stedelijk gebied). Dit betekent onder andere dat het wel mogelijk is om, op basis van de voorwaarden die de provincie daarbij stelt, binnen de bouwmogelijkheden van bedrijven, voorzieningen en woningen op grond van geldende bestemmingsplannen, (kleine) zonnepaneelvelden aan te leggen.

De verwachte vraag naar duurzame energie in de periode tot 2030 in overweging nemende en de mogelijkheden die wij bieden voor het opvangen van zonne-energie is er vooralsnog geen aanleiding om de oppervlakte van afzonderlijke en de gezamenlijke zonnepaneelvelden te beperken tot een bepaalde oppervlakte.

Ontwikkeling van het beleid

Wij verwachten dat er in de periode tot 2030 en hierna grote veranderingen in onze energievoorziening zullen plaatsvinden. Dergelijke veranderingen kunnen een aanleiding zijn om ons beleid voor zonnepaneelvelden te herzien.

Een andere aanleiding is mogelijk de beperking die in het Besluit uitvoering Crisis- en herstelwet is opgenomen. Op grond van dit besluit mogen wij weliswaar de bestemming van gronden of een voorlopige bestemming van 15 jaar voor een periode van 15 jaar vaststellen, maar dit mag alleen in bestemmingsplannen die de raad vóór 18 maart 2020 vaststelt.

Bijlage 1: Regels beleid zonnepaneelvelden gemeente Ooststellingwerf

Artikel 1 Begrippen

In dit beleid wordt begrepen onder:

• 1.

  d orp:een kern zoals bedoeld in artikel 1, lid 1.46 van de Verordening Romte Fryslân 2014;

• 2.

  t oestemming:

  • a.

    een bestemmingsplan als bedoeld in hoofdstuk 3 van de Wet ruimtelijke ordening (Wro);

  • b.

    een omgevingsvergunning als bedoeld hoofdstuk 1 van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo).

• 3.

  z onnepaneelveld:een samenstel van bouwwerken op het maaiveld, voor het opwekken van elektriciteit of warmte door het opvangen van de straling van de zon.

Voor de andere begrippen wordt bij het gebruiken van deze regels de omschrijvingen gebruikt zoals deze in betreffende geldende bestemmingsplannen van de gemeente Ooststellingwerf, de Verordening Romte Fryslân 2014, de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht, Besluit omgevingsrecht, het Bouwbesluit en de Bouwverordening zijn opgenomen.

Artikel 4

Burgemeester en wethouders kunnen op grond van artikel 4:84 van de Algemene wet bestuursrecht met in achtneming van het bepaalde in de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht en in het bestemmingsplan, met een onderbouwing afwijken van deze regels.

Artikel 5

Deze regels kunnen worden aangehaald als “Beleid zonnepaneelvelden gemeente Ooststellingwerf”.