Beleidsplan Recreatie & Toerisme

Bijlage 1 Evaluatie

Inleiding

Evaluatie: eerste stap naar nieuw beleid

Voor u ligt de evaluatie van het recreatief & toeristisch beleid van de gemeente Raalte van de afgelopen acht jaar. Deze evaluatie is de eerste van drie fasen die nieuw recreatief en toeristisch beleid als eindresultaat hebben. Deze drie fasen zijn uitgelegd in het plan van aanpak van eind 2016. De eerste fase is gedaan door middel van een evaluatiesessie met ondernemers, een enquête onder recreanten in Raalte en gesprekken met ambtenaren van de gemeente en de Provincie Overijssel. Deze enquête was gericht op mensen die in Raalte recreëren en is voornamelijk ingevuld door inwoners van Raalte. Volgend op deze evaluatie wordt er (in fase twee) een onderzoek gedaan naar nieuwe ontwikkelingen rondom recreatie en toerisme. Dit wordt gedaan door middel van bronnenonderzoek, een sessie met allerlei ondernemers, inwoners, raadsleden en andere geïnteresseerden, een enquête onder recreanten in Raalte en door middel van interne en externe gesprekken op ambtelijk niveau. In deze fase wordt duidelijk welke nieuwe ontwikkelingen rondom recreatie en toerisme voor deze sector in Raalte relevant zijn en waar we ons de komende jaren op kunnen richten. Hierop volgend wordt de derde fase uitgevoerd, welke bestaat uit het bijeenvoegen van de resultaten uit de evaluatie (wat ging de afgelopen jaren goed en wat kan er verbeterd worden) met de resultaten uit de fase over nieuwe ontwikkelingen en dit vertalen naar toekomstig beleid. In dit nieuwe beleid worden de visie van de gemeente, de rol van de gemeente en andere actoren, en concrete acties uitgewerkt.

Werkwijze

Om als gemeente effectief toeristisch beleid te voeren en een rol te nemen die aansluit bij de behoefte uit de toeristische sector is het van belang terug te kijken. Zowel de sterke punten als verbeterpunten zijn daarbij van belang: sterke punten willen we behouden voor de toekomst en verbeterpunten willen we oppakken. Om achter deze punten te komen, zijn zowel extern als intern gesprekken gevoerd. Extern is er een evaluatiesessie voor ondernemers georganiseerd waarbij het toeristisch platform was uitgenodigd, aangevuld met ondernemers uit sectoren die hierin niet zijn vertegenwoordigd. Ook zijn recreanten in Raalte door middel van een enquête om hun mening gevraagd over recreatiemogelijkheden. Intern is er een werkgroep gevormd met ambtenaren van de gemeente die te maken hebben gehad met het recreatief toeristische beleid van de afgelopen jaren. Daarnaast is er nog op ambtelijk niveau gesproken met de Provincie Overijssel. Uiteenlopende onderwerpen, zoals de rollen van de verschillende actoren, het toetsingskader, de uitgevoerde acties (zie ook bijlage 1), de resultaten en de manier van werken van de gemeente, kwamen hierbij aan bod.

Leeswijzer

In deze evaluatie wordt allereerst kort teruggeblikt op het gevoerde beleid van de afgelopen acht jaar. Waar lag de focus van het beleid, welke actoren speelden een rol en wat was de rol van de gemeente? Vervolgens (hoofdstuk 2) worden de resultaten van de verschillende gesprekken, de evaluatiesessie en de enquête geanalyseerd. Hierbij zijn per onderwerp sterke punten en verbeterpunten geïdentificeerd, welke vervolgens worden toegelicht. In hoofdstuk 3 wordt specifiek ingegaan op het gevoerde planologisch beleid rondom met name verblijfsrecreatie en welke effecten dit de afgelopen jaren heeft gehad. Na de analyse volgen de conclusies en de aanbevelingen voor nieuw beleid (hoofdstuk 4).

1.Recreatief & toeristisch beleid 2008 en 2012

2008 - 2011

In 2008 is voor het eerst beleid geformuleerd rondom recreatie en toerisme. In 2012 is dit beleid geactualiseerd. Het beleid uit 2008 was voornamelijk gefocust op het maken en verbeteren van het recreatieve en toeristische aanbod in de gemeente. Hierbij werd vooral ingezet op de fietspaden en –routes en de wandelpaden en –routes. Deze taken werden uitgevoerd door Recreatiegemeenschap Salland (RGS), een gemeenschappelijke regeling van de gemeenten Deventer, Olst-Wijhe en Raalte. Ook werd getracht om de informatievoorziening en de promotie van recreatie en toerisme te verbeteren. Hierbij werd ervoor gekozen om heel Salland (en niet alleen Raalte) te promoten. Salland Marketing was hierbij een grote speler, die vooral met behulp van campagnes, bijvoorbeeld over de Sallandse asperges of Salland fietsland, Salland als toeristische regio promootte. Tot slot gaf de gemeente zich in dit proces een faciliterende, adviserende en toetsende rol, waarbij de uitvoering bij de sector zelf lag. De gemeente stimuleerde en ondersteunde kleinschalig en vernieuwend aanbod. In 2008 is ook een toetsingskader voor verblijfsrecreatie gemaakt, dat is verwerkt in verschillende bestemmingsplannen en andere gemeentelijke regelingen.

2012 - 2016

In 2012 werd het beleid uit 2008 geactualiseerd. Hierbij was een verschuiving te zien van het maken en verbeteren van aanbod naar het vermarkten van dit aanbod. De vermarkting was voornamelijk in handen van Salland Marketing, die door middel van informatievoorzieningen, campagnes en evenementen probeerde om het aanbod in Salland nog beter te promoten. Hoewel de focus vanaf 2012 lag op promotie en marketing, werd er ook nog steeds ingezet op het vergroten en verbeteren van het aanbod van recreatieve en toeristische voorzieningen, vooral door de RGS. Zo is het fietsroutenetwerk verder verbeterd door het plaatsen van verwijsborden, zijn er meerdere fietspaden aangelegd, is het wandelnetwerk Salland gerealiseerd, is een wandelpad aangelegd en is de haalbaarheid van mountainbikeroutes onderzocht. De gemeente gaf zich naast een faciliterende, adviserende en toetsende rol, ook een kleine verbindende rol. Geprobeerd werd om ondernemers en organisaties aan elkaar te verbinden.

De concrete acties die voortvloeiden uit het beleid uit 2008 en 2012 zijn te vinden in bijlage 1. Hierin is ook aangegeven wie van de verschillende organisaties de trekkers waren van de acties en welke acties uiteindelijk wel en welke niet zijn uitgevoerd.

2.Analyse

De sterke punten en verbeterpunten die uit de diverse gesprekken (intern en extern) en de enquête onder recreanten naar voren zijn gekomen, kunnen worden ingedeeld in een aantal thema’s.

• -

  Infrastructuur

• -

  Samenwerking en rollen

• -

  Toeristisch aanbod, ondernemerschap en innovatie

• -

  Promotie en marketing

Hierna wordt per thema kort aangegeven welke punten naar voren zijn gekomen, waarna deze worden toegelicht.

Infrastructuur

Ondernemers waarderen de kwaliteit van de wandel- en fietsroutenetwerken. Toeristen maken hier volgens de ondernemers veel gebruik van. Uit de enquêteresultaten blijkt daarnaast dat ook veel eigen inwoners gebruik maken van de recreatieve netwerken. Het up-to-date zijn en het onderhoud aan bebording en gebrek aan mountainbikeroutes zijn verbeterpunten die naar voren komen uit de enquête. De afgelopen jaren is geprobeerd om mountainbikeroutes op te zetten, maar dat is vanwege gebrek aan draagvlak bij grondeigenaren niet gelukt.

Samenwerking en rollen

Uit de diverse gesprekken komt naar voren dat binnen de vrijetijdseconomie de afgelopen jaren al veel samen wordt gewerkt door gemeente(n), ondernemers en organisaties als Salland Marketing. Zowel ondernemers als gemeente zien echter nog ruimte voor verbetering, met name in samenwerking op Sallands niveau. Verder kan de gemeente volgens ondernemers de rol die ze inneemt in het speelveld nog duidelijker formuleren en uitdragen. Daarnaast wordt door ondernemers gezien dat er soms kansen zijn (voor bijvoorbeeld het aantrekken van meer toeristen) die niet worden aangegrepen door de verschillende actoren. Een voorbeeld hiervan is het dat er nauwelijks gebruik is gemaakt van subsidies uit de PMPC regeling van de provincie Overijssel door ondernemers uit Raalte.

De proactieve en betrokken houding van de gemeente in de afgelopen jaren wordt gewaardeerd, maar is tevens een punt van aandacht: de gemeente heeft gekozen om de laatste paar jaar een terughoudender houding aan te nemen. Ondernemers geven echter aan dat een meer proactieve houding meer gewaardeerd wordt.

Toeristisch aanbod, ondernemerschap en innovatie

Sinds 2008 is een aantal nieuwe toeristische bedrijven gestart, vooral in de verblijfsrecreatie sector. De kwaliteit van de meeste bedrijven is daarnaast hoog te noemen. Twee campings ontvangen al meerdere jaren de ANWB erkenning als ‘best camping’ en ook één van de in de gemeente gelegen mini-campings valt regelmatig in de prijzen. Wel zien zowel ondernemers als recreanten een tekort aan mogelijkheden tot dagrecreatie.

Ondernemers geven aan dat er meer geïnnoveerd kan worden in de sector. Dit is volgens hen zowel een taak voor ondernemers die kunnen innoveren als voor de gemeente die innovatie kan stimuleren. Als verbeterpunt concluderen zowel ondernemers als gemeente dat subsidiekansen bij hogere overheden (provincie) door ondernemers nog meer benut kunnen worden. Met behulp van die mogelijkheden zouden bedrijven nog meer kunnen innoveren. De gemeente zou hier wellicht een ondersteunende rol in kunnen hebben.

De kwaliteit van de omgeving in het algemeen (het aantrekkelijke landschap) wordt als sterk punt genoemd dat vooral behouden moet worden. Door zowel ondernemers als inwoners die de enquête hebben ingevuld wordt ook het grote aantal en de kwaliteit van de evenementen in Raalte gewaardeerd. De streekmarkt die sinds enkele jaren in de zomerweken in het centrum van Raalte wordt gehouden wordt ook gewaardeerd als activiteit, maar volgens bezoekers mag de markt nog groter en gevarieerder zijn. Ook geven recreanten aan dat de horeca gezelliger en gevarieerder kan.

Promotie en marketing

Het aantal toeristen in Raalte (gemeten aan het aantal overnachtingen) is de afgelopen jaren toegenomen. Ook evenementen in Raalte trekken steeds meer bezoekers, zowel uit de gemeente zelf als daarbuiten. Wel geven ondernemers, recreanten en ambtenaren aan dat het kiezen voor een (aantal) doelgroep(en) ondernemers kan ondersteunen in het vormen van nieuw aanbod. Zo kunnen er nog meer toeristen naar Raalte worden getrokken.

De spontane naamsbekendheid van Salland is de afgelopen jaren sterk toegenomen, wat ook ondernemers onderschrijven (Van 15% spontane naamsbekendheid in 2010 naar 24% in 2014). De keuze om Salland als toeristische regio te promoten wordt door ondernemers ondersteund. Ze geven hierbij aan dat de gemeente zelf een nog grotere rol kan nemen in het uitdragen van Salland als toeristische regio.

3.Evaluatie toetsingskader verblijfsrecreatie

In dit hoofdstuk wordt het toetsingskader, dat in 2008 is opgesteld, geëvalueerd. In dit kader zijn regels opgesteld omtrent het aanbieden van verblijfsrecreatie. Denk daarbij aan een maximaal aantal kampeermiddelen op een camping, het aantal kamers van een bed & breakfast en de grootte van een groepsaccomodatie. Ook is gekeken naar de visie van de gemeente en welke vormen van verblijfsrecreatie binnen deze visie zouden passen. Het toetsingskader is geëvalueerd door te kijken naar nieuwe verblijfsrecreatie die in de afgelopen acht jaar is gerealiseerd en de eventuele knelpunten die hierbij naar voren zijn gekomen.

Ambitie verblijfsrecreatie in beleidsplan 2008

In het beleidsplan van 2008 is in het hoofdstuk ‘Toekomstvisie’ de volgende ambitie geformuleerd wat betreft het aanbod van verblijfsrecreatie in Raalte:

“Een verblijf op het Sallandse platteland

Ook door er te overnachten, kan men het Sallandse platteland beleven. Op het Raalter platteland is al een aantal bijzondere overnachtingsmogelijkheden. De gemeente ziet ruimte voor nieuwe ontwikkelingen en zet daarbij in op het stimuleren van vooral kleinschalige en bijzondere verblijfsvormen, zoals plattelandslogementen, bed and breakfastaccommodaties, groepsaccommodaties, minicampings en boerderijkamers, bij voorkeur gethematiseerd rondom de beleving van het platteland.

Een divers aanbod

Raalte streeft naar een divers aanbod aan verblijfsrecreatie. De gemeente heeft nu al een ruim aanbod aan campingplaatsen. Bij uitbreiding van het verblijfsrecreatieve aanbod ziet de gemeente graag diversificatie van het aanbod en niet ‘meer van hetzelfde’. Nieuwe verblijfsrecreatieve voorzieningen dienen een aanvulling te zijn op het bestaande aanbod. Bij nieuwe ontwikkelingen wordt gedacht aan kleine tot middelgrote bedrijven die bij voorkeur innovatief zijn. Deze innovatie kan vorm krijgen door de accommodatie op een bijzondere locatie te huisvesten, door een totaalconcept te ontwikkelen of door een vernieuwend verblijfsconcept te hanteren.

Kwaliteit voorop

De bestaande verblijfsrecreatieve bedrijven in de gemeente zijn over het algemeen van een goede kwaliteit. Deze lijn wil de gemeente graag vasthouden. Zij neemt zich voor het doorvoeren van een kwaliteitsslag bij bestaande bedrijven zoveel mogelijk te faciliteren. Nieuwe ontwikkelingen dienen op een positieve manier bij te dragen aan de kwaliteit van het toeristisch-recreatief product van de gemeente. Het gaat dan om de kwaliteit van de landschappelijke inpassing en aankleding van het bedrijf. De gemeente geeft hier uitvoering aan door met behulp van een toetsingskader ervoor te zorgen dat de nieuwe bedrijven voldoen aan Richtlijnen ten aanzien van kwaliteit.”

Toetsingskader en vertaling in bestemmingsplannen

Deze ambitie is waar mogelijk concreet gemaakt in een toetsingskader waaraan nieuwe verblijfsrecreatieve initiatieven of uitbreidingen van bestaande bedrijven kunnen worden getoetst.

Het toetsingskader vormde de basis voor verdere uitwerking en vertaling in bestemmingsplannen. De kleinschalige vormen van verblijfsrecreatie zijn vertaald in de gemeentelijke bestemmingsplannen, voornamelijk in het bestemmingsplan Buitengebied in 2012. Het bestemmingplan buitengebied bevat ontwikkelingsregelingen (afwijkingsbevoegdheid) voor:

• -

  Kleinschalig kamperen (max. 25 kampeermiddelen)

• -

  Boerderijkamers / plattelandskamers

• -

  Bed&Breakfast

Bij de vertaling van deze verblijfsvormen in het bestemmingsplan zijn de regels op enkele punten versoepeld vanwege voortschrijdend inzicht. Zo is bijvoorbeeld de mogelijkheid geboden een nieuw sanitair-gebouw te realiseren bij kleinschalige kampeerterreinen, terwijl het toetsingskader nog strikt uitging van gebruik van bestaande gebouwen.

Nieuwe grootschaliger vormen van verblijfsrecreatie zoals bungalowparken, hotels en reguliere kampeerterreinen vereisen een complexere afweging waarbij ook andere belangen (bijv. landschap) en provinciaal beleid relevant is. Dit betekent dat voor deze grootschaliger vormen geen ontwikkelingsregeling in het bestemmingsplan is opgenomen. Per verzoek wordt een integrale afweging gemaakt. Daarbij wordt het toetsingskader en de toekomstvisie uit het beleidsplan als leidraad gebruikt wat betreft de beoordeling of een initiatief uit toeristisch perspectief gewenst is. Als de afweging positief uitpakt dan wordt via een bestemmingsplanwijziging medewerking verleend aan het verzoek.

Eigenaren van bestaande campings en bungalowparken hebben in het bestemmingsplan Buitengebied binnen de grenzen van hun terreinen relatief veel vrijheid gekregen om in te kunnen spelen op de wensen van de markt. Zo zijn er in afwijking van het toetsingskader geen eisen gesteld aan de verhouding tussen toeristische- en jaarplaatsen op een camping en zijn gedetailleerde regels rond stacaravans en trekkershutten losgelaten.

Van visie naar werkelijkheid?

Vanaf 2008 is een beleid ingezet dat een diversificatie en vergroting van het aanbod tot doel had. Daarbij zagen wij vooral ruimte voor kleinschalige en bijzondere verblijfsvormen, bij voorkeur gethematiseerd rond de beleving van het platteland. Is dit doel gerealiseerd?

Kijken we naar de accommodaties die sinds 2008/2009 zijn gerealiseerd dan valt op dat het aantal kleinschalige accommodaties (B&B’s / plattelandskamers) in de gemeente sterk is gegroeid. Ca 15 van deze accommodaties werden geopend, 2 sloten hun deuren. Eén minicamping is per 2015 gesloten. Ten opzichte van 2008 is de gemeente een hotel rijker (Westcord Hotel Salland), is het mogelijk tussen de koeien te overnachten in ‘grondulows’ bij Koe in de Kost in Heeten en kan op één van de landgoederen in de gemeente overnacht worden (Den Alerdinck). Summercamp Heino realiseerde een groepsaccommodatie bij het Jacobsgat bij Heino. Laatste toevoeging aan het aanbod is groepshotel ‘De Maathoeve’ in Heeten. Tot slot zijn bij camping Krieghuusbelten chalets aan het water planologisch mogelijk gemaakt (nog niet gerealiseerd).

Wij concluderen dat de ruimte die in 2008 werd gezien voor groei van het aanbod van kleinschalige en bijzondere verblijfsvormen door ondernemers benut is. Het aanbod is in omvang gegroeid en is meer divers geworden. Minder goed zichtbaar te maken in cijfers, maar niet minder belangrijk, zijn de kwaliteitsinvesteringen die wij ondernemers hebben zien doen in hun bedrijven (zoals investeringen in zwembaden, speeltoestellen etc.). Onze indruk is dat ons voornemen om dergelijke kwaliteitsverbetering zo veel mogelijk te faciliteren geslaagd is.

Knelpunten

Uit de evaluatiesessie met ondernemers is gebleken dat vooral de doorlooptijd van vergunning/ruimtelijke procedures als knellend wordt ervaren. Ondernemers zijn van mening dat de gemeente sneller kan besluiten of iets wel of niet kan. Uit de sessie zijn geen grote inhoudelijke knelpunten naar voren gekomen in het ruimtelijk-toeristische beleid. Een klein knelpunt lag bij het al dan niet toestaan van tijdelijke camperplekken op een parkeerterrein in de buurt van enkele evenementen. In zijn algemeenheid is ons beeld dat de afgelopen jaren aan de meeste plannen medewerking kon worden verleend. Dat wil niet zeggen dat aan elk plan medewerking kon worden verleend. Wij zien drie onderwerpen waar naar gekeken moet worden in het kader van het nieuwe beleid.

Verbeter het proces rondom vergunningen

Vooral door ondernemers uit de evaluatiesessie werd het proces rondom vergunningen naar voren gebracht. Hierbij werd aangegeven dat de procedures soms lang kunnen zijn en dat beslissingen soms niet snel worden gemaakt. Dit wordt ook herkend door ambtenaren binnen de gemeente.

Minicampings willen doorgroeien

Twee minicampings in de gemeente willen uitbreiden. Zij zien mogelijkheden om meer dan de nu toegestane 25 plaatsen te vullen. Dergelijke plannen passen niet goed in de visie uit 2008 en 2012 dat de gemeente al een ruim aanbod aan campingplaatsen heeft en bij uitbreiding van het aanbod niet ‘meer van hetzelfde’ wil zien. Dit leidt tot de vraag of dit deel van de toekomstvisie nog actueel is.

Horeca in het buitengebied

Bij veel recreatieondernemers in het buitengebied is horeca een onderdeel van het bedrijf. Het gemeentelijk beleid is op dit moment dat deze horeca alleen ten dienste van de ‘hoofdbestemming’ (recreatie) mag worden gebruikt. Wij zien echter een brede behoefte bij ondernemers om horecagelegenheden ook voor zelfstandige horeca-activiteiten in te zetten (vergaderingen, bijeenkomsten, feesten, workshops etc.). De enquêteresultaten laten onder inwoners een behoefte zien aan een gevarieerder aanbod van horeca-activiteiten. Deze signalen passen in een bredere trend waarin consumenten op zoek zijn naar nieuwe/bijzondere ervaringen. De vraag is of het beleid rond horeca in het buitengebied verruimd moet worden.

4.Conclusies en aanbevelingen nieuw beleid

Verschillende ondernemers, recreanten, organisaties en ambtenaren hebben hun mening gegeven over hoe de recreatieve en toeristische sector zich de afgelopen jaren heeft ontwikkeld. Uit deze evaluatie blijkt dat de gemeente, ondernemers en andere organisaties de afgelopen jaren niet stil hebben gezeten. Sinds 2008 is door oplevering van het fiets- en wandelnetwerk een forse verbetering van de recreatieve infrastructuur gerealiseerd. Het verblijfsaanbod is zowel in kwaliteit, diversiteit als in kwantiteit gegroeid, het aantal overnachtingen is gestegen en uit onderzoek blijkt dat de naamsbekendheid van Salland is toegenomen

Uit de evaluatie komt naar voren dat het aanbod van infrastructuur, routes en recreatieve en toeristische mogelijkheden hoog is en kwalitatief goed, hoewel er nog wat te winnen is bij de bebording van routes en bij het aanbod van dagrecreatie. Daarnaast wordt de samenwerking van de gemeente met andere organisaties gewaardeerd. Wel zou de gemeente een duidelijkere rol voor zichzelf kunnen formuleren en uitdragen, kan de samenwerking binnen Salland effectiever en kunnen de procedures rondom vergunningen sneller. De promotie van Salland wordt zeer gewaardeerd, waarbij Salland zowel een hogere naamsbekendheid heeft als meer bezoekers. Hierbij liggen er vooral nog verbeterpunten bij het uitdragen van doelgroep(en).

Wat betreft het toetsingskader blijkt dat het behoefte uit de markt de afgelopen jaren goed heeft kunnen faciliteren en er lijkt geen noodzaak te zijn om grote aanpassingen te doen. De doorlooptijd van procedures is wel een punt van aandacht waarvan wordt aanbevolen om hier in het nieuwe beleid een concrete actie voor te formuleren. Inhoudelijk knelt toetsingskader bij de wens van minicampings om te groeien boven het huidige maximum van 25 plaatsen en bij de behoefte om meer zelfstandige vormen van horeca aan te kunnen bieden in het buitengebied. Of aanpassing van het beleid op deze twee punten gewenst is, kan op basis van deze evaluatie nog niet worden geconcludeerd. Dit vereist een bredere belangenafweging waarbij bijv. aspecten als het voorzieningenniveau in de kernen en landschap van belang zijn. Vanuit deze evaluatie valt aan te bevelen in het vervolg verder in te zoomen op deze twee onderwerpen zodat een uitspraak kan worden gedaan of aanpassing van het beleid gewenst is.

Daarnaast is er gedurende dit proces een heel aantal ontwikkelingen voorbij gekomen die niet in een evaluatie thuis horen, maar die in plaats daarvan meegenomen zullen worden in het vormen van nieuw beleid. Te denken valt aan ontwikkelingen zoals couchsurfing, wifi, reviewwebsites, ‘hidden secrets’, meer ouderen op vakantie, meer internationale toeristen, het combineren van verschillende sectoren met elkaar (zoals zorg, cultuur, toerisme etc.) en het vergroten van de schaalgrootte (zoals van Raalte naar Salland). Dit zijn trends en ontwikkelingen waarmee rekening moet worden gehouden in het nieuwe beleid.

Vervolg

Op dit moment wordt het nieuwe beleid rondom recreatie en toerisme gevormd. Het proces rondom dit nieuwe beleid is zo ingericht dat vanuit de samenleving wordt opgehaald welke onderwerpen belangrijk zijn voor recreatie en toerisme. Verder wordt gebruik gemaakt van onderzoeken en experts rondom nieuwe ontwikkelingen.

Vanuit deze evaluatie komen zes onderwerpen naar voren die volgens ons in ieder geval in dit nieuwe beleid terug moeten komen.

De eerste drie komen vanuit de evaluatie van het toetsingskader voor verblijfsrecreatie:

• -

  Het verbeteren van het proces rondom vergunningen

• -

  Het al dan niet toestaan dat minicampings kunnen uitbreiden

• -

  Het al dan niet toestaan van meer zelfstandige vormen van horeca in het buitengebied

De volgende drie onderwerpen komen voort uit de evaluatiesessie, de enquête en de gesprekken met ambtenaren:

• -

  In de toekomst meer op het niveau van Salland te opereren

• -

  Innovatie en ondernemerschap meer stimuleren / ondersteunen

• -

  De rol(len) van de gemeente duidelijker formuleren en uitdragen

Deze zes onderwerpen vormen, in combinatie met de uitkomsten van het onderzoek naar nieuwe ontwikkelingen en de snelkooksessie, de basis van het nieuwe beleid rondom recreatie en toerisme.

Bijlage 2 Factsheet resultaten enquête

399 recreanten hebben de enquête ingevuld. De leeftijdsverdeling van deze recreanten is hiernaast te zien.

Maar liefst 81% is vrouw en 19% man.

Van de 399 recreanten woont 88% in de gemeente Raalte. Deze wonen voornamelijk in Raalte (65%), Heino (6%), Heeten (6%), Luttenberg (5%) en Mariënheem (5%).

Van de overige recreanten woont 70% in een van de andere Sallandse gemeenten (Hellendoorn, Olst-Wijhe, Deventer of Rijssen-Holten).

Wanneer gevraagd aan te geven van welke recreatiemogelijkheden de afgelopen twee jaar gebruik is gemaakt, antwoordden de recreanten:

• 1.

  Evenementen (90%)

• 2.

  Horeca (84%)

• 3.

  Dagrecreatie (61%)

• 4.

  Wandelroutes (41%)

• 5.

  Fietsroutes (37%)

• 6.

  Cultureel aanbod (34%)

• 7.

  Streekmarkten (39%)

• 8.

  Landgoederen (17%)

• 9.

  (mini)Campings (12%)

• 10.

  Mountainbikeroutes (8%)

• 11.

  Toeristische overstappunten (TOP’s) (7%)

• 12.

  GPS Routes (3%)

• 13.

  Hotels (3%)

• 14.

  Paardrijroutes (2%)

• 15.

  Bed & Breakfast locaties (1%)

• 16.

  Plattelandskamers (0%)

De kwaliteit van de recreatiemogelijkheden werd door de recreanten als volgt beoordeeld:

En de hoeveelheid aanbod als volgt:

Informatie over recreatiemogelijkheden wordt voornamelijk gehaald uit (meerdere antwoorden mogelijk)

• 1.

  Sociale media (80%)

• 2.

  Kranten / huis aan huis bladen (60%)

• 3.

  Aanbevelingen van kennissen (51%)

• 4.

  Websites van recreatiebedrijven (34%)

• 5.

  Website van de gemeente (33%)

De volgende verbeterpunten en nieuwe ideeën voor de toekomst werden het meest genoemd:

Overnachtingen

- Meer goedkope, kortdurende overnachtingsmogelijkheden, zoals B&B’s, goedkope hotelkamers en overnachtingsmogelijkheden bij de boer.

Dagrecreatie

• -

  Meer dagrecreatie

• -

  Meer activiteiten voor (gezinnen met) jonge kinderen en voor jongeren.

• -

  Kunstschaatsbaan

• -

  Buitenzwembad

• -

  Recreatiemeer

• -

  Bioscoop

• -

  Bowlingmogelijkheid

• -

  Indoor activiteiten

Promotie

• -

  Een duidelijk overzicht van het aanbod aan recreatiemogelijkheden

• -

  VVV kantoren

• -

  Meer landelijke promotie van Salland via sociale media

• -

  Duidelijke doelgroepen voor de toeristische sector (bijvoorbeeld gezinnen, ouderen of dagjesmensen)

Wandelen en fietsen

- Betere zichtbaarheid en up-to-date zijn van de borden van de wandel- en fietsroutes

Evenementen

• -

  Meer verspreiden over het hele jaar

• -

  Betere parkeergelegenheden

• -

  Grote evenementen verliezen het gevoel van een dorpsfeest, vooral als inwoners van Raalte geen kaartjes weten te bemachtigen

• -

  Feesten langer door in de avond

• -

  Niet alleen evenementen in de kern Raalte en niet alleen maar grote evenementen

Cultureel aanbod

- Meer cultureel aanbod, vooral voor jongeren en kinderen.

Streekmarkt

- De streekmarkt kan groter, gevarieerder, vaker en meer in het centrum worden georganiseerd

Landgoederen

- Landgoederen vaker open en meer activiteiten

Horeca

• -

  Meer variatie in het horeca aanbod

• -

  Meer uitgaansgelegenheden voor jongeren

• -

  Meer terrassen en gezelligheid op de centrale markt

• -

  Horeca langer en vaker open

Bijlage 3 Beleid andere organisaties

Raalte ligt in Nederland, in Overijssel, in Regio Zwolle en in Salland. Het beleid dat de gemeente formuleert heeft dan ook een plek tussen dat van andere organisaties die op verschillende schaalgroottes opereren op het gebied van recreatie en toerisme. Deze organisaties hebben allemaal een bepaalde visie op de toekomst van recreatie en toerisme, op de rol van de organisatie zelf en op de rol van gemeenten. Hieronder wordt een kort overzicht gegeven van deze organisaties en hun visie op de toekomst. Enerzijds is dit ter inspiratie en heeft het kennis opgeleverd voor het nieuw gevormde beleid van de gemeente. Anderzijds wordt verwacht dat het aansluiten op visies en doelen van andere organisaties zorgt voor een coherent beleid, welke efficiënter en effectiever werkt dan beleid dat op zichzelf staat.

Nationaal

Rijksoverheid

De Rijksoverheid ziet toerisme en recreatie als belangrijk voor de Nederlandse economie, welke 6,2% van het totaal aantal banen in Nederland levert. De Rijksoverheid wil deze sector versterken door meer buitenlandse bezoekers te trekken die langer blijven en door de regeldruk voor ondernemers te verminderen 31 . Hiervoor zijn door het Topteam (met ondernemers, kennisinstellingen en de Rijksoverheid) elf sleutelprojecten geformuleerd die deze sector landelijk zouden moeten versterken. Ook is het actieprogramma knelpunten opgestart, waarmee men probeert om knelpunten met concrete acties op te lossen. Daarnaast is een Synergie Programma Natuur en Gastvrij ondernemen gemaakt, waarin de gastvrijheidssector is gekoppeld aan de natuurvisie.

NBTC

NBTC is de marketingorganisatie van Nederland. Deze heeft in 2013 het rapport Toekomstperspectief Destinatie Holland 2025 opgesteld. Hierin zijn op basis van de vijf b’s (bereikbaarheid, beschikbaarheid, betaalbaarheid, beleven en bekendheid) voorwaarden voor groei geformuleerd voor Nederland als toeristische bestemming. Daarnaast is Holland City opgestart, met het idee dat buitenlandse toeristen de afstanden in Nederland zo klein vinden dat Nederland het beste als een soort grote stad wordt gepresenteerd, met verschillende districten en verhaallijnen.

Regionaal

Provincie Overijssel

De provincie Overijssel is een van de deelnemers van de netwerkorganisatie Gastvrij Overijssel. In 2016 heeft Gastvrij Overijssel het Programma vrijetijdseconomie 2016-2020 32 opgesteld. Hierin staan vijftien projecten die vanuit ondernemers zijn aangedragen en die ook door ondernemers uitgevoerd zullen worden. De provincie ondersteund deze projecten en heeft daarnaast een aantal eigen projecten. Het doel van al deze projecten is het zorgen voor 1500 extra banen, 15% meer buitenlandse bezoekers, 11% marktaandeel van binnenlandse toeristische overnachtingen en €75 miljoen extra bestedingen. De projecten zijn geclusterd rondom de onderwerpen ‘Ondernemer & Product’, ‘Omgeving & Route infrastructuur’, ‘Ontsluiten & Vermarkten’, ‘Onderzoek, kennisinfrastructuur & Onderwijs’, ‘Organisatie VTE Overijssel’. Daarnaast heeft de Provincie de subsidieregeling PMPC 2 opgesteld, waarmee geprobeerd wordt om innovatieve cross-overs te stimuleren.

De Provincie ziet voor gemeenten taken om regeldruk te organiseren, om deals te maken met ondernemers (wat doet gemeente en wat doet ondernemer?), om flexibel te zijn voor nieuwe ontwikkelingen en om waardering te geven aan ondernemers. Daarnaast zouden gemeenten in Salland veel samen moeten werken en op het niveau van Salland ondernemers met elkaar verbinden en deze ondersteunen.

Regio Zwolle

De gemeente zit in het cluster vrijetijdseconomie van Regio Zwolle, samen met andere gemeenten uit Drenthe, Overijssel, Gelderland en Flevoland. Vanaf 1 januari 2017 is de gemeente trekker geworden van dit cluster. De focus hierbij ligt op het aantrekken van internationale toeristen uit België (m.n. Vlaanderen) en Duitsland (m.n. Nordrhein-Westfalen en Niedersachsen), waarvan uit onderzoek 33 is gebleken dat deze het grootste potentieel hebben.

Marketing Oost

Marketing Oost is de marketingorganisatie die werkzaam is op het niveau van Oost-Overijssel. Via de onderliggende marketingorganisaties werken zij onder andere aan de marketing van de toeristische A-merken binnen Oost-Overijssel (Salland, IJsseldelta, Vechtdal Overijssel, Twente en Waterreijk).

Salland

Salland Marketing

Salland Marketing is de marketingorganisatie die onder MarketingOost verantwoordelijk is voor de marketing van Salland. In hun Meerjarenplan 2016-2019 geven ze aan te gaan werken aan een basispromotie van Salland, aan het voortzetten van campagnes (Smaak van Salland, Salland Actie en Cultuur van Salland), aan het zijn van een spin in het web met ondernemers en overheid, en aan monitoring. Het doel hierbij is meer banen, bezoekers en bestedingen. Hierbij kijken ze ook specifiek naar combinaties van recreatie en toerisme met verschillende sectoren (landbouw, natuur, zorg etc.). Ze zien de rol van de gemeente als een organisatie die ruimte geeft aan ondernemers en deze faciliteert en om als gesprekspartner een koers te zetten voor de toekomst.

Kracht van Salland

De Kracht van Salland is een organisatie die onder andere toeristische initiatieven ondersteund.

In Salland

Gemeente Olst-Wijhe

De gemeente Olst-Wijhe heeft in 2015 een beleidsplan vastgesteld voor toerisme, recreatie en cultuur voor de periode 2015-2020. Hierin wordt uitgegaan van het idee dat ondernemers zich ergens voor in moeten zetten en dat de gemeente dit vervolgens kan ondersteunen. De focus ligt hierbij op procesambities, bijvoorbeeld het stimuleren van cross-overs, het promoten van de gemeente als geheel en het leggen van verbindingen tussen ondernemers. De gemeente heeft geen grote evenementen of hotels, maar wel een groot aantal campings. Olst-Wijhe wil zich binnen Salland onderscheiden als een gebied met landleven, cultuur en de IJssel. De IJssel speelt hierbij een grote rol.

Gemeente Deventer

De gemeente Deventer werkt samen met SallandMarketing, met Hanzesteden Marketing en met de VVV (voor stadsmarketing). Deventer heeft in 2012, in samenwerking met ondernemers, maatschappelijke organisaties e.a., de Economische visie Deventer 2020 opgesteld met daarin drie speerpunten (boeiende beleefstad, duurzame maakstad en open informatiestad). In de Nota verblijfsrecreatie van 2013 is hiervoor op het gebied van verblijfsrecreatie vorm aan gegeven. Zo zijn er kaders opgesteld voor verblijfsaccommodaties (hoeveelheid, grootte etc.), is aangegeven dat er een positieve houding is tegenover een bungalowpark, het vergroten van bestaande kampeerterreinen en campers, en wordt er gepleit voor meer flexibiliteit en maatwerk. De rol van de gemeente hierbij is aangeven waar de mogelijkheden liggen (en bij ambitie aanjagen) en ondernemers die deze mogelijkheden aangrijpen, ondersteunen en financieren. Daarnaast is Deventer bezig met een plan voor stadspromotie.

Gemeente Hellendoorn

De gemeente Hellendoorn werkt samen met SallandMarketing, TwenteMarketing en Tourist Info (voor lokale promotie en evenementen). In 2013 is een Economische agenda 2013-2017 opgesteld. Dit is een uitvoeringsprogramma waarin ondernemers een grotere rol hebben gekregen. Hierbij wordt niet meer zozeer gekeken naar gemeentegrenzen. Daarnaast heeft Hellendoorn een vrijetijdsagenda opgesteld met ondernemers. Hellendoorn focust zich tegenwoordig sterk op avontuur en sport als sterk groeiende toeristische markt (met MTB routes, hardlooproutes etc.). Hierbij wordt sterk ingezet op de (promotie van de) Sallandse Heuvelrug.

Gemeente Rijssen-Holten

De gemeente Rijssen-Holten heeft zich de afgelopen jaren actief gericht op het uitvoeren van projecten op het gebied van o.a. infrastructuur, bewegwijzering en wandel- en fietsroutes. De gemeente werkt o.a. samen met Toerisme Rijssen-Holten, Salland Marketing, Reggedal en TwenteMarketing. In 2017 wil de gemeente een nieuw beleidsplan hebben. Hierbij zou de gemeente in een regierol het overzicht moeten hebben van het aanbod en door instrumenten in te zetten ondernemers stimuleren tot bepaalde doelen (bijvoorbeeld buitensport). Ook willen ze aansluiten bij projecten vanuit Gastvrij Overijssel.

Recreatie Gemeenschap Salland (RGS)

Samen met Deventer en Olst-Wijhe is de RGS opgericht voor de aanleg en het onderhoud van onder andere fiets- en wandelpaden. In 2016 is de procedure gestart om de RGS als gemeenschappelijke regeling te ontbinden. In een projectgroep wordt onderzocht hoe deze taken in het vervolg uitgevoerd kunnen worden.

Inhoudsopgave

Inleiding

Hoofdstuk 1 Resultaten evaluatie

Hoofdstuk 2

2.1 Trends & nieuwe ontwikkelingen

2.2 Ideeën voor de toekomst - snelkooksessie

2.3 Ideeën voor de toekomst - enquête

Hoofdstuk 3 Visie & beleid gemeente Raalte

Hoofdstuk 4 Acties 2017-2020

4.1 Marketing

4.2 Samenwerking regionaal

4.3 Verbinden en faciliteren ondernemers

4.4 Ruimte geven

4.5 Overzicht acties & budget