Beleidsregel van de burgemeester van de gemeente Rijswijk houdende regels omtrent de handhaving in de Automotive branche (Handhavingsarrangement Automotive branche Rijswijk)

Inleiding

De automotive branche steekt, wat betreft ondermijning als faciliteerder van criminele netwerken, met kop en schouders boven de andere branches uit. Het maatschappelijke en economische effect van deze verwevenheid met de onderwereld heeft op verschillende terreinen een grote impact. Daarnaast wordt het imago van de automotive branche negatief beïnvloed. De werkzaamheden in het criminele of zwarte circuit hebben als effect dat de betrokken ondernemers baat hebben bij anonimiteit. Rijswijk wil malafide ondernemers, en voornamelijk malafide autoverhuur en –reparatiebedrijven, preventief en repressief weren en voorkomen dat de Rijswijkse bedrijventerreinen misbruikt worden voor ondermijnende activiteiten.

Op grond van artikel 2:41 van de APV kunnen activiteiten worden aangewezen, waar een vergunningplicht voor geldt. Om bovengenoemde ongewenste praktijken in de automotive branche aan te pakken is deze branche middels een uitvoeringsvoorschrift aangewezen als vergunningplichtige activiteit in de zin van dit artikel.

In deze nota, die de status heeft van een beleidsregel, worden de handhavingskaders en de wijze waarop handhavingsmiddelen worden toegepast (het handhavingsarrangement) beschreven.

1.1 Reikwijdte beleidsregel

Deze beleidsregel ziet op de bevoegdheid van de burgemeester tot intrekking van de exploitatievergunning of sluiting van de inrichting indien de exploitant zijn verplichtingen uit de vergunningsvoorschriften niet nakomt. De bevoegdheid van de burgemeester tot toepassen van artikel 2.41 van de APV betreft een discretionaire bevoegdheid. Dat wil zeggen dat deze bevoegdheid gebruikt wordt na een belangenafweging. In deze beleidsregel wordt vastgelegd op welke wijze de burgemeester met de discretionaire bevoegdheid omgaat (artikel 4:81 van de Algemene wet bestuursrecht).

Het kan zijn dat zich omstandigheden voordoen waarin het volgen van het beleid onredelijke gevolgen heeft. In die gevallen heeft de burgemeester een inherente afwijkingsbevoegdheid en kan hij gemotiveerd afzien van het toepassen van bestuursdwang (art. 4:84 Awb).

Naast de burgemeester kan het zijn dat het OM strafrechtelijk optreedt in geval van opsporing strafbare feiten. Het optreden van het OM valt buiten het kader van deze beleidsregels.

Regelgeving is zinloos zonder handhaving. De gemeente Rijswijk zorgt er via toezicht en handhaving voor dat die regels worden nageleefd. Handhavingsafspraken zijn erop gericht dat:

• •

  betrokkene weet welke visie de gemeente heeft op handhaving, dat de gemeente ook daadwerkelijk handhaaft en daar verantwoording over aflegt;

• •

  betrokkene weet hoe de gemeente haar handhavingstaak op basis van uniformiteit en rechtszekerheid uitvoert;

• •

  de uitvoering van de handhaving uiteindelijk leidt tot een beter gedrag met als uiteindelijk resultaat een grotere leefbaarheid en veiligheid.

De burgemeester van de gemeente Rijswijk legt in dit handhavingsarrangement vast op welke wijze op overtredingen gereageerd wordt. Het handhavingsarrangement zorgt ervoor dat afspraken rond handhaving eenduidig en consistent worden uitgevoerd. Wanneer de openbare orde, veiligheid of het woon- en leefklimaat wordt aangetast door de exploitatie van een inrichting, kan de burgemeester een bestuurlijke maatregel treffen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan (tijdelijke) sluiting van de inrichting of intrekking van de exploitatievergunning. Hierbij gelden de volgende uitgangspunten:

• •

  Hoe ernstiger de overtreding, des te korter is het handhavingstraject (des te sneller wordt besloten tot een zwaardere sanctie);

• •

  Hoe ernstiger de overtreding, des te groter (zwaardere sanctie) zijn de handhavingsstappen;

• •

  De maatregel past bij de overtreding;

• •

  Afhankelijk van de feiten en omstandigheden kan de burgemeester gemotiveerd besluiten van een maatregel af te zien of te volstaan met een waarschuwing. Dit geldt zelfs voor de gevallen waarin volgens het handhavingskader een sluiting of intrekking gerechtvaardigd zou zijn. De burgemeester kan echter ook besluiten een stap in het handhavingsarrangement over te slaan (en bijvoorbeeld wel een maatregel te treffen waar normaliter eerst een waarschuwing zou volgen).

2.1 Bestuursrechtelijk optreden

Overtredingen APV

Vergunningplicht

Indien de exploitant een inrichting voert zonder de daarvoor benodigde vergunning maakt de burgemeester in dergelijke gevallen gebruik van zijn bevoegdheid om het pand waar de bedrijfsmatige activiteiten plaatsvinden te sluiten. Bij de behandeling van de vergunningsaanvraag worden de reguliere termijnen van de Awb gevolgd. Er is in ieder geval sprake van illegale exploitatie als deze:

• •

  wordt geëxploiteerd terwijl geen vergunning is verleend;

• •

  wordt geëxploiteerd terwijl de vergunning is ingetrokken of geweigerd.

Exploitatieplan

Voor het verkrijgen van een vergunning moet de exploitant van een autoverhuurbedrijf een exploitatieplan inleveren. De ondernemer krijgt de kans om te laten zien hoe hij in de toekomst zonder incidenten of overtredingen zijn openbare inrichting wil exploiteren. Het exploitatieplan wordt gezien als een onderdeel van de vergunning, of beter gezegd: aan de vergunning wordt het voorschrift verbonden dat wordt geëxploiteerd volgens het exploitatieplan. Als wordt geconstateerd dat de ondernemer dit plan niet naleeft, is dit een ernstige overtreding, die kan leiden tot intrekking van de exploitatievergunning.

Overgangsregeling

De exploitatievergunning vervalt als een exploitant de exploitatie van het bedrijf beëindigt. Wanneer dit naar aanleiding van een overname of een gewijzigde samenstelling is, werkt het vervallen van de vergunning van rechtswege beperkend voor de bedrijfsvoering. In die gevallen kan worden gewerkt met een overgangsrecht onder de navolgende voorwaarden:

• 1.

  dat de bestaande exploitatievergunning voor een inrichting vervalt van rechtswege doordat de inrichting wordt beëindigd of dat de bedrijfsvoering wordt voortgezet door een nieuwe exploitant.

• 2.

  dat binnen een uiterlijke termijn van 14 werkdagen na beëindiging van de huidige exploitatie inrichting een ontvankelijke aanvraag om exploitatievergunning is ingediend door de nieuwe exploitant.

• 3.

  dat tijdens de overgangsperiode dezelfde voorschriften zijn verbonden als aan de beëindigde exploitatievergunning.

• 4.

  dat het tijdelijke overgangsrecht slechts een geldigheid heeft totdat de burgemeester een besluit neemt op de aanvraag, maar ten hoogste voor een periode gelijk aan de behandeltermijn van acht weken (met de mogelijkheid tot 8 weken verlenging).

Nadelige (dreigende) beïnvloeding van de leefbaarheid in het gebied (overlast)

Bij (klachten van) overlast moet het volgende in ieder geval duidelijk zijn:

• •

  er zijn duidelijke effecten op de woon- en leefomgeving (de situering van de openbare inrichting en het karakter van de omgeving wordt daarbij meegewogen); en

• •

  de overlast moet te herleiden zijn tot het bedrijf waarop de klachten betrekking hebben; en

• •

  het moet gaan om "objectiveerbare" overlast. Dat wil zeggen dat gemiddeld genomen ieder weldenkend mens dit als overlast zou beschouwen. Deze overlast moet dan wel worden waargenomen (en als zodanig geregistreerd) door politie (algemeen), toezichthouders van de regionale omgevingsdienst of gemeentelijke toezichthouders. Voorbeelden zijn parkeerexcessen, vandalisme, afval, schreeuwen op straat, enz.).

Ernstige (Dreigende) aantasting van de openbare orde

Bij ernstige geweldsincidenten en bij aanwezigheid van vuurwapens zijn de openbare orde en veiligheid in en rondom de inrichting per definitie aangetast.

Aanwezigheid van vuurwapens

De aanwezigheid van vuurwapens levert een direct risico op voor personeel en bezoekers van de openbare inrichting en passanten en omwonenden rondom de inrichting. Wanneer vuurwapens in een openbare inrichting worden aangetroffen, is dit een ernstige overtreding. Er wordt daarbij een onderscheid gemaakt tussen de aanwezigheid van vuurwapens en het gebruik ervan. Wordt met een vuurwapen geschoten, dan is er sprake van een ernstig geweldsincident. Dit geldt ook wanneer met een vuurwapen wordt gedreigd of als deze ter hand wordt genomen.

Ernstige geweldsincidenten

Als ernstige geweldsincidenten (in, vanuit of in de directe omgeving van de openbare inrichting) worden in ieder geval beschouwd:

• •

  Incidenten waarbij één of meer vuur-, steek-, of slagwapens is/zijn gebruikt of met gebruik ervan is gedreigd;

• •

  Incidenten waarbij één of meer dodelijke slachtoffer(s) is/zijn gevallen;

• •

  Incidenten waarbij één of meer slachtoffer(s) ernstig gewond is/zijn geraakt;

• •

  Vechtpartijen waarbij dan wel personeel als bezoekers van de openbare inrichting bij betrokken zijn;

• •

  (Onvrijwillige) toediening van bedwelmende middelen (lijst II Opiumwet).

Om de openbare orde en veiligheid onmiddellijk te herstellen, wordt de openbare inrichting voor een korte periode gesloten. De exploitant, of in voorkomende gevallen zijn beheerder, wordt in dat geval (telefonisch) gehoord. Als uit onderzoek en een (zienswijzen)gesprek met de exploitant blijkt dat er kans is op herhaling en/of de openbare orde zo ernstig is aangetast dat heropening van het bedrijf niet verantwoord is, besluit de burgemeester om de openbare inrichting gesloten te houden. Bij een geweldsincident waarbij uit de door de politie aangeleverde rapportage blijkt dat de exploitant van de inrichting als slachtoffer of als niet-betrokkene, kan worden aangemerkt en er daardoor geen enkele sprake is van enige verwijtbaarheid of nalatigheid, zal niet worden overgegaan tot intrekking van de exploitatievergunning ofwel sluiting van de inrichting voor een langere periode. (N.B. Hiermee wordt niet bedoeld dat sprake moet zijn van schuld. De verantwoordelijkheid van exploitanten reikt verder (risicoaansprakelijkheid)). De burgemeester kan ook besluiten dat een langere sluiting niet noodzakelijk is. De feiten en omstandigheden moeten hiertoe wel aanleiding geven (bijvoorbeeld dat de exploitant overtuigend kan aantonen dat hij maatregelen treft die herhaling in de toekomst voorkomen).

Overtreding plichten en voorschriften vergunning

Aan de exploitatievergunning worden altijd voorschriften verbonden. Dit kunnen algemene voorschriften zijn die in de reguliere vergunningverlening aan de desbetreffende openbare inrichting worden opgelegd (bijvoorbeeld dat wordt geëxploiteerd conform het bij de vergunningaanvraag ingediende exploitatieplan, bestemmingsplan, Wet Milieubeheer of een beheersverordening/gebiedsplan), maar ook specifieke voorschriften die bijvoorbeeld zijn bedoeld om de exploitant expliciet te dwingen om op de voorgeschreven manier te exploiteren. Ook kan de burgemeester voorschriften verbinden aan de vergunning op grond van de Wet BIBOB of naar aanleiding van een BIBOB-onderzoek. Als wordt geconstateerd dat de exploitant zich niet aan de voorschriften houdt, wijst de burgemeester de exploitant er in principe altijd eerst op dat hij zich aan de voorschriften moet houden. Indien de exploitant zich niet houdt aan de geldende plichten en voorschriften die verbonden zijn aan de vergunning kan de vergunning worden ingetrokken.

Slecht levensgedrag van exploitant of beheerder

Van een exploitant wordt verwacht dat deze niet in enig opzicht van slecht levensgedrag is. Ook verwacht de gemeente dat de exploitant gekwalificeerd personeel aanstelt en de leiding over zijn openbare inrichting in handen geeft van personen aan wie deze leiding kan worden toevertrouwd. Wanneer wordt geconstateerd dat de exploitant of zijn beheerder(s) in enig opzicht van slecht levensgedrag is, is dit reden om de exploitatievergunning in te trekken dan wel te wijzigen door de beheerder hiervan te laten verwijderen.

Herhaling van constateringen dat beheerders van slecht levensgedrag zijn, kan ertoe leiden dat de burgemeester zijn vertrouwen verliest in de exploitant en dienovereenkomstig maatregelen treft.

Betrokkenheid of ernstige nalatigheid bij activiteiten of strafbare feiten vanuit het bedrijf

Het is onwenselijk dat bedrijven het toneel zijn van strafbare handelingen of een uitvalsbasis vormen voor criminelen. Van de exploitant wordt verwacht dat hij ervoor zorgt dat in het bedrijf geen zaken gebeuren die bijdragen aan het criminele circuit. Als de exploitant of beheerder betrokken is of ernstige nalatigheid kan worden verweten bij activiteiten of strafbare feiten in of vanuit het bedrijf danwel toestaat of gedoogt dat strafbare feiten of activiteiten worden gepleegd waarmee de openbare orde nadelig wordt beïnvloed kan de burgmeester op grond van artikel 2.41, lid 7, sub e de vergunning intrekken of wijzigen. Hierbij kan onder andere (maar niet uitsluitend) gedacht worden aan:

• •

  Heling;

• •

  Illegaal gokken;

• •

  Drugshandel;

• •

  Tewerkstellen van illegalen (in strijd of krachtens de Wet arbeid vreemdelingen of Vreemdelingenwet 2000);

• •

  Het voortdurend betrokken zijn bij (al dan niet ernstige) overtredingen en activiteiten die de openbare orde nadelig beïnvloeden.

Wijziging of beëindiging van de bedrijfsmatige activiteiten zonder nieuwe vergunning

Vinden in de inrichting wijzigingen plaats die niet zijn gemeld of vergund dan wordt hiertegen streng opgetreden. Dit geldt ook voor het niet uitvoeren van activiteiten die wel zijn vergund. Indien een wijziging wordt geweigerd valt men terug op de matrix ‘exploitatie zonder vergunning’.

Feitelijke toestand niet in overeenstemming met de vergunning (Schijnbeheer)

Er is sprake van schijnbeheer als blijkt dat niet de vergunninghouder feitelijk zeggenschap heeft over (en leidinggeeft aan) de openbare inrichting, maar een persoon die niet als zodanig op de vergunning staat vermeld. Een reden kan bijvoorbeeld zijn dat een persoon vanwege zijn/haar strafrechtelijke verleden geen vergunning kan krijgen en daarom een ander de vergunning laat aanvragen. Dergelijke schijnbeheerconstructies worden niet getolereerd.

Onder schijnbeheer worden die situaties verstaan waarbij de feitelijke eigenaar bewust op de achtergrond blijft (bijvoorbeeld om een antecedentencheck te ontwijken). Op basis van het dossier zal de burgemeester beoordelen of voldoende aannemelijk is dat een schijnbeheerconstructie wordt gebruikt. Gaat het niet om schijnbeheer, dan volgt handhaving volgens de stappen bij 'Wijzigen exploitant zonder nieuwe vergunning'.

2.2. Strafrechtelijk optreden

Integrale samenwerking op ondermijning

De vergunningplicht staat niet op zichzelf, maar maakt onderdeel uit van een brede aanpak gericht op het stimuleren van een gezond ondernemingsklimaat van het Rijswijkse Ophis-project en van de aanpak ondermijnende criminaliteit i.s.m. het RIEC (Regionaal Informatie- en Expertise Centrum) Den Haag. Binnen het Haags Economisch Interventieteam (HEIT) werken we intensief samen met het aanpakken en voorkomen van ondermijning.

Haags Economisch Interventieteam (HEIT)

Het HEIT is een belangrijke partner in de eenheid Den Haag bij de aanpak van ondermijning. In het HEIT werken gemeente(n), Politie, Belastingdienst, Douane, de Inspectie SZW en het UWV al sinds 2007 samen. Het HEIT bestaat uit twee zelfstandig draaiende teams die zaken oppakken onder regie van de burgemeester van Den Haag. De gemeente Den Haag financiert tot dusverre het HEIT. De Kerntaak van HEIT is het voorkomen en terugdringen van malafide bedrijvigheid en de aanpak van misstanden binnen de prostitutie. De informatie-uitwisseling van de partners ten behoeve van de werkzaamheden vindt plaats volgens de afspraken in het RIEC-convenant. Er worden afspraken gemaakt met gemeenten en basisteams over voorbereiding, uitvoering en opvolging van controles.

Ondermijningstafel

Aan de - door het RIEC georganiseerde - ondermijningstafels wordt gesproken over signalen, integrale casuïstiek, fenomenen en actuele ontwikkelingen ten aanzien van ondermijning. Aan de ondermijningstafel zijn aanwezig OM/Politie, RIEC, HEIT en Gemeente (Veiligheid, Inspectie & Handhaving). Gezamenlijk worden prioriteiten gesteld en afwegingen gemaakt over de inzet van de capaciteit.

Uitgangspunten

Uitgangspunt is te allen tijde herstel van de overtreding. Het opleggen van een last onder bestuursdwang is een herstelsanctie in de zin van artikel 5:2 lid 1, onder b, van de Algemene wet bestuursrecht (verder: Awb). Een herstelsanctie is een bestuurlijke sanctie die strekt tot het geheel of gedeeltelijk ongedaan maken of beëindigen van een overtreding, tot het voorkomen van herhaling van de overtreding, dan wel tot het wegnemen of beperken van de gevolgen van een overtreding. Toepassing ervan moet voldoen aan de eisen van subsidiariteit en proportionaliteit.

Uitwerking van de handhavingsschema’s:

Stappenplan toepassen last onder bestuursdwang

Stap 0. Constatering en Bestuurlijke rapportage toezichthouder.

Stap 1. Bestuurlijke waarschuwing (verzoek indienen gegevens/aanvraag t.b.v. legaliseringsvraagstuk).

Stap 2. Voornemen last onder bestuursdwang tot herstel van de overtreding.

Stap 3. Aanschrijving last onder bestuursdwang (sluiting (tijdelijk) totdat de overtreding is opgeheven).

De Politie ontvangt een afschrift van de waarschuwingsbrief en/of het bestuursdwangbesluit.

Opheffing sluiting

De sluiting kan door de burgemeester worden opgeheven indien later bekend geworden feiten en omstandigheden hiertoe aanleiding geven.

Voor alle bovenstaande stappen geldt toepassing conform Hoofdstuk 4 en 5 Awb:

• a.

  Zienswijzen / spoedeisende bestuursdwang

• Ter voorbereiding van een besluit tot het opleggen van een last onder bestuursdwang (art 125 Gemw) wordt in beginsel het voornemen bekend gemaakt waartegen mondelinge of schriftelijke zienswijzen kunnen worden ingediend (artikel 4:8 en 4:9 Awb). Hiervan wordt afgezien indien de vereiste spoed zich daartegen verzet (artikel 4:11, onder a Awb).

• b.

  Begunstigingstermijn

• In een last onder bestuursdwang moet, krachtens jurisprudentie, in de regel een begunstigingstermijn worden opgenomen. Begunstiging houdt in dat de overtreder de gelegenheid krijgt om zelf aan het bevel te voldoen. Daarmee wordt de overtreder in de gelegenheid gesteld om bijvoorbeeld persoonlijke spullen uit het pand te verwijderen. Afhankelijk van de situatie wordt de termijn, gelet op de ernst van de situatie, op maximaal 72 uur gesteld. De toepassing van spoedeisende bestuursdwang wordt bekendgemaakt aan de overtreder en de rechthebbenden op het gebruik van de zaak waarop de last betrekking heeft (artikel 5:31 Awb).

• c.

  Aanzegging tot kostenverhaal

• In het besluit tot opleggen van een last onder bestuursdwang wordt tegelijk een aanzegging tot kostenverhaal opgenomen in het geval het bestuursorgaan de last dient uit te voeren. Dit is het geval wanneer de last niet binnen de in het besluit aangegeven begunstigingstermijn geheel wordt uitgevoerd. De kosten van bestuursdwang worden op basis van het bepaalde in de Awb verhaald op de overtreder(s).

• d.

  Bekendmaking

• De last onder bestuursdwang wordt bekendgemaakt aan de overtreder, aan de rechthebbenden op het gebruik van de zaak waarop de last betrekking heeft en aan de aanvrager.

• e.

  Effectuering van de sluiting

• Wanneer overgegaan wordt tot sluiting, dan wordt het besluit bekend gemaakt aan de overtreder en de rechthebbende op de zaak (artikel 5:24 lid 3 Awb). De last houdt in dat het pand ontoegankelijk moet zijn en blijven gedurende de termijn van sluiting en dat een aankondiging van de sluiting duidelijk zichtbaar moet worden aangebracht op het betreffende pand. Veelal zal de sluiting door de feitelijke handeling van vervanging van de sloten op de toegangsdeuren plaatsvinden eventueel aangevuld met een verzegeling van het pand. Op grond van artikel 2:41, lid 2 van de Algemene plaatselijke verordening gemeente Rijswijk (verder: APV) is het verboden een gesloten pand, woning of erf te betreden (bijlage 2).

• f.

  Na-traject

• Na afloop van de sluitingstermijn vindt in overleg met de exploitant/eigenaar een overdracht van de inrichting plaats. Bij ernstige vrees van voortzetting van de overtredingen komt het betreffende pand in aanmerking voor een verlenging van de duur van de sluiting. De betrokkenen worden bij mogelijke verlenging opnieuw gehoord.

Exploiteren inrichting: vermoeden strafbare feiten

Indien blijkt dat er ernstig vermoeden is van strafbare feiten is de burgemeester op grond van artikel 2:41, lid 8 APV bevoegd de inrichting te sluiten. De bevoegdheid om middels oplegging van een last onder bestuursdwang een inrichting te sluiten is ingrijpend en wordt ingezet als ultimum remedium in ernstige situaties in het kader van de bestuurlijke aanpak van de georganiseerde criminaliteit. Uitgangspunt bij strafbare feiten is sluiting.

Dit besluit treedt in werking op de eerste dag na publicatie daarvan in het gemeenteblad.

Dit besluit wordt aangehaald als:

Handhavingsarrangement Automotive branche Rijswijk