Maatregelenverordening WWB-WIJ gemeente Schiedam

Toelichting Maatregelenverordening

Algemeen

Zowel in de WWB als in de WIJ geldt een stelsel van rechten en plichten. Op grond van de WWB is de gemeente verplicht bijstand te verstrekken. Op grond van de WIJ is de gemeente verplicht jongeren tot 27 jaar een werkleeraanbod te doen en eventueel een inkomensvoorziening te verstrekken. In de WWB staat het recht op bijstand voorop met als afgeleide de plicht tot arbeidsparticipatie. In de WIJ is dit fundamenteel anders en geldt als uitgangspunt: “geen uitkering, tenzij”. De belanghebbenden daartegenover dienen zich te houden aan diverse verplichtingen. Worden deze verplichtingen geschonden, dan dient de bijstand of inkomensvoorziening te worden verlaagd (artikel 18, tweede lid WWB en artikel 41, eerste lid WIJ). Die verlaging geschiedt conform de regels die in een gemeentelijke verordening moeten zijn vastgelegd (artikel 8, eerste lid, onderdeel b WWB en artikel 12, eerste lid, onderdeel b WIJ).

De in de WIJ vastgelegde reikwijdte van de gemeentelijke maatregelenverordening is beperkter van aard dan die in de WWB. Aan het werkleeraanbod en de inkomensvoorziening kunnen minder uiteenlopende verplichtingen verbonden worden dan aan de bijstand. Ook kan de inkomensvoorziening niet worden verlaagd als de jongere zich schuldig maakt een tekortschietend besef van verantwoordelijkheid voor de voorziening in het bestaan, zoals verwijtbare werkloosheid en het onverantwoord interen van vermogen.

De WIJ zelf biedt overigens wel weer meer mogelijkheden dan de WWB in het geval de belanghebbende zich niet aan zijn verplichtingen houdt. Als de jongere in het geheel niet meewerkt aan het opstellen van een plan voor zijn arbeidsinschakeling, dan doet het college de jongere geen werkleeraanbod (artikel 17, vijfde lid WIJ). Er bestaat dan ook geen recht op een inkomensvoorziening (artikel 42, eerste lid, onderdeel c WIJ). Daarnaast kan het college een werkleeraanbod intrekken (artikel 21, onderdeel b WIJ) wanneer de jongere verwijtbaar niet voldoet aan een of meer op hem rustende verplichtingen als bedoeld in hoofdstuk 5 van de WIJ. Met de intrekking van het werkleeraanbod vervalt automatisch het recht op een inkomensvoorziening. Vanwege de verstrekkende gevolgen wordt hier vanzelfsprekend uiterst zorgvuldig mee omgegaan. Pas wanneer een jongere herhaaldelijk de verplichtingen niet nakomt en maatregelen geen effect hebben, kan voor dit uiterste middel worden gekozen.

Artikelsgewijs

Artikel 1 - Begrippen

De begrippen die in de verordening worden gebruikt hebben een gelijkluidende betekenis als de omschrijving in de Wet werk en bijstand, de Wet investeren in jongeren en de Algemene wet bestuursrecht, tenzij anders is aangegeven.

Artikel 2 - Het opleggen van een maatregel

Eerste lid

De WWB en de WIJ verbinden aan het recht op een bijstandsuitkering of werkleeraanbod verschillende verplichtingen, zoals onder meer:

• -

  De inlichtingenplicht (artikel 17, eerste lid WWB en artikel 44, eerste lid WIJ). Op een belanghebbende rust de verplichting aan het college op verzoek of onverwijld uit eigen beweging mededeling te doen van alle feiten en omstandigheden waarvan hem redelijkerwijs duidelijk moet zijn dat zij van invloed kunnen zijn op zijn arbeidsinschakeling, het recht op bijstand dan wel op zijn recht op een werkleeraanbod en inkomensvoorziening.

• -

  De medewerkingsplicht (artikel 17, tweede lid WWB en artikel 44, tweede lid WIJ). Dit is de plicht van belanghebbenden om desgevraagd het college de medewerking te verlenen die redelijkerwijs nodig is voor de uitvoering van de WWB en WIJ. De medewerkingsplicht kan uit allerlei concrete verplichtingen bestaan, zoals bijvoorbeeld het toestaan van een huisbezoek. 

• -

  De arbeidsverplichting (artikel 9 WWB en artikel 45 WIJ). Dit betreft de verplichtingen die betrekking hebben op de arbeidsinschakeling en de totstandkoming en tenuitvoeringlegging van het werkleeraanbod.

Ook de Wet SUWI legt verplichtingen op. Het betreft de verplichting om alle gevraagde gegevens en bewijsstukken aan het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen te verstrekken die nodig zijn voor de beslissing door het college en de verplichting om op verzoek of onverwijld uit eigen beweging alle feiten en omstandigheden mee te delen aan de Centrale organisatie werk en inkomen, waarvan redelijkerwijs duidelijk moet zijn dat zij van invloed kunnen zijn op het recht op bijstand, het geldend maken van het recht op bijstand of de hoogte of de duur van de bijstand (artikel 30c, tweede en derde lid Wet SUWI)

Tweede lid

In de maatregelenverordening zijn voor allerlei gedragingen die een schending van een verplichting betekenen, standaardmaatregelen vastgesteld in de vorm van een vaste percentuele verlaging van de bijstandsnorm of inkomensvoorziening. 

In dit lid is de hoofdregel neergelegd: een op te leggen maatregel moet worden afgestemd op de individuele omstandigheden van de belanghebbende en de mate van verwijtbaarheid. Dat wil zeggen dat bij elke op te leggen maatregel zal moeten worden nagegaan of, gelet op de ernst van de gedraging, de mate van verwijtbaarheid en de individuele omstandigheden van de belanghebbende, moet worden afgeweken van de hoogte en de duur van de voorgeschreven standaardmaatregel. Afwijking van de standaardmaatregel kan zowel een verzwaring als een matiging betekenen. Het college dient dus bij een maatregeloverweging telkens de volgende drie stappen te doorlopen:

Stap 1: vaststellen van de ernst van de gedraging.

Stap 2: vaststellen van de verwijtbaarheid.

Stap 3: vaststellen van de omstandigheden van de belanghebbende.

Artikel 3 - De berekeningsgrondslag

Eerste lid

Het uitgangspunt is dat een maatregel wordt opgelegd over de bijstandsnorm of inkomensvoorziening. Zowel onder de bijstandsnorm als onder de inkomensvoorziening wordt verstaan: de wettelijke norm, inclusief gemeentelijke toeslag of verlaging en inclusief vakantietoeslag.

Tweede lid

Onderdeel a: de WIJ-norm voor 18 tot en met 20-jarigen is lager dan die voor 21 tot en met 26-jarigen. Deze inkomensvoorziening kan, indien noodzakelijk, worden aangevuld door middel van aanvullende bijzondere bijstand voor de kosten van levensonderhoud op grond van artikel 12 WWB. Indien de maatregel alleen op de lage jongerennorm zou worden opgelegd, zou dit leiden tot rechtsongelijkheid ten opzichte van de 21-jarigen en ouder.

Onderdeel b: deze bepaling maakt het mogelijk dat het college in incidentele gevallen een maatregel oplegt over de bijzondere bijstand. Er moet dan wel een verband bestaan tussen de gedraging van een belanghebbende en zijn recht op bijzondere bijstand.

Artikel 4 - Het besluit tot opleggen van een maatregel

In dit artikel wordt aangegeven wat in het besluit in ieder geval moet worden vermeld. Deze eisen vloeien rechtstreeks voort uit de Algemene wet bestuursrecht (Awb).

Artikel 5 - Afzien van het opleggen van een maatregel

Eerste lid

Het afzien van het opleggen van een maatregel “indien elke vorm van verwijtbaarheid” ontbreekt, is geregeld in artikel 18, tweede lid, WWB en artikel 41, tweede lid WIJ. Een andere reden om af te zien van het opleggen van een maatregel is dat de gedraging te lang geleden heeft plaatsgevonden (verjaring). Omwille van de effectiviteit (“lik op stuk”) is het nodig dat een maatregel spoedig nadat de gedraging heeft plaatsgehad, wordt opgelegd. Om deze reden wordt onder b geregeld dat het college geen maatregelen oplegt voor gedragingen die langer dan één jaar geleden hebben plaatsgevonden. Dit heeft tevens als voordeel dat de klant niet te lang in onzekerheid wordt gehouden of de gemeente overgaat tot het opleggen van een maatregel. Voor gedragingen die een schending van de informatieplicht inhouden en als gevolg waarvan ten onrechte bijstand of inkomensvoorziening is verleend of een te hoog bedrag aan bijstand of inkomensvoorziening is verleend, geldt in de verordening een verjaringstermijn van vijf jaar. Voor wat betreft de duur van deze termijn is aansluiting gezocht bij de in artikel 14e van de (oude) Abw genoemde termijn betreffende het opleggen van een boete wegens niet-nakoming van de informatieplicht. Deze termijn was in het leven geroepen om ervoor te zorgen dat, uit het oogpunt der rechtszekerheid, de mogelijkheid tot het opleggen van een boete niet eindeloos kan bestaan.

Tweede lid

In dit lid is geregeld dat kan worden afzien van het opleggen van een maatregel indien daarvoor dringende redenen aanwezig zijn. De verordening stelt een algemene verplichting tot het opleggen van een maatregel voorop. Uitzonderingen moeten echter mogelijk zijn indien voor de belanghebbende onaanvaardbare consequenties zouden optreden. Uit het woord "dringend" blijkt dat er wel iets heel bijzonders en uitzonderlijks aan de hand moet zijn wil een afwijking van het algemene principe gerechtvaardigd zijn. Wat dringende redenen zijn, is afhankelijk van de concrete situatie en kan dus niet op voorhand worden vastgelegd.

Derde lid

Het doen van een schriftelijke mededeling dat het college afziet van het opleggen van een maatregel wegens dringende redenen is van belang in verband met eventuele recidive. 

Artikel 6 - Ingangsdatum en tijdvak

Eerste lid

Een maatregel wordt in principe wordt opgelegd, nadat het desbetreffende besluit aan belanghebbende is bekend gemaakt. In de praktijk zal dit meestal inhouden dat de maatregel wordt opgelegd met ingang van de eerste dag van de kalendermaand, die volgt op de kalendermaand waarin het besluit is bekend gemaakt. Voor de berekening van de hoogte van de maatregel moet worden uitgegaan van de voor die maand geldende bijstandsnorm of inkomensvoorziening.

Tweede lid

Wanneer een uitkering of inkomensvoorziening nog niet (volledig) is uitbetaald, kan het praktisch zijn om de verlaging te verrekenen met het bedrag dat nog moet worden uitbetaald.

Derde lid

Indien een uitkering of inkomensvoorziening is beëindigd kan geen maatregel in de toekomst worden opgelegd, maar wordt een maatregel met terugwerkende kracht opgelegd. In dat geval moet een herzieningsbesluit worden genomen (artikel 54, derde lid WWB of artikel 40, derde lid WIJ). Het te veel betaalde bedrag aan bijstand of inkomensvoorziening wordt dan van de belanghebbende teruggevorderd.

Artikel 7 - Samenloop en recidive

Eerste lid

De regeling voor de samenloop van gedragingen heeft betrekking op verschillende gedragingen van de belanghebbende die (min of meer) gelijktijdig plaatsvinden. Indien er sprake is van verschillende gedragingen waarvoor in een zelfde periode een maatregel opgelegd zou kunnen worden, kan voor deze verschillende gedragingen tegelijkertijd een maatregel worden opgelegd. Dit betekent dus dat de afzonderlijke maatregelen in dat geval worden opgeteld. Natuurlijk blijft de hoofdregel, neergelegd in artikel 2, tweede lid, van toepassing: een op te leggen maatregel moet worden afgestemd op de ernst van de gedraging, de omstandigheden en de mate van verwijtbaarheid.

Tweede lid

Indien binnen twaalf maanden na een eerste verwijtbare gedraging wederom sprake is van een verwijtbare gedraging, wordt de grotere mate van verwijtbaarheid tot uitdrukking gebracht in een verdubbeling van de duur van de maatregel. Met de eerste verwijtbare gedraging wordt de eerste gedraging bedoeld die aanleiding is geweest tot een maatregel, ook indien wegens dringende redenen is afgezien van het opleggen van een maatregel. Voor het bepalen van de aanvang van de termijn van 12 maanden, geldt het tijdstip waarop het besluit waarmee de maatregel is opgelegd is verzonden. Op basis van deze bepaling kan een recidivemaatregel slechts een keer worden toegepast. Indien de belanghebbende na een tweede verwijtbare gedraging wederom verwijtbaar gedrag vertoont, zal de hoogte en de duur van de maatregel individueel moeten worden vastgesteld, waarbij gekeken zal moeten worden naar de ernst van de gedraging, de mate van verwijtbaarheid en de omstandigheden.

Artikel 8 - Indeling in categorieën

De gedragingen worden in vier categorieën onderscheiden. Hierbij is de ernst van de gedraging het onderscheidend criterium. Een gedraging wordt ernstiger geacht naarmate deze meer concrete gevolgen heeft voor het niet verkrijgen of behouden van betaalde arbeid.

De eerste categorie betreft de formele verplichting om zich als werkzoekende in te schrijven bij het UWV WERKbedrijf en ingeschreven te blijven.

De tweede categorie wordt onderscheiden in drie subcategorieën.

a. het niet naar vermogen trachten algemeen geaccepteerde arbeid te verkrijgen

Deze gedraging betreft schending van de verplichting tot het hebben van een actieve houding op de arbeidsmarkt in ruime zin. Voorbeelden hiervan zijn het te weinig solliciteren, het stellen van een onredelijke eisen en het hebben van een negatieve houding tijdens een sollicitatiegesprek. Ook het geval dat de belanghebbende te laat terugkeert van vakantie is een gedraging als hier bedoeld. De belanghebbende onttrekt zich dan namelijk aan de arbeidsmarkt en doet niet wat in zijn vermogen ligt om algemeen geaccepteerde arbeid te verkrijgen.

b. het niet of in onvoldoende mate meewerken aan een onderzoek naar de mogelijkheden tot arbeidsinschakeling

Voorbeeld hiervan zijn het weigeren mee te werken aan een toets in verband met het bepalen of een bepaalde opleiding geschikt is voor de belanghebbende en het weigeren mee te werken aan een medisch-arbeidskundig onderzoek. Ook het weigeren zich op advies van een arts te onderwerpen aan een noodzakelijke behandeling van medische aard is een gedraging als hier bedoeld.

c. het niet of in onvoldoende mate meewerken aan een door het college aangeboden voorziening gericht op arbeidsinschakeling voor zover dit niet heeft geleid tot het geen doorgang vinden of voortijdige beëindiging van die voorziening

Hierbij moet met name gedacht worden aan schending van verplichtingen die aan belanghebbende zijn opgelegd in het kader van een re-integratietraject of werkleeraanbod. Ook gedragingen die zich voordoen tijdens de werkstage vallen hieronder. Deze categorie is alleen van toepassing indien de bewuste gedraging niet tot gevolg heeft gehad dat de voorziening geen doorgang heeft gevonden of is beëindigd. Indien dit wel het geval is geweest, dan dient er een andere sanctie te worden opgelegd. Dit kan zijn een maatregel van de vierde categorie, dan wel (in uiterste gevallen) het intrekken van het werkleeraanbod op grond van artikel 21 onderdeel b WIJ.

De derde categorie wordt onderscheiden in twee subcategorieën:

a.  het door eigen toedoen niet behouden van arbeid in dienstbetrekking, voor zover er geen sprake is geweest van een door het college aangeboden voorziening gericht op arbeidsinschakeling

Onder deze gedraging wordt gerekend de situatie waarin op verwijtbare wijze door eigen toedoen voorafgaand aan de aanvraag dan wel tijdens de bijstandsverlening – als het gaat om deeltijdwerk – betaalde arbeid niet behouden wordt. Een voorbeeld hiervan is het herhaaldelijk te laat verschijnen op het werk, waardoor de dienstbetrekking uiteindelijk wordt ontbonden of de arbeidsovereenkomst niet wordt verlengd. Het gaat hier om een tekortschietend besef van verantwoordelijkheid voor de voorziening in het bestaan.

b. het door eigen toedoen niet behouden van arbeid in dienstbetrekking binnen een periode van zes maanden na beëindiging van de bijstandsuitkering én indien er sprake is geweest van een door het college aangeboden voorziening gericht op arbeidsinschakeling

Onder deze gedraging wordt gerekend de situatie waarin op verwijtbare wijze door eigen toedoen betaalde arbeid niet behouden wordt binnen een periode van zes maanden na beëindiging van de bijstandsperiode. Hierbij is er sprake geweest van een door het college aangeboden voorziening, die heeft geleid tot arbeidsinschakeling. Voor een periode van zes maanden is gekozen omdat de nazorg van de voorziening na beëindiging van de bijstand in het algemeen zes maanden duurt. Een verschil met de onder a genoemde gedraging is, is dat de belanghebbende in dit geval bekend wordt verondersteld met het maatregelenbeleid. Er was namelijk al eerder sprake van een bijstandsafhankelijke situatie. Het wordt hem dan ook harder aangerekend wanneer desondanks de arbeid niet wordt behouden.

De vierde categorie wordt onderscheiden in twee subcategorieën:

a. de voorziening gericht op arbeidsinschakeling vindt in het geheel geen doorgang of komt voortijdig tot een einde

Voorbeelden hiervan zijn het verwijtbaar door toedoen van de belanghebbende eindigen van het re-integratietraject of werkleeraanbod en het weigeren van een werkstage.

b. het niet aanvaarden van algemeen geaccepteerde arbeid

Deze gedraging duidt op de situatie dat geen gebruik wordt gemaakt van de mogelijkheid om algemeen geaccepteerde arbeid, al dan niet in deeltijd, te aanvaarden.

Artikel 9 - De hoogte en duur van de maatregel

Eerste tot en met vierde lid

Deze bepalingen bevatten de normering voor de vier categorieën van gedragingen die van doen hebben met het niet verkrijgen of het niet behouden van arbeid. In de hoogte van de normering wordt de ernst van de gedraging tot uitdrukking gebracht.

Vijfde lid

De verplichting om ingeschreven te staan bij het UWV Werkbedrijf geldt niet op grond van de WIJ. Ook het tekortschietendbesef van verantwoordelijkheid is niet geregeld in de WIJ (zie ook onder de toelichting bij artikel 13). Dat betekent dat er aan jongeren tot 27 jaar geen maatregelen kunnen worden opgelegd bij gedragingen van de eerste en derde categorie.

Artikel 10 - Te laat verstrekken van gegevens

Eerste lid

Indien de belanghebbende de voor de verlening van bijstand van belang zijnde gegevens of gevorderde bewijsstukken niet binnen de door het college gestelde termijn heeft verstrekt, kan het college het recht op bijstand opschorten (artikel 54, eerste lid WWB of artikel 40, eerste lid WIJ).Het college geeft vervolgens op grond van artikel 54, eerste lid WWB of artikel 40, tweede lid WIJ een hersteltermijn waarbinnen de belanghebbende het verzuim kan herstellen door alsnog de gegevens of bewijsstukken te verstrekken. Indien de belanghebbende de gegevens of bewijsstukken binnen deze termijn verstrekt, dan wordt een maatregel opgelegd op grond van dit artikel van deze verordening. Indien de gegevens of bewijsstukken buiten deze termijn worden verstrekt, wordt een maatregel opgelegd op grond van artikel 11 of 12.

Tweede lid

Dit lid geeft de mogelijkheid om in plaats van een maatregel een waarschuwing te geven.

De waarschuwing wordt schriftelijk afgegeven en is een besluit ingevolge de Awb.

Artikel 11 - Verstrekken van geen, onjuiste of onvolledige inlichtingen zonder benadeling gemeente

Eerste lid

In dit artikel wordt de zogeheten “nulfraude” geregeld: het verstrekken van onjuiste of onvolledige inlichtingen, zonder dat dit heeft geleid tot het ten onrechte of tot een te hoog bedrag verlenen van bijstand of inkomensvoorziening.

Een voorbeeld van nulfraude is het niet opgeven van een vermogensbestanddeel waarbij de waarde van het bestanddeel niet tot gevolg heeft dat de voor de belanghebbende(n) geldende vermogensgrens wordt overschreden.

Tweede lid

Zie de toelichting bij artikel 10, tweede lid van deze verordening.

Derde lid

Dit lid is toegevoegd om er geen misverstanden over te laten ontstaan dat er in de situatie dat na afloop van de hersteltermijn de gevraagde gegevens alsnog aan het college worden verstrekt, er ook sprake is van het niet verstrekken van inlichtingen. Niet relevant voor de toepassing van dit lid is of het besluit tot toekenning van bijstand na afloop van de hersteltermijn al dan niet is ingetrokken op grond van artikel 54 lid, vierde lid WWB of artikel 40, vierde lid WIJ.

Artikel 12 - Verstrekken van geen, onjuiste of onvolledige inlichtingen met benadeling gemeente

Eerste lid

Dit artikel is bedoeld om een maatregel op te leggen als schending van de inlichtingenplicht heeft geleid tot het ten onrechte of tot een te hoog bedrag verlenen van bijstand of inkomensvoorziening. De ernst van de gedraging komt tot uitdrukking in de hoogte van het benadelingsbedrag. Het benadelingsbedrag is het bedrag als bedoeld in artikel 58 lid 4 WWB en artikel 54 lid 4 WIJ. Dat is het bedrag waarmee de gemeente wordt benadeeld als het niet of niet behoorlijk nakomen van de inlichtingenplicht heeft geleid tot het ten onrechte of tot het een te hoog bedrag verlenen van bijstand of inkomensvoorziening. Loonbelasting, premies volksverzekeringen en ziekenfondspremie, voor zover deze belasting en premies niet verrekend kunnen worden met de belastingdienst en het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen, zijn daardoor tevens onderdeel van het benadelingsbedrag.

Tweede lid

De maatregel wegens het niet of niet behoorlijk nakomen van de inlichtingenplicht is afhankelijk gesteld van de hoogte van het bedrag aan bijstand of inkomensvoorziening dat als gevolg van de schending van deze verplichting ten onrechte is verstrekt.

Derde lid

Zie de toelichting bij artikel 11, derde lid.

Artikel 13 - Tekortschietend besef van verantwoordelijkheid

Eerste lid

Aan de WWB ligt het beginsel ten grondslag dat een ieder in eerste instantie in zijn eigen bestaan(skosten) dient te voorzien. Pas wanneer dat niet mogelijk is kan men een beroep doen op bijstand. Hoofdregel is dus dat iedereen alles zal moeten doen en nalaten om een beroep op bijstand te voorkomen. Gebeurt dit niet of in onvoldoende mate dan is er veelal sprake van een tekortschietend besef van verantwoordelijkheid voor de voorziening in het bestaan. Indien de belanghebbende er blijk van heeft gegeven zich daarvan onvoldoende bewust te zijn, wordt ingevolge dit artikel een maatregel opgelegd.

Een tekortschietend besef van verantwoordelijkheid kan uit allerlei gedragingen blijken, zoals:

• -

  een onverantwoorde besteding van vermogen;

• -

  geen of een te late aanvraag doen voor een voorliggende voorziening;

• -

  het niet nakomen van de verplichting tot het instellen van een alimentatievordering.

De verplichting om voldoende besef van verantwoordelijkheid te tonen voor de voorziening in het bestaan, geldt reeds voordat een bijstandsuitkering wordt aangevraagd. Dit betekent

bijvoorbeeld dat wanneer iemand in de periode voorafgaand aan de bijstandsaanvraag een grote erfenis in korte tijd op heeft uitgegeven, waardoor hij niet langer beschikt over voldoende middelen om in de kosten van het bestaan te voorzien en als gevolg daarvan een bijstandsuitkering moet aanvragen, het college hiermee rekening houdt door het opleggen van een maatregel.

Tweede lid

De verplichting tot het tonen van voldoende besef van verantwoordelijkheid geldt niet op grond van de WIJ. Dat betekent dat er aan jongeren tot 27 jaar geen maatregel opgelegd kan worden als er sprake is van bijvoorbeeld het onverantwoord interen van het vermogen of het door eigen toedoen niet behouden van arbeid in dienstbetrekking.

Derde lid

Het tweede lid geeft het college de mogelijkheid om de gedragingen als bedoeld in het eerste lid nader uit te werken in beleidsregels.

Artikel 14 - Zeer ernstige misdragingen

Onder de term ‘zeer ernstige misdragingen’ kunnen diverse vormen van agressie worden verstaan, zij het dat er sprake moet zijn van verwijtbaarheid en van gedrag dat in het normale menselijke verkeer in alle gevallen als onacceptabel wordt beschouwd.

Het college kan alleen een maatregel opleggen indien er een verband bestaat tussen de ernstige misdraging en (mogelijke) belemmeringen bij het vaststellen van het recht op een uitkering. Vandaar dat in dit artikel wordt bepaald dat de zeer ernstige misdragingen moeten hebben plaatsgevonden onder omstandigheden die rechtstreeks verband houden met de uitvoering van WWB en de WIJ. In artikel 18, tweede lid, WWB en artikel 41, eerste lid WIJ wordt gesproken over ‘het zich jegens het college zeer ernstig misdragen’. Dit betekent dat alleen (zeer) agressief gedrag tegenover leden van het college en hun ambtenaren aanleiding is voor het opleggen van een maatregel. Er kan dus geen maatregel worden opgelegd als een klant zich agressief heeft gedragen tegenover een medewerker van een andere organisatie die belast is met de uitvoering van de WWB of WIJ (bijvoorbeeld een re-integratiebedrijf). Bij het vaststellen van de maatregel in de situatie dat een belanghebbende zich ernstig heeft misdragen, zal gekeken moeten worden naar de ernst van de gedraging, de mate van verwijtbaarheid en de persoonlijke omstandigheden van de betrokkene.

Wat betreft het vaststellen van de ernst van de gedraging, kunnen de volgende vormen van agressief gedrag in een oplopende reeks (steeds ernstiger) worden onderscheiden:

• -

  verbaal geweld (schelden);

• -

  discriminatie;

• -

  intimidatie (uitoefenen van psychische druk);

• -

  zaakgericht fysiek geweld (vernielingen);

• -

  mensgericht fysiek geweld;

• -

  combinatie van agressievormen.

Voor het bepalen van verwijtbaarheid van de misdraging zal gekeken moeten worden naar de omstandigheden waaronder de misdraging heeft plaatsgehad. In dit verband is het relevant een onderscheid te maken tussen instrumenteel geweld en frustratiegeweld. Van instrumenteel geweld is sprake als iemand het toepassen van geweld bewust gebruikt om een bepaald doel te bereiken (bijvoorbeeld het verkrijgen van een voorschot). Agressie die ontstaat door onmacht, ontevredenheid, onduidelijkheid en dergelijke kan worden aangeduid met frustratieagressie. Het zal duidelijk zijn dat de mate van verwijtbaarheid bij instrumenteel geweld in beginsel groter is dan bij frustratiegeweld.

Artikel 15 - Overgangsbepaling

Dit artikel behoeft geen toelichting.

Artikel 16 - Inwerkingtreding

Dit artikel behoeft geen toelichting.

Artikel 17 -Citeertitel

Dit artikel behoeft geen toelichting.