Handhavingsbeleid heling van goederen

De bestrijding van heling is een goede manier om diefstallen en andere misdrijven aan te pakken.

Indien er geen afzetmarkt meer is voor gestolen goederen, heeft het strafbare feit “diefstal” minder nut. Dit heeft direct resultaat voor met name kruimeldiefstallen (de meest voorkomende diefstallen), maar ook voor de grotere (georganiseerde) diefstallen. Indirect werkt dit ook door op de aanpak van overige illegale situaties (uitkeringen, illegale bedrijven etc.), die aan heling gerelateerd zijn.

Gelet op het vorenstaande is in het najaar 2006 de samenwerking met politie opgestart om te komen tot een effectieve aanpak van heling van goederen. Het betreft primair een strafrechtelijke aanpak.

De opstart is in hoofdzaak gericht op de BE Geleen. Na gebleken meerwaarde en resultaat kan uitbreiding plaatsvinden naar de BE Sittard-Born, en het district (Stein, Beek, Schinnen).

Het WvSr bevat in hoofdzaak de bepalingen die van toepassing zijn op de bestrijding van heling (artikel 416, 417, 417bis, 417ter, 437, 437bis, 437ter, 437quater en het Uitvoeringsbesluit ex artikel 437, eerste lid).

De binnentredingsbevoegdheid bij handelaren is geregeld in het Wetboek van Strafvordering (artikel 552).

Op opkopers en handelaren in gebruikte en ongeregelde goederen (platina, goud, zilver, edelstenen, uurwerken, kunstvoorwerpen, auto’s, motorfietsen, bromfietsen, fietsen, foto-, film-, radio-, en videoapparatuur, en apparatuur voor automatische registratie). Even als handelaren in antiek en curiosa. Ongeregelde goederen zijn goederen die niet tot de algemeen gangbare goederen kunnen worden gerekend. Dit wegens hun aard of uitvoering, hun herkomst of de staat waarin ze verkeren.

Bij dit soort goederen bestaat de kans dat zij afkomstig zijn van een misdrijf.

Heling is strafbaar gesteld op grond van het Wetboek van Strafrecht (zie hierboven). Hierop zijn diverse strafmaten van toepassing, afhankelijk van aard en omvang.

Overtreding van de regels ten aanzien van het verkoopregister, is strafbaar op grond van artikel 6.1 APV (hechtenis van ten hoogste 3 maanden of geldboete van de tweede categorie).

Met de opsporing van strafbare feiten zijn belast de algemene (politie) en buitengewone opsporingsambtenaren De algemene opsporingsambtenaren hebben om controle uit te oefenen de vrije toegang tot alle lokaliteiten/plaatsen waarvan redelijkerwijs wordt vermoed dat deze door een handelaar wordt gebruikt. Zij kunnen ook voorwerpen in beslag nemen.

Hoewel ook toezichthouders als buitengewone opsporingsambtenaren kunnen optreden, verzet zich de constructie van de helingbepalingen zich hiertegen. De binnentredingsbevoegdheid in het kader van heling (artikel 552 WvSv) is dan ook alleen verleend aan politie.

Politie kan naast het Wetboek van Strafrecht tevens optreden op grond van de APV. Politie-ambtenaren van de Politieregio Limburg-Zuid zijn aangewezen als toezichthouder voor de APV (artikel 6.2 lid 1). Controletaken kunnen worden uitgeoefend in het kader van de gehele APV.

In januari 2005 is gestart met het project Bestuurlijke Aanpak van de Georganiseerde Criminaliteit.

Aanleiding hiervoor was het feit dat Politie en Justitie onvoldoende in staat waren om illegaal verkregen vermogen te ontnemen. Bestrijding van de georganiseerde criminaliteit is echter evenzeer een verantwoordelijkheid van het lokaal bestuur (en Provincie, overige diensten zoals bv. de Belastingdienst). Uit de Euregionale criminaliteitsbeeldanalyse 2004 van criminoloog prof. Fijnaut (quickscan) bleek dat Limburg Zuid, na Amsterdam en Rotterdam, de hoogste criminaliteitsdruk had.

Vanuit het Regionaal Veiligheidsbestuur is het besef gegroeid om de georganiseerde criminaliteit in gezamenlijkheid (gemeenten, Provincie, Politie, Justitie, Belastingdienst, FIOD/ECD/SIOD, KvK, etc.) aan te pakken en hiervoor op termijn een structurele (eu)regionale voorziening te creëren, gericht op integriteit, screening (vergunningaanvragers) en “intelligence” (dataverzameling).

De aanpak is gericht op het voorkomen dat de overheid crimineel gedrag faciliteert, het voorkomen dat de onderwereld zich op ondoorzichtige wijze vermengt met bovenwereld, het voorkomen dat criminele groepen zich nestelen in Z-Limburg en de omliggende euregio, het doorbreken van economische machtsposities opgebouwd met crimineel vermogen, het tegengaan van verloedering en overlast.

Hiertoe is binnen de regio op lokaal niveau een gebiedsgerichte aanpak (centra Sittard en Geleen) ingezet. Deze is gericht op screening van onroerend goed (illegaal verkregen vermogen wordt primair in de vastgoedsector geïnvesteerd) in relatie tot criminele facilitering. Het uiteindelijke resultaat van e Bestuurlijke Aanpak is gericht op een verbetering van de leefbaarheid in de gebieden door het tegengaan van de verloedering en overlast (randverschijnselen als dealen, rondhangen etc.), verbetering van de veiligheid en bevorderen van economische groei, in Limburg-Zuid en de Euregio.

Het Wetboek van Strafrecht voorziet in diverse helingbepalingen (hogere wetgeving).

De gemeentelijke wetgever is bevoegd regels te stellen waarin hogere wetgeving (nog) niet voorziet. Deze hebben betrekking op het verkoopregister en zijn opgenomen in hoofdstuk 2, afdeling 5 van de APV (zie ook hoofdstuk 3).

De handelaar is verplicht aantekening te houden van alle gebruikte en ongeregelde goederen die hij verkoopt of op andere wijze overdraagt, in een doorlopend en een door of namens de burgemeester gewaarmerkt register. In dit register (administratie) moet vermeld staan:

• -

  het volgnummer van de aantekening met betrekking tot het goed,

• -

  de datum van verkoop of overdracht van het goed,

• -

  een omschrijving van het goed, daaronder begrepen –voor zover dat mogelijk is- soort, merk en nummer van het goed,

• -

  de verkoopprijs of andere voorwaarden voor overdracht van het goed,

• -

  naam, adres (identiteit) van degene die het goed heeft verkregen.

De handelaar/voor hem handelend persoon is verplicht:

• -

  wanneer hij overeenkomstig het bepaalde in het WvSr de burgemeester (of door deze aangewezen ambtenaar) schriftelijk ervan in kennis stelt dat hij van het opkopen een beroep of gewoonte maakt, daarbij tevens schriftelijk opgave dient te doen van zijn woonadres en van het volledige adres van elke lokaliteit door hem ten behoeve van zijn onderneming in gebruik genomen,

• -

  onder aanbieding van zijn register(s) de burgemeester/aangewezen ambtenaar, onverwijld doch in ieder geval binnen 3 dagen schriftelijk in kennis te stellen van een verandering van zijn woonadres of adressen van een bij hem ten behoeve van zijn onderneming in gebruik zijn de lokaliteit(en),

• -

  aan de hoofdingang van de lokaliteit waar de onderneming is gevestigd een kenteken te hebben waarop zijn naam en de aard van de onderneming duidelijk zichtbaar voorkomen,

• -

  indien hij in de gelegenheid is enig goed te verkrijgen waarvan redelijkerwijs kan worden vermoed dat het van misdrijf afkomstig is of voor de rechthebbende verloren is gegaan, hiervan onverwijld kennis te geven aan de burgemeester/aangewezen ambtenaar,

• -

  zijn administratie op eerste aanvraag ter inzage te geven aan de burgemeester/aangewezen ambtenaar,

• -

  wanneer hij heeft opgehouden van het opkopen een beroep/gewoonte te maken, onderscheidenlijk het beroep van handelaar niet langer uitoefent, de burgemeester/aangewezen ambtenaar hiervan onverwijld doch in ieder geval binnen 3 dagen schriftelijk in kennis te stellen.

Ingevolge het WvSr en de APV is de burgemeester bevoegd om de registers (in- en verkoop) te waarmerken. Hij kan deze bevoegdheid mandateren aan een ambtenaar ( “door of namens”). Gelet op de strafrechtelijke aard en aanpak van helingbestrijding zal deze bevoegdheid worden gemandateerd aan de districtschef van politie. Deze kan op zijn beurt de bevoegdheid verder ondermandateren binnen zijn organisatie.

Handelaren kunnen op deze wijze de registers in hun buurt laten waarmerken.

Voor het Mandaatbesluit wordt verwezen naar de bijlage.

Uitvoering van de bepalingen in het WvSr en APV ligt bij politie. Zij dient een administratie te voeren ten aanzien van:

• -

  waarmerken van de juiste in- en verkoopregisters,

• -

  bijhouden registratie van beroepsmatige opkopers/handelaren (naam, woonadres, adres lokaliteit(en) in gebruik voor de onderneming(en)

• -

  bijhouden van wijzigingen in deze administratie (en erop toezien dat deze binnen de gestelde termijn worden gedaan)

Indien handelaren ten kantore de registers laten waarmerken kan een brief worden uitgereikt waarin de verplichtingen duidelijk staan opgenomen. Zie bijlage.

Handelaren en opkopers zijn wettelijk verplicht tot het bijhouden van een inkoopregister en een verkoopregister. De verplichting tot het bijhouden van een inkoopregister is vastgelegd in art 437 van het Wetboek van Strafrecht. De verplichting tot het bijhouden van een verkoopregister is vastgelegd in artikel 2.5.2 van de Algemene Plaatselijke Verordening van de gemeente Sittard-Geleen.

Bij het niet voldoen aan een van deze bepalingen is er sprake van een overtreding.

Wanneer bij controle door de politie een overtreding wordt geconstateerd van een van beide hiervoor genoemde bepalingen zal, wanneer sprake is van een eerste overtreding, aan de betrokken handelaar of opkoper een sanctie worden opgelegd. Deze kan plaatsvinden in de vorm van een geldboete (richtbedrag € 110,-) of dagvaarding. Wanneer bij herhaalde controle door de politie wordt geconstateerd dat opnieuw sprake is van een overtreding zal de betrokken handelaar of opkoper worden gedagvaard bij de kantonrechter.

Indien sprake is van een misdrijfvariant (opzet/schuld of gewoonteheling) zal conform de geldende richtlijnen gehandeld worden.

Dit beleid is afgestemd met de Hoofdofficier van Justitie (mw. mr. J.M. Penn-te Strake) en de Officier van Justitie (mw. Mr. F. Bruinen).

Dit beleid zal kenbaar worden gemaakt bij de handelaren.

Het Handhavingsbeleid heling van goederen zal gepubliceerd worden in De Trompetter (bekendmaking).

Ook zal –bij herhaling- publicatie plaatsvinden waarbij de handelaren worden gewezen op de voor hun geldende verplichtingen (publicatie).

Bij de start van het (her)nieuw(de) toezicht (en handhaving) zal politie starten met het afleggen van een persoonlijk bezoek aan de betreffende ondernemingen. Hierbij zal een brief namens de burgemeester worden uitgereikt waarin de wettelijke verplichtingen die gelden, helder staan beschreven. Zie bijlage ….

Ook wordt een brief van het OM uitgereikt waarin het vervolgingsbeleid staat uitgewerkt.

Bovendien wordt door de politiefunctionaris, namens de burgemeester en politie een eerste exemplaar “in- en verkoopregister” gratis aangeboden.

Deze zijn te verkrijgen bij Boekhandel Krings Markt 50 te Geleen.

Omdat de aanpak van heling sedert lange tijd nu actief wordt opgepakt, is het wenselijk ook inzicht te verkrijgen in de resultaten van deze aanpak. Met politie is afgesproken dat een ½ jaar na inwerkingtreding de resultaten in een rapportage worden vervat. Deze vormt tevens de basis voor doorontwikkeling.

Ingestoken wordt op:

• -

  inzichtelijkheid beroepstak (hoeveelheid handelaren (legaal/illegaal), welke branches, sanering),

• -

  wordt toegang verschaft tot de lokaliteiten om te controleren,

• -

  hoeveel controles,

• -

  worden de voorschriften nageleefd,

• -

  hoeveel inbeslagname,

• -

  welke gerelateerde overtredingen/misdrijven komen “bloot” te liggen (bv. uitkeringsfraude).