Handhavingsbeleid fysieke leefomgeving 2016-2019 gemeente Soest

Net als andere gemeenten heeft Soest verschillende regels opgesteld: regels om maatschappelijke belangen te beschermen en ontwikkelingen te sturen. Inwoners moeten deze regels naleven. Als zij dit niet doen, kan de gemeente overgaan tot handhaving. Maar alle regels en wetten op ieder moment en op alle locaties handhaven is onmogelijk. Daarom moeten er prioriteiten gesteld worden: welke belangen/regels vinden wij als gemeente het belangrijkst om te handhaven? En waarom?

In Soest geven wij qua handhaving de hoogste prioriteit aan:

• -

  Veiligheid en veiligheidsbeleving;

• -

  Bescherming kwaliteiten van het buitengebied;

• -

  Aanpak van illegale woonsituaties.

Veiligheid in de openbare ruimte

Bij het toezicht in de openbare ruimte speelt veiligheid -in de ruimste zin van het woord- een centrale rol. Daarom hebben wij buitengewoon opsporingsambtenaren (boa’s) in dienst. Zij houden wekelijks toezicht op verkeersveiligheid bij basisscholen, zorgen voor een veilig en ordentelijk verloop van de weekmarkten en voeren controles uit bij horecagelegenheden en evenementen. Daarnaast dragen de boa’s -samen met ketenpartners als jeugdwerk en politie- hun steentje bij aan de aanpak van overlast door jeugdgroepen. Ook houden zij samen met de politie toezicht op het Digitaal Opkopersregister en ondersteunen zij bij inbraakpreventieacties. Tot slot vormen boa’s een belangrijke schakel bij de uitvoering van het beleidsthema ‘Veilige en leefbare buurten’ van het Integraal veiligheidsbeleid 2015– 2018. De boa’s zien in dat kader toe op afvalovertredingen (met name bij de ondergrondse containers), parkeeroverlast, hondenoverlast en andere ongemakken en ergernissen in de openbare ruimte. De surveillancerondes van de boa’s zorgen ook direct voor blauw op straat. Dit heeft een preventieve werking en draagt bij aan de veiligheidsbeleving bij inwoners en bezoekers van de gemeente Soest.

Constructieve veiligheid en brandveiligheid

Binnen het omgevingsrecht is toezicht op constructieve veiligheid en brandveilig gebruik van gebouwen van groot belang. Dit toezicht draagt bij aan de bescherming van de fysieke veiligheid van personen.

De beperkte resterende capaciteit wordt -in tegenstelling tot de voorgaande beleidsperiode- zoveel mogelijk planmatig en projectmatig ingezet. Bij deze aanpak vestigt de gemeente de aandacht op verschillende buitengebied thema’s en op illegale woonsituaties. Er wordt expliciet naar buiten toe gecommuniceerd over de start van een handhavingsproject. Met deze strategie beoogt de gemeente een duidelijker beleidseffect te bereiken, dat bovendien meer gericht is op preventie.

Bescherming kwaliteiten buitengebied

Het onlangs vastgestelde bestemmingsplan Landelijk Gebied beschermt de landschappelijke, ecologische en cultuurhistorische kwaliteiten van het buitengebied. Er is ruimte voor functies en ontwikkelingen die zich met deze kwaliteiten goed verenigen, zoals grondgebonden landbouw, kleinschalige nevenfuncties en bepaalde initiatieven op het gebied van recreatie en toerisme. Ontwikkelingen die het meest afbreuk doen aan de kwaliteiten van het buitengebied worden op een planmatige en projectmatige wijze gehandhaafd. Dit zijn illegale bedrijfsactiviteiten, illegale woonsituaties (waaronder de permanente bewoning van recreatiewoningen) en activiteiten die thuishoren op het erf, en niet op agrarische gronden.

Aanpak illegale woonsituaties

Binnen de bebouwde kom richt de aandacht zich primair op illegale woonsituaties (zoals splitsingen van een eengezinswoning tot soms wel vier wooneenheden, of illegaal woongebruik op bedrijventerreinen). Het belang van handhaving op dit thema is evident; illegale woonsituaties doen afbreuk aan de kwaliteit van de leefomgeving of aan het vestigingsklimaat voor bedrijven. Soms werkt het zelfs verpaupering in de hand of zorgt deze verdichting voor burenoverlast.

Naleving van de regels is belangrijk voor een gelijkwaardig speelveld voor alle ondernemers en alle inwoners. De gemeente draagt hieraan bij door deze regels te handhaven. De gemeente kan echter niet alle regels op ieder moment en op alle locaties handhaven. Daarom geeft de gemeente prioriteit aan een aantal belangrijke onderwerpen. Naleving is en blijft natuurlijk een gedeelde verantwoordelijkheid van gemeente, inwoners en bedrijven.

1.1 Aanleiding

Voor u ligt het Handhavingsbeleid fysieke leefomgeving 2016 – 2019. Aanleiding tot het vaststellen is gelegen in enerzijds een wettelijk plicht en anderzijds de bestuurlijke wens om een integraal en actueel beleid te hanteren.

Wettelijke plicht

De Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (hierna: Wabo) verplicht het college van burgemeester en wethouders tot het vaststellen van een handhavingsbeleid. De looptijd van het voorgaande beleid (Handhavingsbeleid fysieke leefomgeving 2012-2015) is geëindigd, zodat nieuw beleid moet worden vastgesteld.

Integraal beleid

Het gemeentebestuur heeft de wens om te komen tot een integraal handhavingsbeleid op gebied van de fysieke leefomgeving. Een beleid dat dus breder is dan het omgevingsrecht. Het beleid heeft daarom ook betrekking op de regelgeving openbare ruimte en veiligheid (zie verder § 1.2 Reikwijdte).

Actueel beleid

Er zijn uiteenlopende wettelijke, beleidsmatige en organisatorische ontwikkelingen die vragen om een geactualiseerd beleid. Bovendien moet het handhavingsbeleid zijn gestoeld op de visie van het huidige gemeentebestuur.

1.2 Reikwijdte

Dit handhavingsbeleid richt zich op de fysieke leefomgeving. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen beleidsveld Omgevingsrecht en beleidsveld Openbare ruimte en veiligheid. De nota heeft geen betrekking op sociale zekerheidswetgeving, de Wet kinderopvang, leerplichtwetgeving, privaatrechtelijke handhaving of handhaving van de openbare orde.

Beleidsveld Omgevingsrecht

Het kader betreft onder meer de Wabo, het Bor, de Woningwet, Bouwbesluit 2012, de Wet ruimtelijke ordening, bestemmingsplannen en de Erfgoedwet. Uitgezonderd zijn de milieutaken (waaronder de Wet milieubeheer, het Activiteitenbesluit en de Wet bodembescherming). Deze worden, zowel qua handhaving als beleidsmatig, uitgevoerd door Regionale Uitvoeringsdienst Utrecht (RUD). Wel binnen de kaders van deze nota valt het taakveld brandveiligheid, dat wordt uitgevoerd Veiligheidsregio Utrecht (Vru).

Beleidsveld Openbare ruimte en veiligheid

Het kader betreft vooral de Algemene Plaatselijke Verordening Soest (hierna: APV), de Afvalstoffenverordening, de Wegenverkeerswet 1994, de Drank- en horecawet en overige bijzondere wetgeving zoals de Winkeltijdenwet en de Zondagswet. Het gaat hierbij om de kerntaken van buitengewoon opsporingsambtenaren (boa’s), te weten de aanpak van de zogenoemde ‘kleine ergernissen in de openbare ruimte’, de aanpak van verkeersovertredingen, het toezicht op de Drank en horecawet, het toezicht op de Dor en het marktmeesterschap. Los van deze kerntaken worden boa’s met enige regelmaat ondersteunend ingezet. Bijvoorbeeld bij preventieacties van de politie of voor het verzegelen van een gebouw. Gelet op de bevoegdheden, opleiding, uitrusting en rooster technische inzetbaarheid is er echter geen zelfstandige of structurele taak in het kader van de handhaving van de openbare orde. Voorgaande laat onverlet dat alle toezichthouders altijd een signalerende functie vervullen richting ketenpartners.

1.3 Nut en noodzaak handhaving en handhavingsbeleid

Het stellen van regels is een manier om maatschappelijke belangen te beschermen en ontwikkelingen te sturen. Maar het stellen van regels alleen is niet genoeg. Naleving van die regels is cruciaal om de achterliggende doelen van die regels te bereiken. Handhaving is één van de middelen om naleving te bevorderen. Er moeten echter niet te hoge verwachtingen zijn van handhaving. Handhaving is immers het sluitstuk in de reeks van discussie, beleidsvorming, regelgeving en preventie. Bovendien zijn de middelen om handhaving uit te voeren niet onbeperkt. Wanneer handhaving noodzakelijk is, is het wel belangrijk dat deze op een betrouwbare, transparante en consistente wijze plaatsvindt.

Het onderhavige handhavingsbeleid stelt hiervoor de kaders. Daarbij beantwoordt het beleid de vraag wanneer handhaving nodig is. Het is immers niet mogelijk om alle wetten en regels op ieder moment en op alle locaties te handhaven. Dit vraagt om een probleem- en risicoanalyse, die input geeft voor het stellen van prioriteiten. Daarnaast vraagt dit om strategieën, waaruit volgt op welke wijze naleving van de regels wordt bevorderd en op welke wijze de gemeente reageert als een overtreding is geconstateerd.

In deze beleidsnota moet het begrip handhaving ruim worden opgevat, namelijk als ‘elke activiteit die erop is gericht om de naleving van regels te bevorderen of een overtreding te beëindigen’. Dit houdt dus zowel het toezicht en de sanctionering in als activiteiten die zijn gericht op het voorkomen van overtredingen, zoals voorlichtingsavonden en waarschuwingsacties.

1.4 Beleidscyclus

De Wabo en het daarop gebaseerde Besluit omgevingsrecht (hierna: Bor) schrijven een beleidscyclus voor gebaseerd op het model van de ‘dubbele regelkring’, ook wel de ‘Big-Eight’ genoemd. Deze dubbele regelkring bestaat uit een aantal stappen, die een cyclus vormen van strategische beleidsvorming, planning, uitvoering, evaluatie en bijstelling.

De onderhavige nota voorziet in het strategische meerjarenbeleid en fungeert als basis voor het jaarlijks op te stellen uitvoeringsprogramma Wabo-handhaving. Dit programma bevat een concrete jaarplanning. Monitoring van de doelstellingen van de beleidsnota en het jaarprogramma vindt jaarlijks plaats door vaststelling van een jaarverslag. Zo nodig worden de doelstellingen bijgesteld of geactualiseerd. Aanleiding van bijstelling van prioriteiten, doelen of strategieën kan bijvoorbeeld zijn gelegen in wetswijzigingen, beleidsontwikkelingen of -evaluaties.

De bevoegdheid tot het vaststellen van zowel het meerjarenbeleid als het uitvoeringsprogramma en jaarverslag ligt bij het college van burgemeester en wethouders. De stukken worden ter kennisneming aangeboden aan de raad. In het kader van het tweedelijnstoezicht (interbestuurlijk toezicht) wordt een afschrift van alle stukken verzonden aan het college van gedeputeerde staten.

Gelet op de wens om tot een integraal beleid te komen wordt ten aanzien van het beleidsveld Openbare ruimte en veiligheid zoveel als mogelijk aangehaakt bij deze big-eight cyclus.

1.5 Opzet en doelgroepen handhavingsbeleid

Het Besluit omgevingsrecht (Bor) stelt eisen aan opzet en inhoud van het beleid. Het beleid moet onder meer concrete handhavingsdoelstellingen bevatten, gebaseerd op een probleem- en risicoanalyse en een prioriteitstelling. Daarnaast schrijft het Bor voor dat in het beleid nalevingstrategieën zijn opgenomen ten aanzien van toezicht, sanctionering, gedogen en afstemming met handhavingspartners. Het onderhavige beleid is opgesteld met in acht neming van deze wettelijke vereisten. Het beleid brengt daardoor meer in beeld dan alleen de bestuurlijke handhavingsprioriteiten. Het beleid geeft inzicht aan burgers, bedrijven en instellingen in hoe zij kunnen verwachten dat de gemeente Soest omgaat met haar handhavende taken en bevoegdheden. Het beleid fungeert daarmee ook als kader en richtlijn voor het handelen van de gemeentelijke toezichthouders en handhavers in de dagelijkse uitvoering en advisering richting gemeentebestuur.

1.6 Leeswijzer

Hoofdstuk 2 geeft inzicht in de kaders, relevante ontwikkelingen en algemene beleidsuitgangspunten. Hoofdstuk 3 behandelt de prioriteitstelling van het handhavingsbeleid. Hoofdstuk 4 beschrijft de strategieën die gemeente Soest hanteert om naleving van de regels te bevorderen. Hoofdstuk 5 bevat concrete handhavingsdoelstellingen en monitoringsindicatoren. Hoofdstuk gaat in op hoe handhaving binnen de gemeente Soest is georganiseerd.

2.1 Inleiding

In dit hoofdstuk wordt allereerst een terugblik gegeven op handhaving in de afgelopen beleidsperiode. Daarna zijn de wettelijke en beleidsmatige kaders benoemd en worden de relevante ontwikkelingen uiteengezet. Dit hoofdstuk bevat tot slot algemene beleidsuitgangspunten, waarmee bij het opstellen van het beleid steeds rekening is gehouden.

2.2 Terugblik

Met de inwerkingtreding van de Wabo in 2010 werd beoogd toezicht en handhaving in het omgevingsrecht te professionaliseren. In dit kader werd het opstellen van strategisch beleid, jaarlijkse uitvoeringsprogramma's en verantwoording via jaarverslagen wettelijke verplicht gesteld. Dit heeft geresulteerd in Handhavingsbeleid fysieke leefomgeving 2012-2015 en diverse uitvoeringsprogramma’s en jaarverslagen. Het college van gedeputeerde staten heeft begin 2016 in het kader van het Interbestuurlijk Toezicht geoordeeld dat de taken op het gebied van toezicht en handhaving omgevingsrecht redelijk adequaat worden uitgevoerd1. Verbeterpunten zijn zoveel als mogelijk bij het opstellen van het onderhavige beleid doorgevoerd. Een van deze punten betreft bijvoorbeeld het formuleren van concrete en meetbare handhavingsdoelstellingen in het strategische beleid (dus niet alleen in de jaarlijkse uitvoeringsprogramma’s). Wat betreft de basistaken (milieu) worden de verbeterpunten opgepakt door de RUD. De RUD zal in opdracht van de deelnemende gemeenten de big-eight cylcus als bedoeld in het Bor invoeren, inhoudende dat strategisch beleid wordt opgesteld, dat actuele nalevingsstrategieën worden geformuleerd en dat beleidsevaluaties worden aangeleverd. Ten tijde van het vaststellen van het onderhavige beleid is RUD aangevangen met het opstellen van een plan van aanpak.

De situatie van het toezicht en handhaving in openbare ruimte is in vele opzichten niet meer vergelijkbaar met de situatie ten tijde van de vaststelling van het voorgaande beleid. De belangrijkste ontwikkelingen betroffen het vervallen van het convenant politiesurveillanten, de vaststelling van de notitie kerntakendiscussie, de overheveling van het toezicht op de Drank- en horecawet van de NVWA2 naar de gemeente en nieuwe (bestuurlijke) prioriteiten. Deze en andere wettelijke, beleidsmatige en organisatorische ontwikkelingen hebben meegebracht dat het takenpakket van de boa’s en de boa-formatie fors zijn uitgebreid. Kortom, op handhavend vlak is gemeente Soest de afgelopen periode volop in beweging en in opbouw geweest. In hoofdstuk 6 wordt verder ingegaan op de organisatieontwikkeling en het traject van procesoptimalisatie.

2.3 Beleidsmatige kaders

In het Coalitieakkoord 2014-2018 ‘Samen voor een vitale gemeente Soest’ en de Kadernota 2016 zijn in de programma’s Veiligheid en Wonen en Ruimtelijke Ordening onderwerpen benoemd die relevant zijn voor het onderhavige beleid.

• -

  Zij bevatten het algemene uitgangspunt dat het versterken van de veiligheid een gedeelde verantwoordelijkheid is van gemeente en de individuele burger.

• -

  Thema’s waarvoor in het bijzonder aandacht wordt gevraagd zijn jeugdoverlast en inbraakpreventie (toezicht Digitaal Opkopers Register).

• -

  Daarnaast moet het nieuwe beleid inzicht verschaffen in de werkzaamheden van de boa’s en de resultaten daarvan.

• -

  Op het gebied van ruimtelijke ordening omvatten zij het uitgangspunt dat meer projectmatig capaciteit wordt ingezet op een aantal thema’s, zoals illegale woonsituaties, handhaving landelijk gebied en permanente bewoning van recreatiewoningen.

2.4 Wettelijke kaders

Hoewel bestuursorganen in beginsel bevoegd, maar niet verplicht zijn om handhavend op te treden tegen geconstateerde overtredingen, is deze beleidsvrijheid in de jurisprudentie aanzienlijk genuanceerd en ingeperkt door de ontwikkeling van de zogenoemde ‘beginselplicht tot handhaving’. Uitgangspunt is dat het bevoegde orgaan in de regel moet optreden bij constatering van een overtreding. Slechts onder bijzondere omstandigheden mag het afzien van handhaving, bijvoorbeeld indien concreet uitzicht op legalisatie bestaat. In het geval van een handhavingsverzoek wordt deze plicht letterlijk afgedwongen, nu een handhavingsverzoek een formele aanvraag is als bedoeld in de Algemene wet bestuursrecht en waarop in de regel een besluit volgt.

In relatie tot handhavingsbeleid volgt uit vaste jurisprudentie dat als het bestuursorgaan een ‘redelijk te achten beleid voert, bijvoorbeeld inhoudende dat het bestuursorgaan de overtreder in bepaalde gevallen eerst waarschuwt en gelegenheid biedt tot herstel voordat het een handhavingsbesluit voorbereidt, het zich in beginsel aan dit beleid dient te houden’. In de praktijk betekent dit dat het bevoegde bestuursorgaan na constatering niet meteen handhavend hoeft op te treden, maar dat eerst het ‘stappenplan’ wordt gevolgd zoals dat in het beleid is vastgelegd. Dit laat onverlet dat tegen spoedeisende gevallen (al dan niet preventief) wel direct opgetreden dient te worden.

Regelgeving die strafrechtelijk wordt gehandhaafd (bijvoorbeeld door middel van de bestuurlijke strafbeschikking), vallen buiten beginselplicht tot handhaving. Dit betreffen met name APV-feiten en verkeersovertredingen.

2.5 Relevante ontwikkelingen

Wet VTH, kwaliteitscriteria en vergunningenbeleid

In 2009 is een Packagedeal gesloten tussen de VNG, het IPO en het Rijk. Hierin is afgesproken dat er kwaliteitscriteria worden ontwikkeld en vastgesteld waaraan vergunningverlening, toezicht en handhaving in het Omgevingsrecht moeten voldoen. De kwaliteitscriteria zijn bedoeld om de uitvoering van vergunningverlening, toezicht en handhaving (de VTH-taken) door gemeenten en provincies in het Omgevingsrecht te professionaliseren en de kwaliteit in de organisatie te borgen. De criteria gaan over proces, inhoud en kritieke massa. Dit laatste begrip gaat in op eisen rondom vakmanschap in termen van voldoende opleiding, ervaring, kennis en het onderhouden en borgen daarvan. Dit heeft op 14 april 2016 geleid tot wijziging van de Wabo3.

De belangrijkste ontwikkeling voor gemeente Soest is de verplichting om voor eind 2016 in een verordening kwaliteitscriteria vast te leggen. De VNG en het IPO hebben een modelverordening opgesteld. Daarbij is gebruik gemaakt van het document Kwaliteitscriteria 2.1 dat in 2012 door de VNG, het IPO en het Rijk bestuurlijk is vastgesteld. Het onderdeel kritieke massa geldt voor milieutaken (basistakenpakket) die zijn ondergebracht bij de RUD en is opgenomen in de modelverordening. Deze modelverordening is op vrijwillige basis ook van toepassing op de andere Wabo-taken. Daarnaast is de gemeente verplicht om vergunningenbeleid vast te stellen, gelijk aan de reeds bestaande beleidscyclus betreffende handhaving. Ten tijde van de vaststelling van het onderhavige handhavingsbeleid is reeds aangevangen met zowel het opstellen van het vergunningenbeleid als het toetsen van de kwaliteitscriteria aan de Soester situatie.

Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (privatisering bouwtoezicht)

Met het wetsvoorstel Kwaliteitsborging voor het bouwen beoogt de wetgever de verantwoordelijkheid voor de toetsing en het toezicht op de bouw duidelijk te beleggen bij de bouwsector. Dit komt neer op het gedeeltelijk privatiseren van het bouw- en woningtoezicht. Uitgangspunt van het wetsvoorstel is dat de markt zelf de verantwoordelijkheid draagt voor de kwaliteit van de bouw en dat de overheid de kaders stelt. Voor de gemeente Soest houdt dit in dat een deel van de werkzaamheden zal wegvallen. De invoering zal gefaseerd plaatsvinden, te beginnen met de minder risicovolle gebouwen (grondgebonden woningen, agrarische gebouwen en licht industriële gebouwen). Er is vanuit verschillende hoeken forse kritiek op het wetsvoorstel, zodat niet duidelijk is of het wetsvoorstel in de huidige vorm de eindstreep haalt. Inwerkingtreding vindt gefaseerd plaats en naar verwachting niet eerder dan 2018.

Omgevingswet

De Omgevingswet, die naar verwachting in 2018 in werking treedt, integreert zo’n 26 wetten op het gebied van de fysieke leefomgeving. Hieronder vallen onderwerpen als: bouwen, milieu, waterbeheer, ruimtelijke ordening, monumentenzorg en natuur. De oude wetten zijn veelal sectoraal opgebouwd. In samenhang gezien en toegepast sluiten deze wetten niet meer aan bij de behoefte van deze tijd. Met de Omgevingswet wil de overheid het wettelijk systeem ‘eenvoudig beter’ maken. De nieuwe wet regelt onder meer het versnellen en verbeteren van besluitvorming in het brede fysieke domein, de integratie van plannen en toetsingskaders en het vergroten van bestuurlijke afwegingsruimte.

2.6 Beleidsuitgangspunten

> Realistisch beleid

Het handhavingsbeleid moet een realistisch beleid zijn. Het 100% uitsluiten van risico’s of 100% naleving door middel van handhaving is een utopie. Daarom worden prioriteiten gesteld en worden binnen de beschikbare middelen haalbare handhavingsdoelstellingen vastgelegd.

> Flexibiliteit

Om goed in te kunnen spelen op de actualiteit moet het beleid voldoende flexibel zijn. Daartoe worden de handhavingsdoelstellingen (hoofdstuk 5) jaarlijks op actualiteit getoetst en zo nodig bijgesteld. Ook wordt per jaar een uitvoeringsprogramma opgesteld. Naast de vaste handhavingsprioriteiten worden de thema’s benoemd die dat jaar projectmatig worden aangepakt (Omgevingsrecht) of waar dat jaar intensiever toezicht op wordt uitgeoefend (Openbare ruimte en veiligheid).

> Uniformiteit en transparantie

Belangrijke waarden bij handhaving zijn uniformiteit en transparantie.

• -

  Nalevingsstrategieën geven sturing aan hoe toezicht wordt gehouden en hoe de gemeente reageert op geconstateerde overtredingen. Medewerkers hanteren deze strategieën zowel in feitelijk handelen als in hun advisering richting bestuur, zodat handhaving uniform en voorspelbaar is.

• -

  Gelijke gevallen (op Wabo-gebied) worden meer projectmatig / thematisch gehandhaafd. Zo wordt minder snel een gevoel opgeroepen bij inwoners of bedrijven dat zij ‘als enige aan de beurt’ zijn.

• -

  Ieder wordt vanuit zijn mogelijkheden en perspectief zo goed mogelijk geholpen. Ook in vaak vervelende handhavingstrajecten. Dit kan op gespannen voet staan met de waarde van uniformiteit. Afwijken van beleid (bijvoorbeeld van bepaalde termijnen) wordt daarom besluitvorming en correspondentie gemotiveerd weergegeven.

> Handhaving is een middel, geen doel

Bij handhaving staat het beschermen van de achterliggende belangen van de regelgeving voorop, niet het handhaven van de regels zelf.

> Handhaving betekent ook inzet op het voorkómen van overtredingen

De gemeente wil de komende beleidsperiode meer de nadruk leggen op preventie. In een aparte nalevingsstrategie wordt beschreven welke instrumenten de gemeente hiertoe aanwendt.

> Het bevorderen van naleving van regelgeving is een gedeelde verantwoordelijkheid

Bij een terugtrekkende overheid past dat meer nadruk komt te liggen op de gedeelde verantwoordelijkheid van gemeente, inwoners en bedrijven bij de naleving van regelgeving.

3.1 Probleem- en risicoanalyse

In dit hoofdstuk is de prioriteitstelling weergegeven. Deze is gebaseerd op een probleem- en risicoanalyse van de verschillende beleids- en taakvelden.

Binnen het omgevingsrecht is daarbij onderscheid gemaakt tussen de taakvelden:

• -

  Bouwen;

• -

  Ruimtelijke ordening (RO) en Overig.

Ten aanzien van openbare ruimte en veiligheid is onderscheid gemaakt tussen de taakvelden:

• -

  Verkeer en veiligheid openbare weg;

• -

  Afval;

• -

  Horeca;

• -

  Jeugd;

• -

  Evenementen;

• -

  Honden;

• -

  Inbraakpreventie / toezicht Digitaal Opkopers Register (DOR);

• -

  Markt;

• -

  Bostoezicht;

• -

  Toezicht Soesterberg i.v.m. noodopvang

De probleem- en risicoanalyse houdt in dat in kaart gebracht is op welke regelgeving het handhavingsbeleid van toepassing is, welke opvallende of veelvoorkomende knelpunten zich voordoen, wat de kansen van overtreding zijn en wat de negatieve effecten van die overtredingen voor de (fysieke) leefomgeving zijn. Deze beschrijvingen zijn opgenomen in bijlage 1 ‘Probleem- en risicoanalyses beleidsveld Omgevingsrecht’ en bijlage 4 ‘probleem- en risicoanalyses beleidsveld Openbare ruimte en veiligheid’. Vervolgens zijn risicomatrices opgesteld volgens de formule als hieronder weergegeven. De matrices zijn opgenomen in bijlagen 2, 3 en 5.

3.2 Prioriteitstelling

De probleem- en risicoanalyses hebben geleid tot een prioriteitstelling, waarbij de handhavingsthema’s zijn geprioriteerd in hoog, gemiddeld of laag. In hoofdlijnen betekent dat in Soest de hoogste prioriteit toekomt aan de thema’s die risico’s meebrengen voor de veiligheid, aan situaties die direct ingrijpen vergen en aan formele handhavingsverzoeken. Dit zijn minimumtaken die voortvloeien uit wettelijke (zorg)plichten of jurisprudentie. Veel thema’s die betrekking hebben op de leefbaarheid en kwaliteit van de (woon)omgeving zijn als gemiddeld geprioriteerd. Ten aanzien van het taakveld ruimtelijke ordening geven de als gemiddeld geprioriteerde thema’s uitdrukking aan de bestuurlijke keuzes op dit taakveld. Dit betreffen met name illegale woonsituaties en thema’s die een grote impact (kunnen) hebben op de kwaliteit van het buitengebied.

In de onderstaande drie tabellen zijn de prioriteiten van de gemeente Soest weergegeven.

• 1)

  Prioriteitstelling Omgevingsrecht: taakvelden Ruimtelijke ordening & Overig

• 2)

  Prioriteitstelling Omgevingsrecht: taakveld Bouwen

• 3)

  Prioriteitstelling Openbare ruimte en Veiligheid

3.3 Basisprincipes prioriteitstelling

De prioriteitstelling is richtinggevend voor de te verrichten handhavingsinspanningen. De achterliggende gedachte daarbij is dat de schaarse middelen door bewuste keuzes op zo’n efficiënt mogelijke wijze worden ingezet. Hoe hoger een thema is geprioriteerd, hoe frequenter of intensiever de handhavingsinspanningen zijn ten aanzien van dat thema, of des te meer het accent daarop ligt in de dagelijkse uitvoering van de taken. De basisprincipes luiden grofweg als volgt. Een nadere vertaalslag van de prioriteitstelling is uitgewerkt de nalevingsstrategieën (hst. 4), de handhavingsdoelstellingen (hst. 5) en de jaarlijkse uitvoeringsprogramma’s.

> Omgevingsrecht: basisprincipes prioriteitstelling

Basisprincipe hoge prioriteit: actieve handhaving

Op elk object of op elke activiteit wordt toezicht gehouden. Dit geschiedt met een hoge controlefrequentie of -intensiteit. De handhavingsinspanning wordt zo snel mogelijk geleverd, dus met prioriteit opgepakt.

Basisprincipe gemiddelde prioriteit: gedeeltelijke of planmatige handhaving

De handhavingsinspanningen zijn minder frequent of minder intensief dan bij de hoog geprioriteerde onderwerpen of vindt steekproefsgewijs plaats. RO-thema’s met een gemiddelde prioriteit worden planmatig en projectmatig opgepakt.

Basisprincipe lage prioriteit: passieve handhaving

Op thema’s met een lage prioriteit vindt uitsluitend passieve handhaving plaats, bijvoorbeeld naar aanleiding van een handhavingsverzoek of de signalering van een excessieve situatie. Hoewel er geen ambtshalve of planmatige handhaving plaats vindt, betekent een lage prioriteit dus niet dat er helemaal geen handhaving plaatsvindt op deze thema’s.

> Openbare ruimte en veiligheid: basisprincipes prioriteitstelling

Basisprincipe hoge prioriteit: actieve handhaving met accent of met voorrang

Aan thema’s met een hoge prioriteit wordt op structurele basis aandacht besteed èn op deze thema’s ligt bij de uitvoering van de taken altijd het accent. Hotspots worden intensief bezocht en meldingen worden direct opgepakt. Vergunningcontroles vinden frequent plaats en worden bij voorrang ingepland.

Basisprincipe gemiddelde prioriteit: actieve handhaving

Aan thema’s met een gemiddelde prioriteit wordt op structurele basis aandacht besteed, met name in dagelijkse rondes of planmatig. Maar steeds voor zover de inzet op hoog geprioriteerde onderwerpen dat toelaat. Vergunningcontroles vinden -ten opzichte van hoog geprioriteerde thema’s- minder frequent of steekproefsgewijs plaats.

Basisprincipe lage prioriteit: passieve handhaving

Op thema’s met een lage prioriteit vindt uitsluitend passieve handhaving plaats, bijvoorbeeld naar aanleiding van een handhavingsverzoek, een klacht of de signalering van een excessieve situatie.

4.1 Inleiding

In hoeverre regels daadwerkelijk worden nageleefd, wordt bepaald door (een combinatie van) een groot aantal factoren. Dit varieert van kennis van regels, duidelijkheid van regels en normbesef tot de kans op toezicht en sanctionering. Met het oog op deze factoren kunnen verschillende instrumenten worden ingezet om naleving van regels te bevorderen. In dit hoofdstuk worden in de ‘nalevingsstrategieën’ omgeschreven welke instrumenten gemeente Soest hiertoe inzet. Zij bieden het kader hoe de personele capaciteit in te zetten, hoe te reageren bij concrete overtredingen en welke andere activiteiten worden uitgevoerd om naleving te bevorderen. Richtinggevend voor deze strategieën zijn de prioriteitstellingen (hst 3) en de algemene beleidsuitgangspunten (hst 2.6).

Toezichtstrategie (§4.2)

De toezichtstrategie legt vast welke vormen van toezicht de gemeente Soest hanteert en wat per taakveld of thema de basiswerkwijze is.

Sanctiestrategie (§4.3)

De sanctiestrategie beschrijft welke vormen van sanctionering er zijn en op welke manier de gemeente Soest reageert op de constatering van overtredingen.

Preventiestrategie (§4.4)

De preventiestrategie beschrijft de instrumenten die gemeente Soest inzet ter voorkoming van overtredingen.

Integrale handhaving & samenwerking (§4.5)

De toezichthouders, boa’s en handhavers zijn continue in contact met interne en externe handhavingspartners. In deze paragraaf wordt inzicht gegeven in de belangrijkste handhavingspartners en -relaties van de gemeente Soest.

Hardheidsclausule

In deze beleidsnota, en specifiek in onderhavig hoofdstuk, is uiteengezet welke toezichtinstrumenten de gemeente inzet en hoe de gemeente reageert op geconstateerde overtredingen. De strategieën zijn richtlijnen. Bijzondere omstandigheden in een concreet geval kunnen aanleiding zijn hiervan af te wijken. Afwijkingen worden gemotiveerd in advisering richting gemeentebestuur en in correspondentie richting betrokkenen.

4.2 Toezichtstrategieën

De toezichtstrategie legt vast welke vormen van toezicht gemeente soest hanteert (zie tabel hieronder) en wat per taakveld of thema de basiswerkwijze is (weergegeven in de paragrafen die volgen).

Naast bovengenoemde toezichtvormen wordt signaaltoezicht en integraal toezicht uitgevoerd. Dit zijn geen zelfstandige toezichtvormen. Deze worden daarom apart benoemd. In paragraaf 4.5 ‘integrale handhaving & samenwerking’ wordt hier specifiek op ingegaan.

4.2.1 Toezichtstrategieën Omgevingsrecht

Ad 1 Handhavingsverzoeken, alle taakvelden

> Toezichtvorm: incidenteel toezicht

> Toelichting:

Eén van de minimumtaken van het bevoegde bestuursorgaan is het behandelen van handhavingsverzoeken. Op een handhavingsverzoek moet altijd een besluit volgen. Dit volgt onder andere uit de zogenoemde ‘beginselplicht tot handhaving’. Het toezicht vindt ‘incidenteel’ plaats’, nu de aanleiding is gelegen in de ontvangst van een handhavingsverzoek. Gelet op de wettelijke beslistermijn van acht weken (met de mogelijkheid om deze termijn eenmaal te verdagen), wordt zo snel als mogelijk na de ontvangst van het verzoek een controle uitgevoerd door een toezichthouder.

Ad 2 Omgevingsvergunning bouwen, alle thema’s (taakveld Bouwen)

> Toezichtvorm: toezicht op tijdelijke activiteiten

> Toelichting:

Deze strategie is van toepassing op alle thema’s ‘omgevingsvergunning bouwen’ zoals weergegeven in de prioriteitstelling taakveld Bouwen (§ 3.2, tabel 2). Het toezicht vindt plaats tijdens de uitvoeringsfase van de omgevingsvergunning. De toezichtvorm betreft daarom ‘toezicht op tijdelijke activiteiten’. Wanneer de uitvoering is afgerond, is ook het toezichtproces afgedaan. De vergunning wordt gereed gemeld en verdwijnt daarmee uit de werkvoorraad van de toezichthouder. Dit taakveld vergt veruit de meeste toezichtcapaciteit binnen het beleidsveld omgevingsrecht. De gemeentelijke handhavingsorganisatie kan dit aanbod niet beïnvloeden. Wel kan de gemeente beïnvloeden welke vergunningen, ofwel categorieën bouwwerken, met welke frequentie en diepgang worden gecontroleerd. De gemeente Soest heeft dit vastgelegd in een ‘toezichtmatrix’.

Toezichtmatrix

Het toezicht op bouwactiviteiten naar aanleiding van de verleende omgevingsvergunningen vindt plaats aan de hand van de toezichtmatrix, zoals opgenomen in bijlage 6 (‘toets- en toezichtmatrix bouwen, gemeente Soest’6). In de matrix is voor verschillende bouwwerkcategorieën het toezichtniveau (frequentie en diepgang) vastgesteld. Richtinggevend is de prioriteitstelling zoals weergegeven in § 3.2, tabel 2.

Wat betreft de bouwwerkcategorieën is in matrix aangesloten bij de categorisering van Bouwbesluit 2012. Dit betreffen 19 ‘functies’. In de prioriteitstelling zijn deze functies kortheidshalve samengevoegd tot drie categorieën, te weten ‘publiek toegankelijke gebouwen’, ‘niet publiek toegankelijke gebouwen’ en de restcategorie ‘overige / kleine bouwwerken en verbouwingen’. Onder publiek toegankelijke gebouwen worden verstaan onder andere de bijeenkomstfuncties (zoals kinderopvang), onderwijsfuncties en gestapelde woningen7. Onder niet-publiek toegankelijk gebouwen worden bijvoorbeeld verstaan de grondgebonden woonfuncties.

Voor de verschillende bouwwerkcategorieën is per onderdeel van het bouwbesluit het toezichtniveau vastgesteld. Hieronder is weergegeven welke niveaus worden onderscheiden en met welke prioriteit deze grofweg corresponderen.

Uit de matrix volgt bijvoorbeeld een hoge prioriteit voor toezicht op de naleving van veiligheidsvoorschriften (constructieve veiligheid, brandveiligheid) ten aanzien van publiek toegankelijke bouwwerken zoals kinderdagverblijven, winkels en verpleeghuizen. Dus, op bouwwerken waar veel personen komen, wordt uitgebreider toezicht gehouden dan bij objecten waar niet of nauwelijks mensen komen. Dit onderscheid ziet met name op de (fysieke) veiligheid. Daar waar nauwelijks mensen komen is de kans op ongelukken of fysiek letsel op grote schaal immers veel kleiner.

Afstemming toets (vooraf) en toezicht (achteraf)

De prioriteitstelling bij de bouwplantoetsing en de prioriteitstelling bij het bouwtoezicht zijn integraal tot stand gekomen. Op die onderdelen waaraan een bouwplan intensiever wordt getoetst, wordt dus ook intensiever toezicht gehouden. In vervolg daarop is ook een integrale matrix opgesteld. Deze biedt in één oogopslag duidelijkheid over het gewenste toets- én toezichtniveau per categorie bouwwerk en per onderdeel van het Bouwbesluit 2012. Op deze wijze vormt de matrix een eenduidige leidraad voor zowel de toetsing van bouwplannen (preventief) als het toezicht op diezelfde bouwplannen (repressief)8.

Integraal toezicht

Ten aanzien van een aantal bouwwerkcategorieën wordt op structurele basis integraal toezicht gehouden. Tijdens de bouwfase waar bijvoorbeeld brandveiligheidsvoorschriften kunnen worden gecontroleerd, worden integrale controles uitgevoerd door een gemeentelijke bouwtoezichthouder en een toezichthouder van Vru.

Incidenteel toezicht op vergunningsvrij bouwen en bestaande bouw

Op vergunningsvrije bouwwerken wordt uitsluitend toezicht gehouden op de bouwtechnische voorschriften, als klachten of handhavingsverzoeken daartoe aanleiding geven. Dit toezicht vindt dan plaats conform de toezichtmatrix. Ten aanzien van bestaande bouw geldt hetzelfde, met uitzondering van de specifiek geprioriteerde handhavingsthema’s ‘bestaande bouw’. Deze worden projectmatig aangepakt (zie hieronder ad. 4)

Ad 3 Brandveilig gebruik, alle thema’s (taakveld Bouwen)

> Toezichtvorm: periodiek toezicht

> Toelichting:

De vorm van toezicht is ‘cyclisch toezicht’, omdat het thema doorlopende vergunningen brandveilig gebruik of meldingen brandveilig gebruik betreffen. Richtinggevend voor de controlefrequentie is de prioriteitstelling zoals weergegeven in hoofdstuk 3 (tabel 2). Zo vindt het toezicht op gebouwen waar minder zelfredzame personen verblijven (kinderopvang, verzorgingstehuizen) en logiesfuncties (hotels) met een hogere frequentie plaats dan het toezicht op bijvoorbeeld kamerverhuur (prioriteit gemiddeld). Toezichtfrequenties zijn nader uitgewerkt in hst. 5 ‘Handhavingsdoelstellingen’ en het jaarlijkse uitvoeringsprogramma.

Ad 4 Bestaande bouw, alle thema’s (taakveld Bouwen)

> Toezicht vorm: projectmatig toezicht

> Toelichting:

De handhavingsthema’s met betrekking tot bestaande bouw (thema constructieve veiligheid: uitkragende balkons van flats en thema brandveiligheid: hoogbouw vluchtroutes) zijn als gemiddeld geprioriteerd. Beide onderwerpen behoeven maatwerk in de aanpak en worden daarom projectmatig opgepakt. Het toezicht is in eerste instantie waarschijnlijk beperkt tot een quick-scan, waarna de eigenaren worden gevraagd om een deskundigenonderzoek te laten uitvoeren en zo nodig een plan van aanpak op te stellen. Een en ander wordt uitgewerkt in hst. 5 ‘Handhavingsdoelstellingen’ en in het uitvoeringsprogramma van het jaar waarin deze projecten worden ingepland.

Ad 5 Slopen en sloopveiligheid, alle thema’s (taakveld Bouwen)

> Toezicht vorm: toezicht op tijdelijke activiteiten + incidenteel toezicht

> Toelichting:

Deze strategie is van toepassing op alle thema’s betreffende slopen en sloopveiligheid (taakveld Bouwen. Het toezicht vindt plaats tijdens de uitvoeringsfase van de (gedeeltelijke) sloop van een bouwwerk of de sloop van onderdelen van een bouwwerk (toezicht op tijdelijke activiteiten). Wanneer de uitvoering is afgerond, is ook het toezichtproces afgedaan. De melding wordt gereed gemeld en verdwijnt daarmee uit de werkvoorraad van de toezichthouder.

De sloopmeldingen worden steekproefsgewijs gecontroleerd. Het controlepercentage is afhankelijk van de prioriteitstelling (§ 3.2, tabel 2). De percentrages zijn neergelegd in hst. 5 ‘Handhavingsdoelstellingen’. Het toezichtniveau en -diepgang worden nader uitgewerkt in een ‘toezichtprotocol slopen gemeente Soest’9.

Ad 6 Alle RO-thema’s met gemiddelde prioriteit (taakveld Ruimtelijke Ordening)

> Toezicht vorm: projectmatig toezicht

> Toelichting:

Binnen het taakveld ruimtelijke ordening is een zestal thema’s als geprioriteerd. Deze thema’s betreffen illegale woonsituaties (bedrijventerreinen, kom en buitengebied), illegale bedrijfsactiviteiten buitengebied, illegale erfactiviteiten op agrarische gronden en permanente bewoning van recreatiewoningen. Deze thema’s komen overeen dat er een fors aantal (vermeende) strijdige situaties in beeld is. Deze thema’s vergen daarom een projectmatige en planmatige aanpak. In het uitvoeringsprogramma wordt ingepland welk thema of welke thema’s voor het daar opvolgende jaar wordt / worden aangepakt. Ook de wijze van aanpak wordt verder uitgewerkt in het uitvoeringsprogramma. Deze strategie sluit aan op de wens van het gemeentebestuur om op RO-vlak meer thematisch en projectmatig te handhaven.

Ad 7 Bomenkap + Erfgoed, (taakveld Overig)

> Toezicht vorm: incidenteel toezicht + toezicht op tijdelijke activiteiten

> Toelichting:

Deze thema’s zijn als gemiddeld geprioriteerd. Gelet op de onomkeerbaarheid van bomenkap en de beschadiging van monumentale waarden, worden klachten, meldingen of interne signalen met spoed behandeld. Om dezelfde reden van onomkeerbaarheid is bovendien een apart sanctiestrategie van toepassing (zie verder § 4.3.2 ‘sanctiestrategieën Omgevingsrecht). Naast dit incidentele toezicht vindt toezicht plaats naar aanleiding van verleende omgevingsvergunningen voor de activiteit ‘wijzigen monumenten’ of ‘bomenkap’. Deze laatste vergunningen worden, indien het een gecombineerde vergunning is met de activiteit ‘bouwen’, integraal gecontroleerd.

Ad 8 Als laag geprioriteerde RO-thema’s en Overige thema’s (taakvelden Ruimtelijke Ordening & Overig)

> Toezicht vorm: Incidenteel toezicht

> Toelichting:

Op laag geprioriteerde thema’s (waaronder vergunningsvrij bouwen) wordt uitsluitend toezicht gehouden naar aanleiding van handhavingsverzoeken of meldingen over excessieve situaties (piepsysteem). Het komt vooral aan op de eigen verantwoordelijkheid van inwoners en bedrijven om regelgeving na te leven. Dit past binnen het algemene beleidsuitgangspunt dat handhaving een gedeelde verantwoordelijkheid is van de gemeente en haar normadressanten. Er vindt geen ambtshalve of planmatig toezicht plaats op deze thema’s.

4.2.2 Toezichtstrategieën Openbare ruimte en veiligheid

Per handhavingsthema is weergegeven welke toezichtvorm wordt gehanteerd. Vervolgens is de basisstrategie toegelicht, waarna een verbijzondering volgt van een aantal hoog geprioriteerde thema’s.

Toezichtvormen per thema

Basisstrategie toezicht Openbare ruimte en veiligheid

> Primaire toezichtvorm: Rondes

• ○

  Met voorrang of accent op hoog geprioriteerde thema’s

• ○

  Daarnaast de gemiddeld geprioriteerde thema’s en de actualiteiten

Het toezicht in de openbare ruimte betreffen vooral thema’s die niet inrichtingsgebonden zijn. De primaire toezichtstrategie voor het beleidsveld Openbare ruimte en veiligheid is dan ook dat het toezicht plaats vindt door middel van ‘rondes’ (surveillance). Het houden van rondes is de primaire daginvulling van de boa. Te meer omdat rondes zorgen voor blauw op straat. Daar gaat een belangrijke preventie werking vanuit. De rondes vinden wijkgericht of themagericht plaats.

Zoals is aangestipt in § 3.3.2 is het basisprincipe van de prioriteitstelling dat hoe hoger een thema is geprioriteerd, hoe frequenter of intensiever de handhavingsinspanningen zijn ten aanzien van dat thema. Hieraan wordt invulling gegeven door tijdens de (wijkgerichte) rondes het accent op hoog geprioriteerde thema’s te leggen of door het houden van themagerichte rondes, zoals een ronde die specifiek gericht is op verkeersveiligheid rond basisscholen, of een ronde op vrijdagavond die specifiek gericht is op de hotspots jeugdoverlast

Aldus ligt het accent van de dagelijkse rondes op hoog geprioriteerde thema’s. Daarnaast worden de actualiteiten meegenomen:

• -

  Gemiddelde prioriteit thema’s: aan de hand van hotspots, zoals blauwe zones, laden en lossen, hotspots foutparkeren, hotspots hondenoverlast etc.

• -

  Binnengekomen meldingen: deze worden ter plaatse onderzocht en zo mogelijk direct afgedaan;

• -

  Toezicht op tijdelijke activiteiten: controle op verleende vergunningen of ontheffingen, zoals een obstakelvergunning of terrasvergunning.

• -

  Incidenteel toezicht: klachten / signalen ten aanzien van laag geprioriteerde thema’s.

> Andere toezichtvormen naar gelang de aard van het thema:

• ○

  Periodiek toezicht

• ○

  Toezicht op tijdelijke activiteiten (al dan niet gecombineerd in ronde)

• ○

  Toezichtacties

Naast rondes worden andere toezichtvormen toegepast, afhankelijk van de aard van het handhavingsthema.

• -

  Periodiek toezicht: op inrichtingsgebonden thema’s zoals horecathema’s of het Digitaal Opkopers Register.

• -

  Toezicht op tijdelijke activiteiten: naar aanleiding van aflopende vergunningen of ontheffingen, zoals evenementen.

• -

  Toezichtacties: ten behoeve van thema’s met bepaalde doelgroepen, zoals toezichtacties gericht op mountainbikers binnen het thema bostoezicht.

> Incidenteel toezicht op laaggeprioriteerde thema’s (al dan niet gecombineerd in ronde)

Daarnaast is er een groot aantal laag geprioriteerde thema’s. Hierop vindt alleen passieve handhaving plaats. Dat wil zeggen dat toezicht wordt gehouden naar aanleiding van concrete klachten, meldingen die binnenkomen via meldpunt woonomgeving of naar aanleiding van de signalering van excessieve situaties (signalering door boa’s zelf tijdens de dagelijkse rondes, door ketenpartners of door inwoners). De meldingen worden zoveel als mogelijk binnen een week meegenomen in een van de dagelijkse rondes. Excessieve situaties echter worden vanwege de mogelijke hinder of gevaarzetting alsnog bij voorrang opgepakt.

Verbijzondering geprioriteerde thema’s

> Verbijzondering thema ‘Jeugdgroepen’

Het toezicht op jeugdgroepen vindt plaats in rondes. Daarbij worden hotspots bezocht op tijdstippen dat de groepen actief zijn11. Dit zijn met name winkelcentra, de skatebaan bij station Soest-Zuid en park Hondsberg. De locaties wisselen alsook de samenstelling van de groepen, zodat ook de inzet per periode zal verschillen. Het gemeentelijk beleid is gericht op een integrale groepsaanpak, waarbij jongerenwerk een prominente rol speelt. De andere handhavingspartners zijn politie, jeugdzorg en onderwijs. De boa’s vormen dus één van de schakels in de keten. Hun rol is gelegen in het tijdens de rondes aanspreken van jongeren op hun gedrag en het doorgeven van signalen aan de ketenpartners.

> Verbijzondering thema ‘Noodopvang Soesterberg’

Sinds de komst in 2015 van de noodopvang in Kamp van Zeist is er extra inzet op toezicht in de openbare ruimte in Soesterberg. Dit toezicht valt samen met de reguliere rondes van de boa’s, echter is het aantal wekelijkse rondes in Soesterberg in verband met de prioritering van dit thema, geïntensiveerd.

> Verbijzondering thema ‘Risicovolle evenementen’ : integraal toezicht

De risicovolle evenementen (inclusief zwaar belastende evenementen) zijn als hoog geprioriteerd. Dit betekent dat op elk evenement toezichtcapaciteit wordt ingepland (100% toezicht, dus niet steekproefsgewijs, zie verder hst 5. Handhavingsdoelstellingen). Van groot belang bij deze evenementen is integraal toezicht. Alle toezichtactiviteiten van de relevante handhavingspartners (dit zijn in elke geval de actoren die bij het vergunningstraject hebben geadviseerd) worden op elkaar afgestemd. De toezichtactiviteiten zien in elk geval op de risicovolle elementen van het evenement. Voorbeelden daarvan zijn:

• -

  grote bezoekersaantallen;

• -

  constructieve veiligheid van tribunes, podia, tenten en andere constructies;

• -

  veiligheid van installaties, zoals gasvoorzieningen bij standplaatsen;

• -

  brandveilig gebruik van bijvoorbeeld tenten;

• -

  ingrijpende verkeersmaatregelen;

• -

  bewegende of rijdende elementen;

• -

  geluidsinstallaties;

• -

  verkoop van alcoholhoudende dranken.

Ketenpartners bij de uitvoering van integraal toezicht zijn in elk geval: bouwtoezicht (constructies), Vru (brandveilig gebruik, brandveiligheid installaties), politie (openbare orde) en RUD (geluid). Bij de jaarlijkse evaluatie van het onderhavige meerjarenbeleid zal worden getoetst of en hoe het nieuw op te stellen evenementenbeleid aanleiding geeft tot actualisatie / bijstelling.12

> Verbijzondering thema ‘Drank- en horecawet’

Het toezicht op de Drank- en horecawet is inrichtingsgebonden13. Het toezicht vindt dan ook ‘periodiek’ plaats. Onderscheid wordt gemaakt tussen de reguliere horeca (vergunningplichtig), de paracommerciële horeca (vergunningplichtig), de slijterijen (vergunningplichtig), de artikel 18-bedrijven zoals supermarkten (vergunningvrij), evenementenontheffingen en ontheffing van de schenktijden. In het ‘Preventie- en handhavingsplan Drank- en horecawet gemeente Soest 2014-2018’ is het handhavingsbeleid opgenomen ten aanzien van dit thema. Wat betreft het toezicht ligt het accent op de basiscontroles (algehele controle van al dan niet vergunningplichtige verkooppunten) en de leeftijdsgrenzencontroles (controle op de verstrekking van drank aan jongeren onder de 18 jaar). Het beleid maakt wat betreft de gewenste controlefrequentie onderscheid tussen hoge risico- en lage risicoverkooppunten. De toezichtstrategie Drank- en horecawet uit voornoemd beleidsplan is opgenomen in bijlage 8. De scope van de basiscontroles is breder dan de Drank- en horecawet; de betreffende toezichthouder betrekt bij een basiscontrole alle horeca gerelateerde thema’s die op de betreffende inrichting van toepassing zijn bij de controle, zoals de exploitatievergunning (APV), de aanwezigheidsvergunning en de terrasvergunning. Zo nodig wordt de controle uitgevoerd met een ketenpartner, bijvoorbeeld met Vru (brandveilig gebruik) of een bouwtoezichthouder (in het geval een nieuwe Drank- en horecavergunning is verleend).

4.3 Sanctiestrategieën

De sanctiestrategie beschrijft welke vormen van sanctionering er zijn en op welke manier de gemeente Soest reageert op constateringen van overtredingen. Hierbij wordt tevens de gedoogstrategie weergegeven.

4.3.1 Sanctiemiddelen

De meest gebruikelijke en bekende bestuursrechtelijke sanctiemiddelen die de gemeente kan opleggen zijn de lastgeving onder dwangsom en de lastgeving onder bestuursdwang. Beide zijn zogenoemde herstelsancties. Herstelsancties hebben tot doel strijdige situaties te beëindigen. Hoewel een overtreder dit vaak anders ervaart zijn herstelsancties –in tegenstelling tot bestraffende sancties zoals een boete- niet gericht op leedtoevoeging.

De lastgeving onder bestuursdwang is het meest geschikte middel bij gevaarzettende situaties of spoedgevallen. De lastgeving onder dwangsom vergt minder personele inzet en is minder ingrijpend voor de overtreder. In een gering aantal gevallen kan ook het schorsen of intrekken van een vergunning worden ingezet als herstelsanctie. In het kader van de Drank- en horecawet staat de gemeente een breed scala aan specifieke sanctioneringsmiddelen ter beschikking, waaronder de bestuurlijke boete. In bijlage 9 is de sanctiestrategie uit Preventie- en handhavingsplan Drank- en horecawet gemeente Soest periode 2014-2018 weergegeven. Daarin zijn de specifieke instrumenten nader toegelicht.

Ten aanzien van tal van APV-feiten (de zogenoemde kleine ergernissen in de openbare ruimte) en verkeersovertredingen (Wet Mulder-feiten) kunnen gemeentelijke boa’s een soort boete opleggen, namelijk de bestuurlijke strafbeschikking (hierna: BSB)14. De BSB is voor dit soort overtredingen uitermate geschikt vanwege het lik-op-stuk-effect. Sommige overtredingen zijn weliswaar strafbaar gesteld, maar kunnen niet met een BSB worden afgedaan. In een dergelijk geval maken boa’s een proces-verbaal op. Het Openbaar Ministerie beslist vervolgens om al dan niet tot vervolging over te gaan. Dit traject speelt met name bij illegale kap.

4.3.2 Sanctiestrategieën Omgevingsrecht

> Stappenschema’s bestuursrechtelijke handhaving

Hoe de gemeente reageert op een overtreding is vastgelegd in stappenschema’s. De basislijn is neergelegd in stappenschema ‘basisstrategie bestuursrechtelijke handhaving’. Deze is opgenomen in bijlage 10. Deze basislijn wordt gehanteerd tenzij sprake is van:

• -

  spoed, gevaarzetting of risico op onomkeerbare gevolgen;

• -

  indien een informele oplossing voor de hand ligt.

Bij spoed, gevaarzetting of mogelijk onomkeerbare gevolgen wordt het verkorte stappenschema ‘Bestuursrechtelijke handhaving spoedsituaties’ gevolgd. Bijvoorbeeld bij constatering van illegale bomenkap, illegale bouw in uitvoering, of instortingsgevaar. Dit stappenschema is opgenomen in bijlage 11.

Daarnaast geldt dat in sommige situaties een informele oplossing voor de hand ligt. Een overtreder geeft bijvoorbeeld direct aan de strijdige situatie op eigen beweging te zullen beëindigen. De toezichthouder kan een hercontrole inplannen. Als afspraken niet worden nagekomen wordt alsnog de basislijn gehanteerd. Dit heeft altijd de voorkeur boven een formeel juridisch handhavingstraject. Informele oplossingen zijn met name aan de orde bij overtreding van technische voorschriften tijdens een bouwproces. In dat geval spreekt de toezichthouder de uitvoerder aan op de situatie. Soms kan de strijdigheid ter plekke worden hersteld. Zo nodig maakt de toezichthouder een afspraak voor een hercontrole. Als de toezichthouder op basis van zijn ervaringen weet dat de betreffende uitvoerder niet genegen is om informele afspraken na te komen, wordt direct de basisstrategie gevolgd.

> Twee-sporenaanpak thema ‘extra beschermde bomen’

In het geval van illegale bomenkap van extra beschermde bomen volgt een twee-sporenaanpak. Naast de bestuursrechtelijke handhaving (lastgeving onder dwangsom, inhoudende een herplantplicht, overeenkomstig de basisstrategie) wordt een strafrechtelijk traject gevolg, gericht op ‘leedtoevoeging’. Uit oogpunt van efficiëntie wordt dit traject alleen ingezet indien de bewijslast duidelijk is. Door een boa wordt alsdan proces verbaal opgemaakt. Het Openbaar Ministerie besluit vervolgens of al dan niet tot vervolging wordt overgegaan.

> Handhavingsverzoeken: minder flexibiliteit

De beslistermijn bij handhavingsverzoeken bedraagt acht weken. Deze termijn mag eenmaal worden verdaagd. Door deze wettelijke termijn, die is gekoppeld aan de wet dwangsom bij niet tijdig beslissen, biedt een aanschrijvingstraject waar handhavingsverzoek aan ten grondslag ligt minder flexibiliteit. Hoewel ook bij handhavingsverzoeken in principe de basisstrategie wordt gevolgd, is er dus minder ruimte voor maatwerk richting de overtreder.

> Wettelijke waarborgen

In de stappenschema’s is rekening gehouden met de wettelijke waarborgen die zijn neergelegd in de Algemene wet bestuursrecht. Een voorbeeld daarvan is de plicht om overtreders de gelegenheid te bieden om zienswijzen in te dienen. Los daarvan geldt dat deze strategieën richtlijnen zijn en dat sanctionering een middel is, en geen doel op zich. Dit betekent dat binnen de juridische kaders maatwerk wordt verricht als de achterliggende belangen van de regelgeving daarmee worden gediend, of als daarmee langdurige juridische procedures worden voorkomen. Gedacht kan worden aan verruiming van termijnen in verband met legalisatietrajecten of nader onderzoek.

> Keuze bestuursdwang / dwangsom

In beginsel wordt als herstelsanctie de lastgeving onder dwangsom opgelegd. Dit middel is het minst ingrijpend voor de overtreder en is tevens het minst belastend voor de handhavende organisatie. Een richtlijn voor de hoogte van dwangsommen is opgenomen in bijlage 12. Voor de lastgeving onder bestuursdwang wordt alleen in de volgende situaties gekozen:

• -

  bij gevaarzettende situaties, zoals instortingsgevaar;

• -

  bij acute situaties, bijvoorbeeld bij illegale bouw, sloop of bomenkap in uitvoering;

• -

  indien de overtreder onbekend is (bestuursdwang is dan juridisch de enige optie);

• -

  indien een ter zake van dezelfde overtreder of dezelfde overtreding eerder opgelegde dwangsom niet tot het beoogde effect heeft geleid, of als er een andere reden is om op voorhand aan te nemen dat de dwangsom geen effectief middel is;

• -

  als de aard van het specifieke geval zich om een andere reden dan voornoemd verzet tegen het opleggen van een last onder dwangsom.

4.3.3 Sanctiestrategie openbare ruimte en veiligheid

De handhavingsthema’s binnen dit beleidsveld zijn van uiteenlopende aard. Daarmee is ook de gewenste reactie van de gemeente op een geconstateerde overtreding niet eenduidig weer te geven. Bovendien zijn er verschillende sanctie-instrumenten en kunnen deze instrumenten niet op alle overtredingen worden ingezet. Zoals in paragraaf 4.3.1 is weergegeven is de BSB vanwege het lik-op-stuk-effect een geschikt middel ten aanzien van tal van APV-feiten en verkeersovertredingen. Voor andere situaties ligt toepassing van een herstelsanctie (bestuursdwang of dwangsom) meer voor de hand.

> Basisstrategie sanctionering

De basisstrategie voor sanctionering binnen beleidsveld Openbare ruimte en veiligheid is opgenomen in bijlage 13. Daarbij geldt dat niet elke overtreding wordt beboet. Er zijn ook situaties waarbij het gepast of gewenst is om een overtreder alleen aan te spreken op zijn of haar gedrag of om een waarschuwing te geven. Dit is afhankelijk van een combinatie van factoren en de specifieke omstandigheden van het geval. De basisstrategie (bijlage 13) is de richtlijn, maar uiteindelijk moet de boa gebruikmaken van de eigen beoordelingsruimte. Daarbij betrekt de boa de volgende vragen.

• -

  Is er een gevaarzettende of hinderlijke situatie?

• -

  Is het een veel voorkomende overtreding en een algemeen bekende regel?

• -

  Is er recidive of is de betreffende persoon op een eerder moment reeds gewaarschuwd?

• -

  Is de afgelopen 2 jaar al veelvuldig toezicht gehouden op het betreffende onderwerp (al dan niet in combinatie met een specifieke locatie)?

• -

  Is er een preventieactie geweest, waarbij is gewaarschuwd dat toekomstige overtredingen worden beboet?

• -

  Zijn er anderszins verzwarende of juist verlichtende factoren of persoonlijke omstandigheden?

De gemeente Soest heeft het vertrouwen in haar boa’s dat zij een goede afweging maken. Van hen wordt verwacht dat zij situaties in de collegiaal overleg bespreken en werkafspraken daaromtrent volgen. Een uniforme werkwijze is daarmee voldoende geborgd. Zoals reeds aangestipt kan ten aanzien van een aantal onderwerpen geen BSB worden opgelegd. Indien het nodig is in plaats daarvan een herstelsanctie op te leggen, wordt gehandeld overeenkomstig de stappenschema’s bijlage 10 (regulier) of bijlage 11 (spoed/gevaarzetting). Ten aanzien van DHW-overtredingen en andere horeca gerelateerde onderwerpen is de sanctiestrategie op genomen in het DHW-beleid. Deze is weergegeven in bijlage 9. Met betrekking tot gevaarlijke honden wordt een sanctioneringstraject toegepast overeenkomstig de ‘beleidsregels gevaarlijke honden’. Deze is opgenomen in bijlage 14.

4.3.4 Sanctionering eigen organisatie

In de praktijk kunnen situaties voordoen waarbij de gemeentelijke organisatie zelf of een ketenpartner een overtreding begaat. De gemeente heeft een voorbeeldfunctie. Daarom wordt, gelijk aan overtredingen begaan door inwoners en bedrijven, vervolg gegeven aan de constatering van een overtreding begaan door de eigen organisatie of ketenpartner. Daarbij wordt in principe de basisstrategie bestuursrechtelijke handhaving gevolgd.

4.3.5 Gedogen

In beginsel voert de gemeente Soest geen actief gedoogbeleid. Hierop is een aantal strike uitzonderingen van toepassing.

• -

  handhaving leidt tot aperte onbillijkheden, zoals in overmachtssituaties;

• -

  het achterliggende belang is evident beter gediend met gedogen dan met handhaven;

• -

  een zwaarder wegend belang rechtvaardigt gedogen, terwijl dit gedogen geen onevenredige gevolgen heeft voor derden;

• -

  er is sprake van concreet zicht op legalisatie. Het handhavingstraject wordt dan opgeschort totdat legalisatie een feit is ofwel het concreet zich op legalisatie is vervallen;

• -

  ten aanzien van geconstateerde overtredingen15 die als laag zijn geprioriteerd en waarover geen handhavingsverzoek is ingediend, wordt een zogenoemde ‘wrakingsbrief’ uitgedaan. Dit is een vorm van uitgestelde handhaving. Een wrakingsbrief is geen besluit in de zin van de Algemene wet bestuursrecht. Door middel van de wrakingsbrief wordt de overtreder kenbaar gemaakt dat de gemeente op de hoogte is van de overtreding en dat de gemeente zich het recht voorbehoud om op een later tijdstip alsnog handhavend op te treden. Bijvoorbeeld in het geval de prioriteiten van het onderhavig beleid wijzigen of als een handhavingsverzoek wordt ingediend.

Daarnaast zijn hiervan uitgezonderd de persoonsgebonden gedoogbeschikkingen die in het verleden zijn verleend aan een beperkte groep permanente bewoners van recreatiewoningen.16

4.4 Preventiestrategie

Het gemeentebestuur wil de komende periode meer nadruk leggen op preventie (zie algemene beleidsuitgangspunten (§ 2.6). Daarom is het extra van belang dat burgers, bedrijven en instellingen kennis hebben van de regelgeving en het belang daarvan inzien. Dit bevordert immers de spontane naleving. Hiertoe kunnen verschillende ‘preventie-instrumenten’ worden ingezet. Van belang daarbij is dat de middelen op de juiste momenten worden aangewend en aansluiten bij de doelgroep. In de onderstaande tabel worden de preventie-instrumenten weergegeven die de gemeente Soest hanteert. Daarbij wordt beschreven in welke situaties deze (kunnen) worden aangewend. In de jaarlijkse uitvoeringsprogramma’s en evaluaties wordt aangegeven welke preventie-activiteiten dat jaar worden of zijn ingezet.

4.5 Integrale handhaving en samenwerking

Voor een efficiënte, effectieve en klantvriendelijke handhaving worden de handhavingsactiviteiten zoveel mogelijk afgestemd met zowel interne als externe handhavingspartners. Deze afstemming kan uiteenlopende vormen aannemen, bijvoorbeeld door structureel overleg, signaaltoezicht, integraal toezicht en door het gezamenlijk uitvoeren van toezicht- of preventieacties. In het onderstaande schema zijn de belangrijkste samenwerkingsrelaties weergegeven.

4.5.1 Overlegstructuren

> Politie:

• ○

  Structureel overleg tussen burgemeester en politie (portefeuillehoudersoverleg);

• ○

  Driewekelijks overleg tussen teamleider en wijkchef;

• ○

  Dagelijkse afstemming tussen boa’s en politie bij opstart en sluiting van de dag.

> Evenementenoverleg

• ○

  Structureel overleg (ca. 4 keer per jaar) met de diverse ketenpartners, waaronder vergunningverlening, boa’s, politie, Vru, beleidsambtenaar OOV, verkeer, GHOR17.

> Overlastoverleg jongeren

• ○

  Structureel overleg met de diverse ketenpartners in de aanpak van jeugdoverlast, waaronder beleidsambtenaar OOV, politie, boa’s, jeugdwerk en Stichting Balans.

> Vru

• ○

  Structureel overleg teamleider V&H – Vru

> RUD

Kwartaaloverleg teamleider V&H / Regievoerder V&H – RUD

> Vergaderingen WBT / DBT18

• ○

  Boa’s nemen op structurele basis deel aan vergaderingen van de WBT’s /het DBT, waarbij ook aanwezig zijn politie en woningbouwverenigingen (Portaal en/of Alliantie).

> Leefbaarheidsoverleg

• ○

  Structureel overleg met onder meer de leefbaarheidsadviseur, afd. Realisatie, woningbouwverenigingen en boa’s.

> Groene Platform

• ○

  Het Groene Platform is een netwerkstructuur, geregisseerd vanuit provincie Utrecht. In dit platform zijn ketenpartners verenigd die domein II-boa’s in dienst hebben (gericht op toezicht in bossen en natuurgebieden), zoals provincie, RUD, gemeenten, Recreatie Midden Nederland en natuurorganisaties. Een convenant voorziet in de mogelijkheid tot uitwisseling van boa’s, bijvoorbeeld ten behoeve van toezichtacties. Gelet op het thema ‘Bostoezicht’ is de gemeente Soest aangesloten bij dit platform.

4.5.2 Integraal toezicht en signaaltoezicht

Bij integraal toezicht treden toezichthouders van verschillende taakvelden, vakgebieden of organisaties gezamenlijk op om een vergunning, tijdelijke activiteit of inrichting te controleren. Integraal toezicht is geen zelfstandige toezichtvorm, maar wordt uitgevoerd naast de toezichtvormen zoals omschreven in paragraaf 4.2. Integraal toezicht vindt met name plaats ten aanzien van de volgende activiteiten:

> Bouwactiviteiten: bouwtoezicht / Vru

• ○

  Integrale controles brandveiligheid tijdens de laatste fase van de uitvoering van bouwactiviteiten, met name bij publiek toegankelijke gebouwen en zwaardere industriefuncties.

> Nieuwe of gewijzigde horeca-inrichtingen: bouwtoezicht / DHW-toezicht / evt. Vru

Integrale controle n.a.v. nieuwe of gewijzigde vergunningplichtige horeca-inrichtingen. Controle gericht op inrichtingsvereisten voor horecagelegenheden19 (bouwtoezicht), brandveilig gebruik (Vru) en algemene DHW-regels (DHW-toezichthouders)20.

> Evenementen: boa’s, politie, Vru, RUD (ketenpartners afhankelijk van evenement)

• ○

  Integrale controle tijdens diverse fases van het evenement. Controleaspecten afhankelijk van het type evenement en de risicovolle elementen (zie toezichtstrategie).

> Integraal toezicht op incidentele basis (m.n. RUD)

• ○

  Naar aanleiding van (overlast)klachten, meldingen of handhavingsverzoeken die meerdere taakvelden betreffen of waarbij de aard van de klacht onzeker is, worden geregeld integrale controles uitgevoerd. Dit speelt met name op het terrein van bedrijfsactiviteiten, waarbij milieuregelgeving relevant is. Een ander voorbeeld is een situatie van vervuiling in de thuissituatie, waarbij de GGD in het toezichttraject aanhaakt.

Naast integraal toezicht staan de gemeentelijke toezichthouders veelvuldig met handhavingspartners in contact in het kader van signaaltoezicht. Indien een toezichthouder een (mogelijke) overtreding tegenkomt die buiten zijn of haar taakveld of bevoegdheden valt, wordt hiervan een signaal doorgegeven aan de toezichthouder of instantie die het onderwerp wel behandelt. De belangrijkste handhavingspartners (en -onderwerpen) in dit verband zijn:

• >

  Politie / Milieupolitie (openbare orde, drugsafval, asbest);

• >

  Inspectie SZW (Arbo-wetgeving, met name op gebied van asbest, slopen en bouwveiligheid);

• >

  Vru (brandveiligheid);

• >

  Provincie Utrecht (Boswet, Landschapsverordening, Flora- en faunawet);

• >

  RUD (milieu, bodem);

• >

  Waterschappen (lozingen);

• >

  GGD (vervuiling thuissituatie, Wet kinderopvang);

• >

  RMN (afvaldump, afval ondergrondse containers, asbest);

• >

  Afd. Realisatie (wegbeheer, riolering etc);

• >

  Stedin en andere netbeheerders (kabels en leidingen);

In dit hoofdstuk zijn allereerst de handhavingsdoelstellingen bepaald ten aanzien van beleidsveld Omgevingsrecht. Gelet op de bepalingen van het Bor zijn meetbare doelstellingen geformuleerd, die zoveel als mogelijk zijn uitgedrukt in percentages, frequenties of aantallen. Daarbij is weergegeven welke indicatoren worden aangewend om te monitoren of de doelstellingen zijn behaald of wat de tussenstand is. Ten aanzien van beleidsveld Openbare ruimte en veiligheid is een andere opzet gekozen, zie verder § 5.3.

5.1 Doelstellingen Omgevingsrecht: taakveld Bouwen

5.2 Doelstellingen Omgevingsrecht: taakvelden Ruimtelijke Ordening + Overig

Toelichting handhavingsdoelstellingen projectmatige / planmatige aanpak RO-thema’s:

• >

  Geen nieuwe zaken:

  Uitgegaan is van het aantal zaken dat ten tijde van de vaststelling van het onderhavige beleid, bij benadering, in beeld is. Niet inbegrepen in deze doelstellingen zijn derhalve nieuwe zaken die in beeld komen binnen deze geprioriteerde thema’s.

• >

  Passieve handhaving op laag geprioriteerde thema’s:

  Ten aanzien van laag geprioriteerde RO-thema’s vindt alleen passieve handhaving plaats. Deze thema’s betreffen strijdige bedrijfsactiviteiten in de kom, waaronder detailhandel, de teelt van ruwvoedergewassen in het buitengebied en het overig strijdig bouwen en gebruik, waaronder overtreding van de regels voor vergunningsvrij bouwen (bijgebouwen, carports, dakkapellen etc.).

• >

  Mogelijke capaciteitsuitbreiding op RO-thema’s:

  Naar aanleiding van de raadsinformatiebijeenkomst handhaving d.d. 7 april 2016 en de raadsmail van 14 april 2016, heeft een groot deel van de raadsfracties aangegeven dat meer inzet op Wabo-handhaving gewenst is.24 Mogelijk leidt dit tot formatie-uitbreiding.25 Alsdan worden de handhavingsdoelstellingen ten aanzien van de planmatige / projectmatige aanpak van de RO- thema’s aangepast. Gelet op de reacties van de fracties zal deze eventuele bijstelling als volgt vorm krijgen.

  • -

    Gedurende 4 jaar worden ook nieuwe zaken binnen geprioriteerde thema’s opgepakt. Gelet op de prioriteiten ligt het accent van die capaciteitsuitbreiding op het buitengebied;

  • -

    Gedurende 4 jaar worden ook de resterende illegale woonsituaties in de kom aangepakt (bijstelling doelstelling 8: 50% wordt 100%);

  • -

    Gedurende 4 jaar wordt intensiever gehandhaafd op permanente bewoning van recreatiewoningen (bijstelling doelstelling 12: 20% wordt 40%). Na 4 jaar wordt blijvend aandacht besteed aan permanente bewoning.

5.3 Monitoring beleidsveld Openbare ruimte en veiligheid

In deze paragraaf zijn ten aanzien van beleidsveld openbare ruimte en veiligheid concrete monitoringsindicatoren weergegeven die gebruikt worden om te evalueren of de handhavingsactiviteiten en -inspanningen overeenkomen met de prioriteitstelling en nalevingsstrategieën zoals weergegeven in de hoofdstukken 3 en 4. Wat betreft het tijdsvlak worden zoveel als mogelijk cijfers per week of kwartaal gehanteerd. Op deze wijze wordt niet alleen inzicht verkregen in de handhavingsactiviteiten over een jaar, maar ook in de actualiteiten en accenten binnen de korter tijdsbestek. Allereerst worden taakveld- en themagerichte indicatoren weergegeven (met name ten aanzien van de hoog geprioriteerde thema’s). Vervolgens worden de wijkgerichte indicatoren weergegeven. Dit laatst deel geeft inzicht in welke problemen zich per wijk voordoen.

> Monitoring hoog geprioriteerde thema’s

> Monitoring overige taakvelden / thema’s

> Monitoring meldpunt woonomgeving28

• ○

  aantal meldingen totaal per tijdseenheid;

• ○

  gemiddelde behandeltijd per melding;

• ○

  aantal meldingen per categorie.

> Monitoring sanctionering

• ○

  Aantal waarschuwingen totaal per tijdseenheid;

• ○

  Aantal boetes totaal per tijdseenheid;

• ○

  Aantal boeten per categorie per tijdseenheid.

> Wijkgerichte monitoring

• ○

  Per wijk omschrijving van de veelvoorkomende knelpunten op basis van meldingen, waarschuwingen, boetes en ervaringen boa’s, waar mogelijk voorzien van concrete cijfers per wijk (waarschuwingen, sancties en meldingen ten aanzien van diverse taakvelden).

6.1 Plaats in de organisatie & formatie

De handhavingsactiviteiten waar het onderhavige beleidsplan betrekking op heeft zijn (overwegend) belegd bij team Vergunning & Handhaving van afdeling Dienstverlening. De basistaken (milieu) worden uitgevoerd door RUD Utrecht. Het toezicht ten aanzien van brandveiligheid wordt uitgevoerd door Vru.

Binnen team Vergunning & Handhaving is 9,69 fte beschikbaar voor de uitvoering van handhavingstaken. Hierbij inbegrepen zijn uren voor coördinatie, kwaliteitsbeheer, werkverdeling boa’s en regievoering RUD29. Binnen deze formatie wordt ruim 6 fte ingevuld voor het toezicht in de openbare ruimte (door boa’s) en 1,5 fte voor bouwtoezicht (Wabo-toezicht). Ongeveer 3,3 fte is beschikbaar voor de juridische handhavingstrajecten (omgevingsrecht en regelgeving openbare ruimte en veiligheid tezamen).

De formatie is geborgd door vastlegging in de jaarlijkse gemeentebegroting. Deze is gekoppeld aan de meerjarenbegroting. Deze formatie wordt nader gespecificeerd in het Afdelingsplan, dat door de directie wordt vastgesteld.

6.2 Organisatie-eisen Bor

In het Bor is ten aanzien van de Wabo-handhaving een aantal kwaliteitseisen op het organisatorische vlak neergelegd. Deze betreffen:

• -

  scheiding tussen vergunningverlening en handhaving op personeelsniveau;

• -

  roulatiesysteem voor handhavers ter voorkoming van het ontstaan van vaste handhavingsrelaties;

• -

  het vastleggen van bevoegdheden, taken en verantwoordelijkheden;

• -

  bereikbaarheidsregeling voor buiten kantoortijden.

Scheiding vergunningverlening en handhaving

In 2015 en 2016 is binnen team Vergunning & Handhaving een traject Organisatieontwikkeling uitgevoerd. In dit proces is een duidelijke scheiding aangebracht tussen de vergunningverlenende taken en -medewerkers enerzijds en de handhavingstaken en -medewerkers anderzijds.

Roulatiesysteem

Om te voorkomen dat er een te nauwe band ontstaat tussen toezichthouder en personen werkzaam bij de te controleren inrichtingen / objecten, moet een handhavingsorganisatie bij grotere en omvangrijkere controles een roulatiesysteem hebben. Dit onderwerp is met name aan de orde bij periodiek toezicht op milieu-inrichtingen en brandveilig gebruik. Beide taakvelden zijn buiten de eigen organisatie belegd, zodat dit voor de gemeentelijke organisatie niet aan de orde is.

Bevoegdheden, taken en verantwoordelijkheden

In het kader van het traject Organisatieontwikkeling zijn, naast het aanbrengen van een functiescheiding tussen vergunningverlening en handhaving, specifieke rollen en taakaccenten bij de verschillende medewerkers neergelegd. Deze zijn beschreven in het rapport ‘Rollen, taken en verantwoordelijkheden’ van december 2015. De rollen betreffen: coördinatie vergunningen, coördinatie toezicht en handhaving, kwaliteitsbeheer vergunningen, kwaliteitsbeheer handhaving en werkverdeling boa’s.

De medewerkers van team Vergunning & Handhaving werken aan de hand van werkprocessen, checklists en standaardbrieven. Op het moment van het vaststellen van onderhavig beleid is aanvang gemaakt met het actualiseren van deze stukken. De werkprocessen worden daarbij vastgelegd in het organisatiebrede systeem Protos. De standaardbrieven en checklists zijn opgenomen in de workflowapplicatie SBA. Totdat de werkprocessen zijn geactualiseerd wordt zoveel als mogelijk gewerkt aan de hand van de werkprocessen die zijn opgenomen in (de uitvoeringsprogramma’s van) het Handhavingsbeleid fysieke leefomgeving 2012-2015.

Alle toezichthouders binnen team Vergunning & Handhaving zijn als zodanig aanwezig door het bevoegde bestuursorgaan (college van burgemeester en wethouders dan wel burgemeester). Bij de aanwijzingsbesluiten is vastgelegd ten aanzien van welke regelgeving zij de toezichthoudende bevoegdheden hebben. De toezichthouders openbare ruimte / Drank- en horecawet zijn tevens boa. Het direct toezicht op het gebruik van opsporingsbevoegdheden is belegd bij de korpschef van regionale eenheid Midden Nederland. Beëdiging en indirect toezicht op het gebruik van opsporingsbevoegdheden vallen onder de verantwoordelijkheid van de Officier van Justitie.

Bereikbaarheid buiten kantooruren

Ten tijde van het vaststellen van het onderhavige handhavingsbeleid wordt gewerkt aan het opzetten van een piketdienst ten behoeve van 24-uurs-bereikbaarheid. De gemeente Soest zoek daarvoor samenwerking met buurgemeenten. Totdat de piketdienst is aangevangen is de gemeente Soest wat betreft bouw- en RO-zaken indirect bereikbaar via het gemeentelijke calamiteitennummer inzake openbare ruimte (riolering, wegen e.d.) alsmede via de Vru en de Meldkamer politie Utrecht.