Referendumverordening Steenwijkerland 2005

De Tijdelijke referendumwet en de hierop gebaseerde Verordening op het raadgevend correctief referendum 2002 hadden betrekking op een correctief raadgevend referendum over limitatief opgesomde raadsbesluiten. Deze Referendumverordening daarentegen voorziet – evenals de Referendumverordening van de voormalige gemeente Steenwijk – in de mogelijkheid van een niet-correctief raadplegend en raadgevend referendum over in beginsel alle beslissingen van de raad.

Niet-correctief wil zeggen dat het referendum betrekking heeft op een nog te nemen beslissing. Een correctief referendum heeft betrekking op een beslissing die reeds is genomen, maar nog niet in werking is getreden. Raadplegend betekent dat het initiatief voor het referendum bij de raad ligt, terwijl een raadgevend referendum wordt geïnitieerd door de kiesgerechtigden. De termen raadplegend en raadgevend duiden er ook op dat de uitslag van het referendum niet-bindend is; voor een bindend referendum is immers een grondwetswijziging nodig.

onder b

Degenen die kiesgerechtigd zijn voor de raadsverkiezingen, kunnen ook deelnemen aan een gemeentelijk referendum. Voor de genoemde termijn is aangesloten bij artikel J 1, eerste lid, van de Kieswet.

onder c

De term beslissing wordt gebruikt om duidelijk te maken dat niet alleen over besluiten in de zin van artikel 1:3, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht een referendum kan worden gehouden, maar in beginsel over alle (voorgenomen) beslissingen van de raad. Beslissingen van andere bestuursorganen – het college en de burgemeester – zijn niet referendabel op grond van deze verordening.

lid 2, onder a en b

De onder a en b genoemde uitsluitingen zijn nauw gerelateerd aan het budgetrecht van de raad. Binnen dat kader worden complexe en samenhangende keuzen gemaakt ten aanzien van de uitgaven en de wijze waarop deze worden gedekt. Deze afweging is van zodanige aard, dat een op zichzelf staande beslissing bij referendum niet voldoende recht doet aan alle betrokken financiële belangen. Het is immers niet onwaarschijnlijk dat bij een referendum over bijvoorbeeld een verordening ten aanzien van de onroerende-zaakbelastingen, in plaats van het collectieve belang, het individuele belang voorop wordt gesteld. Om deze reden wordt dit soort beslissingen van de referendummogelijkheid uitgezonderd.

lid 2, onder c en d

Ten aanzien van beslissingen die betrekking hebben op benoeming, schorsing of ontslag van personen of beslissingen die betrekking hebben op de rechtspositie geldt dat het vanwege het karakter van dit soort beslissingen niet gewenst is om ze onderwerp van een referendum te maken.

Als gevolg van de Wet dualisering gemeentebestuur is niet meer de raad, maar het college het bevoegde gezag ten aanzien van het reguliere ambtelijk apparaat. Benoeming, schorsing en ontslag van en rechtspositieregelingen voor deze ambtenaren zijn geen raadsbeslissingen meer en reeds hierom niet referendabel. Ten opzichte van de griffier en de op de griffie werkzame ambtenaren is de raad echter nog wel het bevoegde gezag (zie de artikelen 107 en 107e van de Gemeentewet).

lid 2, onder e

De raad is slechts voor een beperkt aantal besluiten – met name: planschadebesluiten en voorbereidingsbesluiten – het orgaan waarbij een bezwaarschrift kan worden ingediend. Ook besluiten tot het voeren van een rechtsgeding zullen weinig voorkomen, omdat voor dit soort besluiten het college bevoegd is, tenzij de raad, voorzover het de raad aangaat, in voorkomende gevallen anders beslist (zie artikel 160, eerste lid, onder f, van de Gemeentewet).

lid 2, onder h

Besluiten met betrekking tot het treffen of wijzigen van, toetreden tot of uittreden uit een gemeen-schappelijke regeling berusten over het algemeen op doelmatigheidsoverwegingen. Het is niet wenselijk om keuzen, die berusten op dergelijke objectieve overwegingen, aan een referendum te onderwerpen.

Lid 2, onder i

De procedures op het gebied van de ruimtelijke ordening zijn uitgezonderd, omdat deze reeds een (zeer) uitgebreide regeling van inspraak- en rechtsbeschermingsmogelijkheden kennen.

lid 2, onder k

Deze uitzondering is opgenomen om te voorkomen dat de besluitvorming in een vicieuze cirkel terechtkomt. Tegen het besluit om een inleidend verzoek of een definitief verzoek af te wijzen of toe te laten, staat echter wel bezwaar en beroep open.

lid 3

Er kunnen – naast de in het tweede lid genoemde redenen – (andere) dringende redenen zijn om over een beslissing geen referendum te houden. Hierbij kan gedacht worden aan het belang dat met een spoedige inwerkingtreding of uitvoering van een beslissing is gediend. Het kan ook gaan om een beslissing die grote gevolgen heeft voor de financiële positie van de gemeente. Verder kan een dringende reden om geen referendum te houden bijvoorbeeld ook zijn gelegen in een beslissing, waarvan het belang van een referendum niet opweegt tegen de verantwoordelijkheid van de raad voor kwetsbare groepen in de samenleving.

lid 1

De raad kan zelf het initiatief nemen tot het houden van een referendum. In dat geval is sprake van een raadplegend referendum: de raad vraagt de kiesgerechtigden om advies over een door hem voorgenomen beslissing. Het spreekt voor zich dat de raad hierbij de in artikel 3 genoemde uitzonderingen in acht neemt. Op grond van artikel 30 van de Gemeentewet beslist de raad bij gewone meerderheid over het houden van een referendum.

lid 2

De (procedure-)bepalingen van de hoofdstukken IV t/m VII zijn van toepassing op zowel raadplegende als raadgevende referenda.

lid 1

(Ook) aan kiesgerechtigden wordt de mogelijkheid geboden om het initiatief te nemen tot het houden van een referendum. Er is dan sprake van een raadgevend referendum: de kiesgerechtigden geven de raad een advies over hoe over een voorgenomen beslissing besloten dient te worden.

Het inleidend verzoek is – evenals het definitief verzoek – te beschouwen als een aanvraag in de zin van artikel 1:3, derde lid, van de Algemene wet bestuursrecht. Het betreft immers een verzoek van belanghebbenden om te besluiten tot toelating van een inleidend verzoek respectievelijk definitief verzoek.

leden 3 t/m 8

In deze leden wordt de procedure voor een inleidend verzoek nauwkeurig beschreven. Om te voorkomen dat de besluitvorming door het indienen van een referendumverzoek onnodig wordt vertraagd, zijn korte termijnen gehanteerd.

Het ophalen van de handtekeningen wordt in beginsel overgelaten aan de initiatiefnemers. Hierbij moet gebruikt worden gemaakt van door de gemeente verstrekte lijsten. Bij de controle van de handtekeningen kan worden volstaan met de methode van het trekken van een steekproef.

Om een inleidend verzoek toe te laten, moet de raad vaststellen of er voldoende geldige verzoeken zijn ingediend èn of de voorgenomen beslissing, gelet op de uitsluitingen die in artikel 3 zijn genoemd, als zodanig referendabel is. Tegen het al dan niet toelaten van een inleidend verzoek staat bezwaar en beroep open.

lid 1

Als het inleidend verzoek wordt toegelaten, worden de kiesgerechtigden in de gelegenheid gesteld om het vereiste aantal handtekeningen te verzamelen voor het indienen van een definitief verzoek. Hiervoor hebben de initiatiefnemers zes weken de tijd. Deze termijn begint te lopen op de eerste dag na de datum van bekendmaking van het besluit dat het inleidend verzoek wordt toegelaten.

leden 3 t/m 8

Het ophalen van de handtekeningen ten behoeve van de ondersteuningsverklaring wordt in beginsel overgelaten aan de initiatiefnemers. Dit neemt echter niet weg dat de gemeente (daarnaast) plaatsen kan aanwijzen, waar de lijsten kunnen worden ingevuld. Zoals eerder is aangegeven, kan bij de controle van de handtekeningen worden volstaan met een steekproefsgewijze toets. Overigens is bepaald dat degenen die reeds hun persoonsgegevens op de lijsten voor het inleidend verzoek hebben ingevuld, dit niet nog eens behoeven te doen op de lijsten voor het definitief verzoek.

Als de raad constateert dat er voldoende geldige ondersteuningsverklaringen zijn ingediend, wordt het definitief verzoek toegelaten. Dit besluit houdt tegelijkertijd in dat een referendum wordt gehouden. Tegen het al dan niet toelaten van het definitief verzoek kan een bezwaar- of beroepschrift worden ingediend.