Winkeltijdenverordening Tilburg 2011

TOELICHTING WINKELTIJDENVERORDENING

Algemeen

De Winkeltijdenverordening is gebaseerd op de Winkeltijdenwet (hierna: de wet). De hoofdlijnen van deze wet zijn:

• -

  Op maandag t/m zaterdag, de werkdagen, is openstelling van winkels toegestaan tussen 06.00 en 22.00 uur. Gemeenten mogen gedurende deze uren geen beperkingen opleggen aan de openstelling van winkels.

• -

  Gedurende de nachturen van 22.00 tot 06.00 uur is winkelopening op werkdagen niet toegestaan. Gemeenten kunnen evenwel vrijstellingen en ontheffingen van deze verplichte winkelsluiting verlenen. Op 24 december, 4 mei en op Goede Vrijdag gaat dit nachtregime in om 19.00 uur.

• -

  Op zon- en feestdagen is winkelopening niet toegestaan. Voor maximaal 12 zon- en feestdagen per kalenderjaar kan de gemeente vrijstelling van deze verplichte sluiting verlenen. Als feestdagen worden hierbij aangemerkt Nieuwjaarsdag, tweede Paasdag, Hemelvaartsdag, tweede Pinksterdag en eerste en tweede Kerstdag.

Artikelgewijs

Artikel 1 Begripsbepalingen

Voor de omschrijving van het begrip feestdagen is aansluiting gezocht bij artikel 2 van de wet. Koninginnedag is in de wet niet meer aangemerkt als een feestdag.

Artikel 2 Beslistermijn

In de praktijk worden verzoeken per omgaande beantwoord (binnen twee weken). Bij verzoeken die gevolgen kunnen hebben voor de openbare orde, de veiligheid of het woon- en leefklimaat ter plaatse van de winkel kan het nodig zijn advies van bijvoorbeeld de politie in te winnen. In die gevallen zal een beslissing langer op zich kunnen laten wachten.

Artikel 3 Overdracht van de ontheffing

De bepaling bindt de overdracht van de ontheffing aan de toestemming van het college. Deze tussenkomst geeft het college de gelegenheid om inzicht te krijgen in de handel en wandel van de opvolger.

Artikel 4 Intrekken of wijzigen van de ontheffing

In de Algemene wet bestuursrecht (Awb) is niet aangegeven in welke situaties een besluit

ingetrokken kan worden. Dit moet dan ook in de verordening worden bepaald.

Op het besluit tot intrekking van een ontheffing is de Awb van toepassing (bezwaar- en beroepmogelijkheden).

Artikel 5 Zon- en feestdagenregeling

Op grond van het bepaalde in lid 1 wordt vrijstelling verleend aan de winkels op kampeerterreinen. De winkels mogen tot uiterlijk 22.00 uur geopend zijn. Met dit tijdstip is aansluiting gezocht bij de openingstijden die in de wet zijn gesteld tijdens werkdagen.

De wet geeft aan dat op maximaal twaalf zon- en feestdagen per jaar kan afgeweken worden van het sluitingsverbod. Omdat er in Tilburg echter sprake is van voldoende toerisme is het niet relevant om onderscheid te maken tussen deze zondagen en de overige zondagen. Op grond van lid 2 kunnen winkels in Tilburg derhalve geopend zijn op zondagen en de genoemde feestdagen tussen 08.00u en 18.00u.

Jaarlijks zal de Ondernemers Federatie Tilburg vòòr 1 november namens de winkeliers een voorstel doen over de koopzondagen per gebied. Het college kan dan in december de definitieve koopzondagen vaststellen voor het komende jaar, het gaat hierbij om de zondagen waar in het betreffende centrum het merendeel van de winkels geopend zal zijn. Deze zondagen zullen worden gecommuniceerd als 'koopzondag'. Uiteraard staat het winkeliers vrij om ook op andere zondagen geopend te zijn. Voor deze aanpak is gekozen om tegemoet te komen aan de belangen van een deel van de winkeliers die niet elke zondag geopend willen zijn.

Volgens de winkeltijdenwet is een zorgvuldige belangenafweging noodzakelijk bij het toestaan van winkelopening op grond van de 'toerismebepaling'. Deze is hieronder weergegeven.

Toeristische aantrekkingskracht van Tilburg

Tilburg is de centrumstad van de zeer toeristische regio Midden-Brabant. Deze toeristische aantrekkingskracht is vooral gebaseerd op de fraaie natuur, de Efteling en de Beekse Bergen en de binnenstad van Tilburg waar vele (culturele) voorzieningen zijn gelegen, zoals onder andere concertzaal 013, museum De Pont en het Natuurmuseum. Met name de combinatie van intensieve en extensieve recreatie onderscheidt het gebied ten opzichte van andere gebieden in Nederland.

Toeristisch verblijf in de regio

In Midden-Brabant worden jaarlijks 468.000 binnenlandse vakanties doorgebracht. Het merendeel van deze vakanties is kort van aard, 2 à 4 dagen. De regio beschikt over opvallend veel huisjesterreinen en bungalows, betrekkelijk winterharde accommodaties dus. Ten opzichte van naburige regio's West-Brabant en Noordoos- Brabant die qua oppervlakte en aantal inwoners aanmerkelijk groter zijn, ligt het toerisme in Midden-Brabant getalsmatig ruwweg op het zelfde niveau. Ook trekt Midden-Brabant wat meer bezoekers van buiten Noord-Brabant dan de beide andere regio's. In relatie tot het aantal inwoners is Midden-Brabant samen met het zuidoosten van de provincie de meest toeristische regio in Noord-Brabant. Per inwoner worden 1,15 binnenlandse vakanties doorgebracht in de regio ten opzichte van 0,87 vakanties voor Brabant. Ook qua overnachting ontstaat ongeveer hetzelfde beeld: in Midden-Brabant 5,31 toeristische overnachtingen t.o.v. respectievelijk 4,25 en 5,65 in Noord-Brabant en Nederland. Het aantal buitenlandse overnachtingen in West- en Midden-Brabant bedraagt met ca. 240.000 overnachtingen ca. 5% van het aantal overnachtingen.

Midden-Brabant heeft binnen de provincie een tamelijk ruim hotelaanbod: per 10.000 inwoners zijn er 43 hotelkamers beschikbaar, voor Brabant is dat 40 kamers. Het totaal aantal hotels in de regio bedraagt 47 met in totaal 1.610 kamers. Relatief veel hotels in de regio zijn niet geclassificeerd, dit wijst op minder zakelijke bezetting en dus voornamelijk een toeristische bestemming. Voor de toekomst zijn er ondermeer bij beide attractieparken in de regio en in de stad Tilburg plannen voor uitbreiding van de verblijfsmogelijkheden.

Dagrecreatie en horeca

Midden-Brabant biedt een unieke combinatie van grote natuurgebieden, attractieparken en enige monumentale, sfeervolle stads- en dorpscentra. De belangrijkste attractieparken trokken samen in 2009 5,3 miljoen bezoekers. De grotere musea trokken samen zo'n 200.000 bezoekers. Daarnaast is de Tilburgse Kermis met bijna 1.5 miljoen bezoekers de grootste van de Benelux. De Loonse en Drunense Duinen trekken jaarlijks ruim 2,3 miljoen bezoekers. Er zijn maar weinig regio's met minder dan 400.000 inwoners die dergelijke bezoekersaantallen weten te halen.

Uiteraard is het dagrecreatieve aanbod omvangrijker dan hierboven aangegeven. De regio scoort met het aanbod aan bioscopen, theaters en sportaccommodaties redelijk tot goed. Met name Tilburg is hierin een belangrijke speler.

Hoewel het aantal horecabedrijven per 10.000 inwoners voor de regio later is dan het gemiddelde voor Brabant en Nederland, zijn er met name in Oisterwijk, Hilvarenbeek, Waalwijk en Tilburg aantrekkelijke concentraties te vinden. Ook opvallend is het aantal sterke horecazaken in het buitengebied gericht op de recreatieve bezoekers, bijvoorbeeld rond de Loonse en Drunense Duinen. Deze zullen met de opening van het wandelknooppuntennetwerk in het Hart van Brabant nog meer aan betekenis winnen.

Winkelaanbod in de regio

Tilburg heeft binnen de regio het grootste aanbod aan winkeloppervlak, 342.000 van de bijna 700.000 m2. De oppervlakte per 1.000 inwoners ligt op het gemiddelde van Nederland en net iets onder het Brabants gemiddelde. Met name de branchegroepen mode & luxe blijven wat achter bij het gemiddelde. Tilburg blijft wat achter op de nabijgelegen winkelsteden Den Bosch, Breda en Eindhoven in zowel het aantal winkels als in vloeroppervlakte. De binnenstad vervult wel een regionale rol. Met de voorgenomen plannen voor de binnenstad zal Tilburg haar positie in relatie tot de regionale en op termijn bovenregionale bezoeker verbeteren. Bovendien is de binnenstad van Tilburg voor de in de regio verblijvende toerist wel het meest nabijgelegen centrum met bovendien een aantrekkelijk aanbod aan horeca, theaters en andere (culturele) voorzieningen.

Werkgelegenheid en economische bedrijvigheid

Hoewel er onder met name kleinere (zelfstandige) ondernemers minder draagvlak is voor uitbreiding van het aantal koopzondagen is ook het fenomeen koopzondag inmiddels steeds meer ingeburgerd bij de consument. Hierbij hebben met name centra met veel recreatieve branches (met name mode), themacentra en woonboulevards een grote aantrekkingskracht. Ook is internetwinkelen in de afgelopen jaren steeds meer een factor van betekenis geworden. Door deze ontwikkelingen moeten fysieke winkels zich steeds beter kunnen onderscheiden van andere vormen van verkoop, zoals internetwinkels, maar ook van andere winkels. Het creëren van meerwaarde voor de consument is de belangrijkste uitdaging voor de winkelier van nu. Een belangrijk onderscheid met onder meer internetwinkels is de bereikbaarheid / beschikbaarheid. Door verruiming van de openingstijden voor fysieke winkels worden de verschillen op dit punt minder groot. Het verruimen van het aantal koopzondagen geeft ondernemers de ruimte om zelf de keuze te maken over wanneer zij hun klanten willen bereiken. Het blijft voor ondernemers mogelijk om niet op zondag op te gaan.

In Tilburg en de directe omgeving verblijven veel bezoekers voor korte vakanties. Bovendien zal er de komende jaren flink geïnvesteerd worden in uitbreiding van het aantal verblijfsvoorzieningen. Hierdoor wordt het voor winkeliers mogelijk om daadwerkelijk meer omzet te generen bij uitbreiding van het aantal koopzondagen. Het gaat hierbij namelijk om toevloeiing van koopkracht van buiten het verzorgingsgebied. Het verruimen van de openingstijden van winkels kan bovendien een effect hebben op de verblijfsduur van bezoekers van zowel de verblijfsaccommodaties (er is nog meer te doen in het gebied) als op het verlengen van de verblijfsduur van bezoekers van culturele en recreatieve voorzieningen in de stad.

Ondanks de mogelijk negatieve effecten die verruiming van de openingstijden kan hebben voor individuele ondernemers, in de meeste gevallen zelfstandige ondernemers uit het midden- en kleinbedrijf, is het zeer aannemelijk dat dit over het geheel een positief effect heeft op het economisch functioneren van de stad. Dit geld te meer omdat uit het bovenstaande blijkt dat het niet waarschijnlijk is dat er op grote schaal behoefte is onder de Tilburgse winkeliers om elke zondag geopend te zijn. Het huidige model waarin in overleg tussen de gemeenten en de ondernemersvereniging(en) afspraken gemaakt worden over het aantal koopzondagen en de data daarvan zal worden voortgezet. Dit zal naar verwachting leiden tot een verhoging van het aantal koopzondagen, met name voor de binnenstad, maar niet tot een algehele openstelling op alle zon- en feestdagen. Wel wordt het voor elke individuele winkelier mogelijk om op zondag geopend te zijn, de mogelijkheid voor gezamenlijke promotie ontbreekt dan echter. De verwachting is dat met name de supermarkten en enkele grote winkels hiervan van deze mogelijkheid gebruik zullen maken.

Belang van winkelpersoneel

Bij dit besluit dient het belang van winkelpersoneel in overweging genomen worden. Personeel zal mogelijk vaker gevraagd worden om te werken op zondag. Door andere wetgeving kunnen werknemers niet worden gedwongen om op zondag te werken. Het landelijke toezichtorgaan ziet hierop toe. Door de wettelijke bescherming voor werknemers die bezwaren hebben tegen werken op zondag en de mogelijkheden die dit biedt aan anderen die juist wel willen werken op deze dag is dit geen belemmering voor het verruimen van de mogelijkheden tot zondagsopenstelling.

De zondagsrust in de gemeente

Een belangrijk aspect bij het beoordelen van het de zondagsrust betreft de belangen van de diverse kerkgenootschappen in Tilburg. Het is niet te verwachten dat de zondagsrust door invoering van meer koopzondagen op ontoelaatbare wijze zal worden beïnvloed. Naast de winkeltijdenwet is er ook de zondagswet. Deze bepaalt onder meer dat het verboden is om zonder strikte noodzaak op zondag gerucht te wekken in de nabijheid van kerken of andere gebouwen voor de openbare eredienst in gebruik waardoor de godsdienstoefening wordt gehinderd. Het is tevens verboden op zondag zonder genoegzame reden de openbare rust door arbeid in beroep of bedrijf te verstoren. Het ligt niet in de verwachting dat bij het toestaan van openstelling van winkels op zondag dat er op grote schaal in alle buurt- en wijkcentra gebruik gemaakt zal worden van alle mogelijke koopzondagen. Voor de binnenstad zullen in overleg met de betrokken ondernemersorganisaties afspraken worden gemaakt over het aantal koopzondagen en de tijden waarop de winkels zijn geopend.

Leefbaarheid, Veiligheid en Openbare Orde in de gemeente.

Het is niet waarschijnlijk dat de bovenstaande belangen op ontoelaatbare wijze zullen worden beïnvloed door het vrijgeven van het aantal koopzondagen. In het algemeen zorgt winkelend publiek, in tegenstelling tot uitgaanspubliek, nauwelijks voor overlast of verstoring van de openbare orde. Voor het centrum zal net als nu het geval is tijdens koopzondagen de camera’s en handhavers ingezet worden om snel bij eventuele verstoringen in te kunnen grijpen.

Mogelijke overlast zou kunnen ontstaan door bezoekers die met hun auto op zoek gaan naar parkeergelegenheid, dit omdat de verwachting is dat bij koopzondagen de mensen minder verspreid komen dan op zaterdagen als de winkels meestal al eerder open zijn. Voor het centrum is middels het parkeerverwijssysteem langs de cityring voldoende informatie voor de bezoekers beschikbaar om deze overlast tot een minimum te beperken. Wellicht dat er meer drukte kan ontstaan bij extra koopzondagen bij perifere centra zoals Vossenberg en Leijpark, waarbij de overlast voor de omgeving beperkt is doordat er relatief weinig omwonenden zijn bij deze locaties en deze goed ontsloten zijn.

Artikel 6 Ontheffing zon- en feestdagenregeling voor afzonderlijke situaties

Dit artikel is gebaseerd op artikel 4 van de wet. Het stellen van voorschriften en beperkingen is mogelijk. Enerzijds gaat het in dit artikel over bijzondere gelegenheden van tijdelijke aard, anderzijds gaat het over het uitstallen van goederen. In lid 2 van dit artikel worden de bijzondere gelegenheden nader gedefinieerd. Bij het verkrijgen van een ontheffing zal moeten worden aangetoond dat de gelegenheid die als reden voor de aanvraag dient daadwerkelijk van bijzondere aard is. Om te voorkomen dat er te vaak door individuele ondernemingen ontheffing wordt aangevraagd zal indirect ook het aantal verzoeken tot ontheffingen meegenomen worden. Bij het verlenen van de ontheffing zal tevens een beoordeling plaatsvinden of de woonsituatie of leefsituatie, de veiligheid of de openbare orde in de omgeving van de winkel op ontoelaatbare wijze nadelig wordt beïnvloed door de openstelling van de winkel.

Artikel 7 Openstelling op werkdagen tussen 22.00 en 06.00 uur

Artikel 7 van de wet geeft de mogelijkheid de openingstijden op werkdagen tussen 22.00 en 06.00 uur te reguleren.

In Tilburg wordt er voor gekozen om geen avondwinkels toe te staan. Het inrichten van een ontheffingstelsel leidt tot vergroting van administratieve lasten voor zowel gemeente als ondernemers. Bovendien zal het toestaan van openstelling van een beperkt aantal winkels leiden tot een oneerlijke situatie voor ondernemers omdat er, mede ter voorkoming van overlast slechts een beperkt aantal ontheffingen zou kunnen worden verleend.

Bij een ontheffing voor een incidentele openstelling zal moeten worden aangetoond dat de gelegenheid die als reden voor de aanvraag dient daadwerkelijk van bijzondere aard is. Om te voorkomen dat er te vaak door individuele ondernemingen ontheffing wordt aangevraagd zal daarom ook het aantal verzoeken tot ontheffingen meegewogen worden. Bij het verlenen van de ontheffing zal tevens een beoordeling plaatsvinden of de woonsituatie of leefsituatie, de veiligheid of de openbare orde in de omgeving van de winkel op ontoelaatbare wijze nadelig wordt beïnvloed door de openstelling van de winkel.

Artikel 8 Straatverkoop

Artikel 12, eerste lid van het Vrijstellingenbesluit, verleent voor de zon- en feestdagen vrijstelling voor straatverkoop van voor directe consumptie geschikte eetwaren en alcoholvrije dranken. In de praktijk is er in de nacht van zaterdag op zondag geregeld sprake van overlast bij straatverkoop na sluiting van horeca-inrichtingen. Artikel 8 beoogt deze overlast te voorkomen.

Artikel 9 Kermissen

De verkopers van voor directe consumptie geschikte eetwaren vallen onder de vrijstelling van artikel 12 van het Vrijstellingenbesluit. De verkoop van snoepgoed (zuurstokken, kaneelstokken enz. enz.) valt hier niet onder. Daarom wordt kermisexploitanten conform het eerste lid toegestaan snoepgoed tot sluitingstijd aan de man te mogen brengen.

Het tweede lid van dit artikel biedt de mogelijkheid aan kermisexploitanten die feestartikelen en speelgoed verkopen dit ook te kunnen doen op werkdagen na 22.00 uur tot sluitingstijd van de kermis.

Op grond van het derde lid kunnen winkels gelegen op het kermisterrein en in de binnenstad gedurende openingstijden van de kermis geen gebruik maken van de mogelijkheid voor incidentele openstelling gedurende werkdagen of zondagen op grond van artikel 6 en 7 van deze verordening. Dit is gedaan om tijdens de kermis de inzet op het gebied van openbare orde en veiligheid te kunnen concentreren op het kermisterrein.

Artikel 10 Hasseltse Kapel

In de maand mei vinden in Tilburg jaarlijks gebedsdiensten plaats in de Hasseltse Kapel. Voor deze lokale traditionele Mariaverering kan geen vrijstelling worden verkregen op basis van artikel 20 van het Vrijstellingenbesluit. Daarom is dit artikel opgenomen.

Artikel 11 Toezicht

Deze bepaling maakt het mogelijk dat het college ambtenaren aanwijst, die toezicht houden op naleving van de verordening. Te denken is aan ambtenaren van de afdeling Handhaving. Daarnaast is op grond van het Wetboek van Strafvordering de Politie al bevoegd op te treden tegen wetsovertredingen en overtredingen van de op de wet gebaseerde verordening.

Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van 26 september 2011.

de griffier,

de voorzitter,