Kostenverhaalbesluit Hart van Brabant

Geconsolideerde tekst van de regeling:

De raad van de gemeente Tilburg;

• -

  gezien het voorstel van het college van burgemeester en wethouders;

• -

  gelet op de Exploitatieverordening gemeente Tilburg 2001;

• -

  gelet op de Gemeentewet;

overwegende,

dat de realisatie van de locatie Hart van Brabantlaan binnen het Uitwerkingsplan deelgebied Hart van Brabantlaan (Tilburg Talent Square) geschiedt door middel van minnelijke verwerving van de benodigde gronden door de ontwikkelaar (heeft reeds plaatsgevonden) op basis van de door de gemeente gehanteerde uitgangspunten ten aanzien van prijsstelling en tempo, op zodanige wijze dat de voorgenomen gefaseerde uitvoering van het Uitwerkingsplan hierdoor niet wordt belemmerd,

dat de kosten in verband met de aanleg van voorzieningen van openbaar nut die voortvloeien uit c.q. getroffen worden in verband met de realisatie van voornoemd Uitwerkingsplan, naar evenredigheid van verkregen profijt dienen te worden omgeslagen over die onroerende zaken die als gevolg van deze voorzieningen worden gebaat,

dat het verhaal van kosten van deze voorzieningen, ingeval de onroerende zaken eigendom zijn van de gemeente, in voorkomende gevallen zal plaatsvinden via uitgifte van de door de gemeente in eigendom zijnde gronden (artikel 4 lid 3 EV 2001),

dat ingeval het onroerende zaken betreft die eigendom zijn van derden en die als gevolg van het in het kader van voornoemd Uitwerkingsplan aan te leggen voorzieningen worden gebaat, in voorkomende gevallen het verhaal van kosten zal plaatsvinden op basis van een overeenkomst, die is gebaseerd op de regels, zoals opgenomen in de "Exploitatieverordening Gemeente Tilburg 2001" van 13 november 2000 (artikel 4 lid 4, eerste volzin EV 2001);

dat ingeval de aan de voorzieningen verbonden lasten ter zake van een onroerende zaak niet bij overeenkomst zijn of worden voldaan, het verhaal van kosten zal plaatsvinden via de heffing van een baatbelasting, zoals bedoeld in artikel 222 van de Gemeentewet (artikel 4 lid 4, tweede volzin EV 2001);

dat in dit verband een kostenverhaalsbesluit moet worden vastgesteld dat de basis vormt voor het sluiten van een overeenkomst dan wel het heffen van een baatbelasting, waarin een aanduiding wordt gegeven van het gebate gebied alsmede van de mate waarin de aan de voorzieningen verbonden kosten via de exploitatieverordening respectievelijk de baatbelasting zullen worden verhaald;

gelet op artikel 222 van de Gemeentewet en artikel 4 van de Exploitatieverordening gemeente Tilburg 2001;

Besluit:

Algemeen:

• 1.

  Het gebied, waarin de onroerende zaken zijn gelegen, die gebaat worden door de voorzieningen die door of met medewerking van de gemeente tot stand worden gebracht in het kader van de uitvoering en realisatie van het Uitwerkingsplan deelgebied Hart van Brabant (Tilburg Talent Square) aan te duiden overeenkomstig de bij dit besluit behorende en gewaarmerkte kaart (tek.nr. Im-2011-p1104.dgn, d.d. 19-8-2011).

• 2.

  Dat de voorzieningen als bedoeld onder 1. betreft de aan te leggen werken omvatten als bepaald in artikel 2 Exploitatieverordening gemeente Tilburg 2001, zijnde:

  • -

    grondverwerving, het verwerven dan wel het beschikbaar stellen van de ondergrond van de aan te leggen voorzieningen van openbaar nut;

  • -

    het verrichten van grondwerken ten behoeve van de aanleg/aanpassing van voorzieningen van openbaar nut;

  • -

    de aanleg c.q. aanpassing van riolering, met inbegrip van bijbehorende werken;

  • -

    de aanleg c.q. aanpassing van wegen, parkeergelegenheden, pleinen, trottoirs en voet- en rijwielpaden;

  • -

    de aanleg c.q. aanpassing van plantsoenen en andere groenvoorzieningen, waaronder begrepen de aanleg en inrichting van sierende elementen die rechtstreeks voortvloeien uit de uitvoering van het uitwerkingsplan;

  • -

    de aanleg c.q. aanpassing van openbare verlichting, brandkranen en verkeersregelinstallaties met de nodige aansluitingen, alsmede het verleggen van kabels en leidingen;

  • -

    het aanleggen van waterhuishoudkundige voorzieningen (inclusief drainage);

  • -

    het verrichten van bodemonderzoek en -sanering ten behoeve van de aan te leggen voorzieningen van openbaar nut ter uitvoering van het uitwerkingsplan Hart van Brabant.

Kostenverhaal via exploitatieovereenkomst:

• 3.

  De mate waarin de kosten in verband met de onder 2. genoemde voorzieningen via een exploitatieovereenkomst zullen worden verhaald, welke kosten thans worden geraamd op € 11.263.000,= exclusief btw, vast te stellen op 100% van genoemd bedrag, een en ander zoals opgenomen in de bij dit besluit behorende en gewaarmerkte kostenbegroting Exploitatieverordening, zulks onder het voorbehoud van eventuele toekomstige herzieningen van voornoemde begroting.

• 4.

  Dat de aangeboden overeenkomst moet voldoen aan de eisen zoals neergelegd in artikel 8 van de gemeentelijke Exploitatieverordening.

Kostenverhaal via baatbelasting:

• 5.

  Dat ingeval de aan de door of met medewerking van de gemeente aan te leggen voorzieningen van openbaar nut verboden kosten niet bij overeenkomst aan de gemeente zijn of worden voldaan het verhaal van deze kosten zal plaatsvinden via de heffing van baatbelasting, zoals bedoeld in artikel 222 van de Gemeentewet, die zal worden opgelegd aan de genothebbenden krachtens eigendom, bezit of beperkt recht van de onroerende zaken zoals opgenomen in het onder 1. genoemde gebied.

• 6.

  De mate waarin de kosten in verband met de onder 2 genoemde voorzieningen via een baatbelasting op genothebbenden krachtens eigendom, bezit of beperkt recht zullen worden verhaald, welke kosten thans worden geraamd op € 2.659.600,= exclusief btw, vast te stellen op 100% van genoemd bedrag, een en ander zoals opgenomen in de bij dit besluit behorende en gewaarmerkte kostenbegroting Baatbelasting, zulks onder de bij de latere baatbelastingverordening vast te stellen regels met betrekking tot onder meer de definitieve omvang en de verdeling van kosten over de in het onder 1. genoemde gebied gelegen onroerende zaken.

Toelichting:

7. Bijgaande 'toelichting' bij het kostenverhaalsbesluit onderdeel van de besluitvorming te laten zijn.

Bekendmaking besluit:

8. De inhoud van dit besluit, dan kan worden aangehaald als "Kostenverhaalsbesluit Hart van Brabant", bekend te maken overeenkomstig artikel 139 van de Gemeentewet.

Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van 19 december 2011

de griffier,

de voorzitter,

BIJLAGE I: TOELICHTING BIJ HET 'KOSTENVERHAALSBESLUIT HART VAN BRABANT'

1. Inleiding

Op 13 november 2000 heeft uw raad de Exploitatieverordening gemeente Tilburg 2001 vastgesteld. Door de vaststelling van deze verordening heeft de gemeente de beschikking over een middel om tot kostenverhaal te komen bij particuliere grondexploitatie.

Voor de locatie Hart van Brabant is onlangs een ontwerp-uitwerkingsplan in procedure gebracht, gebaseerd op het bestemmingsplan Spoorzone waarvan het ontwerp ter visie is gelegd vóór de inwerkingtreding van de Wro op 1 juli 2008. Bij het in procedure brengen van bovengenoemd uitwerkingsplan is de gemeente op basis van het overgangsrecht aangewezen op de kostenverhaalsinstrumenten van exploitatieverordening en baatbelasting.

2. Kostenverhaal in het algemeen

De basisgedachte is dat de gemeente een actieve grondpolitiek voert, hetgeen betekent dat de gemeente de noodzakelijke gronden verwerft, vervolgens bouwrijp maakt en daarna uitgeeft aan derden. De mogelijkheid is echter aanwezig dat een particulier zelf de beoogde bestemming wil realiseren, waarbij deze dan baat heeft van door of vanwege de gemeente aan te leggen voorzieningen van openbaar nut (zoals wegen, riolering etc.). In die gevallen wil de gemeente de mogelijkheid hebben om een deel van de kosten van die investeringen, namelijk voor zover de onroerende zaken van particuliere eigenaren daarbij gebaat zijn, te verhalen.

De gemeente zal dan, in eerste instantie een exploitatieovereenkomst aanbieden, gebaseerd op de Exploitatieverordening. Mochten partijen daarover geen overeenstemming bereiken dan heeft de gemeente als laatste middel de mogelijkheid om via een baatbelasting tot kostenverhaal te geraken. Wij wijzen uw raad erop dat het kostenverhaal bij voorkeur plaats zal vinden via het aangaan van een exploitatieovereenkomst.

3. Kostenverhaalsbesluit

Op korte termijn zal aanvang worden genomen met de realisatie van het Uitwerkingsplan Hart van Brabant. Voor een belangrijk deel zal hier realisatie van studentenwoningen plaatsvinden, maar ook kantoren en commerciële voorzieningen maken onderdeel uit van het plangebied.

Op deze locatie is sprake van een particulier initiatief tot grondexploitatie. In een situatie waarin zowel gemeentelijke als particuliere grondexploitatie plaatsvindt, is de gemeente verantwoordelijk voor de aanleg van de benodigde voorzieningen van openbaar nut zoals wegen, straten, riolering enzovoort.

In het belang van de rechtszekerheid voor eventuele toekomstige eigenaren/belastingplichtigen is de verplichting opgenomen dat de gemeenteraad voorafgaande aan het treffen van voorzieningen van openbaar nut een kostenverhaalsbesluit moet nemen. Hierdoor worden de eigenaren van gebate onroerende zaken/toekomstige belastingplichtigen geïnformeerd over de vraag of zij in de toekomst mogelijk een exploitatieovereenkomst zullen krijgen aangeboden dan wel zullen worden betrokken in de heffing van een baatbelasting. De verplichting tot het nemen van een kostenverhaalsbesluit moet worden gezien als een voorwaarde voor de latere invoering van een baatbelasting. Indien het kostenverhaalsbesluit niet of niet tijdig wordt genomen is een latere invoering van een baatbelasting niet meer mogelijk.

De gemeente kan op eigen initiatief een exploitatieovereenkomst aanbieden aan een exploitant.

In de Exploitatieverordening gemeente Tilburg 2001 wordt de koppeling gelegd tussen kostenverhaal via het sluiten van een exploitatieovereenkomst en kostenverhaal als financieel vangnet voor het heffen van baatbelasting.

Voor het plangebied Hart van Brabant is het dus van belang dat een kostenverhaalsbesluit en kostenbegroting Exploitatieverordening en een kostenbegroting Baatbelasting worden vastgesteld dat de basis vormt voor het sluiten van een exploitatieovereenkomst met de ontwikkelaar of het heffen van een baatbelasting indien een exploitatieovereenkomst niet wordt aangegaan. Een dergelijk besluit wordt genomen en vastgesteld door de raad.

Genoemd kostenverhaalsbesluit (inclusief toelichting), kostenbegrotingen en begrenzing van het exploitatiegebied met aanwijzing van de daarin gelegen en gebate onroerende zaken (conform het bepaalde in artikel 4 Exploitatieverordening gemeente Tilburg 2001) is toegevoegd.

4. Inhoud kostenverhaalsbesluit

Artikel 4 lid 2 van de Exploitatieverordening gemeente Tilburg 2001 geeft aan dat het kostenverhaalsbesluit voor de toepassing van het privaatrechtelijk kostenverhaal in ieder geval de volgende onderdelen dient te bevatten:

a.aanduiding van het exploitatiegebied en aanwijzing van de daarin gelegen en gebate

onroerende zaken;

• b.

  omschrijving van de van gemeentewege uit te voeren voorzieningen van openbaar nut;

• c.

  een kostenbegroting verband houdende met de uitvoering van de onder b genoemde voorzieningen van openbaar nut, zoals bedoeld in artikel 5 van de Exploitatieverordening.

Omdat het kostenverhaalsbesluit ook geldt als "bekostigingsbesluit" in de zin van artikel 222 Gemeentewet, bevat het, voor de toepassing van het fiscale kostenverhaal, een aparte kostenbegroting (kostenbegroting Baatbelasting) verband houdende met de uitvoering van de onder b genoemde voorzieningen.

Het besluit tot vaststelling van het kostenverhaalsbesluit wordt bekendgemaakt overeenkomstig artikel 139 van de Gemeentewet.

4a. Aanduiding exploitatiegebied

Onder 1. van het onderhavige besluit wordt een aanduiding gegeven van het gebied, waarin de onroerende zaken zijn gelegen die als gevolg van het treffen van voorzieningen van openbaar nut worden gebaat. Op de bij dit besluit behorende kaart is het gebied nader aangeduid (bijlage III). De gebiedsaanduiding dient als basis voor de vaststelling van het exploitatiegebied voor zowel de toepassing van de gemeentelijke exploitatieverordening als de toepassing van een eventueel later vast te stellen baatbelastingverordening.

De aangegeven gebiedsaanduiding is van zodanige aard, dat op basis van de thans bestaande inzichten een betrouwbaar beeld kan worden gegeven van het gebate gebied.

Aan de gebiedsaanduiding kunnen geen rechten worden ontleend omtrent de vaststelling van de individuele baat of het individuele profijt voor een specifiek daarin opgenomen onroerende zaak. Het individuele profijt wordt bij toepassing van de gemeentelijke exploitatieverordening bepaald bij de aanbieding van een exploitatieovereenkomst, overeenkomstig de regels zoals opgenomen in de artikelen 5 en verder van de Exploitatieverordening.

Het individuele profijt wordt bij de toepassing van het fiscale kostenverhaal bepaald op het moment van de oplegging van de baatbelastingaanslag, overeenkomstig de heffingsgrondslag en het tarief zoals opgenomen in een in dat geval nog vast te stellen verordening op de baatbelasting.

4b. Omschrijving voorzieningen van openbaar nut

Het kostenverhaalsbesluit moet aangeven welke voorzieningen van openbaar nut in en buiten het exploitatiegebied door of vanwege de gemeente worden uitgevoerd. Voor het onder 4a genoemde gebied zijn dat de onderdelen, zoals vermeld onder artikel 2 van de Exploitatieverordening gemeente Tilburg 2001.

In casu omvat het in ieder geval de volgende werken:

• -

  grondverwerving, het verwerven dan wel het beschikbaar stellen van de ondergrond van de aan te leggen voorzieningen van openbaar nut;

• -

  het verrichten van grondwerken ten behoeve van de aanleg/aanpassing van voorzieningen van openbaar nut;

• -

  de aanleg c.q. aanpassing van riolering, met inbegrip van bijbehorende werken;

• -

  de aanleg c.q. aanpassing van wegen, parkeergelegenheden, pleinen, trottoirs en voet- en rijwielpaden;

• -

  de aanleg c.q. aanpassing van plantsoenen en andere groenvoorzieningen, waaronder begrepen de aanleg en inrichting van sierende elementen die rechtstreeks voortvloeien uit de uitvoering van het uitwerkingsplan;

• -

  de aanleg c.q. aanpassing van openbare verlichting, brandkranen en verkeersregelinstallaties met de nodige aansluitingen, alsmede het verleggen van kabels en leidingen;

• -

  het aanleggen van waterhuishoudkundige voorzieningen (inclusief drainage);

• -

  het verrichten van bodemonderzoek en -sanering ten behoeve van de aan te leggen voorzieningen van openbaar nut ter uitvoering van het uitwerkingsplan Hart van Brabant.

4c. Kostenbegrotingen

-Kostenverhaal via exploitatieovereenkomst

Onder 3. van het besluit wordt een aanduiding gegeven van de hoogte van de relevante kostenonderdelen en de daaruit voortvloeiende omvang van het toe te passen kostenverhaal via een exploitatieovereenkomst. Tot het kostenverhaalsbesluit behoort een kostenbegroting Exploitatieverordening voor de toepassing van de Exploitatieverordening, waarin de verschillende verhaarbare kosten- en opbrengstonderdelen zijn aangegeven. De mate waarin de kosten in verband met de onder 2. genoemde voorzieningen via een exploitatieovereenkomst zullen worden verhaald, welke kosten thans worden geraamd op € 11.263.000,= exclusief btw, vast te stellen op 100% van genoemd bedrag, een en ander zoals opgenomen in de bij dit besluit behorende en gewaarmerkte kostenbegroting Exploitatieverordening, zulks onder het voorbehoud van eventuele toekomstige herzieningen van voornoemde begroting.

De omvang van het kostenverhaal op basis van de Exploitatieverordening wordt bepaald op basis van de aan dit besluit gehechte kostenbegroting Exploitatieverordening. De eisen waaraan deze begroting moet voldoen, zijn geformuleerd in de artikelen 5 en 6 van de Exploitatieverordening gemeente Tilburg 2001.

Van belang daarbij is op te merken dat een dergelijke kostenbegroting Exploitatieverordening is gebaseerd op het uitgangspunt dat de gemeente alle benodigde gronden zal verwerven, de desbetreffende voorzieningen zal realiseren, en ten slotte zal overgaan tot het uitgeven van de bouwrijpe gronden.

In artikel 5 lid 3 van de Exploitatieverordening gemeente Tilburg 2001 is bepaald dat de kostenbegroting Exploitatieverordening periodiek kan worden herzien (bijvoorbeeld als gevolg van opgetreden prijs- of loonstijgingen of wijzigingen in de uitvoering). De mate van verhaal is in het besluit op basis van bestaande wet- en regelgeving bepaald op maximaal 100% van genoemd bedrag zoals deze zijn opgenomen in de bij dit besluit behorende kostenbegroting Exploitatieverordening dan wel een daarvoor in de plaats komende herziening van de begroting. Het verhaal van de kosten voor wat betreft de bij de gemeente in eigendom zijnde en in het exploitatiegebied liggende onroerende zaken vindt plaats via de gronduitgifte (conform artikel 4 lid 3 van de Exploitatieverordening gemeente Tilburg 2001).

De kostenbegroting Exploitatieverordening (bijlage IIa) gaat uit van de fictie dat de gemeente de gehele herontwikkeling geheel zelf uitvoert (aankoop alle gronden in het exploitatiegebied, sloop opstallen, gronden bouwrijp maken en deze bouwrijpe gronden uitgeeft en alle voorzieningen van openbaar nut aanlegt). Uitgaande van deze situatie worden alle kosten gedekt uit de opbrengsten uit gronduitgifte (conform de kostenberekening).

In de onderhavige situatie heeft een ontwikkelaar alle gronden in het exploitatiegebied aangekocht, en is het uitgangspunt voor de ontwikkelaar dat hijzelf het exploitatiegebied bouwrijp maakt, en in dat kader, alle voorzieningen van openbaar nut zelf aanlegt. De gemeente neemt een deel van de planontwikkeling en een deel van de aanleg van de openbare ruimte, in casu de aanleg c.q. aanpassing hoofdinfra Spoorzone, voor haar rekening en zal deze kosten met inachtneming van de Exploitatieverordening verhalen. In de Exploitatieverordening (artikel 3, tweede lid juncto artikel 7, derde lid) is voorzien in de situatie dat een particuliere exploitant ook zelf voorzieningen van openbaar nut aanlegt.

-Kostenverhaal via baatbelasting

Het instrument van de baatbelasting kan worden beschouwd als het sluitstuk in het te voeren kostenverhaalsbeleid. Indien niet op minnelijke basis tot overeenstemming kan worden gekomen over de betaling van een kostenverhaalsbijdrage via een exploitatieovereenkomst, is een baatbelasting noodzakelijk (artikel 4, vierde lid Exploitatieverordening gemeente Tilburg 2001). Om deze reden is het dan ook van belang dat de betrokken eigenaren van een onroerende zaak vooraf over het te voeren kostenverhaalsbeleid worden geïnformeerd. Hierdoor zijn zij tijdig in staat rekening te houden met de (financiële) gevolgen van dit beleid. De instelling van een baatbelasting is derhalve alleen dan aan de orde, indien niet op basis van een overeenkomst tot overeenstemming wordt gekomen. De definitie van het begrip 'baat' is in de Exploitatieverordening gemeente Tilburg 2001 zodanig gekozen dat deze overeenstemt met de begripsaanduiding ten behoeve van de baatbelasting. Dit betekent onder meer dat de genoemde gebiedsaanduiding eveneens geldt voor de toepassing van de baatbelasting. Deze afstemming van de baatdefinitie heeft tot gevolg dat het kostenverhaalsbesluit tevens de functie vervult van het in artikel 222, tweede lid van de Gemeentewet genoemde 'bekostigingsbesluit'. Het kostenverhaalsbesluit voldoet dan ook aan de inhoudelijke eisen die aan het bekostigingsbesluit worden gesteld.

De vaststelling van de omvang van het kostenverhaal via een baatbelasting geschiedt, in tegenstelling tot het kostenverhaal via een exploitatieverordening, niet op basis van een gemiddeld bedrag van de ten nutte van het exploitatiegebied gemaakte of te maken kosten per m2 grondoppervlakte of via de gronduitgifteprijs.

Het kostenverhaal vindt plaats door de kosten van de te realiseren voorzieningen van openbaar nut naar rato van verkregen baat voor 100%, zulks tot een maximum van € 2.659.600,= exclusief btw, om te slaan over de onroerende zaken zoals opgenomen in het onder 1. genoemde gebied. De raming van de via baatbelasting te verhalen kosten is opgenomen in de bij dit besluit behorende Kostenbegroting Baatbelasting.

Hoewel er sprake is van verschillende berekeningswijzen, zijn de beide methoden gericht op hetzelfde resultaat: het komen tot de vaststelling van kostenverhaal naar rato van de baat die een onroerende zaak verkrijgt als gevolg van de van gemeentewege aan te leggen voorzieningen van openbaar nut. Wordt de individuele baat bij de toepassing van de exploitatieverordening bepaald door de aanbieding van een exploitatieovereenkomst, bij de toepassing van de baatbelasting geschiedt dit door de vaststelling van een belastingverordening.

5. Bekendmaking kostenverhaalsbesluit

De besluitvorming over de te voeren kostenverhaalsstrategie heeft directe gevolgen voor de genothebbenden krachtens eigendom, bezit of beperkt recht van de in het onder 1. genoemde gebied liggende onroerende zaken. Op grond van artikel 4, eerste lid van de Exploitatieverordening gemeente Tilburg 2001 wordt het kostenverhaalsbesluit bekendgemaakt overeenkomstig artikel 139 van de Gemeentewet. De verplichting tot bekendmaking vloeit mede voort uit het gegeven dat het kostenverhaalsbesluit tevens de functie van 'bekostigingsbesluit' zoals bedoeld in artikel 222 Gemeentewet vervult.

Behoort bij besluit van de raad van de Gemeente Tilburg d.d. 19 december 2011.

Mij bekend,

De griffier,

Bijlage IIa

Bijlage IIb

Bijlage III: kaart 1

Bijlage II: kaart 2