Besluit maatschappelijke ondersteuning

HOOFDSTUK 1 ALGEMEEN (INLEIDING)

Het eerste dat bij een aanvraag voor een voorziening moet gebeuren, is beoordelen of de aanvrager behoort tot de doelgroep van de Wmo. Daarvoor zijn uitgangspunten in de Wmo en aanvullend enkele uitgangspunten in de Vvmo opgenomen. Artikel 2 Wmo bepaalt:

‘Er bestaat geen aanspraak op maatschappelijke ondersteuning voor zover met betrekking tot de problematiek die in het gegeven geval aanleiding geeft voor de noodzaak tot ondersteuning een voorziening op grond van een andere wettelijke bepaling bestaat.’

Er wordt door de medewerkers in het Loket Wonen, Zorg en Welzijn nagegaan of de aangevraagde voorzieningen onder een andere regeling vallen. Het gaat om in wetten en AmvB’s opgenomen voorzieningen. Daaronder worden in ieder geval de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ), de Zorgverzekeringswet (Zvw) en de Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA) verstaan. Hiervoor moet in het loket een sociale kaart (het aanbod van zorg- en welzijnsorganisaties) en een overzicht van voorzieningen die op grond van sociale wet- en regelgeving wordt aangeboden, aanwezig zijn.

Artikel 4 van de Wmo spreekt van ‘de beperkingen die een persoon als bedoeld in artikel 1, eerste lid, onder g, onderdeel 4° , 5° en 6°, ondervindt in zijn zelfredzaamheid en zijn maatschappelijke participatie’.

Die persoon uit het eerste lid onder g, onderdeel 4, 5 en 6 is:

4° Het ondersteunen van mantelzorgers daar onder begrepen steun bij het vinden van compenserende oplossingen, indien zij hun taken tijdelijk niet kunnen waarnemen, alsmede het ondersteunen van vrijwilligers;

5˚ Het bevorderen van de deelname aan het maatschappelijke verkeer en van het zelfstandig functioneren van mensen met een beperking of een chronisch psychisch probleem en van mensen met een psychosociaal probleem;

6˚ Het verlenen van voorzieningen aan mensen met een beperking of een chronisch psychisch probleem en aan mensen met een psychosociaal probleem ten behoeve van het behouden en het bevorderen van hun zelfstandig functioneren of hun deelname aan het maatschappelijke verkeer.’

Dus de doelgroepen van de wet en dus ook de verordening zijn:

.

Als is vastgesteld of er sprake is van aantoonbare beperkingen op grond van ziekte of gebrek en als de beperkingen zijn geïnventariseerd en de oplossingen helder zijn, speelt de vraag of er sprake is van beperkingen of weigeringsgronden zoals vastgelegd in artikel 2 Vvmo. Deze vraag speelt natuurlijk ook eerder. Het is niet zinvol opdracht te geven voor een uitgebreid medisch onderzoek, als tevoren duidelijk is dat het probleem van betrokkene tijdelijk is en dus niet voldaan kan worden aan het criterium langdurig-noodzakelijk van artikel 2, eerste lid onder a Vvmo.

De volgende algemene beperkingen en weigeringsgronden spelen bij de behandeling van een aanvraag van voorzieningen:

• -

  langdurig-noodzakelijk (art. 2.1 aanhef en onder a);

• -

  goedkoopst-compenserend (artikel 2.1 aanhef en onder b);

• -

  algemeen gebruikelijke (artikel 2 tweede lid aanhef en onder a);

• -

  indien de aangevraagde voorziening niet medisch noodzakelijk is (artikel 2 tweede lid aanhef en onder b);

• -

  als de aanvrager niet woonachtig is binnen de gemeente waar de aanvraag wordt ingediend (artikel 2 tweede lid aanhef en onder c);

• -

  voor zover de aangevraagde voorzieningen een hoger niveau hebben dan de minimumeisen in het bouwbesluit (artikel 2 tweede lid aanhef en onder d);

• -

  voor zover geen sprake is van meerkosten (artikel 2 tweede lid aanhef en onder e);

• -

  voor zover de kosten gemaakt zijn voorafgaand aan het moment van beschikken (artikel 2 tweede lid aanhef en onder f);

• -

  en tot slot voor zover de aanvraag een verloren gedane zaak betreft (artikel 2 tweede lid aanhef en onder g).

HOOFDSTUK 2 VORM VAN TE VERSTREKKEN INDIVIDUELE VOORZIENINGEN

Artikel 4 van de Vvmo verklaart de huurovereenkomst of dienstverleningsovereenkomst van toepassing op het moment dat een voorziening in natura wordt verstrekt. In deze overeenkomsten worden de rechten en verplichtingen van de aanvrager en van de leverancier vastgelegd.

Deze bepaling beschrijft de situatie waarin het college een derde inschakelt voor verstrekking van naturavoorzieningen en deze derde eigenaar blijft van de te verstrekken voorziening of wanneer burgemeester en wethouders een derde inschakelen voor het verlenen van zorg. Als een voorziening in eigendom wordt verstrekt is er uiteraard niet een dergelijke overeenkomst nodig.

In het Financieel Besluit worden deze punten nader uitgewerkt.

Bij diensten gaat het om de betaling van tijd aan dienstverleners. Voor de Wmo was deze vorm van zorg ondergebracht bij de AWBZ. De AWBZ kende al een dergelijk systeem van PGB’s. Daarbij werd het PGB vastgesteld op 75% van de tarieven zoals die berekend werden in de thuiszorg, hier is ook gekozen voor 75% van de tarieven zoals vastgesteld in de contracten met de zorgaanbieders voor zorg in natura. Het bedrag per uur is opgenomen in het financieel besluit.

Mensen met een PGB kunnen kosteloos gebruik maken van de diensten van de Sociale VerzekeringsBank (SVB), waarbij de gemeente de kosten voor de diensten van het SVB betaalt.

Voor voorzieningen anders dan hulp bij het huishouden moet per toekenning een berekening worden gemaakt. De kosten van de voorziening als de voorziening door de gemeente in natura zou worden verstrekt zijn daarbij uitgangspunt. Dat wordt afgeleid uit de prijsafspraken met aanbieders en op basis van offertes. Een vergoeding voor kosten voor het onderhoud en de reparaties van de voorziening wordt toegevoegd aan het PGB.

Als het PGB berekend is, wordt het bij beschikking aan de aanvrager bekend gemaakt. In deze beschikking staat wat de omvang van het PGB is en voor welke periode het PGB wordt toegekend.

Om aan te geven wat met het PGB moet worden aangeschaft en aan welke vereisten de aan te schaffen voorziening moet voldoen, wordt een program van eisen bij de beschikking gevoegd. Hierdoor wordt voorkomen dat door onduidelijkheid betreffende de eisen die aan de voorziening gesteld worden een verkeerde voorziening wordt aangeschaft. Dat zou namelijk tot het aanschaffen van compenserende voorzieningen kunnen leiden, wat vervolgens tot een nieuwe aanvraag leidt.

Het moeten toekennen van een nieuwe voorzieningen, nadat een compenserende voorziening is aangeschaft, is uitsluitend te voorkomen door een program van eisen onderdeel uit te laten maken van de beschikking. Wordt dan toch een voorziening aangeschaft die niet aan het program van eisen voldoet, dan is gehandeld in strijd met de beschikking.

In de beschikking wordt verder opgenomen dat een eigen bijdrage/eigen aandeel in de kosten verschuldigd is. Omdat die eigen bijdrage vastgesteld en geïnd wordt door het Centraal Administratie Kantoor Bijzondere Ziektekosten (CAK BZ), wordt uitsluitend een aankondiging over de maximale hoogte van de eigen bijdrage of het eigen aandeel opgenomen. Het PGB wordt bruto uitgekeerd door de gemeente.

Iedere budgethouder (ontvanger van het PGB) moet de volgende stukken bewaren:

• -

  de nota/factuur van de aangeschafte voorziening, en;

• -

  een betalingsbewijs van aanschaf van de voorziening, of;

• -

  een overzicht van de salarisadministratie met bewijsmiddelen, waaronder een ingevuld en door beide partijen ondertekende arbeidsovereenkomst.

Burgemeester en wethouders stellen een plan op om te controleren of het PGB besteed is aan het doel waarvoor het verstrekt is. Is dat het geval, dan hoeft er verder niets te gebeuren. Is het PGB anders besteed, dan vorderen burgemeester en wethouders het PGB geheel of gedeeltelijk terug.

Voor alle individuele Wmo-voorzieningen moet een eigen bijdrage betaald worden. Uitzonderingen op deze regel zijn: rolstoelen, sportrolstoelen en kindervoorzieningen. Het maximum van de in een kalenderjaar verschuldigde eigen bijdrage en het eigen aandeel in de kosten van maatschappelijke ondersteuning, waarvoor een natura-voorziening, een persoonsgebonden budget of een financiële tegemoetkoming wordt verleend, is vastgelegd in artikel 3 van het financieel besluit.

Voor woningaanpassingen in huurwoningen wordt de eigen bijdrage geïnd bij de verhuurder. Uitzondering hierop zijn de huurwoningen van woningcorporaties; in deze gevallen wordt geen eigen bijdrage geïnd.

Omdat de eigen bijdrage in 2011 berekend wordt over het verzamelinkomen in het jaar 2009, kan het zijn dat men sindsdien aanzienlijk minder is gaan verdienen. In die situatie is herziening van de eigen bijdrage mogelijk. Dan moet het (gezamenlijk) verzamelinkomen wel meer dan € 1.816,- lager uitvallen dan in 2009. Herziening is ook mogelijk als in 2010 een uitkering Wwb wordt ontvangen. Herziening vindt plaats door het huidige verzamelinkomen te schatten op basis van geschat jaarinkomen, bijtellingen op het inkomen en aftrekposten. Op basis van deze schatting wordt een voorlopige eigen bijdrage betaald en ontstaat er een mogelijkheid voor naheffing. Na twee jaar wordt de definitieve eigen bijdrage bepaald op basis van de definitieve vaststelling van het verzamelinkomen door de belastingdienst.

Ook in andere situaties is het mogelijk dat er een voorlopige eigen bijdrage betaald wordt met de mogelijkheid voor een naheffing.

HOOFDSTUK 3 HULP BIJ HET HUISHOUDEN

3.3.1 Voorliggende voorzieningen (artikel 9 eerste lid)

Bij alle vormen van hulp bij het huishouden geldt dat voorliggende voorzieningen voorgaan. Op basis van de hardheidsclausule kan in bijzondere situaties altijd – maar bij uitzondering – van deze regels worden afgeweken.

Voorliggende voorzieningen, die altijd algemeen gebruikelijk zijn, kunnen gevonden worden in:

kinderopvang (crèche, kinderdagverblijf, overblijfmogelijkheden op school, voor- of naschoolse opvang), oppascentrales, maaltijddiensten, hondenuitlaat-service, boodschappendiensten, etc.).

De voorliggende voorziening moet ter plaatse wel beschikbaar zijn. Is dat niet zo, dan is er geen sprake van een voorliggende voorziening. Zie hiervoor de sociale kaart.

Niet relevant is of betrokkene gebruik wil maken van een voorliggende voorziening. Ook is in principe niet relevant welke kosten aan de voorliggende voorziening zijn verbonden. Hier kan van afgeweken worden als er sprake zou kunnen zijn van een zogenoemd extreem laag inkomen als geldt bij het begrip algemeen gebruikelijk: een inkomen dat door kosten op grond van de ziekte of het probleem onder de bijstandsnorm uitkomt of dreigt uit te komen door deze kosten.

3.3.2 Algemene hulp bij het huishouden (artikel 9 eerste lid)

Het primaat ligt bij algemene hulp bij het huishouden en deze wordt toegekend als:

• -

  het zelf uitvoeren van één of meer huishoudelijke taken onmogelijk is

• -

  als gevolg van aantoonbare beperkingen op grond van ziekte, gebrek of problemen bij het uitvoeren van de mantelzorg,

• -

  en de algemene hulp bij het huishouden dit snel en compenserend op kan lossen.

De regels voor algemene voorzieningen zijn de volgende:

• -

  Het gaat om een voorziening die betrekking heeft op lichte, niet complexe zorg;

• -

  Of het gaat om een voorziening ten behoeve van een incidentele zorgbehoefte.

Algemene hulp bij het huishouden bestaat uit:

• -

  boodschappendienst (van supermarkten);

• -

  tafeltje dekje;

• -

  vrijwilligers voor tuinonderhoud of andere klussen;

• -

  alarmering;

• -

  etc.

Voor algemene hulp bij het huishouden vindt een eenvoudige toets plaats naar de noodzaak van de hulp. Zo kan algemene hulp bij het huishouden met weinig administratieve rompslomp gerealiseerd worden. Uitgangspunt is dat direct wordt toegekend en hulp wordt gerealiseerd.

Mocht betrokkene aan ‘het loket’ aangeven niet met algemene hulp te kunnen instemmen, dan wordt een procedure opgestart met een aanvraagformulier en het gebruikelijke onderzoek.

3.3.3 Hulp bij het huishouden in natura of middels pgb (artikel 9 tweede lid)

Artikel 9 van de Vvmo bepaalt dat indien de algemene hulp bij het huishouden niet aanwezig is, of indien deze algemene hulp bij het huishouden een onvoldoende oplossing biedt, betrokkene in aanmerking komt voor hulp bij het huishouden in natura, een persoonsgebonden budget of een financiële tegemoetkoming te besteden aan hulp bij het huishouden. Ook in deze situatie moet sprake zijn van aantoonbare beperkingen op grond van ziekte, gebrek of problemen bij het uitvoeren van de mantelzorg.

3.3.4 Tijdelijke hulp na ziekenhuisopname (artikel 9 tweede lid)

Na een periode van ziekenhuisopname is hulp bij het huishouden noodzakelijk, als dit wordt aangegeven door de behandelend arts (het transferpunt) van het ziekenhuis. De hulp wordt voor maximaal 13 weken toegekend. Hierna volgt herindicatie door de gemeente (het zorgloket).

Gecontroleerd wordt of er een verwijzing is, of die duidelijk aangeeft wat overgenomen moet worden en er wordt nagegaan of er geen huisgenoot is die een en ander over kan nemen (zie artikel 10). Heeft die controle plaatsgevonden en komt men voor hulp in aanmerking, dan wordt deze toegekend en in gang gezet.

De procedure is dat binnen drie werkdagen door de aanbieder contact wordt opgenomen met de aanvrager en dat de hulp binnen tien werkdagen geleverd wordt. Hierbij is geen sprake van een keuze voor een PGB. Dit is overigens geen beperking ten opzichte van de situatie onder de AWBZ: ook onder de AWBZ werd bij een toekenning die naar verwachting niet langer zou duren dan drie maanden, geen mogelijkheid voor een PGB geboden.

3.3.5 Hulp bij het huishouden ter ondersteuning van mantelzorgers (artikel 9 tweede lid)

Hulp bij het huishouden wordt ook verstrekt in situaties waarin de mantelzorg problemen heeft bij de uitvoering daarvan. Als de mantelzorger geen persoonlijke verzorging meer kan leveren door overbelasting, wordt een indicatie hulp bij het huishouden gegeven. De hulp bij het huishouden vindt plaats bij de hulpvrager die de mantelzorg ontvangt en niet bij de mantelzorger thuis (indien die een ander woonadres heeft dan de hulpvrager). Het is dus niet zo dat de mantelzorger hulp bij het huishouden voor zijn eigen huishouden kan krijgen ter ontlasting.

Zo wordt de mantelzorger verlost van de huishoudelijke taken en houdt deze meer tijd over voor de persoonlijke verzorging.

3.4.1 Gebruikelijke zorg door huisgenoten (artikel 10 eerste lid)

Artikel 10 van de Vvmo bepaalt dat, ‘als tot de leefeenheid waar deze persoon deel van uitmaakt een of meer huisgenoten behoren die wel in staat zijn het huishoudelijk werk te verrichten, men niet in aanmerking komt voor hulp bij het huishouden’. Deze bepaling is overgenomen uit de beleidsregels zoals het CIZ die hanteerde voor de functie Huishoudelijke Verzorging in de AWBZ.

Gebruikelijke zorg wil zeggen dat als de hulpvrager huisgenoten heeft die het huishoudelijk werk over kunnen nemen, zij verondersteld worden dit door een herverdeling van taken te doen. Door de onderlinge herverdeling bestaat er geen ruimte meer om hulp bij het huishouden te indiceren. De achterliggende gedachte is dat een huishouden in gezamenlijkheid verantwoordelijk is voor het huishoudelijke werk. Als degene die gewend is het huishoudelijk werk te doen, hiertoe niet meer in staat is, moeten de andere leden van het huishouden de taken overnemen.

Dit principe heeft een verplichtend karakter en betreft alle huisgenoten ouder dan 18 jaar. Vanaf 18 jaar wordt men verondersteld in verband met studie op kamers te kunnen wonen en een eenpersoonshuishouden te kunnen voeren. Vanaf 23 jaar wordt men verondersteld een volledig huishouden te kunnen draaien. Kinderen jonger dan 18 jaar moeten helpen bij licht huishoudelijk werk, zoals afwassen, bed opmaken, eigen kamer opruimen, eigen speelgoed/troep opruimen, gras maaien, auto wassen of de hond uitlaten. Ook met deze activiteiten wordt rekening gehouden bij de indicatie.

Geen rekening wordt gehouden met de vraag of huisgenoten het huishouden willen doen of al dan niet gewend zijn het huishouden te doen. In situaties dat personen uit de leefeenheid die nog nooit huishoudelijk werk hebben gedaan dit niet kunnen, wordt via een tijdelijke indicatie (maximaal 1 maand) hulp geboden bij het aanleren hiervan. Het huishoudelijk werk wordt niet overgenomen, maar via instructies aangeleerd.

Studie of werkzaamheden vormen geen reden om van de gebruikelijke zorg af te zien. Immers, iedereen die werkt moet naast zijn werk het huishouden doen of hier eigen oplossingen voor zoeken (zoals het inhuren van particuliere hulp). Dat geldt ook voor tweeverdieners. Ook ouderen die in staat zijn tot het verrichten van huishoudelijk werk, vallen onder de gebruikelijke zorg. Een (zeer) hoge leeftijd kan in omstandigheden aanleiding te zijn niet te vragen het huishoudelijk werk aan te leren.

Bij werkenden wordt geen rekening gehouden met zeer drukke werkzaamheden en (zeer) lange werkweken. Er wordt alleen rekening gehouden met personen die vanwege hun werkzaamheden, langdurig van huis zijn. Daardoor zijn zij immers de facto niet in staat het huishoudelijk werk over te nemen. Het gaat te ver chauffeurs die op het buitenland reizen, medewerkers in de off-shore of marinemensen die maanden achtereen van huis zijn, te dwingen een andere functie te zoeken. Maar in alle situaties waarbij sprake is van een eigen keuze, wordt daar geen rekening mee gehouden. De afwezigheid moet een verplichtend karakter hebben.

Onder personen die lid zijn van de leefeenheid, worden niet verstaan personen die een (pension)kamer huren. Het moet dan gaan om personen die geen familie zijn van de aanvrager en er moet een huurovereenkomst overgelegd kunnen worden. In die situaties worden overigens de beroepsmatige werkzaamheden door de verhuurder ten aanzien van de huurder niet geïndiceerd!

Voor AWBZ-instellingen geldt dat huishoudelijke verzorging in de functie ‘verblijf’ is opgenomen en dus niet geïndiceerd kan worden.

Voor particuliere tehuizen die verzorging bieden, geldt dat daar hulp bij het huishouden voor het eigen appartement of de eigen kamer geïndiceerd kan worden in zoverre de zorg niet door betrokkene wordt betaald. Dan gaat het immers om reeds aanwezige professionele zorg en is er geen tekort of probleem. Dit geldt ook voor door het tehuis verzorgde wasverzorging of maaltijdverzorging.

3.4.2 Inkomensafhankelijke bekostiging van hulp bij huishouden (artikel 10 tweede lid)

Als het inkomen van een alleenstaande persoon of het gezamenlijke inkomen van samenwonende personen meer bedraagt dan de in het Financieel Besluit voor de diverse categorieën genoemde inkomensgrenzen, worden betrokkenen geacht het inhuren van hulp bij het huishouden tot 2 uur in de week zelf te bekostigen. Er wordt in deze situatie voor deze personen geen door de gemeente gefinancierde hulp beschikbaar gesteld. Als meer dan twee uur hulp in de week nodig is, worden de eerste twee uur hulp bij het huishouden ook vergoed.

3.5.1 Aanmelden zorg in natura bij zorgaanbieder en CAK

Indien het gaat om zorg in natura, wordt de toe te kennen hulp bij het huishouden bij beschikking toegekend en worden de toegekende minuten van de hulp doorgegeven aan de organisatie/ zorgaanbieder die deze gaat verzorgen. Hierbij is relevant dat de organisatie/ zorgaanbieder de inhoudelijke opbouw van de indicatie kent. Zo kan voorkomen worden dat activiteiten worden uitgevoerd waarvoor geen hulp is toegekend.

Omdat sprake is van een eigen bijdrage, moeten de benodigde gegevens worden doorgegeven aan het CAK, die deze eigen bijdragen int. Dit wordt gedaan door de gemeente.

3.6.1 Persoonsgebonden budget en verblijf in het buitenland (artikel 12 tweede lid)

Een budgethouder kan het PGB gebruiken om bij verblijf in het buitenland hulp bij huishouden te kopen. Dit kan maximaal drie maanden (aaneengesloten of opgesplitst) per kalenderjaar. Ook hiervoor gelden de bepalingen van artikel 6 vijfde en zesde lid).

De budgethouder is wel verplicht dit van tevoren door te geven aan de gemeente, zodat het PGB kan worden gekort naar het prijsniveau in het betreffende land. Dit wordt gedaan op basis van het ‘aanvaardbaarheidspercentage’, zoals het College voor Zorgverzekeringen die jaarlijks vaststelt en publiceert in de Staatscourant. Mocht de budgethouder langer dan drie maanden per jaar in het buitenland verblijven, dan wordt voor de vierde en volgende maanden het persoonsgebonden budget op nul gezet.

HOOFDSTUK 4 WOONVOORZIENINGEN

Artikel 4 Wmo spreekt van: ‘a. een huishouden te voeren;’ , onder welke regel in de Vvmo de hulp bij het huishouden en de woonvoorzieningen worden verstaan.

4.2.1 Algemene woonvoorzieningen en het primaat (artikel 14 eerste lid)

Artikel 14 eerste lid bepaalt dat een aanvrager die voldoet aan de criteria ‘aantoonbare beperkingen op grond van ziekte of gebrek’ en een aanpassing aan de woning nodig heeft, voor een algemene woonvoorziening in aanmerking komt als deze het woonprobleem snel en compenserend op kan lossen.

De algemene woonvoorziening is net als alle algemene voorzieningen bedoeld voor situaties ten aanzien van oplossingen die lichte, niet complexe zorg / voorzieningen betreffen of betrekking hebben op incidentele (zorg)behoeften.

Algemene woonvoorzieningen zijn:

• -

  toiletstoelen;

• -

  toiletverhogers;

• -

  douchestoelen;

• -

  wandbeugels (30, 40 en 50 cm);

• -

  opklapbare beugels (50, 60, 70, 80 en 90cm);

• -

  wandbevestiging toiletbeugel in verband met een zwakke muur;

• -

  statief ten bate van een toiletbeugel;

• -

  tilliften;

• -

  badliften;

• -

  drempels;

• -

  trapspilbeugel;

• -

  etc.

Gaat het om een algemene woonvoorziening, dan hoeft geen schriftelijke aanvraag te worden ingediend. Een melding bij het loket is voldoende. Na een beperkte toets wordt geregeld dat de algemene woonvoorziening wordt geplaatst. De gemeente legt wel vast dat een voorzieningen is verstrekt.

4.2.2 Individuele woonvoorzieningen (artikel 13 onder b, c en d en artikel 14 tweede lid)

Als een algemene voorziening niet de oplossing is voor het woonprobleem of als de aanvrager geen genoegen neemt met de algemene woonvoorziening, kan alsnog een aanvraag voor een woonvoorziening worden ingediend. In dat geval komen de onder b, c en d van artikel 13 van de Vvmo genoemde verstrekkingmogelijkheden in aanmerking.

4.2.3 Direct oorzakelijk verband tussen beperking en staat v.d. woning (artikel 14 derde lid)

Uit vaste Wvg-jurisprudentie van de Centrale Raad van Beroep blijkt dat er geen Wvg-woonvoorzieningen hoeven te worden verstrekt in situaties waarin de directe samenhang tussen het woonprobleem en de bouwkundige of woontechnische staat van de woning zelf ontbreekt. Daarbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan omgevingsfactoren als omgevingslawaai, stank, overlast en onveiligheidsgevoelens, die los staan van de woning op zich. Problemen die als gevolg van dergelijke omgevingsfactoren worden ervaren, hoeven niet met Wmo-voorzieningen te worden gecompenseerd.

Uitgangspunt van het beleid is dat zo goed mogelijk gebruik wordt gemaakt van de voorraad aangepaste woningen in de gemeente.

4.3 Artikel 15: Soorten woonvoorzieningen

Onder deze verstrekkingsmogelijkheden vallen de volgende voorzieningen:

‘a. een tegemoetkoming in de verhuis- en herinrichtingskosten;

b. een bouwkundige of woontechnische woonvoorziening;

c. een niet-bouwkundige of niet-woontechnische woonvoorziening;

d. een uitraasruimte.’

4.3.1Tegemoetkoming in de verhuis- en herinrichtingskosten (artikel 15 sub a)

Deze kan worden verstrekt, indien verhuisd wordt naar een aangepaste of goedkoper aanpasbare woning dan de huidige woning. Het direct oorzakelijk verband (artikel 14 derde lid) is hier belangrijk. Zie ook artikel 16 eerste lid van de Vvmo.

4.3.2 (Niet-)bouwkundige of (niet-) woontechnische woonvoorziening (artikel 15 sub b en c)

Een bouwkundige of woontechnische woningaanpassing is een aanpassing van de woning zelf ter compensatie van de problemen die in de woning spelen ten aanzien van de bewoner met een beperking. Onder een woonvoorziening waarbij geen sprake is van een ingreep van bouw- of woontechnische aard, zal in de praktijk met name een persoonsgebonden budget voor woningsanering i.v.m. CARA verstaan worden. Ook kan onder deze categorie worden begrepen hulpmiddelen voor baden, wassen en douchenwelke niet nagelvast aan de woning zijn bevestigd, alsmede mobiele patiëntenliften. Deze laatste twee categorieën roerende woonvoorzieningen worden ook in de vorm van een voorziening in natura verstrekt.

4.3.2De uitraasruimte (artikel 15 sub d)

Een uitraasruimte is een ruimte die op basis van het vervallen artikel 1, eerste lid, onder e. van de Wvg kan worden gedefinieerd als een verblijfsruimte, waarin een persoon die tengevolge van een beperking in de vorm van een ernstige gedragsstoornis ernstig ontremd gedrag vertoont, zich kan afzonderen of tot rust kan komen.

4.4Artikel 16: primaat van de verhuizing en de uitraasruimte

Dit artikel bepaalt het primaat binnen de mogelijkheden die artikel 15 biedt en gaat in op de uitraasruimte.

4.4.1 Eerste primaat van de verhuizing (artikel 16 eerste lid)

Artikel 16 eerste lid regelt het primaat van de verhuizing. Het primaat verhuizing wil zeggen dat als vast staat dat een aanpassing noodzakelijk is, eerst wordt beoordeeld of verhuizen naar een reeds aangepaste woning of naar een goedkoper en gemakkelijker aan te passen woning een oplossing is voor het woonprobleem.

In de Wvg-jurisprudentie is het hanteren van het primaat van de verhuizing op zichzelf geaccepteerd door de Centrale Raad van Beroep. Onder de Wmo wordt daarom ook van deze mogelijkheid gebruik worden gemaakt voor het compenseren van woonproblemen.

In feite gaat het bij het hanteren van het primaat van de verhuizing om een uitwerking van het principe dat wordt gekozen voor de goedkoopst-compenserende oplossing. Er zijn echter wel grenzen aan het hanteren van het primaat van de verhuizing. Met name op het gebied van de woonlasten, het tijdsbestek waarbinnen een oplossing kan/moet worden gevonden en de verhouding tussen de besparing van de gemeente bij toepassing van het primaat en de negatieve gevolgen voor de aanvrager. In alle gevallen zal een goed gemotiveerd besluit worden genomen, waarin alle relevante factoren, in onderling verband, zijn afgewogen. Daarbij gaat het dus om factoren die spelen aan de kant van de gemeente en aan de kant van de belanghebbende. Als op verantwoorde wijze inhoud gegeven is aan toepassing van het primaat van de verhuizing, is daarmee een compenserende oplossing geboden en heeft de gemeente aan haar compensatieverplichting voldaan.

Het is niet mogelijk een uitputtend overzicht te geven van alle mogelijke afwegingsfactoren die een rol kunnen spelen, omdat elke situatie weer anders is. Wel wordt hieronder in grote lijnen een overzicht gegeven van een aantal vaak voorkomende factoren, die afhankelijk van de situatie, een rol kunnen spelen bij de besluitvorming.

4.4.1.a De snelheid waarmee het probleem kan worden gecompenseerd.

De snelheid waarmee het woonprobleem kan worden opgelost speelt een rol in het afwegingsproces. In een aantal gevallen kan verhuizen het woonprobleem sneller oplossen, als er snel een geschikte aangepaste of eenvoudig aan te passen woning beschikbaar is. Het hele traject van het maken van een plan, het vragen van offertes, de uitvoering en keuring vervalt dan of speelt een minder belangrijke rol. Omgekeerd kan het ook zo zijn dat het aanpassen van een woning een snellere oplossing biedt als er niet binnen een bepaalde tijd een geschikte woning vrij komt. Uit de Wvg-jurisprudentie blijkt dat het essentieel is dat uit het indicatieadvies blijkt binnen welke medisch aanvaardbare termijn een oplossing gevonden moet zijn voor het woonprobleem. In de Vvmo is geregeld dat deze termijn maximaal 6 maanden bedraagt en dat tijdens het zoeken naar een compenserende woning ook het proces van aanpassing opgestart wordt.

Als de wachttijd voor een nieuwe woning korter is dan 6 maanden en de aanpassingskosten lager zijn dan €10.000,-- kan betrokkene kiezen tussen een verhuiskostenvergoeding of een aanpassing. Als de kosten bij de wachttijd tot 6 maanden hoger zijn dan €10.000,-- geldt het primaat verhuizen.

Als de wachttijd voor een nieuwe woning langer is dan zes maanden, wordt de woning in overleg met burgemeester en wethouders aangepast. De kosten zijn een belangrijk uitgangspunt bij deze afweging, maar ook andere factoren kunnen een rol spelen.

4.4.1.b Rekening houden met sociale factoren

Sociale omstandigheden waarmee burgemeester en wethouders rekening houden zijn bijvoorbeeld:

• -

  de voorkeur van de aanvrager;

• -

  de binding van de aanvrager met de huidige woonomgeving;

• -

  de nabijheid van voor de aanvrager belangrijke voorzieningen;

Ook de waardering van de aanwezigheid van vrienden, kennissen en familie in de nabijheid van de woning van de persoon met beperkingen kan een rol spelen in het afwegingsproces, met name in situaties waarin sprake is van mantelzorg.

De sociale omstandigheden moeten in het indicatie-onderzoek zoveel mogelijk geobjectiveerd worden. De sociale factor zal minder zwaar wegen in het voordeel van aanpassen, als dicht in de buurt van de huidige woning een geschikte of goedkoper aan te passen woning kan worden gevonden. Als de beoogde nieuwe woning dicht bij belangrijke voorzieningen, zoals winkels en werkplek is gelegen, kan dat de beslissing in het voordeel van verhuizen beïnvloeden, bijvoorbeeld omdat dan ook minder vervoersvoorzieningen nodig zijn. Als de aanvrager zijn werk ‘aan huis’ heeft (eigen bedrijf), moeten de consequenties van verhuizing ook vanuit de bedrijfsmatige kant meegewogen worden. Het is immers mogelijk dat de vestiging van het bedrijf op een andere, in commercieel opzicht minder aantrekkelijke, locatie negatieve gevolgen voor het inkomen uit eigen bedrijf kan hebben.

4.4.1.c Rekening houden met woonlasten en financiële draagkracht van de aanvrager.

Rekening houdend met eventuele mogelijkheden op het gebied, maken burgemeester en wethouders een vergelijking tussen de woonlasten van de huidige en de mogelijke nieuwe woning. Alle relevante woonlasten moeten daarbij in aanmerking worden genomen.

Als de aanvrager eigenaar van de woonruimte is, brengt een verhuizing of woningaanpassing andere gevolgen met zich mee dan wanneer deze de woning huurt. Bij het verkopen van een huis komen meer aspecten aan de orde dan bij het verlaten van een huurwoning. Een aantal aspecten pleit voor het verkopen van de woning en verhuizen naar een huurwoning. Andere aspecten daarentegen zullen de balans naar het aanpassen van de eigen woning doen doorslaan.

Een punt betreft de vraag in hoeverre vermogenswinsten of -verliezen optreden. Een eigenaar heeft doorgaans geld geleend en/of een hypotheek op het huis. Ook indien de aanvrager, al dan niet geheel op eigen kosten, veel aan de woning heeft verbeterd of aanpassingen heeft getroffen, ligt verhuizing minder voor de hand.

4.4.1.d Vergelijking aanpassingskosten huidige versus nieuwe woonruimte.

Burgemeester en wethouders maken een kostenafweging tussen het aanpassen van de huidige woonruimte enerzijds en verhuizen (inclusief eventuele aanpassingskosten in de nieuwe woonruimte) anderzijds. Daarbij worden de volgende kosten in elk geval meegenomen in de overwegingen:

• -

  huidige en voorzienbare toekomstige aanpassingskosten van de reeds bewoonde woonruimte;

• -

  de verhuiskostenvergoeding;

• -

  de eventuele aanpassingskosten van de nieuwe woning;

• -

  kosten van het eventueel vrijmaken van de woning;

• -

  een eventuele financiële tegemoetkoming voor huurderving.

4.4.1.e De mogelijke gebruiksduur van de aanpassing.

Er wordt ook rekening gehouden worden met het feit dat een aan te passen koopwoning naar

alle waarschijnlijkheid minder makkelijk kans heeft om voor hergebruik in aanmerking te komen, doordat:

• -

  Een revisiebeding, zoals bij huurwoningen, niet bestaat voor eigen woningen;

• -

  De gemeente geen instrument heeft om de woning vrij te krijgen;

• -

  Het niet zo eenvoudig zal zijn om een geschikte kandidaat voor die woning te vinden, die zowel financieel als ergonomisch gezien geschikt is voor de betreffende woonruimte.

Consequentie hiervan zal zijn dat eigen woningen meestal voor één enkele belanghebbende aangepast worden. Dit is de reden voor het opnemen van de ‘Terugbetalen bij verkoop’ regel in artikel 21 Vvmo.

Aanpassingen aan sociale huurwoningen zijn vaker opnieuw in te zetten dan aanpassingenaan koopwoningen, omdat deze huurwoningen opnieuw kunnen worden verhuurd aan personen met een beperking, waardoor de gebruiksduur van de aanpassing wordt verlengd. Dit speelt in de afweging dan ook een rol.

Ook de medische prognose speelt een rol. Indien vaststaat dat iemands toestand naar verwachting zodanig zal verslechteren, en dat als gevolg daarvan de aanpassing slechts voor beperkte tijd zal volstaan, kan dat gegeven een rol spelen in de afweging tussen verhuizen en aanpassen.

Vaak beoordeelt de aanvrager een aangeboden mogelijkheid te verhuizen naar een andere woning negatief. De meeste mensen willen graag blijven wonen in de hun vertrouwde woning. Als de bovenomschreven afweging in het voordeel van verhuizing uitvalt, is die wens niet meer doorslaggevend. Het weigeren van aangeboden geschikte woningen heeft gevolgen voor het recht op compensatie. Na het weigeren van compenserende woningen beoordelen burgemeester en wethouders of er voldoende is gedaan door de gemeente ten aanzien van een compenserende oplossing. Dit wordt afgemeten aan de oorzaak voor het weigeren. Na het afwegen van deze factoren kan een beslissing worden genomen over het al dan niet hanteren van het primaat van de verhuizing.

4.4.2 De verhuiskostenvergoeding (artikel 15 sub a en artikel 16 eerste lid)

Valt de hierboven beschreven afweging uit in het voordeel van verhuizen, dan speelt de verhuiskostenvergoeding een rol. Een verhuiskostenvergoeding wordt in de vorm van een PGB toegekend. Een verhuiskostenvergoeding wordt verstrekt als:

• -

  De aanvrager vanwege problemen met het normale gebruik van de woning verhuist naar een compenserende woning;

• -

  De aanvrager een woonvoorziening in de vorm van een woningaanpassing aanvraagt, maar na onderzoek blijkt dat verhuizen de goedkoopst-compenserende oplossing is voor het woonprobleem.

• -

  De aanvrager een woonvoorziening in de vorm van een woningaanpassing aanvraagt, maar na onderzoek blijkt dat de betreffende woning niet kan worden aangepast;

• -

  Een huidige bewoner van een aangepaste woning de aanpassingen niet (meer) nodig heeft en met de verhuiskostenvergoeding de woning ‘vrijgemaakt’ kan worden;

• -

  De aanvrager de woning zelf compenserend maakt op basis van het plan van eisen dat de deskundige van de daartoe aangewezen adviesinstantie (artikel 32 Vvmo) opstelt.

Een forfaitair bedrag in de kosten van verhuis- en herinrichtingskosten is bedoeld als goedkoopst-compenserend alternatief voor een dure woningaanpassing in gevallen waarin het verhuizen niet algemeen gebruikelijk is, gelet op leeftijd, gezins- of woonsituatie. Verhuizingen wegens gezinsuitbreiding of om als jongvolwassene zelfstandig te gaan wonen zijn algemeen gebruikelijk, net zo als voorspelbare verhuizingen van senioren. In die gevallen bestaat geen recht op een verhuiskostenvergoeding.

Voor verhuizingen naar AWBZ-instellingen of andere zorginstellingen wordt geen verhuiskostenvergoeding verstrekt. Ook voor het verhuizen naar woningen die niet geschikt zijn of niet bestemd voor permanente bewoning - zoals in artikel 19, aanhef en onder g van de Vvmo is bepaald –wordt geen verhuiskostenvergoeding verstrekt.

Een verhuiskostenvergoeding wordt verstrekt als er sprake is van ondervonden belemmeringen bij het normale gebruik van de woning, die door middel van verhuizen op de goedkoopst-compenserende manier kunnen worden verholpen. Deze eis wordt niet gesteld als het gaat om een verhuizing naar een ADL-woning en evenmin in situaties waarin het gaat om een persoon buiten de Wmo-doelgroep een aangepaste woning te laten vrijmaken. Alleen als het vrijmaken van de woning op verzoek van burgemeester en wethouders gebeurt, is er aanspraak op een verhuiskostenvergoeding.

Burgemeester en wethouders verstrekken in beginsel geen verhuiskostenvergoeding als de verhuizing heeft plaatsgevonden, voordat op de aanvraag is beschikt. Hier kan van worden afgeweken als achteraf alsnog kan worden vastgesteld dat er problemen bij het normale gebruik van de woning werden ondervonden in de verlaten woning. Als dat laatste niet meer kan, is dat reden voor afwijzing.

4.4.3 Toekennen van een uitraasruimte (artikel 16 derde lid)

Een uitraasruimte is een zeer specifieke voorziening, die alleen op basis van een specifieke noodzaak en op basis van een specifieke beperking wordt verstrekt. Het zal in de regel gaan om een kleine, veilige en prikkelarme ruimte, die voor een persoon met een aantoonbare gedragsstoornis noodzakelijk is, om hem/haar tot rust te laten komen. Aanwezige voorzieningen zijn gericht op het doel van de uitraasruimte: het tot rust laten komen en zijn daarom prikkelarm en veilig. De ruimte kan worden uitgerust met voorzieningen die toezicht mogelijk maken. Voor zover dat geen technische apparatuur is, valt dat onder de woonvoorziening.

Het gaat bij de uitraasruimte, bij wijze van uitzondering, niet om het compenseren van problemen bij het normale gebruik van de woning, maar om het tot rust komen. De uitraasruimte is dus geen zogenaamde snoezelkamer. De uitraaskamer is evenmin bedoeld om overlast voor huisgenoten te beperken.

Op basis van deskundigenadvies (onafhankelijk psycholoog of orthopedagoog) wordt op individuele basis vastgesteld aan welke eisen de uitraasruimte moet voldoen. Waar mogelijk worden bestaande ruimten aangepast. Verder wordt dezelfde procedure doorlopen als beschreven in paragraaf 4.6.4.

4.5 Artikel 17: (tweede) primaat van de losse woonunit

Is verhuizen geen mogelijkheid, dan wordt beoordeeld welke woningaanpassingen noodzakelijk zijn.

Hiervoor geeft artikel 17 Vvmo nog een tweede primaat, namelijk het primaat van de losse woonunit:

‘Indien een bouwkundige woonvoorziening bestaat uit een aanbouw aan of een aanzienlijke verbouwing van een woning die niet het eigendom is van een verhuurder, die bereid is de aangepaste woning blijvend ter beschikking te stellen van personen die op basis van aantoonbare beperkingen ten gevolge van ziekte of gebrek behoefte hebben aan een dergelijke woning, zullen burgemeester en wethouders een herplaatsbare losse woonunit verstrekken, indien daartegen geen bezwaren van overwegende aard bestaan.’

Om van dit primaat gebruik te kunnen maken moet uiteraard de mogelijkheid tot het plaatsen van een losse unit bestaan. Het program van eisen - zoals dat geldt voor een aanbouw - kan gebruikt worden voor het plaatsen van een losse woonunit.

Het is belangrijk om in de beschikking vast te leggen dat – als de unit niet meer nodig is – dit aan de gemeente gemeld wordt. De gemeente kan er dan voor zorgen dat de unit verwijderd wordt en de woning in de oude staat wordt teruggebracht. De kosten hiervan maken onderdeel uit van de verstrekking van een losse woonunit.

Dit primaat zorgt ervoor dat hoge investeringen over een gering aantal jaren afgeschreven moeten worden. Als het gaat om grote aanpassingen aan huurwoningen die opnieuw kunnen worden verhuurd voor de huisvesting van mensen met beperkingen, kan de investering over een langere periode afgeschreven worden. In gevallen waarin dat niet speelt, wordt in principe uitgegaan van het primaat van losse woonunits

Is een losse unit niet mogelijk, of is de aanpassing niet zodanig dat deze afweging gemaakt moet worden, dan kan de stap naar de al dan niet bouwkundige aanpassing worden gemaakt.

4.6 Artikel 15 sub b en c: overige (bouwkundige) voorzieningen

De aanpassing moet allereerst het normale gebruik van de woning betreffen. Het normale gebruik van de woning omvat de elementaire woonfuncties, dat zijn de activiteiten die de gemiddelde Nederlander in zijn woning in elk geval verricht. Het gaat daarbij om slapen, lichaamsreiniging, toiletgang, het bereiden en consumeren van voedsel, het zich kunnen verplaatsen in de woning. Voor kinderen komt daar bij het veilig kunnen spelen in de woonruimte.

Het feit dat alleen problemen bij het normale gebruik van de woning worden gecompenseerd, houdt in dat geen rekening wordt gehouden met voorzieningen met een therapeutisch doel (bijvoorbeeld dialyseruimten, therapeutisch baden).

Evenmin wordt er rekening gehouden met problemen die een incidenteel karakter hebben of voorzieningen die als noodvoorziening bedoeld zijn (bijvoorbeeld incidenteel gebruikte en niet-essentiële onderdelen van de woning respectievelijk vluchtvoorzieningen of branddeuren). Ook ten behoeve van het gebruik van hobbyruimtes en studeerkamers worden geen compenserende woonvoorzieningen getroffen, aangezien het daarbij niet gaat om ruimten met een elementaire woonfunctie.

Bij een indicatiestelling voor woonvoorzieningen wordt integraal beoordeeld in hoeverre hulp bij het huishouden en AWBZ-functies kunnen voorzien in respectievelijk compensatie en oplossing van de ondervonden woonproblemen. Verder wordt - conform de jurisprudentie van de Centrale Raad van Beroep onder de Wvg - beoordeeld in hoeverre de problemen kunnen worden opgelost door redelijkerwijs te vergen inspanningen van huisgenoten, inclusief het treffen van redelijkerwijs te vergen oppasmaatregelen van ouders. Verder wordt rekening gehouden met algemeen gebruikelijke oplossingen, zoals het anders organiseren van taken en verplaatsen van meubels in de woning.

4.6.1 Bouwkundige en niet-bouwkundige voorzieningen (artikel 15 sub b en c)

Of betrokkene in aanmerking komt voor een losse (roerende) of een vaste (onroerende) woonvoorziening, hangt af van de bouwkundige situatie van de woning en van de ondervonden beperkingen en belemmeringen. Zo wordt bij een aanvraag voor een traplift altijd een medisch advies gevraagd. Het gaat bij losse woonvoorzieningen bijvoorbeeld om tilliften, badliften, douche/toiletstoelen, douchestretchers, badtransfer-planken. Waar mogelijk zal uit oogpunt van herbruikbaarheid gekozen worden voor verstrekking van losse woonvoorzieningen. Zoals al vermeld gaat het hier niet om inrichtingselementen. De losse woonvoorziening moet voorzien in een oplossing voor een elementaire woonfunctie, die eventueel ook kan worden geboden middels een bouwkundige voorziening. Meestal zal de losse voorziening een goedkoop en compenserend alternatief zijn voor een vast voorziening. Een voorbeeld: in plaats van een vaste plafondlift als transferhulpmiddel kan ook een losse tillift worden verstrekt of een transferplank. Ook zal bij voorkeur met losse voorzieningen worden gewerkt in situaties waarin mensen wachten op opname in een zorginstelling of in andere situaties waarin de voorziening langdurig noodzakelijk is, maar waarin de verstrekking van vaste woonvoorzieningen als risico met zich meebrengt dat deze voorziening op zichzelf niet efficiënt is. Voorbeelden zijn terminale situaties, maar ook situaties waarin mensen die in een slooppand wonen.

4.6.2 Woningsanering in verband met CARA (artikel 15 sub b en c)

Betrokkenen komen in aanmerking voor een financiële tegemoetkoming voor woningsaneringen die als gevolg van allergie, astma of chronische bronchitis (CARA) noodzakelijk zijn. Sanering is slechts mogelijk als een duidelijke diagnose is gesteld door de huisarts of de longarts. De noodzaak voor het verstrekken van een vergoeding, wordt mede in relatie tot het levenspatroon en leefregels, de gehele woninginrichting en ventilatiemogelijkheden en -gedrag bepaald. Burgemeester en wethouders vragen advies over het levenspatroon en leefregels, eventueel met inschakeling van een gespecialiseerde CARA-verpleegkundige. Verwacht wordt dat de betrokkene zich in het vervolg bij de aanschaf van nieuwe materialen aan het programma van eisen voor de woninginrichting zal houden. Ook mag verwacht worden dat betrokkenen zelf maatregelen treft ter voorkoming van CARA-klachten.

Een vergoeding (in de regel) verstrekt als:

• -

  de aanvrager bij de aanschaf niet van tevoren had kunnen weten dat CARA zou ontstaan/verergeren;

• -

  vervanging van het artikel medisch gezien op zeer korte termijn noodzakelijk is.

Geen vergoeding wordt verstrekt als:

• -

  het treffen van een voorziening niet tot verbetering van de situatie van de cliënt leidt;

• -

  de cliënt bij aanschaf van het artikel redelijkerwijs had kunnen weten dat hij overgevoelig op bepaalde stoffen reageert.

De woningsanering betreft in de regel het vervangen van tapijt in het slaapvertrek. De woonkamer kan ook worden gesaneerd, indien betrokkene jonger is dan twaalf jaar.

Afschrijvingstermijn

Een vergoeding wordt alleen verstrekt in die gevallen dat de betreffende te vervangen stoffering nog niet is afgeschreven. Indien een artikel is afgeschreven (in de regel na 8 jaar) wordt geen financiële tegemoetkoming verleend.

Hierbij wordt voor de hoogte van de vergoeding als volgt rekening gehouden met de reeds verlopen afschrijvingsperiode. De vergoeding bedraagt een percentage van de kosten, afhankelijk van de afschrijvingsperiode:

• -

  100% indien het artikel nieuwer is dan twee jaar;

• -

  75% indien het artikel tussen de twee en vier jaar oud is;

• -

  50% indien het artikel tussen de vier en zes jaar oud is;

• -

  25% indien het artikel tussen de zes en acht jaar oud is.

Als het artikel (de vloerbedekking) acht jaar of ouder is, wordt geen vergoeding verstrekt.

Hetzelfde geldt bij verhuizing, omdat bij verhuizing de woning opnieuw moet worden ingericht en dan rekening kan worden gehouden met de ondervonden klachten.

Normbedragen

Voor zeil of linoleum (uitgaande van een gemiddelde breedte van de rol van 4 meter) inclusief egalisatiekosten stelt het artikel 11 van het financieel besluit een normbedrag vast.

4.6.3 Uitbreiding van ruimten (artikel 15 sub b en c)

Voor het uitbreiden van ruimten worden de volgende maximale aantallen vierkante meters aangehouden, tenzij medische noodzaak een ander maximum vergt:

4.6.4 Kosten van woningaanpassingen (artikel 15 sub b en c)

De volgende kosten in het kader van een woningaanpassing worden in aanmerking genomen bij de vaststelling van het PGB of de financiële tegemoetkoming voor een woningaanpassing:

• 1.

  De aanneemsom (hierin begrepen de loon- en materiaalkosten) voor het treffen van de voorziening.

• 2.

  De risicoverrekening van loon- en materiaalkosten, met inachtneming van het bepaalde in de Risicoregeling woning- en utiliteitsbouw 1991.

• 3.

  Het architectenhonorarium tot ten hoogste 10% van de aanneemsom met dien verstande dat dit niet hoger is dan het maximale honorarium als bepaald in SR 1988 van de BNA. Alleen in die gevallen dat het noodzakelijk is dat een architect voor de woningaanpassing moet worden ingeschakeld worden deze kosten subsidiabel geacht. Het betreft dan veelal de ingrijpender woningaanpassingen.

• 4.

  De kosten voor het toezicht op de uitvoering, indien dit noodzakelijk is, tot een maximum van 2% van de aanneemsom.

• 5.

  De leges voor zover deze betrekking hebben op het treffen van de voorziening.

• 6.

  De verschuldigde en niet verrekenbare of terugvorderbare omzetbelasting.

• 7.

  Renteverlies, in verband met het verrichten van noodzakelijke betaling aan derden voordat de bijdrage is uitbetaald, voor zover deze verband houdt met de bouw dan wel het treffen van voorzieningen.

• 8.

  De prijs van bouwrijpe grond, indien noodzakelijk als niet binnen het oorspronkelijke kavel gebouwd kan worden, volgens tabel onder 4.6.3

• 9.

  De door burgemeester en wethouders (schriftelijk) goedgekeurde kostenverhogingen, die ten tijde van de raming van de kosten redelijkerwijs niet voorzien hadden kunnen zijn.

• 10.

  De kosten in verband met noodzakelijk technisch onderzoek en adviezen met betrekking tot het verrichten van de aanpassing.

Bij het vergroten van de woningen wordt er van uitgegaan dat de woningeigenaren hun eigen opstalverzekering aan de hogere herbouwwaarde van de woning aanpassen. De eventuele extra kosten van de opstalverzekering van voor rekening van de aanvrager.

4.6.5 Procedure bij bouwkundige woningaanpassing (artikel 15 sub b en c)

De volgende procedure wordt doorlopen voor het treffen van een woningaanpassing, zie ook Werkprocessen Loket Wonen Welzijn Zorg.

1.Vaststellen programma van eisen

Nadat de aanvraag is ingediend, wordt een indicatie gesteld, waarbij een gemeentelijke functionaris met ergonomische, sociale en bouwtechnische deskundigheid of een externe adviseur een programma van eisen voor de goedkoopst-compenserende woningaanpassing opstelt. De woningeigenaar vraagt op basis van dat programma van eisen twee of meer offertes bij een aannemer op.

2.Beoordeling van goedkoopst-compenserende offerte

De gemeente beoordeelt welke bouwofferte in aanmerking komt voor het verlenen van een financiële tegemoetkoming of als basis geldt voor het vaststellen van het PGB.

3.Burgemeester en wethouders geven toestemming

Het college geeft vervolgens toestemming voor de woningaanpassing, op voorwaarde dat niet reeds zonder toestemming een begin is gemaakt met de werkzaamheden waarop de financiële tegemoetkoming of het PGB betrekking heeft.

4.De eigenaar van de aan te passen woning voert uit

De woningeigenaar is verantwoordelijk voor de uitvoering van de woningaanpassing conform het programma van eisen.

5.Burgemeester en wethouders controleren

Het college verleent slechts een PGB of een financiële tegemoetkoming voor een woningaanpassing als de door hen aangewezen personen toegang is verstrekt tot de woonruimte waar de aanpassing plaats vindt. Controle vindt achteraf plaats. De genoemde personen moeten ook inzicht krijgen in bescheiden en tekeningen, welke betrekking hebben op de woningaanpassing en de gelegenheid krijgen de woningaanpassing te controleren.

6.Gereedmelding en uitbetaling aan de woningeigenaar

Na voltooiing meldt de aanvrager dit aan de gemeente (de gereedmelding). Deze gereedmelding is tegelijk ook het verzoek om vaststelling en uitbetaling van de financiële tegemoetkoming of het PGB. De financiële tegemoetkoming wordt uitbetaald aan de woningeigenaar. De voorwaarden aan de gereedmelding en uitbetaling staan hieronder.

4.6.6 Voorwaarden voor verstrekking PGB en uitbetaling financiële tegemoetkoming (artikel 15 sub b en c)

Om te bewerkstelligen dat de woningaanpassing wordt uitgevoerd conform het programma van eisen is een aantal voorwaarden gesteld aan het uitbetalen van de tegemoetkoming. De voorwaarden worden door middel van de beschikking aan de woningeigenaar/budgethouder bekend gemaakt.

• a.

  Er mag niet voorafgaand aan de beschikking een begin worden gemaakt met de uitvoering van de werkzaamheden waarop de financiële tegemoetkoming/PGB betrekking heeft, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van burgemeester en wethouders.

• b.

  Aan door burgemeester en wethouders aangewezen personen wordt door de eigenaar of huurder toegang verstrekt tot de woonruimte die is of moet worden aangepast.

• c.

  Aan de onder b. genoemde personen wordt inzicht geboden in bescheiden en tekeningen, welke betrekking hebben op de woningaanpassing.

• d.

  Aan de onder b. genoemde personen wordt gelegenheid geboden de woningaanpassing te controleren.

• e.

  Gelijk na de voltooiing van de werkzaamheden, doch uiterlijk binnen 2 jaar na het toekennen van de financiële tegemoetkoming/PGB verklaart de gerechtigde van de financiële tegemoetkoming aan burgemeester en wethouders dat de bedoelde werkzaamheden zijn voltooid conform het programma van eisen.

• f.

  De gereedmelding gaat vergezeld van een verklaring dat bij het treffen van de voorzieningen is voldaan aan de voorwaarden waaronder de financiële tegemoetkoming / PGB is verleend. Diegene aan wie het PGB of de financiële tegemoetkoming wordt uitbetaald, moet gedurende een periode van vijf jaar alle rekeningen en betalingsbewijzen met betrekking tot de werkzaamheden ter controle beschikbaar houden.

4.7 Artikel 18: Hoofdverblijf

Artikel 18 eerste lid van de verordening bepaalt:

‘Een woonvoorziening wordt slechts verleend indien de aanvrager zijn hoofdverblijf heeft of zal hebben in de woonruimte waaraan de voorziening wordt getroffen.’

Het hoofdverblijf is de woonruimte, bestemd en geschikt voor permanente bewoning, waar betrokkenezijn vaste woon- en verblijfplaats heeft en in degemeentelijke basisadministratie staat ingeschreven dan wel zal staan ingeschreven. Het kan ook gaan om het feitelijke adres, indien de betrokkene een briefadres heeft. De gemeente waar de woning staat, heeft compensatieplicht, behalve in de situatie waarin de persoon uit de Wmo-doelgroep verhuist van de ene gemeente naar een andere gemeente. Een aanvraag voor een woonvoorziening in de vorm van een verhuiskostenvergoeding behoort dan tot de compensatieplicht van de vertrekgemeente.

In uitzonderingssituaties is er sprake van twee hoofdverblijven. Daarbij moet worden gedacht aan kinderen met een beperking, van wie de ouders gescheiden zijn en de kinderen in co-ouderschap door beide ouders worden opgevoed en daadwerkelijk de ene helft van de tijd bij de ene ouder wonen en de andere helft van de tijd bij de andere ouder. Alleen in die situatie worden in beide ouderlijke woningen woonvoorzieningen getroffen, als dit in het belang is van het kind. In situaties waarin sprake is van bezoekregelingen geldt de compensatieplicht voor de gemeente waar het kind de meeste tijd verblijft. Als de woningen van de ouders in een dergelijke situatie in twee verschillende gemeenten zijn gesitueerd, rust de compensatieplicht alleen op de gemeente waar de woning van de betreffende ouder is gelegen.

4.7.1 Woning bezoekbaar maken bij hoofdverblijf in AWBZ-instelling (artikel 18 tweede t/m vijfde lid)

Artikel 18 biedt in de leden 2 tot en met 5 een uitzondering op deze hoofdregel:

• 2.

  ‘In afwijking van het gestelde in het eerste lid kan een woonvoorziening getroffen worden voor het bezoekbaar maken van één woonruimte, indien de aanvrager zijn hoofdverblijf heeft in een instelling op grond van de Algemene Wet Bijzonder Ziektekosten.

• 3.

  De aanvraag voor het bezoekbaar maken wordt ingediend in de gemeente waar de aan te passen woning staat.

• 4.

  De woonvoorziening betreft slechts het bezoekbaar maken van de in het tweede lid bedoelde woonruimte met een door burgemeester en wethouders in het besluit vast te leggen maximumbedrag.

• 5.

  Onder bezoekbaar maken wordt uitsluitend verstaan middels een woonvoorziening bewerkstelligen dat de aanvrager de woonruimte, de woonkamer en een toilet kan bereiken.’

Deze afwijking op de hoofdregel is overgenomen uit de Wvg, waarin het zogenoemde bezoekbaar maken een bovenwettelijke voorziening was. Onder de Wmo is deze voorziening eveneens als bovenwettelijke voorziening in de Vvmo opgenomen, aangezien met invoering van de Wmo niet is beoogd het regime van de Wvg-woonvoorzieningen uit te breiden.

Omdat het gaat om een bovenwettelijke bepaling, betreft het uitsluitend de in het vijfde lid genoemde zaken, te weten het kunnen bereiken van de woonruimte, de woonkamer en een toilet.

4.8 Artikel 19: beperkingen (voor toekennen van woonvoorzieningen)

In artikel 19 Vvmo is nog een aantal beperkingen vastgelegd:

‘De aanvraag voor een woonvoorziening als bedoeld in dit hoofdstuk wordt geweigerd indien:

• a.

  de noodzaak tot het treffen van de woonvoorziening het gevolg is van een verhuizing waartoe op grond van belemmeringen bij het normale gebruik van de woning ten gevolg van ziekte of gebrek geen aanleiding bestond en er geen andere belangrijke reden aanwezig was;

• b.

  de aanvrager niet is verhuisd naar de voor zijn of haar beperkingen op dat moment beschikbare meest geschikte woning, tenzij daarvoor tevoren schriftelijk toestemming is verleend door burgemeester en wethouders;

• c.

  deze betrekking heeft op voorzieningen in gemeenschappelijke ruimten anders dan automatische deuropeners, hellingbanen en extra trapleuningen;

• d.

  de woonvoorziening aangevraagd wordt op een moment dat op basis van leeftijd, gezinssituatie of woonsituatie te voorzien was dat deze voorziening noodzakelijk zou zijn en er geen sprake is van een onverwacht optredende noodzaak;

• e.

  de aanvrager voor het eerst zelfstandig gaat wonen;

• f.

  verhuisd is vanuit of naar een woonruimte die niet geschikt is het gehele jaar door bewoond te worden;

• g.

  verhuisd is naar een AWBZ-instelling of een andere instelling gericht op het verstrekken van zorg;

• h.

  er in de verlaten woonruimte geen problemen met het normale gebruik van de woning zijn ondervonden;

• i.

  de ondervonden problemen bij het normale gebruik van de woning voortvloeien uit de aard van de in de woning gebruikte materialen. ’

  4.8.1 Verhuizen naar minder-compenserende woningen (artikel 19 sub a)

  De onder a genoemde beperking ziet vooral op situaties waarbij vanuit een aangepaste en geschikte woning verhuisd wordt naar een niet of minder aangepaste en geschikte woning. Niet de ondervonden beperking, maar de verhuizing naar een niet geschikte woning is dan de voornaamste oorzaak van de ondervonden problemen. Deze bepaling heeft voornamelijk betrekking op situaties waarin men gaat verhuizen zonder specifieke reden. Uitzondering in deze bepaling is de zogeheten ‘belangrijke reden’. Daarbij moet gedacht worden aan een verhuizing vanwege samenwoning, huwelijk, scheiding of het aanvaarden van werk elders. Het voor het eerst zelfstandig gaan wonen is geen belangrijke reden, zie ook 4.8.4. In deze uitzonderingssituaties moet de betrokkene van te voren contact opnemen met het loket, zodat de gemeente mee kan bepalen wat de goedkoopst-compenserende oplossing is.

  4.8.2 Verhuizen naar de niet-geschikste woning (artikel 19 sub b)

  Onder b wordt aangegeven dat (uiteraard) bij verhuizing gekozen wordt voor de meest geschikte woning, gezien de omstandigheden van betrokkene. Gebeurt dat niet, dan wordt de aanvraag voor woningaanpassing afgewezen. Met ‘verhuizen’ wordt hier overigens niet alleen gedoeld op de feitelijke verhuizing, maar ook op alle onomkeerbare handelingen die normaal gesproken voorafgaan aan een verhuizing, zoals het tekenen van een koop-, huur- of erfpachtcontract, zie ook artikel 19, eerste lid, waarin wordt bepaald dat het gaat om een situatie waarin men in de betreffende woning ‘zijn hoofdverblijf heeft of zal hebben’. Bij het toepassen van de hardheidsclausule wordt meegewogen of voor verhuizen overleg heeft plaatsgevonden met de gemeente.

  4.8.3 Voorzieningen in gemeenschappelijke ruimten (artikel 19 sub c)

  Aanpassingen aan gemeenschappelijke ruimten kunnen, zo blijkt uit de jurisprudentie, gelimiteerd worden. Dit uitgangspunt is onder punt c vastgelegd. Andere dan de limitatief opgesomde voorzieningen hoeven niet verstrekt te worden. De keuze voor de limitatieve lijst moet natuurlijk wel gemotiveerd worden.

  4.8.4 Noodzaak niet onverwachts of te voorzien (artikel 19 sub d)

  Onder d. worden uitzonderingen gemaakt voor algemeen gebruikelijke verhuizingen en verhuizingen die te voorzien zijn. Te denken valt aan verhuizingen van het ouderlijk huis naar een zelfstandige woonruimte, verhuizing van senioren naar een kleinere woning, omdat de eengezinswoning te bewerkelijk is geworden en kinderen reeds zelfstandig wonen.

  Op dit punt wordt sterk aangesloten bij de eigen verantwoordelijkheid van de aanvragers. Wie weet dat traplopen, wat nu al lastig is, binnen vijf jaar onmogelijk gaat worden, moet op tijd maatregelen nemen en gaan zoeken naar een alternatieve woning. Wachten tot het niet langer kan gaat aan deze eigen verantwoordelijkheid voorbij en is daarom aanleiding tot afwijzing.

  Deze beperking geldt niet voor het aanbrengen van algemene voorzieningen

  4.8.5 Enkele andere beperkingen voor toekenning woonvoorzieningen (artikel 19 sub e t/m h)

  Deze punten zijn gelijk aan de beleidsregels voor de verhuiskostenvergoeding (blz. 23 e.v.).

  4.8.6 Problemen voortvloeiend uit aard van de gebruikte materialen (artikel 19 sub i)

  Als de problemen voortvloeien uit de aard van de in de woning gebruikte materialen, wordt geen voorziening verstrekt. Het gaat vooral om woonvoorzieningen, bijvoorbeeld spaanplaat dat deformaldehydegas bevat, halfsteens muren op het westen die veel waterdoorslag geven en daardoor veel vochtigheid binnen opleveren, etc. Iedereen, ongeacht een eventuele beperking, ondervindt met dit soort materialen vergelijkbare problemen. Niet de combinatie beperking-woning, maar de gebruikte materialen veroorzaken het probleem. Dit is de reden dat de aanvraag voor een voorziening wordt afgewezen.

4.9 Artikel 20: terugbetalen bij verkoop

De investering aan de woning door de gemeente als bedoeld in artikel 21 van de Vvmo wordt in 10 jaar afgeschreven. Het gaat alleen om het terugbetalen van het bedrag dat de gemeente in de verbouwing heeft geïnvesteerd. De reeds betaalde eigen bijdrage wordt van het terug te betalen bedrag afgetrokken.

Op basis van dit artikel wordt voorkomen dat iemand voordeel kan behalen door na een verbouwing de woning binnen 10 jaar te verkopen. Er is maar een beperkt budget voor dure woningaanpassingen. Het is redelijk dat (een deel van) de investering door de gemeente terug wordt gevraagd. Het bedrag dat na verkoop van de woning moet worden terugbetaald, is vastgelegd in artikel 8 van het Financieel Besluit.

HOOFDSTUK 5 HET ZICH LOKAAL VERPLAATSEN PER VERVOERMIDDEL

5.1 Artikel 21: Vormen van te verstrekken vervoersvoorzieningen

Artikel 21 Vvmo luidt:

‘De door burgemeester en wethouders, ter compensatie van beperkingen bij het zich lokaal verplaatsen te verstrekken voorziening kan bestaan uit:

• a.

  een algemene voorziening waaronder een collectieve vervoersvoorziening;

• b.

  een vervoersvoorziening in natura;

• c.

  een persoonsgebonden budget te besteden aan een vervoersvoorziening;

• d.

  een financiële tegemoetkoming te besteden aan een vervoersvoorziening .’

Een forfaitair bedrag is geen verstrekkingsmogelijkheid binnen deze verordening. In zeer bijzondere gevallen is het mogelijk om door een beroep op de hardheidsclausule voor verstrekking in de vorm van een forfaitair bedrag te kiezen. Daarom is deze verstrekkingsvorm in tegenstelling tot artikel 21 Vvmo wel opgenomen in artikel 14a van het financieel besluit.

5.3.1 Het eerste primaat van de algemene vervoersvoorzieningen (artikel 23)

Algemene voorzieningen zijn voorzieningen die een probleem snel en effectief op kunnen lossen.

De regels voor algemene voorzieningen zijn de volgende:

• -

  Het gaat om een voorziening die betrekking heeft op lichte, niet complexe hulp/zorg;

• -

  Of het gaat om een voorziening ten behoeve van een incidentele hulpvraag.

Algemene vervoersvoorzieningen moeten nog verder ontwikkeld worden. Te denken valt aan het omvormen van de ‘ouderenbussen’ naar vrijwilligersbussen waar mensen met een beperking gratis gebruik van kunnen maken en scootermobielpools (in verzorgingshuizen) voor personen die slechts in beperkte mate van een scootermobiel gebruik kunnen/willen maken. Voor hen kan een dergelijke pool een compenserende oplossing zijn, terwijl daar tegenover staat dat bespaard wordt op permanent verstrekte scootermobiels. Het gaat dus om (zeer) incidenteel gebruik. Bij de toelatingstoets hoort in ieder geval het antwoord op de vraag of betrokkene veilig van de voorziening gebruik kan maken. Indien nodig is bij aflevering (en ophalen) van de voorziening een beperkte (aanvullende) instructie mogelijk.

Bij algemene voorzieningen geldt dat altijd een aanvraag voor andere voorzieningen kan worden ingediend. Dan geldt de reguliere aanvraagprocedure.

5.3.2 Geen gebruik kunnen maken van het openbaar vervoer (artikel 22 sub a)

Doordat de streekbus, bijvoorbeeld voor iemand met een functionele beperking niet toegankelijk is, heeft men recht op een vervoersvoorziening. In veel gevallen is een taxipas (zie 5.3.4) een medisch compenserende oplossing. Dat is het in zeer veel gevallen: uit de jurisprudentie van de Centrale Raad van Beroep blijkt dat alleen bij onbeheersbare incontinentie (hetgeen zelden voorkomt) of bij ernstige gedragsproblemen of in andere uitzonderlijke situaties collectief vervoer niet compenserend geacht moet worden. In bijna alle andere situaties is collectief vervoer de eerste voorziening die in aanmerking komt voor verstrekking.

Psychische problemen (men durft niet in een drukke bus, men is bang voor de trein) zijn daardoor in principe geen indicatie voor een vervoersvoorziening. Hier moet een andere compenserende voorziening getroffen worden. Deze kan wellicht beter gevonden worden buiten de wet, door middel van een therapie waardoor de blokkade opgeheven kan worden.

Is in zo'n situatie de problematiek op te lossen, dan was de problematiek tijdelijk en viel deze derhalve terecht niet onder de wet, bij gebrek aan een langdurige noodzaak. Anders wordt het als blijkt dat het probleem niet therapeutisch opgelost kan worden. Dan is wel een langdurige noodzaak aanwezig en kan wel een vervoersvoorziening verstrekt worden.

5.3.3 Het afstandscriterium (artikel 22 sub b)

De uitdrukking ‘het openbaar vervoer niet kunnen bereiken of geen gebruik kunnen maken van het openbaar vervoer’ wordt door de jurisprudentie van de Centrale Raad van Beroep geoperationaliseerd door het loopafstandscriterium ‘maximale loopafstand 800 meter’. Als betrokkene geen 800 meter zelfstandig, al dan niet met hulpmiddelen en in een redelijk tempo, kan afleggen, dan wordt verondersteld dat het openbaar vervoer niet bereikt kan worden. Is het onmogelijk in het openbaar vervoer te komen, ook al kan 800 meter worden afgelegd, dan ook komt betrokkene voor vervoersvoorzieningen in aanmerking.

Er ligt overigens geen letterlijke relatie met het openbaar vervoer. Het opheffen van een buslijn, waardoor een halte op grote(re) afstand komt te liggen, is geen aanleiding een vervoersvoorziening te verstrekken. Indien nog gefietst kan worden over grotere afstanden wordt hier rekening mee gehouden.

5.3.4 Tweede primaat van collectief vervoer (taxipas) eventueel met begeleiding (artikel 23)

Als een algemene voorziening geen voldoende oplossing biedt, of als naast een algemene voorziening nog andere vervoersvoorzieningen nodig zijn, geldt het primaat van de Taxipas (collectief vervoer). Personen die als gevolg van ziekte of gebrek het openbaar vervoer niet kunnen bereiken of geen gebruik kunnen maken van het openbaar vervoer, krijgen een Taxipas voor het collectief vervoer. Het collectief vervoer sluit aan bij de regionale vervoerssystemen, zoals de trein en Valys.

5.3.4 Overige vervoersvoorzieningen (artikel 23)

Als collectief vervoer niet compenserend is of niet aanwezig is, wordt voor een andere vervoersvoorziening gekozen. Het kan dan gaan om een voorziening in natura (een bruikleenauto, een auto-aanpassing, een gesloten buitenwagen) of een PGB, als alternatief voor een voorziening in natura of een geldbedrag bedoeld voor een zelf te regelen voorziening (autokostenvergoeding, taxikostenvergoeding, rolstoeltaxikostenvergoeding).

5.4.1 Vervoer voor de korte afstand (scootermobielen, driewielfietsen)

Voor de verplaatsingen op de korte afstand kan gedacht worden aan een scootermobiel of een driewielfiets. Of een PGB om dergelijke voorzieningen aan te schaffen. Als betrokkene niet verder dan 100 meter kan lopen, wordt een scootmobiel verstrekt. Bij een aanvraag voor een scootmobiel wordt altijd een medisch advies opgevraagd.

HOOFDSTUK 6 VERPLAATSEN IN EN ROND DE WONING

6.2.1 De algemene rolstoelvoorziening (artikel 26 sub a)

De algemene rolstoelvoorziening is met de invoering van de Wmo een nieuwe vorm van verstrekken. Deze vorm van verstrekken biedt mogelijkheden voor die aanvragers die een rolstoel niet dagelijks, maar incidenteel nodig hebben. Deze vorm heeft dan ook het primaat (zie artikel 27). De gemeente biedt deze voorziening alleen als er vraag naar is en deze vraag niet op een andere manier kan worden verholpen. Te denken valt aan aanvragers die in en om de woning geen hulpmiddelen nodig hebben of met andere loophulpmiddelen zich kunnen verplaatsen, terwijl uitsluitend tijdens een dagje uit, of een middagje winkelen de afstanden die afgelegd te groot worden, zodat een rolstoel noodzakelijk is. Dergelijke rolstoelen worden vaak opgeklapt achter in de auto gelegd en slechts gebruikt bij bovenomschreven activiteiten.

Ook deze algemene voorziening kent een simpele ‘toegangstoets’. Op eenvoudige wijze kan vastgesteld worden of de wens van een dergelijke rolstoel gebruik te mogen maken geen contra-indicaties kent. In geval van twijfel kan altijd een normale aanvraagprocedure worden gevolgd. Dit kan ook als de aanvrager dit wenst, omdat een eigen rolstoel noodzakelijk geacht wordt. Rolstoelen voor kortdurend gebruik kunnen via de Basisverzekering verkregen worden.

6.2.2 Rolstoel in natura, PGB of financiële tegemoetkoming (artikel 26 sub b, c en d)

De algemene rolstoelvoorziening kan een deel van de doelgroep compenserend bedienen. Voor hen die (veel) vaker, met name dagelijks, een rolstoel nodig hebben voor verplaatsing in en rond de woning wordt op basis van het gestelde in artikel 27 tweede lid Vvmo een rolstoel toegekend. Dit kan ingevolge artikel 26 Vvmo, aanhef en onder b en c als voorziening in natura, als PGB of als financiële tegemoetkoming. Via een (medisch) onderzoek wordt bepaald of er een indicatie is voor een rolstoel en zo ja, in welke vorm.

De toelichting op de verordening stelt dat ‘voorzieningen die geen verband houden met het genoemde primaire verstrekkingsdoel, het verplaatsen, omdat ze nodig zijn in verband met therapeutische doeleinden, worden niet op grond van de wet verstrekt. Hierbij valt te denken aan aanpassingen voor het gebruik van zuurstofapparatuur en andere aanpassingen. Bij accessoires gaat het uiteraard alleen om medisch noodzakelijke en niet-algemeen gebruikelijke zaken.’

Hoofdstuk 7 Sportvoorzieningen

HOOFDSTUK 8 HET VERKRIJGEN VAN VOORZIENINGEN EN HET MOTIVEREN VAN BESLUITEN

Op een aanvraag is de Algemene wet bestuursrecht van toepassing. De werking van de Algemene wet bestuursrecht wordt in dit besluit bekend verondersteld. Hier wordt niet nader op ingegaan.

Een voorziening wordt uitsluitend verstrekt op aanvraag en voor maximaal vijf jaar toegekend.

8.4 Artikel 32: inlichtingen, onderzoek en advies

Bij toekenning van voorzieningen op grond van de Wvg of bij indicatiestelling ten behoeve van de functie Huishoudelijke Verzorging AWBZ was het begrip ‘medische noodzaak’ doorslaggevend. Uit de jurisprudentie van de Centrale Raad van Beroep op beide terreinen blijkt dat die medische noodzaak in de ogen van de Raad noodzakelijk is om voorzieningen te verstrekken. Dit heeft tot gevolg dat een medisch advies van een onafhankelijk adviseur, ook in de - op de Wvg en de AWBZ-functie huishoudelijke verzorging volgende - Wmo van cruciaal belang is.

8.4.1 Oproep voor onderzoek (artikel 32 eerste lid)

Deze bepaling biedt de basis voor een zorgvuldig onderzoek om te bepalen of er al dan niet sprake is van medische noodzaak. Uit de jurisprudentie blijkt dat indien een aanvrager geen medewerking verleent, de aanvraag afgewezen mag worden op grond van de onmogelijkheid voldoende onderzoek te doen. Natuurlijk moet het wel zo zijn dat zonder dit onderzoek de medische noodzaak niet vast te stellen is. Er moet dus altijd beoordeeld worden of op een andere wijze de medische noodzaak vastgesteld kan worden.

8.4.2 Oproep voor onderzoek door externe adviesinstantie (artikel 32 tweede lid)

Burgemeester en wethouders vragen een daartoe aangewezen en gekwalificeerde adviesinstantie om advies, als het dossier of een huisbezoek niet voldoende informatie opleveren om een besluit te kunnen nemen op de aanvraag.

Als een aanvraag voor een voorziening om medische reden wordt afgewezen, wordt de adviesinstantie om een advies gevraagd. Zonder een medisch advies is in deze situatie het besluit onvoldoende gemotiveerd. De rechter zou een dergelijk besluit vernietigen als onvoldoende gemotiveerd.

Burgemeester en wethouders kunnen altijd een aanleiding zien om medisch advies te vragen. Bijvoorbeeld bij een progressief ziektebeeld, maar zeker ook bij medisch moeilijk te objectiveren aandoeningen. Per situatie moet dit (in het loket) beoordeeld worden. Bij twijfel wordt altijd een medisch advies gevraagd.

8.4.3 Het verschaffen van noodzakelijke informatie (artikel 32 derde lid)

Gegevens die noodzakelijk zijn voor het beoordelen van de aanvraag, moeten worden verschaft aan burgemeester en wethouders. Hierbij kan gedacht worden aan medische gegevens, maar ook aan financiële gegevens of aan medische indicatiegegevens op grond van de AWBZ. Bij medische gegevens komt het frequent voor dat informatie van de behandelende sector noodzakelijk is. Dit kan – zeker als dit schriftelijk moet – geruime tijd in beslag nemen en werkt vertragend op de doorlooptermijn van de aanvraag. Ook in dit soort situaties kan met inschakeling van betrokkene vaak sneller over de benodigde gegevens beschikt worden.

Overigens mag het opvragen van medische gegevens bij de behandelende sector uitsluitend plaatsvinden met toestemming van betrokkene. De betrokkene geeft hiervoor toestemming door ondertekening van het aanvraagformulier. Bij het opvragen moet in de verklaring opgenomen worden welke adviserend arts de gegevens opvraagt, bij welke behandelaren de gegevens opgevraagd worden, om welke gegevens het gaat en met welk doel.

8.4.4 Gebruik van ICF-classificatie (artikel 32 vierde lid)

Bij de advisering wordt de systematiek gebruikt, zoals neergelegd in de International Classification of Functioning, Disabilities and Impairments, de zogenaamde ICF classificatie. De ICF is een classificatie van het menselijk functioneren. De classificatie is systematisch geordend in gezondheidsdomeinen en met de gezondheid verband houdende domeinen. Op elk niveau zijn de domeinen verder gegroepeerd op grond van gemeenschappelijke kenmerken en in een zinvolle ordening geplaatst. Van de zeer uitgebreide ICF zijn met name de lijsten met ‘functies’ en ‘activiteiten en participatie’ van belang. Daarom zijn deze lijsten als bijlagen bij dit besluit gevoegd.

De adviseur moet als volgt van de ICF gebruik maken. Door de adviseur wordt allereerst aangegeven om welke stoornissen het bij betrokkene gaat (de ICF is gericht op functiestoornissen). Het gaat daarbij om de zogenoemde classificatie op het tweede niveau en dan met name in de vorm van de op het tweede niveau aangegeven functies. Een lijst van deze functies is opgenomen in bijlagen. Hierbij moeten alleen die functies genoemd te worden die relevant zijn voor de aanvraag, omdat een volledig overzicht geen meerwaarde heeft. Als dat wel het geval is moeten ook niet direct relevante functies worden aangegeven.

Problemen met functies leiden tot stoornissen bij activiteiten en participatie. Het is op dit niveau dat de compensatie op basis van de Wmo plaats moet vinden. Ook bij de vermelding van deze stoornissen in ‘activiteiten en participatie’ moet gebruik worden gemaakt van het begrippenkader van de ICF. De indeling van activiteiten en participatie is als bijlage in dit besluit opgenomen.

Samengevat betekent dit dat de (medisch) adviseur in het licht van de aanvraag de stoornis en de daaruit volgende beperkingen evenals de mate van die beperkingen moet vermelden, gerelateerd aan de mogelijke compensatie of de te verstrekken voorzieningen waarbij het vocabulaire van de ICF wordt gebruikt.

8.4.5 Medisch advies en besluitvorming

Het medisch advies wordt door burgemeester en wethouders beoordeeld en leidt tot (gedeeltelijke) toekenning of afwijzing van de aangevraagde compensatie/voorziening.

8.5.1 Motivatie van een toekennende beschikking

Gaat het om een positieve beschikking, dan is het niet zo moeilijk aan deze eis te voldoen. Door in de beschikking aan te geven welke mogelijkheden betrokkene krijgt door de toegekende voorziening(en) is voldaan aan de motiveringsopdracht.

8.5.2 Motivatie van afwijzende beschikking

Is er geen sprake van aantoonbare beperkingen op grond van ziekte of gebrek, bestaat er om een andere reden geen medische noodzaak voor het verstrekken van de aangevraagde voorziening of de aangevraagde hulp bij het huishouden, ook dan zal ingevolge artikel 26 eerste lid Wmo gemotiveerd moeten worden op welke wijze de genomen beschikking bijdraagt aan het behouden en het bevorderen van de zelfredzaamheid en de normale maatschappelijke participatie van betrokkene.

Dit is uiteraard niet mogelijk op de wijze zoals bij een positieve beschikking is aangegeven. Bij een afwijzing moet geformuleerd worden dat compensatie niet noodzakelijk of zelfs ongewenst is, omdat betrokkene zonder de gevraagde voorzieningen ook in staat is zelfredzaamheid en/of maatschappelijke participatie te behouden of te bevorderen.

Hoofdstuk 9 slotbepalingen

BijLage hoofdstuk 1: Indicatieve lijst voorzieningen