Beleidsregels bijzondere bijstand Vlaardingen 2013

Ondertekening

Nota-toelichting Toelichting bij de Beleidsregels bijzondere bijstand Vlaardingen 2013

Algemeen

De verlening van bijzondere bijstand is geregeld in hoofdstuk 4 van de Wet werk en bijstand. In artikel 35 is bepaald dat bijzondere bijstand wordt verstrekt voor de noodzakelijke kosten van het bestaan die als gevolg van bijzondere individuele omstandigheden niet kunnen worden voldaan uit de bijstandsnorm, het persoonlijk minimabudget, het vermogen en het inkomen voor zover dit meer bedraagt dan de bijstandsnorm. Niet de aard van de kosten is bepalend, maar de omstandigheden van belanghebbende. De beoordeling van deze bijzondere individuele omstandigheden is aan het college van burgemeester en wethouders. De landelijk geregelde bijstandsnorm en de eventueel daarop verleende toeslag zal in de regel toereikend zijn voor de noodzakelijke bestaanskosten. De landelijk geldende wettelijke voorschriften beperken zich tot hoofdzaken en geven gemeenten veel

ruimte tot het maken van eigen beleid. Deze beleidsregels schetsen de kaders waarbinnen bijzondere

bijstand in de gemeente Vlaardingen wordt verleend. Artikelsgewijs Artikel 1 - Begripsbepalingen

De begrippen die in deze beleidsregels worden gebruikt, hebben dezelfde betekenis als de gelijkluidende begrippen in de Wet werk en bijstand, de Toeslagenverordening Wet werk en bijstand 2012 en de Algemene wet bestuursrecht. Ter wille van de leesbaarheid van de beleidsregels zijn enkele begrippen alsnog omschreven. Artikel 2 - Vermogen

Voor de vaststelling van de draagkracht wordt het in aanmerking te nemen vermogen geheel in beschouwing genomen. Artikel 34 Wet werk en bijstand geeft aan wat onder vermogen moet worden verstaan, de waardebepaling ervan en welke vermogensbestanddelen als vermogen in aanmerking genomen worden. Het vrij te laten bescheiden vermogen staat daarbij centraal. Onder a

De Wet werk en bijstand zelf schrijft voor dat de eigenaar/bewoner recht heeft op bijstand, dus ook bijzondere, voor zover tegeldemaking of (verdere) bezwaring van de woning in redelijkheid niet kan worden verlangd. Hiervan zal meestal sprake zijn als de eigen woning geen substantieel eigen vermogen vertegenwoordigt; in dat geval wordt het eventuele eigen vermogen in de woning dus niet in aanmerking genomen. Bepalend voor de vraag of sprake is van een substantieel vermogen is of het vermogen in de woning hoger is dan (een bedrag ter hoogte van) de wettelijke vrijlating van artikel 34, lid 2 onder de Wet werk en bijstand. Als tegeldemaking of (verdere) bezwaring van de woning wel kan worden verlangd, zal het vermogen in de eigen woning – met inachtneming van hoofdstuk 3, paragraaf 4 van de Wet werk en bijstand – in aanmerking worden genomen en in de regel geen bijzondere bijstand worden verleend. Onder b

Wanneer tegeldemaking of (verdere) bezwaring van de woning in redelijkheid niet kan worden verlangd en recht op bijzondere bijstand bestaat, wordt de bijzondere bijstand in principe om niet verstrekt. De Wet werk en bijstand biedt geen grondslag voor een andere vorm van bijzondere bijstand. Hierop kan alleen een uitzondering worden gemaakt, indien uit de Wet werk en bijstand en deze beleidsregels volgt dat de bijzondere bijstand als geldlening kan worden verstrekt. Artikel 3 - Inkomen

Voor de vaststelling van de draagkracht wordt het inkomen, voor zover dit meer bedraagt dan de ingevolge de Wet werk en bijstand van toepassing zijnde bijstandsnorm (verhoogd of verlaagd op grond van de Toeslagenverordening Wet werk en bijstand 2012) geheel of gedeeltelijk in beschouwing genomen.

Alle bepalingen van de Wet werk en bijstand, die van toepassing zijn op de middelen in het algemeen en het inkomen in het bijzonder, zijn hierbij van toepassing. Dit betekent onder meer dat in geval van bijzonder noodzakelijke kosten van ten laste van belanghebbende komende kinderen, ook de eventuele inkomsten (uit arbeid en werkloosheidsuitkeringen) van deze kinderen tot het in aanmerking te nemen inkomen behoren. Lid 1

Het inkomen van de aanvrager wordt vergeleken met de op hem van toepassing zijnde bijstandsnorm, verhoogd met 10% van die norm. Indien de aanvrager zijn woonkosten kan delen, geldt een lagere bijstandsnorm. Lid 2

Voor de kosten waarvoor voorheen het recht op bijstand bepaald werd aan de hand van een zogenoemde ‘normvergelijking’, is het draagkrachtpercentage op 100 gesteld. Deze normvergelijking werkt als volgt: op de vastgestelde bijzondere bijstand bij een inkomen op bijstandsniveau, wordt het bedrag waarmee dit inkomen overschreden wordt in mindering gebracht. Lid 3

Het persoonlijk minimabudget maakt deel uit van de middelen, waaruit de aanvrager noodzakelijke kosten kan voldoen. Deze toeslag kan geheel of gedeeltelijk in aanmerking worden genomen bij individuele bijzondere bijstand. Gezien de zware voorwaarden voor toekenning van het minima budget, wordt deze buiten beschouwing gelaten bij de vaststelling van de middelen. Lid 4

Indien de belanghebbende buitengewone uitgaven heeft, zoals alimentatieverplichtingen of een ouderbijdrage ingevolge de WSF, wordt hiermee op grond van artikel 3 lid 4 onder a en b, rekening gehouden. Lid 5

Het inkomen gedurende de maand waarin de aanvraag om bijstand wordt ingediend, is maatgevend. Slechts indien het aldus vastgestelde inkomen geen realistisch beeld geeft van het gedurende de draagkrachtperiode te verwachten inkomen kan hiervan worden afgeweken. Artikel 4 —Draagkrachtperiode Lid 1

De duur van de periode is bepaald op een jaar en de aanvangsdatum van de periode op de eerste dag van de maand van aanvraag. Lid 2

Slechts wanneer de periode waarop de kosten betrekking hebben in belangrijke mate (naar boven of beneden) afwijkt van een jaar, kan hiervan afgeweken worden. Deze uitzonderingsclausule bevat echter geen verplichting hiertoe en zal alleen in bijzondere, zwaarwegende omstandigheden toegepast kunnen worden. Op deze wijze kan rekening gehouden worden met alle specifieke omstandigheden van belanghebbende. Lid 3

Wanneer de omstandigheden dat vragen kan ook een andere aanvangsdatum worden gekozen als startpunt voor het draagkrachtjaar. Dit kan het geval zijn als er al kosten gemaakt zijn voordat de aanvraag om bijstand is ingediend en de draagkracht in deze periode aanmerkelijk afwijkt van de draagkracht ten tijde van de aanvraagdatum. Artikel 5 - Draagkrachtverrekening Lid 2

Op het uitgangspunt dat de draagkracht in één keer verrekend wordt met de bijzondere bijstand kan in geval van periodieke kosten een uitzondering worden gemaakt. Indien het aannemelijk is dat de bijstandsverlening minimaal één jaar doorloopt, verdient het aanbeveling de draagkracht over 12 maanden te verdelen. Artikel 6 – Wijziging draagkracht(periode)

Vanuit een oogpunt van rechtszekerheid is het onwenselijk eenmaal ingenomen standpunten met betrekking tot draagkracht en draagkrachtperiode gedurende deze periode te wijzigen. De wijzigingen kunnen echter van dien aard zijn, dat consequent vasthouden aan dit uitgangspunt op gespannen voet met de uitgangspunten van bijstandsverlening komt te staan. Immers, het recht op algemene en bijzondere bijstand is afhankelijk van de persoonlijke en financiële omstandigheden van de belanghebbende. Wanneer deze omstandigheden veranderen, wijzigt ook het recht op bijstand. Dit kan overigens zowel ten voordele als ten nadele van de belanghebbende strekken. Zo leiden bijvoorbeeld positieve wijzigingen in het inkomen van de belanghebbende direct tot een verhoging van de draagkracht. Het is aan het, individueel gerichte, oordeel van burgemeester en wethouders overgelaten op welk moment aanpassing van de bijstand aan de omstandigheden van de belanghebbende plaatsvindt. Artikel 7 – Geen drempelbedrag

Op grond van artikel 35 lid 2 Wet werk en bijstand hebben burgemeester en wethouders de bevoegdheid om geheel of gedeeltelijk geen bijstand te verlenen voor uit bijzondere omstandigheden voortvloeiende noodzakelijke kosten van het bestaan, voor zover deze kosten een wettelijk bepaalde drempel niet te boven gaan. Van deze bevoegdheid wordt geen gebruik gemaakt. Artikel 8 – Moment van aanvraag

Een aanvraag bijzondere bijstand moet in beginsel worden ingediend voordat de kosten zijn gemaakt zodat het mogelijk is om de noodzaak van de kosten vast te stellen. In de praktijk kan dit leiden tot het ongewenst afwijzen van een aanvraag. Wanneer in redelijkheid niet kan worden verwacht dat een aanvraag wordt gedaan voordat er kosten worden gemaakt, kan worden afgeweken van deze regel.

Bij de aanvraag worden de bijzondere omstandigheden van de individuele situatie beoordeeld. Artikel 9 – Duurzame gebruiksgoederen Lid 1

In artikel 51 Wet werk en bijstand is bepaald dat bijzondere bijstand voor de kosten van noodzakelijke duurzame

gebruiksgoederen kan worden verleend in de vorm van een lening of borgtocht, dan wel in de vorm van een bedrag om niet. Omdat duurzame gebruiksgoederen tot de algemeen noodzakelijke bestaanskosten behoren wordt men geacht voor deze kosten te reserveren, dan wel deze te financieren door middel van een lening. Uitsluitend wanneer één en ander onmogelijk is, kan bij gebleken noodzaak van de kosten en wanneer de financiële draagkracht van de belanghebbende daartoe aanleiding geeft, bijstandsverlening aan de orde zijn. De bijstand moet in de vorm van borgtocht geschieden wanneer met behulp van borgstelling een lening kan worden bewerkstelligd. Indien dit niet mogelijk is, heeft eventuele bijstandsverlening in beginsel de vorm van een geldlening. Lid 2

Bij borgstelling voor een geldlening die is afgesloten voor de financiering van duurzame gebruiksgoederen kan het voorkomen dat de rente- en aflossingsverplichtingen hiervan de financiële draagkracht van belanghebbende te boven gaan. In dat geval wordt bijzondere bijstand verleend tot het bedrag waarmee de maandelijkse rente- en aflossingsverplichting de op grond van artikel 10 lid 3 genormeerde aflossingscapaciteit overschrijdt, De combinatie van borgstelling en aanvullende bijstand voor de betreffende kosten wordt alleen toegepast wanneer de lening is afgesloten bij een kredietinstelling als genoemd in artikel 49 Wet Werk en bijstand. Dit is een kredietinstelling die is ingeschreven in het register bedoeld in artikel 52, tweede lid, van de Wet toezicht Kredietwezen 1992, indien de gemeente niet is aangesloten bij een gemeentelijke kredietbank dan wel daarmee geen relatie onderhoudt. Artikel 10 – Geldlening Lid 1 en lid 2

In lid 1 zijn de uitgangspunten van het beleid neergelegd. Hiervan kan uiteraard worden afgeweken indien de afstemming op de individuele omstandigheden, mogelijkheden en middelen, in samenhang met het betoonde besef van verantwoordelijkheid, van de belanghebbende hiertoe aanleiding geeft. Van deze mogelijkheid wordt in ieder geval gebruik gemaakt, wanneer het inkomen van de belanghebbende hoger is dan de basisnorm verhoogd met de maximale gemeentelijke toeslag. Dan wordt voor de vaststelling van het aflossingsbedrag als richtlijn aangegeven dat, naast het hieronder beschreven aflossingsbedrag, nog 50% van het inkomen boven voornoemd bijstandsniveau voor aflossing aangewend moet worden. De aflossingstermijn wordt in beginsel op 36 maanden gesteld. De periodieke aflossingsbedragen worden in beginsel bepaald op 6% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm, verhoogd met de maximale gemeentelijke toeslag inclusief vakantietoeslag. Lid 2

Artikel 51, lid 2 van de Wet werk en bijstand schrijft voor hoe de aflossingsbedragen (en de aflossingsduur) moeten worden vastgesteld, indien besloten wordt bijzondere bijstand voor noodzakelijke duurzame gebruiksgoederen te verstrekken in de vorm van een geldlening. Lid 3

Bij de vaststelling van de aflossingstermijn en -bedragen wordt mede acht geslagen op het door belanghebbende betoonde besef van verantwoordelijkheid voor de voorziening in het bestaan. Op grond van onderhavige bepaling kan, naar aanleiding van een betoond onvoldoende besef van verantwoordelijkheid, worden besloten dat de geldlening volledig moet worden terugbetaald. Zonder deze bepaling zou, ingevolge het bepaalde in het eerste lid, ook in deze situatie sprake kunnen zijn van een gedeeltelijke aflossingsverplichting. Overigens blijft de begrenzing van het periodieke aflossingsbedrag op grond van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering onverkort van toepassing. Lid 4

Op grond van het bepaalde in lid 4 kunnen bijvoorbeeld wijzigingen in het inkomen van de belanghebbende doorwerken in de hoogte van het vastgestelde aflossingsbedrag. Artikel 11 – Criteria

Voordat er sprake kan zijn van bijzondere bijstand voor de noodzakelijke kosten van het bestaan van belanghebbenden van 18, 19 of 20 jaar, dient vastgesteld te worden dat deze kosten hoger zijn dan de toepasselijke landelijke bijstandsnorm. Bij deze vaststelling moet onder andere worden beoordeeld of voor de betrokken jongere zelfstandige huisvesting noodzakelijk is. Dit heeft tot gevolg dat bijzondere bijstandsverlening niet mogelijk is, wanneer men zonder dringende redenen zelfstandig is gaan wonen. Dit geldt des te nadrukkelijker wanneer bekend is dat de middelen van de ouder(s) onvoldoende (zullen) zijn om in de kosten van het bestaan van betrokkene te voorzien. Lid 1

Onderdeel a heeft betrekking op de omstandigheid dat de financiële draagkracht van de ouder(s) ontoereikend is om te voorzien in de noodzakelijke kosten van het bestaan van het kind. In de praktijk is van een dergelijke omstandigheid zelden of nooit sprake: meestal is het inkomen toereikend of moet worden geacht toereikend te zijn. Is dit niet het geval dan is vaak sprake van een situatie als bedoeld onder b. Daarbij gaat het vooral om situaties waarin de onderlinge verhouding ernstig verstoord is. Met het begrip redelijkerwijs wordt tot uitdrukking gebracht dat van geval tot geval beoordeeld dient te worden of hiervan inderdaad in die mate sprake is dat de verlening van bijstand gerechtvaardigd is. Om geen afbreuk te doen aan de ouderlijke onderhoudsplicht, wordt in zo’n situatie de bijstand verhaald op de ouders. Lid 3

Omdat de verlening van bijzondere bijstand aan belanghebbenden van 18, 19 en 20 jaar, zoals hierboven reeds aangegeven, uitsluitend bij wijze van hoge uitzondering zal plaatsvinden, wordt bepaald dat de hoogte van de te verstrekken bijstand wordt vastgesteld, rekening houdend met de individuele omstandigheden. De totale, algemene en bijzondere, bijstand kan echter nooit meer bedragen dan de bijstandsnorm voor een 21-jarige in dezelfde omstandigheden. Dit zijn de op grond van artikel 20 en 21 Wet werk en bijstand geldende landelijke normen, verhoogd of verlaagd met de op basis van de Toeslagenverordening Wet werk en bijstand 2012 van toepassing zijnde gemeentelijke toeslag of verlaging voor (een) 21-jarige(n) in dezelfde omstandigheden. De bijzondere bijstand wordt verleend zolang de omstandigheden, die aanleiding voor bijstandsverlening zijn geweest, voortduren en wordt in ieder geval beëindigd op het moment dat de belanghebbende de leeftijd van 21 jaar bereikt.

Artikel 12 – Woonkosten Lid 1, onder a

Het eerste lid betreft het recht op een woonkostentoeslag bij bewoning van een woning of woonwagen in huur, waarvoor in principe aanspraak op huurtoeslag bestaat. Reden van bijstandsverlening kan zijn dat dit recht op huurtoeslag niet of niet volledig tot uitbetaling komt, omdat deze is berekend aan de hand van een basishuur die hoger is dan de basishuur voor de laagste inkomensklasse in de Wet op de huurtoeslag. Omdat de belastingdienst met een geschat jaarinkomen moet werken en niet met het actuele inkomen per maand, kan de situatie ontstaan dat men op maandbasis een inkomen op bijstandsniveau heeft, maar geen huurtoeslag die is berekend aan de hand van de basishuur voor de laagste inkomensklasse. Hiermee wordt het recht op bijzondere bijstand afgestemd op de werking van

voorliggende voorziening. Hetzelfde is van toepassing op de tweede reden van bijstandsverlening: er

bestaat geen recht op huurtoeslag wanneer sprake is van zogenoemde gebroken periodes. Alleen indien men gedurende de volledige maand huur is verschuldigd, heeft men immers mogelijk aanspraak op deze toeslag. Dergelijke korte periodes zonder huurtoeslag kunnen worden opgevangen door middel van een woonkostentoeslag. Lid 1, onder b

Op dezelfde wijze bestaat ook recht op bijzondere bijstand voor woonkosten wanneer een eigen woning of woonwagen wordt bewoond, waarvan de kosten niet hoger zijn dan de maximale huurgrenzen van de Wet op de huurtoeslag, en de belanghebbende deze kosten niet uit eigen middelen kan bekostigen. Lid 2

Het tweede lid regelt de hoogte van de woonkostentoeslag ten behoeve van de kosten van de in het

eerste lid genoemde woningen, waarvan de kosten niet hoger zijn dan de maximale huurgrenzen van de Wet op de huurtoeslag. De woonkostentoeslag is gelijk aan het bedrag van de huurtoeslag, zoals dat berekend wordt op grond van de Wet op de huurtoeslag maar met inachtneming van de basishuur voor de laagste inkomenscategorie en van de periode waarover nog geen recht of geen recht meer bestaat op een huurtoeslag. Dit heeft tot gevolg dat voor de hoogte van de woonkostentoeslag geen onderscheid wordt gemaakt

tussen huurwoningen (of -wagens) en woningen (of wagens) in eigendom. Uiteraard wordt hierop de

feitelijk door de belastingdienst toegekende huurtoeslag in mindering gebracht. Als sprake is van een

eigen woning wordt een met de huurtoeslag vergelijkbare bijdrage in de kosten van de eigen woning in aanmerking genomen bij de vaststelling van de woonkostentoeslag. Lid 3

In het derde lid wordt de hoogte van de woonkostentoeslag geregeld voor woningen of woonwagens in huur of eigendom, waarvan de maandelijkse woonkosten hoger zijn dan de maximale huurgrenzen van de Wet op de huurtoeslag. Deze grenzen kunnen verschillen: voor huurders, die jonger dan 23 jaar zijn, is een lagere huurgrens van toepassing. De bijzondere bijstand wordt bij overschrijding van de maximale huurgrens op dezelfde wijze berekend als bij woonkosten gelijk aan of lager dan de maximale huurgrens, met dien verstande dat de woonkosten die uitgaan boven deze grens volledig voor bijstand in aanmerking komen. Een eventuele bijdrage uit andere bron in de kosten van de eigen woning wordt ook in dit geval op de woonkostentoeslag in mindering gebracht. Lid 4

Volgens het vierde lid moet overschrijding van de maximale huurgrens in principe steeds leiden tot het

opleggen van de verplichting om uit te zien naar andere huisvesting, die beter past bij de financiële situatie. Binnen twaalf maanden na aanvang van de bijstandsverlening - in de regel is dit de datum van aanvraag - moet belanghebbende verhuizen naar een woning, waarvoor aanspraak op een huurtoeslag bestaat. Op deze wijze worden de woonkosten aangepast aan het actuele inkomen. Het kan voorkomen dat het opleggen van deze verplichting of de daaraan verbonden termijn in bijzondere omstandigheden voor onoverkomelijke problemen zorgt. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan zelfstandigen, die tijdelijk een aanvullende uitkering voor algemene bijstand ontvangen op grond van het Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004. Ook is het mogelijk dat een eigen woning niet binnen de periode van een jaar voor een (vanuit een oogpunt van bijstandsverlening) aanvaardbare prijs kan worden verkocht. In dergelijke of vergelijkbare, individueel te bepalen, omstandigheden mag afgeweken worden van de termijn van twaalf maanden. Uit de aard van deze kosten en de werking van de voorliggende voorziening de Wet op de huurtoeslag vloeit voort dat het percentage van artikel 3 (110 %) hierbij niet van toepassing is en vervangen wordt door 100. Dit houdt in dat het volledige inkomen boven de bijstandsnorm in aanmerking wordt genomen bij het recht op bijzondere bijstand voor woonkosten. Artikel 13 – Collectieve Aanvullende Verzekering ziektekosten Vlaardingen (CAV-Vlaardingen)

Personen met een laag inkomen tot maximaal 110% van de toepasselijke bijstandsnorm kunnen via de gemeente Vlaardingen de CAV-Vlaardingen afsluiten. Hiertoe is een overeenkomst gesloten met zorgverzekeraar DSW. De CAV-Vlaardingen vergoedt kosten die niet of slechts gedeeltelijk gedekt worden door de basis- en aanvullende verzekering van DSW. Het betreft hier vergoedingen voor brillen, lenzen, orthodontie, kraamzorg, thuiszorg, tandheelkunde, dieetkosten, hoortoestellen en bijbehorende batterijen, steunzolen, pedicurekosten, ziekenvervoer en kledingslijtage. Hiervoor hoeft geen aparte bijzondere bijstand meer aangevraagd te worden. Men kan terecht bij één loket (DSW). Per 1 januari 2012 wordt via de CAV structureel de aanvullende verzekering vergoed tot maximaal 50% van de hoogte van de AV-standaardpremie. Ook als een AV-top verzekering wordt afgesloten geldt de maximale vergoeding van 50% van de AV-standaardpremie. De helft van de premie van de AV-standaardverzekering wordt door DSW niet in rekening gebracht of dit bedrag wordt in mindering gebracht op de AV-top premie. Artikelen 14 t/m 18

Deze artikelen behoeven geen nadere toelichting.