Omslagklassenverordening van het waterschap Zuiderzeeland 2005

Ondertekening

Toelichting

Algemene toelichting

Inleiding

De Waterschapswet geeft in artikel 119 aan dat de Algemene Vergadering van een waterschap een kostentoedelingsverordening dient vast te stellen waarin de Kostentoedeling aan de categorieën belanghebbenden, die in het bestuur vertegenwoordigd zijn, is opgenomen.

Het uitgangspunt van de omslagheffing is dat de omslagplichtigen in gelijke mate bijdragen in de kosten van de taakuitoefening (solidariteitsbeginsel). Volgens artikel 120 van de Waterschapswet wordt bepaald dat het tarief per eenheid van de heffingsmaatstaf gelijk is. Op dit beginsel zijn echter uitzonderingen mogelijk. In artikel 120 lid 7 van de Waterschapswet is bepaald dat het Algemeen Bestuur van het waterschap met betrekking tot de bepaling van de heffingsmaatstaf voor ongebouwde en gebouwde onroerende zaken een zogenaamde Omslagklassenverordening kan vaststellen. Doel van de Omslagklassenverordening is te voorkomen dat verschillen in ligging en hoedanigheid leiden tot onevenredig voor- of nadeel van de omslagplichtigen.

Uit art 120, zevende lid, van de Waterschapswet blijkt dat voor ingezetenen geen omslagklassen worden ingesteld. Dit zou ook niet rijmen met het algemene taakbelang, dat per definitie voor elke ingezetenen even groot is.

De Omslagklassenverordening voor Waterschap Zuiderzeeland bevat de omslagklassen voor ongebouwde onroerende zaken voor het waterkwantiteitsbeheer.

Voor gebouwde onroerende zaken wordt vastgesteld dat in het gehele beheersgebied eenzelfde voorzieningenniveau wordt gerealiseerd. Het gebouwd maakt gebruik of heeft (direct of indirect) belang bij afvoervoorzieningen van het waterschap en reageert als verhard oppervlak.

Om deze reden heeft het waterschap besloten om voor gebouwde onroerende eigendommen geen omslagklassen in te stellen.

Voor wat betreft de Waterkeringszorg kan worden vastgesteld dat de ontwikkelingen rond de taak van het waterschap voor de zorg in de buitendijkse gebieden in een dusdanig stadium zijn, dat zij niet kunnen worden meegenomen voor de Omslagklassenverordening voor 2005. Op dit moment moet er vanuit worden gegaan dat het voor wat betreft de waterkeringszorg gaat om een voorziening die voor elke omslagplichtige gelijk is te weten de instandhouding van de onroerende zaak.

Rapport inzake omslagklassen

Met betrekking tot de indeling in omslagklassen is in 1994 door de Unie van Waterschappen het rapport:” Rapport inzake omslagklassen” uitgebracht. Dit rapport gaat nader in op de voorwaarden om omslagklassen in te stellen: Verschillen in hoedanigheid en ligging die leiden tot onevenredig voor- of nadeel. Verschillen in hoedanigheid of ligging worden bepalend geacht voor verschillen in voorzieningenniveau. Indien de verschillen zodanig zijn dat onevenredig voor- of nadeel voor belastingplichtigen ontstaat, moeten omslagklassen worden ingesteld.

Op 1 januari 2000 is aan artikel 120 een bepaling toegevoegd welke waterschappen verplichten om omslagklassen in te stellen bij een verschil van meer dan 50% ten opzichte van het tarief zonder omslagklassen. Bij een verschil kleiner dan 25% mogen geen omslagklassen worden ingesteld en bij een verschil tussen de 25% en de 50% is het Algemeen Bestuur bevoegd, maar niet verplicht omslagklassen in te stellen. Deze percentages gelden alleen voor de vraag of het waterschap al dan niet gaat classificeren. De percentages gelden niet voor de onderlinge verhoudingen van de omslagklassen.

In het kader van de voorbereiding van de kostentoedeling is door een externe deskundige, te weten Arcadis Heidemij, in 1999 onderzoek verricht naar de instelling van omslagklassen voor Waterschap Zuiderzeeland als vervolg op het onderzoek naar de Kostentoedeling aan de categorieën gebouwd en ongebouwd met betrekking tot het waterkwantiteitsbeheer. De resultaten van dit onderzoek zijn weergegeven in het “Eindrapport Toedeling lasten waterkwantiteit” van Arcadis Heidemij met als kenmerk 634/OA99/1992/33490/am. In 2002 is een actualisatie van dit onderzoek uitgevoerd, weer door Arcadis, wat geresulteerd heeft in een lichte verschuiving van de percentages van ongebouwd naar gebouwd. Verdere ingrijpende wijzigingen binnen het ongebouwd werden niet geconstateerd. De resultaten van dit onderzoek zijn weergegeven in het rapport: “ Actualisatie kostentoedeling Waterschap Zuiderzeeland, methode Oldambt” kenmerk 110302/OF2/481/000880/LB.

Gevolgde methode

Voor het onderzoek is gebruik gemaakt van de methode Oldambt. De methode Oldambt is een landelijk aanvaarde en toepasbare methode voor waterschappen. De methode staat bekend als de methode van “Separable Costs-Remaining Benefits”. De praktische uitwerking en toepassing bij de waterschappen staat bekend als de methode “Oldambt” genoemd naar het waterschap waar deze methode voor het eerst is toegepast.

In de toepassing wordt allereerst het kostenaandeel per belangencategorie bepaald. Vervolgens wordt in een volgende stap bezien of verschillen in hoedanigheid of ligging binnen een categorie leiden tot onevenredig voor- of nadeel voor de betrokken omslagplichtigen. Op basis van genormeerde kosten worden de kosten per potentiële omslagklasse berekend. De uitkomst van deze berekening wordt weergegeven in factoren die tot doel hebben de omslag per hectare te corrigeren.

Mate van onevenredigheid

Volgens landelijke richtlijnen geldt dat er pas sprake is van onevenredig voor- of nadeel indien er aanmerkelijke verschillen in belang voorkomen. Deze richtlijnen houden in dat bij afwijkingen van meer dan 50% van het gemiddelde kostenbedrag zeker sprake is van onevenredigheid. Tevens wordt er geconcludeerd dat er bij afwijkingen van minder dan 25% zeker geen onevenredigheid bestaat. Volgens het onderzoek is er in het beheersgebied van Waterschap Zuiderzeeland sprake van onevenredige verschillen (groter dan 25%) hetgeen aanleiding geeft omslagklassen in te stellen.

Uitkomst van het onderzoek

De uitkomst van het onderzoek is als volgt:

De omslagklassen en de factoren van de omslagklassen zijn niet gewijzigd ten opzichte van de Omslagklassenverordening 2000. Uit de door Arcadis in 2002 uitgevoerde actualisatie van de kostentoedeling Waterschap Zuiderzeeland is gebleken dat de wijzigingen in het gebied niet zodanig zijn dat hierdoor veranderingen in de factoren plaats vinden. Na uitvoerig onderzoek is door de Projectgroep Kostentoedeling in april 2004 aan het college van DenH geadviseerd de omslagklassen zoals ze in 2000 zijn ingesteld te handhaven. Dit alles is verwoord in de notitie uitgangspunten Omslagklassenverordening behandeld in de vergadering van het college van Dijkgraaf en Heemraden op 13 april 2004.

Toelichting per omslagklasse

I. Natte gronden en open water

Onder deze klasse zijn begrepen aaneengesloten natte, niet gedraineerde of anderszins op detailniveau ontwaterde gronden en open water, met een omvang van ten minste 50 ha. De gebieden dienen een minimale breedte te hebben van 25 meter, te meten op de waterlijn en bij het streefpeil zoals dat vastgelegd is in de Waterbeheersplannen. Voor open water geldt dat slechts als aaneengesloten gebieden worden aangemerkt, die gebieden waar één peil wordt gehandhaafd. Open water dat gescheiden wordt door bijvoorbeeld een stuw, wordt niet als aaneengesloten beschouwd. De ondergrenzen zijn met name ingegeven door efficiency overwegingen. Aanleiding voor het instellen van een aparte omslagklasse is de lage afvoerfactor waardoor een lager voorzieningenniveau nodig is.

II. Bos en natuurgebieden

Als bos en natuurterrein worden in het kader van de kostentoedeling aangemerkt aaneengesloten percelen van ten minste 100 ha met een minimale breedte van 400 m. Onder “aaneengesloten percelen” worden verstaan percelen die direct aan elkaar grenzen, waarbij infrastructurele voorzieningen, met uitzondering van waterkeringen, niet als scheidende elementen worden beschouwd. De genoemde minimale omvang is gesteld omdat verondersteld wordt dat een op het gebruik aangepaste vorm van waterbeheer bij deze omvang uit doelmatigheids- en kostenoverwegingen nog in beginsel mogelijk is. Ook bij deze klasse speelt de lage afvoerfactor een rol.

III. Wateraanvoer Noordoostpolder

Wateraanvoer wordt als een basisvoorziening aangemerkt, dus als een waterschapstaak. Deze basisvoorziening geschiedt gebiedsgewijs.

Dit is met name het geval wanneer aan wateraanvoer behoefte bestaat voor het creëren of herstellen van een op de gebruiksbestemming van gronden afgestemd waterpeil.

Dit belang is gerelateerd aan de beschikbaarheid van het aangevoerde water en de mogelijkheid tot peilregulatie. Daarbij geldt als uitgangspunt dat kadastrale percelen die voor een deel van een hoger peil kunnen worden voorzien geheel tot deze klasse worden gerekend omdat het water ten behoeve van het gehele perceel kan worden aangewend.

Klasse III. betreft de voormalige klassen wateraanvoer en wateraanvoer extra in de Noordoostpolder. Deze klasse onderscheidt zich van de klasse wateraanvoer in Oostelijk en Zuidelijk Flevoland omdat in de Noordoostpolder het voorzieningenniveau hoger ligt. Het water wordt niet alleen op tochtniveau maar ook op kavelniveau aangevoerd.

De samenvoeging tot één klasse heeft plaatsgevonden omdat in beide situaties sprake is van aanvoer op kavelniveau, zij het dat in de fruitteeltgebieden de taak van het waterschap wat verder gaat. Gelet op de uitkomst van het onderzoek bleek samenvoeging in de rede te liggen. De omvang van de fruitteeltgebieden is dermate beperkt en het verschil in kosten tussen de klassen zo gering dat samenvoeging geboden was

IV. Wateraanvoer Oostelijk en Zuidelijk Flevoland

Deze omslagklasse komt overeen met de voormalige klasse fruitteelt met wateraanvoer van het voormalige Heemraadschap Fleverwaard, die door de omschrijving in de Omslagklassenverordening van het Heemraadschap Fleverwaard, slechts tijdelijk gold, dat wil zeggen alleen voor de periode dat die verordening van kracht was, gold. Percelen waarop geen fruit meer wordt geteeld, zouden, indien de “oude” definitie zou blijven gehandhaafd, moeten worden beschouwd als “overig ongebouwd”, klasse V. In de verordening van Waterschap Zuiderzeeland is dit tijdelijke karakter niet meer aanwezig en blijft de grond in de klasse Wateraanvoer betrokken, ongeacht het gebruik van de grond. Het betreft gebieden waarvoor ten behoeve van de fruitteelt wateraanvoervoorzieningen zijn getroffen, zodat het niet wenselijk lijkt klassen op individueel niveau vast te stellen. Naarmate namelijk meer individuele percelen zouden worden betrokken in de klasse V, overig ongebouwd, zouden alle overige percelen belast worden met de kosten die ten behoeve van het oorspronkelijke fruitteeltgebied zijn gemaakt. Het feit dat de grond in een aantal gevallen inmiddels een andere bestemming heeft gekregen, hetgeen de beslissing is van de gebruiker van de grond, neemt niet weg dat te allen tijde gebruik gemaakt kan worden van de voorzieningen die ten behoeve van die grond zijn gerealiseerd. Te denken valt bijvoorbeeld aan wateronttrekking t.b.v. beregening. Het voorzieningenniveau verschilt met dat van de wateraanvoervoorzieningen in de Noordoostpolder omdat zoals hierboven is aangegeven het water alleen in de tochten wordt gebracht. Voor de verdere distributie dienen de belanghebbenden zelf voorzieningen te treffen. Wegens de recente datum waarop de investeringen ten behoeve van deze gebieden zijn gedaan, vallen ook percelen waarop vanaf een moment na 1 januari 1996 geen fruitteelt meer plaatsvindt, maar die vanaf 1996 wel in de klasse “fruitteelt met wateraanvoer” zijn aangeslagen, in deze klasse. De reden daarvoor is dat gebruik gemaakt kan worden van de voorzieningen, ongeacht de aard van het grondgebruik. Ook voor percelen in klasse IV geldt als uitgangspunt dat kadastrale percelen die voor een deel van een hoger peil kunnen worden voorzien geheel tot deze klasse worden gerekend omdat het water ten behoeve van het gehele perceel kan worden aangewend.

V. Overig ongebouwd

In deze klasse zijn de ongebouwde onroerende zaken opgenomen die niet in één van de hiervoor genoemde klassen zijn ingedeeld.

Omslagklassenkaart

De begrenzing van de omslagklassen is aangegeven op de bij de verordening behorende en als zodanig gewaarmerkte kaart “Kaart bij de Omslagklassenverordening Waterschap Zuiderzeeland 2005” van het beheersgebied van Waterschap Zuiderzeeland. Deze kaart is de juridische basis van de verordening. De kaart wordt vastgesteld voor de periode die de Omslagklassenverordening beslaat en wordt aan de hand van verzoeken van belanghebbenden jaarlijks bijgesteld.

Bepaalt de wijze waarop de verordening wordt aangehaald.