Verordening rechtspositie bestuurders 2014 gemeente Wijk bij Duurstede

Korte samenvatting

De verordening regelt binnen de wettelijke kaders aard en hoogte van vergoedingen en verstrekkingen aan bestuurders, welke niet ten laste komen van de vaste onkostenvergoeding. Per 1 juli 2014 zijn grote wijzigingen van kracht in de rechtspositiebesluiten voor wethouders en raads- en commissieleden. De onkostenvergoeding voor wethouders en raadsleden wordt (fors) verhoogd.

Aanleiding

Het Besluit harmonisering en modernisering rechtspositie decentrale politieke ambtsdragers dat per 1 juli 2014 van kracht is. Dat betekent dat de gemeenteraad:

• -

  niet meer kan afwijken van de algemene regel, ten aanzien van o.a. de raads- of onkostenvergoeding

• -

  lokaal geen regeling meer hoeft te treffen, bijvoorbeeld ten aanzien van de samenloop van de raadsvergoeding met sociale zekerheidsuitkeringen

• -

  niet langer bevoegd is, o.a. ten aanzien van de uitwerking van de nadere regels voor de scholing van wethouders.

Veel bepalingen uit de vigerende Verordening 2013 zijn derhalve geschrapt in de nu voorliggende Verordening 2014.

Specifiek (beoogd doel)

Een nieuwe verordening vaststellen die in overeenstemming is met de geactualiseerde wet- en regelgeving.

Meetbaar

P.M.

Acceptabel

De verordening is opgesteld binnen de actuele wettelijke kaders op basis van de modelregeling van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten.

Draagvlak

P.M.

Realistisch

Kanttekeningen bij het voorgestelde besluit

Als bijdrage aan noodzakelijke bezuinigingen verlaagde de raad met het vaststellen van de Verordening rechtpositie 2013 de raadsvergoeding structureel naar 95% van het door de minister vastgestelde maximum bedrag. Daarmee gaf de raad een belangrijk signaal af naar de Wijkse samenleving. De wetswijziging doet dit raadsbesluit teniet.

Alternatieven

Het is mogelijk twee verordeningen vast te stellen. Een verordening voor de wethouders en een verordening voor de raads- en commissieleden. Vanwege onderlinge afstemming en gelijke uitvoering is (opnieuw) gekozen voor vaststelling van één verordening.

Tijdgebonden

Wijzigingen in relevante wet- en regelgeving zullen op enig moment noodzaken tot hernieuwde vaststelling van de verordening.

Aanpak/uitvoering

P.M.

Communicatie

Er is een wettelijke publicatieplicht. Het raadsbesluit wordt gepubliceerd in de Wijkse Courant. De Verordening 2014 wordt geplaatst op de gemeentelijke website. Tevens wordt de verordening geplaatst op Overheid.nl/decentrale regelgeving.

Financiën

Er zijn financiële consequenties met betrekking tot:

• -

  verhoging van de onkostenvergoeding wethouders

• -

  verhoging van de onkostenvergoeding raadsleden

• -

  de vaste vergoeding voor het raadswerk.

Het totaal van de financiële consequenties ramen wij voor de begroting 2014 op € 13.133,- en voor de begroting 2015 op € 26.266,-. Deze cijfers zijn betrokken bij het opstellen van de Najaarsnota 2014 en begroting 2015.

Extra financiële consequenties kunnen ontstaan omdat de verhoging van de onkostenvergoedingen ten koste gaat van de vrije ruimte ingevolge de Werkkostenregeling.

Bijlagen

• -

  de Verordening rechtspositie wethouders, raads- en commissieleden gemeente Wijk bij Duurstede 2014

• -

  de rapportage aan burgemeester en wethouders

Burgemeester en wethouders van Wijk bij Duurstede,

Wilma van de Werken Tjapko Poppens

secretaris burgemeester

Raadsbesluit

De raad van de gemeente Wijk bij Duurstede;

gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders

d.d. 25 november 2014, nr. 20141209 10 RV

gelet op de artikelen 95, 96, eerste en tweede lid en 9 en 147 van de Gemeentewet, de artikelen 22, eerste lid, 23, eerste lid, 27a, vijfde lid, van het Rechtspositiebesluit wethouders en de artikelen 4, 7a, vierde lid, 13, tweede lid, 14, eerste lid en 15 van het Rechtspositiebesluit raads- en commissieleden;

besluit

vast te stellen de:

Verordening rechtspositie wethouders, raads- en commissieleden gemeente Wijk bij Duurstede 2014

Hoofdstuk I Begripsomschrijvingen

Hoofdstuk II Voorzieningen voor raads- en commissieleden en steunfractieleden

Hoofdstuk III Voorzieningen voor wethouders

De wethouders aan wie communicatieapparatuur in bruikleen ter beschikking wordt gesteld tekenen hiervoor een bruikleenovereenkomst met de gemeente.

Hoofdstuk IV De procedure van declaratie

Hoofdstuk V Citeertitel en inwerkingtreding

De griffier, De voorzitter,

Marcella van Esterik Tjapko Poppens TOELICHTING bij de Verordening rechtspositie wethouders, raads- en commissieleden gemeente Wijk bij Duurstede 2014

ALGEMEEN

Wettelijke regelingen

De regeling van de rechtspositie van wethouders, raadsleden en leden van gemeentelijke commissies vindt op drie of vier niveaus plaats, te weten bij wet, algemene maatregel van bestuur (AMvB), ministeriële regeling (alleen wethouders) en gemeentelijke verordening. Wettelijk is voor wethouders in de Algemene pensioenwet politieke ambtsdragers (Appa) de uitkering na aftreden en het pensioen geregeld. In de Gemeentewet is aangegeven dat de nadere invulling van de rechtspositie van wethouders, raads- en commissieleden moet worden geregeld bij of krachtens de wet (AMvB en ministeriële regeling). Daartoe zijn tot stand gekomen het Rechtspositiebesluit wethouders en het Rechtspositiebesluit raads- en commissieleden. Sommige vergoedingen zijn nader uitgewerkt in een ministeriële regeling, de Regeling rechtspositie wethouders. In deze wetten en nadere regelgeving zijn alle voor de rechtspositie van belang zijnde onderwerpen geregeld. Een aantal voorzieningen, zoals de hoogte van de bezoldiging en de verschillende onkostenvergoedingen, is in de rechtspositiebesluiten overwegend geregeld in dwingende bepalingen.

De vergoedingen en regelingen voor raads- en commissieleden en wethouders die bij of krachtens de wet (lees Gemeentewet, rechtspositiebesluit of regeling) dwingendrechtelijk geregeld zijn, zijn niet opgenomen in deze verordening. Dit betreft de vergoedingen voor:

• 1.

  Onkostenvergoedingen voor raadsleden en wethouders

• 2.

  De toelage voor fractievoorzitters, leden van de vertrouwenscommissie, leden van de rekenkamerfunctie bedoeld in artikel 81oa Gemeentewet, dan wel van de onderzoekscommissie zoals bedoeld in artikel 115a, derde lid Gemeentewet

• 3.

  De compensatiemaatregelen voor raads- en commissieleden als zij een WW, BWOO of arbeidsongeschiktheidsuitkering hebben

• 4.

  De verstrekking van een computer

• 5.

  De voorzieningen bij ziekte en dienstongeval

• 6.

  De vergoeding voor de waarneming van het voorzitterschap van de gemeenteraad

• 7.

  De voorzieningen bij tijdelijk ontslag wegens zwangerschap en bevalling of ziekte

• 8.

  De tegemoetkoming in de ziektekosten

• 9.

  Voorzieningen voor raads- en commissieleden en wethouders met een fysieke beperking

• 10.

  De bezoldiging van de wethouders.

Hoofdlijnen gemeentelijke verordening

In de verordening zijn bepalingen opgenomen inzake de rechtspositie van wethouders, raadsleden en leden van gemeentelijke commissies voor zover die niet dwingend geregeld is in hogeren wet- en regelgeving. De grondslag hiervoor is te vinden in de Gemeentewet en genoemde rechtspositiebesluiten. Buiten hetgeen hun bij of krachtens de wet is toegekend genieten wethouders als zodanig geen inkomsten, in welke vorm dan ook, ten laste van de gemeente (artikel 44 van de Gemeentewet). Dit betekent dat de rechtspositionele aanspraken voor zittende wethouders uitsluitend te vinden zijn in respectievelijk de Gemeentewet, het Rechtspositiebesluit wethouders, de Regeling rechtspositie wethouders en de plaatselijke Verordening rechtspositie wethouders, raads- en commissieleden. Gewezen wethouders ontlenen hun aanspraak op een ontslaguitkering en pensioen aan de Algemene pensioenwet politieke ambtsdragers.

Een soortgelijke bepaling als artikel 44 is voor raads- en commissieleden opgenomen in artikel 99 van de Gemeentewet. Het tweede lid van die bepaling voegt daaraan toe dat bij gemeentelijke verordening aan raads- en commissieleden voordelen, anders dan in de vorm van vergoedingen en tegemoetkomingen, mogen worden toegekend. Daarvoor is wel de goedkeuring van gedeputeerde staten vereist.

De rechtspositionele aanspraken voor raads- en commissieleden zijn dan ook uitsluitend te vinden in respectievelijk de Gemeentewet, het Rechtspositiebesluit raads- en commissieleden en de plaatselijke Verordening rechtspositie wethouders, raads- en commissieleden.

Afzonderlijke verordeningen

Het is mogelijk de lokale regeling voor wethouders en voor raads- en commissieleden in afzonderlijke verordeningen op te nemen. In dat geval bestaat de Verordening rechtspositie raads- en commissieleden uit de hoofdstukken I, II, IV, V en VI van de voorbeeldverordening en de Verordening rechtspositie wethouders uit de hoofdstukken I, III, IV, V en VI van de voorbeeldverordening. In Wijk bij Duurstede is er voor gekozen de bepalingen in één verordening te bundelen.

De verordening bevat bepalingen inzake:

• ·

  de beloning voor de werkzaamheden van raads- en commissieleden (artikelen 2 en 3); de bezoldiging van de wethouders is uitputtend geregeld in het Rechtspositiebesluit wethouders;

• ·

  reis- en verblijfkosten van wethouders, raads- en commissieleden. Voor wethouders is een onderscheid gemaakt tussen woon-werkverkeer en zakelijke reizen (artikelen 4 en 5, 9 t/m 12);

• ·

  reis- en pensionkosten en verhuiskosten van de bij benoeming verhuisplichtige wethouder (artikel 15);

• ·

  beschikbaarstelling van computer- en communicatieapparatuur aan wethouders en raadsleden (artikelen 7 en 13) en uitwerking van de bepaling over scholing voor raads- en commissieleden (artikel 6). Voor wethouders moet dit laatste door het college geregeld worden;

• ·

  de procedure van declareren en uitbetalen (hoofdstuk IV);

• ·

  artikelen in verband met de juiste fiscale behandeling (artikel 8 en 16).

De arbeidsverhouding van de wethouder en het raadslid

Raadsleden zijn niet in dienstbetrekking bij de gemeente. De gemeente is dus niet de werkgever. Dat betekent bijvoorbeeld dat zij voor zover het betreft het raadslidmaatschap niet vallen onder de werknemersverzekeringen zoals de Werkloosheidswet, Ziektewet en WIA.

Omdat er geen dienstbetrekking met de gemeente is vallen raadsleden niet onder de Wet op de loonbelasting 1964 maar worden hun inkomsten getoetst aan de Wet inkomstenbelasting 2001. Wel kan een raadslid opteren voor de loonbelasting door te kiezen voor het fictief werknemerschap (zie hieronder m.b.t. de zg. opting in regeling).

Wethouders zijn ingevolge de Ambtenarenwet als benoemde bestuurders in openbare dienst aangesteld en vallen onder de werking van die wet. Echter de bepalingen over het materiële ambtenarenrecht uit de Ambtenarenwet zijn niet van toepassing op wethouders. Hun rechtspositie wordt, zoals hiervoor is aangegeven, beheerst door specifieke wet- en regelgeving. De aanstelling in openbare dienst houdt voor de toepassing van de fiscale wetgeving in dat sprake is van een arbeidsverhouding die als dienstbetrekking wordt aangemerkt. Dit betekent dat wethouders direct onder de werking van de Wet op de loonbelasting vallen. Wethouders vallen niet onder de werking van de Ziektewet, Werkloosheidswet en WIA. Evenmin geldt voor hen de pensioenvoorziening bij het ABP. De uitkering na aftreden en ouderdoms- en nabestaandenpensioen zijn voor wethouders geregeld in de Algemene pensioenwet politieke ambtsdragers (Appa).

De loon- en inkomstenbelasting

Opting in regeling

Raadsleden kunnen opteren voor de loonbelasting. Het hierna volgende geldt onverkort ook voor commissieleden. Het raadslid kan met de gemeente overeenkomen dat deze loonheffing inhoudt. Dat wordt de “opting in regeling” genoemd. De administratie van de gemeente is zodanig ingericht dat wordt voldaan aan de daaraan gestelde wettelijke eisen. In een gezamenlijke verklaring melden de gemeente en het raadslid aan de Belastingdienst dat wordt geopteerd voor de loonbelasting. Als gezamenlijk wordt gekozen voor het loonbelastingsysteem dan draagt de gemeente de ingehouden loonheffing af aan de Belastingdienst. Omdat een raadslid geen werknemer in de formele zin van het woord is, valt hij zoals gezegd vanwege het raadslidmaatschap niet onder de sociale zekerheidswetgeving. Om die reden worden over de raadsvergoeding ook geen premies sociale zekerheid ingehouden. De inkomsten worden als loon belast in box 1. Het raadslid hoeft in dat geval geen administratie bij te houden.

Fiscale standaardpositie

Als niet voor de loonbelasting wordt geopteerd dan geldt voor het raadslid dat hij voor de Wet

inkomstenbelasting 2001 resultaat uit een werkzaamheid geniet. In dat geval is het winstsysteem van toepassing. Betrokkene moet dan alle ontvangsten verantwoorden als winst en kan de gemaakte kosten daarop in mindering brengen. Raadsleden die gekozen hebben voor de standaard regeling zullen dan ook over netto-onkostenvergoeding inkomstenbelasting moeten betalen, tenzij zij aan de hand van bewijsmateriaal aan kunnen tonen dat de vergoeding is besteed aan onkosten voortvloeiend uit het raadslidmaatschap.

Betrokkenen kunnen bij de aangifte inkomstenbelasting hun werkelijke beroepskosten, met inachtneming van een aantal wettelijke beperkingen en normeringen, in mindering brengen op hun belastbaar inkomen (belastbare resultaat). De gemeente dient jaarlijks alle betalingen en verstrekkingen op grond van deze verordening aan de Belastingdienst te melden middels een opgave IB47. Verstrekkingen moeten naar de waarde in het economische verkeer worden opgegeven. Het daadwerkelijk zakelijk gebruik leidt dan tot aftrek.

Eenm alige keuze per zittingsperiode

De keuze om al of niet te opteren voor de loonbelasting kan voor het raadslid ingrijpende gevolgen hebben. De beslissing om voor de loonbelasting te opteren kan eenmaal per zittingsperiode worden gemaakt en geldt in beginsel voor de (resterende) zittingsperiode. Wel kan het raadslid als spijtoptant terugkomen op deze beslissing voor de resterende periode. Opteren voor de loonbelasting hoeft niet bij aanvang van de zittingsperiode te gebeuren maar kan ook gedurende de zittingsperiode voor de resterende periode.

De vergoedingssystematiek

Voor de uitoefening van het politieke ambt moeten bestuurders niet het eigen inkomen hoeven aan te spreken. Een adequate vergoedingssystematiek is daarom van belang. Waar er functionele uitgaven zijn, verdient het aanbeveling terughoudend te zijn met een financieringswijze waarin de bestuurder deze uit eigen middelen vooruit betaalt en de gemeente ze terugbetaalt. Eigen middelen en publieke middelen moeten zoveel mogelijk gescheiden worden gehouden. Vanuit die overweging heeft het de voorkeur de kosten direct in rekening te brengen bij de gemeente. Aan de mogelijkheid om zo nodig declaraties in te dienen zal echter behoefte blijven bestaan.

Controle en verantwoording

Voor de bestuurlijke uitgaven is - net als voor de besteding van alle andere publieke middelen - transparantie van groot belang. Daartoe dienen enerzijds inzichtelijke regels en richtlijnen die voor het vergoedingen- en voorzieningenstelsel gelden en anderzijds een duidelijke verantwoording van het daadwerkelijk gebruik. Op deze wijze kan worden voorkomen dat er onnodige discussies plaatsvinden omtrent het gebruik van onkostenregelingen of voorzieningen door gemeentebestuurders en over de eventueel verschuldigde belasting.

Dat is ook in hun belang omdat zij hun functie moeten kunnen uitoefenen zonder te worden gehinderd door onzekerheden omtrent de financiering van de functionele uitgaven. Daartoe is vereist dat er een zodanig sluitende financiële en administratieve organisatie is ingericht dat er vertrouwen kan bestaan omtrent de juistheid en rechtmatigheid van de uitgaven.

In hoofdstuk IV is in verband hiermee, in aanvulling op de in de Financiële beheersverordening vastgestelde regels, een aantal belangrijke procedures vastgelegd over rechtstreekse facturering van functionele uitgaven en declaratie van vooruit betaalde kosten.

Daarnaast hebben burgemeester en wethouders met betrekking tot het verkrijgen van een vergoeding voor de 1e aanschaf van een tabletcomputer voor de uitoefening van de politieke functie een zg. verklaring van 1e aanschaf vastgesteld.

In aanvulling hierop is er de gemeentelijke ‘Gedragscodes bestuurlijke integriteit raadsleden en commissieleden, geen raadslid zijnde en collegeleden’. Daarbij gaat het onder meer om afspraken omtrent de bestuurlijke uitgaven die in aanmerking komen voor bespreking en zo nodig besluitvorming in het college. In de gedragscode is ook het beleid rond buitenlandse reizen en de bekostiging van zakendiners met derden opgenomen. Verder zijn er aanvullende administratieve procedures beschreven over de afwikkeling van declaraties en facturen en de daarbij te hanteren verdeling van verantwoordelijkheden en hoe bijvoorbeeld om te gaan met interpretatie- of meningsverschillen.

ARTIKELGEWIJZE TOELICHTING

ARTIKELGEWIJZE TOELICHTING

Artikelen 5 en 11 Buitenlandse dienstreis

Gemeenteraden, delegaties daaruit of wethouders maken wel eens in het gemeentelijk belang excursies of reizen naar het buitenland. Hiervoor moet de gemeenteraad expliciet toestemming verlenen. De reis of excursie wordt in alle gevallen door of vanwege de gemeente georganiseerd.

Bij buitenlandse dienstreizen in het gemeentelijk belang kunnen aan de wethouder de in redelijkheid gemaakte werkelijke reis- en verblijfkosten worden vergoed. De tarieven in het voor het rijkspersoneel geldende Reisbesluit buitenland zijn daarbij richtsnoer.

Voor raadsleden die niet hebben geopteerd voor de loonbelasting geldt dat de vergoedingen en verstrekkingen naar de waarde in het economische verkeer bij de aangifte inkomstenbelasting als opbrengst moeten worden verantwoord en dat de gemaakte kosten binnen de geldende randvoorwaarden als aftrekbare beroepskosten kunnen worden opgevoerd.

De burgemeester

De burgemeester is geen belanghebbende in de zin van deze Verordening. Artikel 30, lid 2, van het Rechtspositiebesluit burgemeesters 1994 biedt echter de mogelijkheid de burgemeester eveneens een vergoeding te verlenen voor de aanschaf van een (tablet-) computer. Zijn positie is daarmee gelijk aan die van de wethouder.

Artikelen 8 en 15 Werkkostenregeling

In verband met de werkkostenregeling moeten een aantal netto-vergoedingen en verstrekkingen door de gemeente aangewezen worden als eindheffingsbestanddeel. Anders worden deze door de belastingdienst als loon gezien en moet hierover belasting worden ingehouden. Ook de vergoedingen en verstrekkingen die door de belastingdienst gezien worden als gerichte vrijstelling of voor nihil waardering in aanmerking komen moeten in eerste instantie wel aangewezen worden. In een later stadium wordt dan (in de financiële administratie) aangegeven dat dit gerichte vrijstellingen of nihil waarderingen betreft.

Artikelen 17 en 18 De procedure van declaratie

In de verordening zijn de twee wijzen van betaling aangegeven. Ook is aangegeven in welke gevallen welke betalingswijze aan de orde is en welke procedurevoorschriften in acht genomen moeten worden. Hierbij gaat de voorkeur uit naar rechtstreekse facturering bij de gemeente, en daarna declaratie van vooruitbetaalde kosten, waarbij de laatste afhankelijk is van de situatie. Betaling via een gemeentelijke creditcard is niet van toepassing.