Uitvoeringsprogramma Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving 2018

Samenvatting

Op 1 juli 2017 is de wet Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving (VTH) in werking getreden. Het jaarlijks opstellen van een integraal Uitvoeringsprogramma waarin zowel vergunningverlening, handhaving en toezichtstaken zijn opgenomen is een wettelijke verplichting. Dit Uitvoeringsprogramma is het eerste programma dat onder het Beleidsplan Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving 2016-2018 is opgesteld.

Zaanstad is verantwoordelijk voor de uitvoering van een breed scala aan toezicht- en handhavingstaken die voortvloeien uit verschillende wet- en regelgeving. Gezien de omvang van deze taken kan niet alles met evenveel prioriteit worden uitgevoerd. Er moeten daarom keuzes worden gemaakt en prioriteiten worden gesteld. In het beleidsplan staan de meerjarige beleidsmatige keuzes voor vergunningverlening, toezicht en handhaving. In dit uitvoeringsprogramma beschrijft de gemeente de inzet voor het jaar 2018. Naast reguliere taken, die jaarlijks als thema terugkeren vanwege hun prioriteit zijn er ook projecten opgenomen. Er zijn ook taken opgenomen die niet structureel uitgevoerd worden, maar die in 2018 (extra) aandacht krijgen. Dit zijn:

• 1.

  Aanpak jeugdoverlast;

• 2.

  Versnelling aanpak kwetsbare funderingen (als onderdeel van MAAK Zaanstad / verbetering woningbestand);

• 3.

  Groeiend aantal RIEC-zaken en ondermijningzaken (zoals woonfraude, arbeidsuitbuiting, illegaal gokken, horecagelegenheden, bedrijven of (drugs)panden sluiten);

• 4.

  Afronden van de gebiedsgerichte aanpak Czarinastraat. Aandacht houden voor Zilverpadsteeg, Rozengracht en het Centrum totdat de overlast daar is verminderd. Verkennen van de mogelijkheden om de gebiedsgerichte aanpak naar andere gebieden zoals Zuiddijk en omgeving (als onderdeel van MAAK Zaanstad) uit te breiden.

• 5.

  Beleidsmatige verkenning van het effect van de Omgevingswet op toezicht en handhaving.

Inzet bestaande bouw en ruimtelijke ordening anders geregeld in 2018

In 2017 hield de gemeente op het gebied van bestaande bouw en ruimtelijke ordening (ro) actief toezicht op funderingen. Vanwege capaciteit hield Zaanstad op alle andere aspecten passief toezicht op basis van meldingen en handhavingsverzoeken. Meldingen worden vaak gedaan vanwege onenigheid tussen bewoners of ondernemers. Het volledig inzetten van de capaciteit aan toezichthouders en juristen op meldingen, zorgt ervoor dat er onevenredig veel tijd gestoken wordt in ‘kleinere zaken’. De urgentere thema’s die bijdragen aan de ruimtelijke kwaliteit van de stad krijgen dan te weinig aandacht. Bovendien ontstaat bij minder malafide ondernemers de gedachte dat ze zich veel kunnen veroorloven, aangezien Zaanstad toch niet actief handhaaft. Deze werkwijze willen we veranderen.

Er zal vanaf 2018 capaciteit vrijgemaakt worden voor actief toezicht op thema’s die relevant zijn voor de ruimtelijke kwaliteit in Zaanstad. Dat zijn i.i.g. twee grote projecten die voor 2108-2020 onvermijdelijk zijn vanwege Rijksbeleid of situaties in een wijk, te weten het project verwijderen van asbestdaken en het project funderingen Zeeheldenbuurt. Dat betekent dat er de minder capaciteit zal zijn voor meldingen. We realiseren ons dat door deze keuze de afhandeling van meldingen langer kan gaan duren. Mocht blijken dat de langere behandeltijd van meldingen tot te groot ongemak voor bewoners en ondernemers leidt, zal het college bij de begroting 2019-2022 een claim doen voor extra toezichthouders (1-2) bij Handhaving. Voor meldingen die niet over bestaande bouw en ruimtelijke ordening gaan geldt deze toename in behandeltijd overigens niet. Toezicht op funderingen wordt, net als in 2017 actief uitgevoerd.

Verbeteren informatie aan inwoners en bedrijven in 2018

Door het openstellen van een Ondernemersloket hebben bedrijven een aanspreekpunt binnen de gemeente. In 2018 komt er een nieuwe werkwijze voor het vooroverleg. De bedoeling is dat bewoners en bedrijven kunnen worden begeleid in de voorbereiding naar hun vergunningaanvraag. Eventuele belemmeringen van het initiatief kunnen dan vooraf duidelijk worden gemaakt. Binnen het vernieuwde vooroverleg zal maatwerk worden geleverd.

Inzet toezicht tijdens de realisatiefase

Risicovolle bouwwerken die vergund zijn, worden tijdens de realisatiefase minimaal één keer gecontroleerd. Na de startmelding, een melding (klacht) van omwonenden of na een eigen constatering dat de bouw is gestart neemt de inspecteur contact op met de betreffende partij(en). Tijdens dit contact worden de controle momenten besproken. Elk bouwproject is voorzien van een toezichtdossier met daarin een gedegen verslaglegging van de controle(s). De inspecteurs controleren geen bouwwerken die administratief zijn afgehandeld (BLITTS), niet risicovol zijn of vergunningsvrij zijn verklaard. Het niet uitvoeren van een daadwerkelijke naschouw op deze bouwwerken betekent ook dat handhaving op dergelijke dossiers, mocht dat ooit nodig zijn, lastiger is vanwege het ontbreken van een naschouw. Meldingen over dergelijke dossiers krijgen bij handhaving dus ook een lage prioriteit.

Inzet horeca toezicht andere thema’s in 2018

De aandacht voor horeca en naleving van de Drank- en Horecawet blijft in 2018 onverminderd hoog. In 2017 is meermalen een horecagelegenheid gesloten vanwege ernstige of herhaalde overtredingen. Horecatoezicht heeft nauw samengewerkt met het programma Ondermijning. We zien een toename in het aantal acties en verzoeken om horecagelegenheden, bedrijven of (drugs)panden te sluiten van politie en OM. Ook voor 2018 zal er meer inzet nodig zijn van horecatoezicht op Riec-zaken en ondermijning. Dat betekent dat er minder capaciteit wordt ingezet op reguliere horecataken. Zo zal er geen programmatisch inzet (integrale periodieke controle milieuthema’s) zijn op horeca inrichtingen en zal de naleving van de Drank- en Horecawet via projecten worden uitgevoerd (beperkt toezicht). In het beleidsplan 2019 – 2022 zal bepaald worden wanneer deze thema’s weer reguliere aandacht kunnen krijgen. We verwachten dan ook te kunnen inschatten of / wanneer de aanpak van bonafide horeca minder aandacht vergt.

Doelstellingen 2018

Nieuw in 2018 is dat er ook doelstellingen zijn opgenomen in het uitvoeringsprogramma. De uitvoeringsdoelstellingen zijn opgesteld op basis van de beleidsdoelstellingen uit het beleidsplan en wetgeving. Zo zijn er doelstellingen om de informatieverstrekking aan de inwoners en bedrijven verbeteren en om een MKB loket open te stellen. Ook een doel is dat het afhandelen van vergunningaanvragen en het toezicht tijdens de realisatiefase ter plaatse geheel digitaal te laten verlopen. Daarnaast blijft de focus op het voorkomen van overtredingen (preventie) en stimuleren van bewonersparticipatie. En gaat de gemeente verder met de stevige aanpak van RIEC/ ondermijningzaken, woonfraude, horeca en illegaal gokken en hennep. Een andere doelstellig is om te bewaken dat er capaciteit vrij wordt gemaakt voor actief toezicht ten behoeve van ruimtelijke kwaliteit van Zaanstad.

Inleiding

Voor u ligt het Uitvoeringsprogramma Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving (VTH) voor het jaar

Dit was voorheen het handhavingsprogramma en vanaf 2018 is deze uitgebreid met Vergunningverlening en Toezicht en Handhaving.

Dit Uitvoeringsprogramma is het eerste en meteen ook het laatste VTH uitvoeringsprogramma dat onder het Beleidsplan Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving 2016-2018 is opgesteld. Op 1 juli 2017 is de wet Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving in werking getreden. Het jaarlijks opstellen van een integraal Uitvoeringsprogramma waarin zowel vergunningverlening, handhaving en toezichtstaken zijn opgenomen is een wettelijke verplichting. De provincie beoordeelt of de gemeente voldoet aan deze verplichting.

In het beleidsplan beschrijft het college de meerjarige beleidsmatige keuzes voor vergunningverlening, toezicht en handhaving. In dit programma beschrijft de gemeente de inzet voor het jaar 2018.

Het onderhavige programma beschrijft hoe vergunningverlening, toezicht en handhaving georganiseerd zijn bij verschillende onderwerpen. Het beschrijft de reguliere en incidentele taken, de projecten en de activiteiten die vanuit de thema’s “preventie, burgerparticipatie, maatwerk en informatie-gestuurd werken” worden opgestart. Thema’s die we in 2018 extra aandacht geven, om onze werkwijze te verbeteren en te vernieuwen.

Vergunningverlening, toezicht en handhaving is een onderwerp dat in 2018 weer sterk in beweging zal zijn. Ontwikkelingen volgen elkaar in een hoog tempo op. Als belangrijkste zijn te noemen de mogelijke privatisering van het bouwtoezicht, landelijk uniforme regels voor het brandveilig gebruik van incidentele inrichtingen (evenementen in partytenten of op festivalterreinen) die in georganiseerd verband worden gebruikt, wijzingen voor de kinderopvang, actualisatie van het bodembeleid, ontwikkelingen binnen MAAK Zaanstad, aanpassen van het evenementenbeleid en de Omgevingswet. Maar ook het vergroten van de burgerparticipatie, informatie toegankelijk maken, innovatief digitaliseren, wettelijke regeling om mediation te professionaliseren en het voorkomen van juridische procedures zijn nog steeds belangrijke opgaven uit het coalitie akkoord 2014-2018.

Voor de goede orde wordt vermeld, dat vergunningverlening, toezicht en handhaving met betrekking tot woonurgenties, statushouders, leegstand, leerplicht en sociale zekerheidswetgeving geen onderdeel uitmaken van dit programma.

Opbouw van het Uitvoeringsprogramma VTH 2018

Vergunningverlening, toezicht en handhaving zijn ondergebracht bij twee afdelingen van de sector Klantcontact centrum (KCC) en drie afdelingen van de sector Veiligheid en Handhaving. In onderstaande paragrafen is per afdeling uitgewerkt waarop de gemeente zich gaat richten. Bij iedere afdeling wordt een aantal reguliere taken uitgelicht en de speerpunten voor 2018 benoemd. Ook wordt toegelicht hoe de vergunningverlening, toezicht en handhaving is georganiseerd.

• 1.

  De afdeling Vergunningen handelt alle omgevingsvergunningsaanvragen en meldingen af alsook APV vergunningen en bijzondere wetten zoals horeca.

• 2.

  De afdeling Advies en Toezicht adviseert op juridisch, constructief, planologisch en welstandelijk vlak. Ook houden zij toezicht op vergunde bouwwerkzaamheden tijdens de realisatiefase bouw.

• 3.

  Onder de afdeling Gebruikstoezicht vallen de toezicht- en handhavingstaken die voortvloeien uit de wet- en regelgeving op het gebied van bestaande bouw, ruimtelijke ordening, funderingen, brandveiligheid, kinderopvang en horeca en handhavingthema’s die onder de het taakveld ‘openbare orde’ vallen.

• 4.

  De afdeling Straattoezicht is verantwoordelijk voor de toezicht- en handhavingstaken die voortvloeien uit de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) en de Afvalstoffenverordening. Andere thema’s die bij deze afdeling zijn ondergebracht zijn, onder andere jeugdoverlast en parkeren.

• 5.

  De afdeling Havens en Vaarwegen draagt zorg voor een vlotte, veilige en doelmatige afwikkeling van het scheepvaartverkeer. Binnen het takenpakket van deze afdeling vallen onder andere het toezicht op de beroeps- en recreatievaart.

Reguliere taken, projecten en bestuurlijke prioriteiten toezicht en handhaving

Op basis van een uitgebreide risicoanalyse zijn in het beleidsplan 2016-2018 prioriteiten vastgesteld voor toezicht en handhaving. Een belangrijk criterium om een onderwerp tot prioriteit te maken, is de veiligheid van mensen. Te denken valt aan toezicht op de kwaliteit van kinderopvang, brandveiligheid, naleving Drank- en Horecawet, of de kwaliteit van funderingen. Toezicht en handhaving van deze taken is wettelijk nadrukkelijk geregeld, waardoor er standaard voldoende capaciteit voor vrijgemaakt moet worden. Doordat dit soort thema’s jaarlijks terugkeren als prioriteit en niet ter discussie staan, zijn het daarmee reguliere taken geworden, in de zin dat deze werkzaamheden altijd plaatsvinden. Naast deze reguliere taken staan er in het Uitvoeringsprogramma 2018 een aantal projecten. Taken die niet structureel uitgevoerd worden, maar die in 2018 (extra) aandacht krijgen.

De reguliere taken en de projecten uit het Uitvoeringsprogramma 2018 omvatten een groot aantal onderwerpen. In 2018 zijn een aantal onderwerpen tot ‘bestuurlijke prioriteiten’ benoemd. Dit zijn:

• 1.

  Aanpak jeugdoverlast;

• 2.

  Versnelling aanpak kwetsbare funderingen (als onderdeel van MAAK Zaanstad / verbetering woningbestand);

• 3.

  Groeiend aantal RIEC-zaken en ondermijningzaken (zoals woonfraude, arbeidsuitbuiting, illegaal gokken, horecagelegenheden, bedrijven of (drugs)panden sluiten);

• 4.

  Afronden van de gebiedsgerichte aanpak Czarinastraat. Aandacht houden voor Zilverpadsteeg, Rozengracht en het Centrum totdat de overlast daar is verminderd. Verkennen van de mogelijkheden om de gebiedsgerichte aanpak naar andere gebieden zoals Zuiddijk en omgeving (als onderdeel van MAAK Zaanstad) uit te breiden.

• 5.

  Beleidsmatige verkenning van het effect van de Omgevingswet op toezicht en handhaving.

Aandachtspunten 2018

Verbeteren informatie aan inwoners en bedrijven in 2018

Door het openstellen van een Ondernemersloket hebben bedrijven een aanspreekpunt binnen de gemeente. In 2018 komt er een nieuwe werkwijze voor het vooroverleg. De bedoeling is dat bewoners en bedrijven kunnen worden begeleid in de voorbereiding naar hun vergunningaanvraag. Eventuele belemmeringen van het initiatief kunnen dan vooraf duidelijk worden gemaakt. Binnen het vernieuwde vooroverleg zal maatwerk worden geleverd.

Inzet toezicht tijdens de realisatiefase

Risicovolle bouwwerken die vergund zijn, worden tijdens de realisatiefase minimaal één keer gecontroleerd. Na de startmelding, een melding (klacht) van omwonenden of na een eigen constatering dat de bouw is gestart neemt de inspecteur contact op met de betreffende partij(en). Tijdens dit contact worden de controle momenten besproken. Elk bouwproject is voorzien van een toezichtdossier met daarin een gedegen verslaglegging van de controle(s). De inspecteurs controleren geen bouwwerken die administratief zijn afgehandeld (BLITTS), niet risicovol zijn of vergunningsvrij zijn verklaard. Het niet uitvoeren van een daadwerkelijke naschouw op deze bouwwerken betekent ook dat handhaving op dergelijke dossiers, mocht dat ooit nodig zijn, lastiger is vanwege het ontbreken van een naschouw. Meldingen over dergelijke dossiers krijgen bij handhaving dus ook een lage prioriteit.

Inzet bestaande bouw en ruimtelijke ordening anders geregeld

In 2017 hield de gemeente op het gebied van bestaande bouw en ruimtelijke ordening (ro) actief toezicht op funderingen. Dit vanwege de grote inzet die deze werkwijze vergt. Op alle andere aspecten hield Zaanstad passief toezicht en op basis van meldingen.

Vanaf 2018 zal de gemeente meer capaciteit vrijmaken voor actief toezicht op taken en projecten die bijdragen aan de ruimtelijke kwaliteit van Zaanstad. Dat zijn i.i.g. twee grote projecten die voor 2108-2020 onvermijdelijk zijn vanwege Rijksbeleid of situaties in een wijk, te weten het project verwijderen van asbestdaken en het project funderingen Zeeheldenbuurt. Dat betekent dat er de minder capaciteit zal zijn voor meldingen. We realiseren ons dat door deze keuze de afhandeling van meldingen langer kan gaan duren. Dat betekent dat er de minder inzet zal zijn voor meldingen. We realiseren ons dat door deze keuze de afhandeling van meldingen veel langer gaat duren. Mocht blijken dat de langere behandeltijd van meldingen tot te groot ongemak voor bewoners en ondernemers leidt, zal het college bij de begroting 2019-2022 een claim doen voor extra toezichthouders (1-2) bij Handhaving.

Inwoners van Zaanstad hebben een belangrijke rol bij handhaving en toezicht. Zij kunnen meldingen indienen. Meldingen die gemeente ontvangt op bouw en ruimtelijke ordening hebben vaak betrekking op een conflict tussen bewoners onderling (burenruzie). In onderstaande tabel is te zien hoeveel meldingen de afgelopen jaren zijn afgehandeld op het gebied van bouw en ruimtelijke ordening.

Voor meldingen die niet over bestaande bouw en ruimtelijke ordening gaan geldt deze toename in behandeltijd overigens niet. Indien er sprake is van gevaar of ernstige hinder zal er, ongeacht de hoeveelheid van openstaande meldingen onmiddellijk worden opgetreden. Toezicht op funderingen wordt, net als in 2017 actief uitgevoerd. In het onderstaande overzicht staat vermeld hoe de inzet van de formatie van het team bouw en ro in 2018 zal zijn.

Inzet horeca toezicht andere thema’s

De aandacht voor horeca en naleving van de Drank- en Horecawet blijft in 2018 onverminderd hoog. In 2017 is meermalen een horecagelegenheid gesloten vanwege ernstige of herhaalde overtredingen. Horecatoezicht heeft nauw samengewerkt met het programma Ondermijning. We zien een toename in het aantal acties en verzoeken om horecagelegenheden, bedrijven of (drugs)panden te sluiten van politie en OM. Deze toename zal zich ook voortzetten in 2018. Voor 2018 zal er meer inzet nodig zijn van horecatoezicht op Riec-zaken en ondermijning. Dat betekent dat er minder capaciteit wordt ingezet op reguliere horecataken. Zo zal er in 2018 geen programmatisch inzet (integrale periodieke controle milieuthema’s) zijn op horeca inrichtingen en zal de naleving van de Drank- en Horecawet via projecten worden uitgevoerd (beperkt toezicht).

Inzet capaciteit voor uitvoering van het uitvoeringsprogramma

De gemeente is wettelijk verplicht jaarlijks inzage te geven in de beschikbare capaciteit. Voor 2018 is de volgende formatie beschikbaar.

Doelstellingen 2018

Voor 2018 zijn de onderstaande doelstellingen opgenomen:

• •

  Tijdige afhandeling aanvragen, meldingen en verzoeken in realisatiefase; binnen de wettelijk gestelde termijn of binnen de genoemde termijn van orde.

• •

  Informatieverstrekking aan de inwoners en bedrijven verbeteren; het openstellen van een MKB loket en het introduceren van een nieuwe werkwijze om vooroverleg te houden over een WABO initiatief.

• •

  Digitalisering van het vergunningenproces; zowel het afhandelen van vergunningaanvragen volledig digitaliseren als ook het toezicht tijdens de realisatiefase ter plaatse digitaal kunnen afhandelen.

• •

  Focus op voorkomen van overtredingen (preventie) en stimuleren van bewonersparticipatie. In 2017 is op beide thema’s een slag gemaakt. Zo zijn er voor de 90 BuurtApp-groepen speciale informatie-bijeenkomsten gehouden. Ook is een start gemaakt met een oren en ogen project. Via al deze groepen kan de gemeente bewoners informeren en signalen uit de wijken ontvangen. Net als in 2017 zal een preventiekalender worden gemaakt waarin diverse activiteiten met betrekking tot preventie en participatie zijn opgenomen.

• •

  In 2017 is er een stevige start gemaakt met de aanpak van horecagelegenheden en garages en de netwerken die daar achter opereren. In 2018 gaat de gemeente verder met de aanpak van RIEC-zaken, woonfraude, horeca en illegaal gokken en hennep.

• •

  Bewaken dat er capaciteit vrij wordt gemaakt voor het actief toezicht ten behoeve van ruimtelijke kwaliteit van Zaanstad.

Voor een uitgebreid overzicht van alle doelstellingen zie de bijlage 1.

Uitvoering van gemeentelijke toezichtstaken door en voor anderen

Niet alle toezichtstaken worden door de gemeente zelf uitgevoerd. Zo is het volledige takenpakket op het gebied van milieu- en bodemtoezicht ondergebracht bij de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (OD NZKG). De Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied is opdrachtnemer van een kernpakket Milieu en Bodem. Dit zijn de uitvoerende VTH taken die rechtstreeks worden gekoppeld aan de bedrijven, en bodemactiviteiten. De bouwactiviteiten voert Zaanstad zelf uit en geeft indien nodig adviezen hierover aan de Omgevingsdienst.

Het toezicht op het brandveilig gebruik van bouwwerken is ondergebracht bij de Veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland (VrZW). De GGD Zaanstreek-Waterland controleert alle kinderdagverblijven, naschoolse opvang, peuterspeelzalen en gastouders. Wij voeren voor de OVER gemeenten 1 de constructieve toetsing uit voor de WABO, Taken die wij van de VrZW hebben overgenomen zijn ‘laden en lossen van vuurwerk’, gebruiksvergunning voor een tijdelijke inrichting en ‘ontheffing voor de route vervoer gevaarlijke stoffen’.

Calamiteiten en actualiteiten

De ervaring leert dat het werkveld van handhaving dynamisch is. Zo waren er in 2017 de betonnen breedplaatvloeren, het funderingsherstel. Om adequaat in te spelen op deze actuele opgaven, reserveren we in dit programma flexibel inzetbare capaciteit en middelen. Voor milieu, horeca, bestaande bouwwerken en openbaar water wordt hiertoe 10% van de beschikbare capaciteit gereserveerd. Voor toezicht in de openbare ruimte wordt 7% van de capaciteit gereserveerd. Deze inzet is niet beschikbaar voor nieuwe taken, maar voorziet in een structurele behoefte om in te kunnen spelen op (dreigende) calamiteiten en actualiteiten. Het Vergunningencentrum heeft deze ruimte niet binnen het aantal fte.

Hoogte dwangsommen en lengte begunstigingstermijnen

De hoogte van de dwangsommen en de lengte van begunstigingstermijnen, is vastgelegd in twee verschillende uitvoeringdocumenten die samen het ‘Uitvoeringsbeleid hoogte dwangsommen en lengte begunstigingstermijnen’ vormen. Het uitvoeringsbeleid bevat tabellen waarin voor verschillende overtredingen de hoogte van de dwangsommen en de lengte van de begunstigingtermijn is vastgelegd. Het gaat dan om overtredingen van de Wabo, APV, Drank en Horecawet, wet Kinderopvang en peuterspeelzalen, het Bouwbesluit 2012 en aanhakende wet- en regelgeving. Voor het bepalen van de hoogte van de bedragen en de duur van de termijnen is aangesloten bij de geldende landelijke richtlijnen.

Wat gaat het Vergunningencentrum doen in 2018?

Wat gaat Straattoezicht doen in 2018?

Wat gaat Gebruikstoezicht doen in 2018?

Wat gaat Havens en vaarwegen doen in 2018?

Bijlage 1