Sportnota 2017+ ‘meer met sport’

Sport in Zandvoort en in de mooie omgeving, biedt vele mogelijkheden en een divers aanbod om zelf te sporten en sport te beleven. Deze diversiteit van sport en de verbinding met andere beleidsvelden is terug te zien in deze Sportnota 2017+. De nieuwe Sportnota bestaat uit vijf hoofdambities met eigen doelstellingen om sport in Zandvoort breder te benaderen en naar een hoger niveau te brengen. De ambities zijn uitgewerkt in een actieagenda per doelstelling.

De focus van de vorige Sportnota lag, mede door de bezuinigingsronde in gemeenteland, op het behouden van de sport en continuering van het huidige beleid. Daarnaast werd alleen de sport op Duintjesveld belicht en was er weinig ruimte voor een bredere blik op sport. Met vele nieuwe ontwikkelingen in de sport op landelijk, provinciaal en gemeentelijk niveau biedt deze Sportnota een verdieping aan de sport in Zandvoort door onder andere verschillende beleidsterreinen samen te brengen met het thema sport.

De Sportnota 2017+ is tot stand gekomen vanuit een brede startnotitie die gedeeld is met sportbelanghebbenden in Zandvoort zoals de Sportraad maar ook de Gemeenteraad. Vervolgens is er voor een zorgvuldig traject gekozen om de mogelijkheid te bieden aan alle sportpartners zoals sportverenigingen, Circuit, watersportaanbieders en andere sportaanbieders in Zandvoort om mee te praten over de Sportnota. Daarnaast is ook aan vertegenwoordigers van andere beleidsterreinen gevraagd om naar de verbinding en ontwikkeling van sport te kijken. Deze gesprekken in combinatie met landelijke ontwikkelingen en kansen voor Zandvoort zijn de basis geweest voor de Sportnota 2017+.

De waardevolle ophaalronde langs de velden, de banen, het water en zalen heeft geresulteerd in de volgende vijf sportambities:

• 1.

  Sport voor iedereen in Zandvoort

• 2.

  Sport als maatschappelijke waarde inzetten

• 3.

  Economische kansen van sport benutten

• 4.

  Sportaccommodaties op niveau

• 5.

  Sport optimaliseren in de openbare ruimte

Ontwikkelingen buiten Zandvoort

Sport heeft op landelijk niveau een steeds belangrijkere positie gekregen met de eerste echte Sportnota ‘Wat sport beweegt’ uit 2011 en de daarop volgende diverse Rijksnota’s en gemeentelijke nota’s. Met ontwikkelingen in de breedtesport en topsport in Nederland heeft NOC*NSF de ambities op het gebied van sport hoog ingezet. Nederland wil met de ‘top 10-ambitie’ bij de 10 best presterende landen ter wereld horen. Daarnaast ambieert NOC*NSF een sportparticipatie van 75% sportende Nederlanders. Nederland is met deze ambities een actief sportland geworden.1

Naast de grote ambities van het ministerie van VWS en Sportkoepel NOC*NSF wordt sport ook steeds meer ingezet als middel voor andere doeleinden. De meerwaarde van sport op maatschappelijk en economisch vlak wordt steeds meer gezien en ingezet. Op landelijk niveau is dit te zien door de ambities op sportparticipatie. Ambities die hier naar voren komen zijn dat sport gezond en plezierig moet zijn en op een veilig manier gedaan moet kunnen worden. Daarnaast wordt topsport als belangrijk middel voor de BV Nederland gezien en biedt het economische kansen.2

Op provinciaal niveau worden verschillende accenten gelegd op sportgebied. De aandacht voor sport in de provincie Noord-Holland gaat uit naar waterrecreatie, versterken samenwerking in de buurt, sport, bewegen en gezondheid, sport en ruimte en het versterken van de sportinfrastructuur.

In de directe omgeving op regionaal niveau wordt sport ook steeds meer ingezet als middel, buurgemeenten zetten sport onder andere in als verbinder binnen het sociaal domein.3 Veelgenoemde sportambities van de laatste jaren zijn:

• –

  Sport en gezondheid

• –

  Sport als sociale ontmoetingsplek

• –

  Topsport als symbool van de gemeente, regio of het land

Landelijke, provinciale en regionale ontwikkelingen zijn voor Zandvoort van belang, omdat de sportfunctie van Zandvoort ver buiten de gemeentegrenzen reikt. De gemeente sluit zich aan bij de sportambities van NOC*NSF en het Rijk en heeft de ambitie om sport in Zandvoort voor iedereen mogelijk te maken voor beoefening of als beleving. Zandvoort wil zich als sportgemeente kunnen manifesteren.

Unieke positie van Zandvoort

Zandvoort heeft op sportgebied een unieke positie. Geen enkele andere plek in Nederland kent de combinatie van binnensporten, buitensporten, watersporten, strandsporten, sport in de openbare ruimte en de talloze mogelijkheden op het Circuit.

Deze mogelijkheden en faciliteiten zijn er in Zandvoort. Echter, de kansen en het rendement zijn nog niet optimaal benut. Zo heeft de watersport in Zandvoort zich de laatste jaren enorm ontwikkeld, maar is de aandacht hiervoor laag geweest. Ook bij andere sporttakken beogen diverse organisaties dezelfde doelstellingen, terwijl zij elkaar nog niet hebben gevonden om gezamenlijk op te trekken.

Die visie om meer met sport te doen is wel al langer in Zandvoort aan de orde. In de structuurvisie Parel aan Zee+ wordt sport meermaals verbonden aan andere onderwerpen en worden toekomstige kansen geschetst, zoals bijvoorbeeld de ontwikkeling van een Sportpool. Het belang van sport met goede sportaccommodaties voor alle bewoners is in de structuurvisie benoemd.

“Zandvoort is een levendige gemeente. Tevreden en actieve bewoners die er samen wat van willen maken kenmerken Zandvoort. Iedereen doet mee, ongeacht de maatschappelijke of economische positie en ongeacht beperkingen. Zandvoorters voelen zich thuis in hun directe woon- en leefomgeving. Verschillende voorzieningen op het gebied van onder meer winkelen, onderwijs, zorg, welzijn, sport, cultuur en ontspanning zijn nabij en goed bereikbaar. De voorzieningen zijn gericht op optimale sociale vitaliteit en samenhang. Het horeca- en winkelaanbod is gevarieerd, er zijn kwalitatief goede openbare voorzieningen, goed onderwijs, een gevarieerd aanbod van sportaccommodaties en culturele voorzieningen.”

Ook is in de toekomstvisie de kans voor sport in combinatie met toerisme door middel van sportevenementen en sport in de openbare ruimte beschreven.

“Evenementen zijn belangrijk voor Zandvoort. (…) De openbare ruimte in de gemeente Zandvoort daagt bewoners uit om te bewegen. In en rond Zandvoort zijn goede wandel-, (hard)loop- en fietsroutes, zowel voor individueel gebruik als voor (sport)evenementen. Deze routes worden als veilig ervaren en worden daar waar kan en nodig uitgerust met banken, openlucht sporttoestellen en kunst. Tot slot wordt er bij projecten rekening mee gehouden dat de openbare ruimte goed toegankelijk is voor mensen met een beperking (rolstoel en visuele beperking).”

Door te investeren in sport profiteren andere projecten en ontwikkelingen in Zandvoort mee. Met die investering kunnen onder andere resultaten behaald worden op het gebied van gezondheid tot toeristische recreatie. Mede daarom is sport ook in de Strategische Investeringsagenda 2017 benoemd.

“Toekomstperspectief: Zandvoort als dynamische gemeente in de Metropool Regio. Deze thema’s bepalen met name het toekomstperspectief wat we met Zandvoort als woon- bad-, sport en recreatieplek van Nederland voor ogen hebben. Stilstaan is achteruit gaan.”

Zandvoort mag trots zijn op de unieke positie van sport. Ondanks die positie is dit het moment om meer met sport te gaan doen en is het van belang aan te sluiten bij ontwikkelingen in de sport om in te kunnen springen op de kansen die er op verschillende niveaus liggen, passend bij de identiteit van Zandvoort.

Sportpiramide

In de afgelopen Sportnota’s van Zandvoort lag de focus voornamelijk op accommodatiebeleid en het beschikbaar stellen van o.a. jeugdsportsubsidies. Een trend die ook op landelijk niveau en bij andere gemeenten destijds te zien was. Terwijl er zoveel mogelijk is met sport. ‘Meer met sport’ is daarom de komende jaren de ambitie van Zandvoort.

Om ‘meer met sport’ te kunnen doen moet de basis van ‘sport als doel’ op orde zijn met vitale sportaanbieders en passende sportaccommodaties. Sport als doel is in onderstaande figuur als driehoek weergegeven en wordt ondersteund door twee andere driehoeken: passende accommodaties en vitale sportaanbieders. Sport als doel gaat puur over liefhebbers van sport die aanbod afnemen op een bepaalde locatie. Dit kan traditioneel bij een vereniging zijn op een sportveld. Maar hierbij valt ook te denken aan een individuele sporter die besluit een hardlooproute te lopen in de gemeente. Het aanbod waar deze sporter gebruik van maakt kan hierbij een voorgestelde route zijn of routebordjes. De accommodatie is in dit geval de openbare ruimte die ingericht is voor deze sporter.

Als de basis van de piramide gelegd is en sport als doel optimaal functioneert, kan er meer met sport gedaan worden en de verbinding met beleidsterreinen zoals jeugdbeleid, seniorenbeleid, gezondheidsbeleid, onderwijsbeleid, toeristisch beleid en evenementenbeleid gelegd worden. Een samenwerking tussen de beleidsterreinen zorgt voor een stevige sportpiramide.

Missie sportbeleid Zandvoort: Sport moet voor iedere inwoner van Zandvoort mogelijk zijn ter bevordering van sportplezier, gezondheid en zelfontplooiing. Sport heeft een plek in het sociaal domein om de maatschappij sportief te ondersteunen. Daarnaast is Zandvoort dé plek waar sport de verbinding legt met toerisme.

Sport als doel

Sporten om sportplezier, zelfontplooiing en uitdaging wordt ’sport als doel’ genoemd. Hier kwantificeren we sporters die bij een sportvereniging, commerciële sportaanbieder of ongeorganiseerd aan sport doen.

Bij NOC*NSF zijn de zogeheten KISS-cijfers van Zandvoort opgevraagd met daarin het aantal inwoners wat aangesloten is bij een (bij NOC*NSF aangesloten) sportbond. KISS is een database met daarin per bond een aantal gegevens van de leden, zoals postcode, geboortedatum en geslacht, sportbond en ingangsdatum van het lidmaatschap. Sportbonden leveren deze gegevens jaarlijks per lid aan. Uit de cijfers blijkt dat de deelname aan georganiseerde sport in Zandvoort hoog ligt. Het percentage ligt op 28,8% van de bevolking. Dit percentage is veel hoger dan het landelijk gemiddelde , wat ligt op 25,8% van alle Nederlanders.4

Specifieke cijfers over de ongeorganiseerde sporter in Nederland zijn moeilijk te meten en veelal gebaseerd op aannames. NOC*NSF publiceert wekelijks deze aanname in de sportdeelname-index. In mei 2017 lag dit percentage dat wekelijks minimaal 1 keer sport is op 67%. Daarnaast bestaat er een aanname dat dit percentage hoger zou liggen als de faciliteiten voor een ongeorganiseerde sporter optimaal zijn en de omgeving uitnodigt om te sporten.5

De ledencijfers bij sportbonden van inwoners van Zandvoort en aannames op 12 en 40 keer sporten per jaar van Zandvoorters zijn weergegeven in onderstaand figuur. De blauwe lijn geeft het ledenpercentage bij een sportvereniging per leeftijd aan. Daarnaast is met de rode lijn de maandelijkse en met de groene lijn de wekelijke sportdeelname per leeftijd te zien.

Zoals in de vorige alinea benoemd kan sportparticipatie geoptimaliseerd worden door sport als doel te bedienen met passende accommodaties en vitale sportaanbieders. Populaire sporten6 in Zandvoort zijn: golf, voetbal, tennis, hockey, hippische sport, bridge en gymnastiek/turnen. Echter blijkt uit de KISS-gegevens dat het potentieel ten opzichte van landelijke cijfers van deze sporten in Zandvoort nog omhoog kan. De gemiddelde cijfers van lidmaatschap bij een voetbalclub en een gymnastiekvereniging liggen in Zandvoort lager. Uit de KISS-gegevens kan de conclusie getrokken worden dat de sportdeelname in Zandvoort hoog ligt, maar bepaalde sporten lopen nog achter.

Sportraad

De Sportraad geeft gevraagd en ongevraagd advies aan de gemeente over de sport in Zandvoort. Leden van de sportraad worden benoemd door het college voor een periode van 4 jaar met mogelijke verlenging van een tweede periode. De Sportraad stelde zich als doel de sport in Zandvoort te promoten en de Liaison te zijn tussen de lokale sportverenigingen. In het proces van de nieuwe Sportnota heeft de Sportraad zichzelf tot doel gesteld kritisch te zijn op de huidige vorm van de Sportraad en na de denken over een toekomstig profiel. Zoals geschetst door de Sportraad ziet het profiel er vanaf 2018 als volgt uit.

• –

  Gevraagd en ongevraagd adviseren aan College van B&W

• –

  Aanspreekpunt voor verenigingen en individuele sporters

• –

  Faciliteren van een vertrouwenscontactpersoon

• –

  Organiseren van het Jeugdsportgala en huldigen van sportkampioenen

• –

  Verstrekken van sportiviteitsprijzen tijdens de schoolsporttoernooien

Concrete invulling van het profiel en werkwijze van de sportraad wordt in samenspraak met de in 2018 merendeels nieuw te benoemen sportraad vormgegeven. Bij de totstandkoming van deze Sportnota is de Sportraad gehoord en vanaf het begin meegenomen in het proces. Vanuit deze betrokkenheid heeft de Sportraad een aantal specifieke aandachtspunten meegegeven in het proces van de aanstaande Sportnota. In algemene zin onderschrijft de sportraad de ambities in de sportnota van harte. Uitvoering daarvan ziet de sportraad als een goede en gewenste ontwikkeling voor de sport in Zandvoort. Daarnaast heeft de Sportraad in de raadsperiode diverse adviezen geschreven welke meegenomen zijn in de totstandkoming van de nota. De adviezen en aandachtspunten zijn:

• –

  ‘Accommodaties Sportpark Duintjesveld’, 6 april 2015 Sportraad;

• –

  Aandacht voor meer samenwerking tussen de sportverenigingen;

• –

  Aandacht voor behoeftevraag van inwoners van Zandvoort;

• –

  Tennishal positief tot besluitvorming brengen

• –

  Afschaffen jeugdsubsidies en daarmee goede accommodaties faciliteren;

• –

  Daarnaast waren aandachtspunten op de concept sportnota:

  • ○

    Gehandicapten sporters, sport in openbare ruimte, aansluiting VVV

  • ○

    Focus op kernsporten7, maatschappelijke taak verenigingen

Sport zou voor iedereen in Zandvoort toegankelijk moeten zijn, van jong tot oud en van bewoner tot toerist. Zandvoort stimuleert vraaggericht sportaanbod, ook voor sportliefhebbers die een sportkeuze buiten de sportvereniging maken wil de gemeente passend aanbod hebben. Zoals blijkt uit de Kiss-gegevens van NOC*NSF en de aannames op het gebied van de ongebonden sporters van NOC*NSF, sporten inwoners van Zandvoort graag en hebben zij hier ook de mogelijkheden voor. Echter, zoals in de sportpiramide weergegeven, moet dit wel in balans kunnen blijven met passende accommodaties en vitale sportaanbieders.

DOELSTELLING: ZANDVOORT BESCHIKT OVER VITALE SPORTAANBIEDERS

Mulier Instituut heeft, in opdracht van gemeente Zandvoort, een verenigingsmonitor uitgezet onder sportverenigingen uit Zandvoort. De verenigingsmonitor 2017 geeft inzicht in de stand van zaken bij sportverenigingen. In de verenigingsmonitor wordt gekeken naar de vitaliteit van de sportverenigingen, de samenwerking met onder andere het sociaal domein en de relatie tussen sport en de toeristische sector.

Op basis van de gegevens uit de monitor is een index organisatiekracht voor sportverenigingen opgesteld. De organisatiekracht van de sportvereniging is gedefinieerd als de mate waarin de vereniging in staat is om haar sportaanbod voor de (potentiële) leden te organiseren. Deze index bestaat uit vijf criteria: leden, kader, accommodatie, financiën en beleid.

Uit de verenigingsmonitor blijkt dat sommige sportverenigingen op bepaalde vitaliteitsonderdelen onder de maat scoren, waardoor verenigingen afhankelijk zijn van de gemeente of niet in staat zijn zich door te ontwikkelen richting de toekomst.8 Ook uit gesprekken met commerciële aanbieders blijkt dat zij niet een optimaal sportproduct neer kunnen zetten. Daarin kan een faciliterende gemeente soms ondersteunen. Thema’s waarop sportverenigingen ondersteuning kunnen gebruiken zijn: de cultuur en sfeer op de vereniging, organisatiekracht, de verbinding met samenwerkingspartners, beleidsplannen, financieel beleid/management, financiële administratie, ledenadministratie, management, organiseren van financiële acties, beheer en organisatie kantine en/of activiteiten binnen het sociaal domein.

“Bijna de helft van de sportverenigingen uit Zandvoort heeft voldoende organisatiekracht (46%). Ruim de helft (54%) van de Zandvoortse verenigingen kan daarmee worden beschreven als een krachtige organisatie. Landelijk heeft 68% een krachtige organisatie.”9

Het criterium financiën is voor verenigingen in Zandvoort het meest heikele punt in vergelijking met de andere criteria van organisatiekracht.

Wat betreft de financiële situatie omschrijft 54% van de verenigingen die als (zeer) gezond. Een derde van de verenigingen (31%) vindt de financiële situatie redelijk en twee verenigingen (15%) omschrijven de financiële situatie als minder gezond. Opvallend is dat geen enkele vereniging de financiële situatie zorgwekkend vindt, terwijl vijf verenigingen (38%) wel een onvoldoende scoren op het criterium financiën. De verenigingen die onvoldoende scoren op het criterium financiën geven aan dat de financiële situatie redelijk of minder gezond is. Het percentage verenigingen in Zandvoort dat de financiële situatie (zeer) gezond vindt, is lager dan het landelijke gemiddelde van 72%. Opvallende resultaten gezien de uitkomsten van een verenigingsonderzoek van de Sportraad (met een andere methode) uit 2015, dat een negatiever scenario schetste over de verenigingen in Zandvoort .

Wel beschikt het merendeel van de verenigingen over een stabiel of groeiend aantal leden. Bij de meeste verenigingen is de ontwikkeling van het ledental geen bedreiging voor de toekomst. De betrokkenheid van de leden is hoog.

De diversiteit aan sportverenigingen in Zandvoort is groot: van een grote vereniging met topsportambities tot kleine verenigingen met een focus op breedtesport. Uit de verenigingsgesprekken blijkt ook dat sommige verenigingen moeite hebben met het goed laten draaien van de vereniging. Met ondersteuning op bepaalde vlakken zouden zij beter aanbod kunnen ontwikkelen, meer vrijwilligers kunnen werven, adequaat financieel beleid kunnen voeren en de vereniging beter draaiende kunnen houden. Uit onderzoek van de Sportraad blijkt ook dat verenigingen meer met elkaar zouden willen samenwerken en nu kansen op uitwisseling van bijvoorbeeld vrijwilligers laten liggen. Daarom biedt de gemeente binnen de nieuwe Sportnota verenigingsondersteuning aan voor vitale sportaanbieders. Voor commerciële aanbieders wil de gemeente faciliterend werken om de diversiteit te bevorderen.

DOELSTELLING: ZANDVOORT HEEFT EEN HELDER EN TRANSPARANT TARIEVEN- EN SUBSIDIESYSTEEM VOOR SPORT

De subsidies en tarieven op sport zijn historisch gegroeid en kennen geen helderheid en transparantie. Daarnaast wil de gemeente sportverenigingen niet afhankelijk maken van steun van de gemeente. Daarom is een helder systeem van tarieven en subsidies gewenst. Zo wordt duidelijk wat een sportaccommodatie kost en wat een vereniging daarvoor moet betalen. Kostendekkendheid is hierbij niet het doel, maar het verschaffen van inzicht in de indirecte subsidiëring door de gemeente wel.

DOELSTELLING: DE DIVERSITEIT VAN HET SPORTAANBOD IN ZANDVOORT IS BEKEND

Zandvoort heeft vele sportmogelijkheden die niet altijd even bekend zijn bij bewoners of toeristen. Aandacht in de media gaat vaak uit naar de meeste bekende en populaire sporten. Een campagne over sport en de diversiteit van sport, met sportverhalen van Zandvoort, geeft meer bekendheid aan het sportaanbod. Hierbij kan gedacht worden aan een foto-expositie door heel Zandvoort op buitenpanelen van al het sportaanbod in Zandvoort. Ook het inrichten van de websites van de VVV en gemeente bieden een platform voor het sportaanbod. Tevens valt te denken aan persoonlijke sportverhalen van bewoners over hun sportsuccessen met de hashtag ‘#mijnsportinzandvoort’. De andere doelstellingen benoemd in deze Sportnota, zoals durfspottoekenning en de openbare sportvoorzieningen, kunnen ook in deze promotie meegenomen worden.

DOELSTELLING: CONTINUERING VAN JEUGDSPORTFONDS EN JEUGDSPORTPAS

Om de jeugd van Zandvoort binnen het basisonderwijs jaarlijks kennis te laten maken met tenminste acht verschillende sporten of beweegvormen, bestaat de Jeugdsportpas. Hierdoor kunnen zij nu of later een goed onderbouwde sportkeuze maken en blijven zij langer lid van een sportvereniging.

Ook kunnen op deze manier nieuwe sporten ontdekt worden die buiten verenigingsverband en in de openbare ruimte beoefend kunnen worden (zoals surfen of hardlopen). Het continueren van de Jeugdsportpas zorgt ervoor dat de diversiteit van het sportaanbod bekend blijft.

Het Jeugdsportfonds geeft sportkansen aan kinderen en jongeren uit gezinnen waar onvoldoende geld is om lid te worden van een sportvereniging. Voor die kinderen betaalt het Jeugdsportfonds de contributie en in bepaalde gevallen de sportattributen. Het fundament van het jeugdsportfonds wordt gelegd door diverse partners: landelijke, provinciale en lokale overheid. Zandvoort geeft vanuit het jeugdbeleid ook een bijdrage aan het fonds, zodat kinderen met een lager budget uit Zandvoort kunnen sporten bij een sportaanbieder.

DOELSTELLING: SPORT EN ONDERWIJS BLIJVEN STIMULEREN

Sportstimulering begint al op een vroege leeftijd. Daarom hecht de gemeente veel waarde aan de koppeling met het onderwijs. Middels vakleerkrachten lichamelijke opvoeding wordt het sportaanbod vanaf 6-jarige leeftijd uitgezet op het basisonderwijs. Het handhaven van de extra inzet van vakleerkrachten biedt een eerste mogelijkheid tot de verbinding tussen onderwijs en de sportaanbieder. Daarom wordt vanuit het lokale onderwijsbeleid deze inzet voortgezet. Ook het continueren van de schoolsportdagen en het herkennen van toptalent op scholen dient voortgezet te worden.

Als uitbreiding op de huidige gymlessen op school wordt een pilot gestart om basisschoolleerlingen ook buiten de gymzalen (binnen schooltijd) te laten sporten. Momenteel worden de sportaccommodaties van Zandvoort hoofdzakelijk gebruikt door de vereniging van de desbetreffende sport. Overdag zijn de velden en accommodaties hierdoor vaak leeg. Voor basisschoolleerlingen is dit een uitgelezen kans om op jonge leeftijd buiten het schoolgebouw te kunnen sporten op de sportaccommodaties. In samenspraak met de scholen zal een pilot gestart worden om klassen naar de accommodaties te halen en de voordelen van een divers sportaanbod aan te bieden. Tevens biedt de fietstocht van de basisschool naar de sportvelden een goede voorbereiding op het fietsen naar een middelbare school in een latere fase.

Een andere uitbreiding op de combinatie van sport en onderwijs is de clinic ‘gevaren van de zee’ voor basisschoolleerlingen. Deze clinic moet scholieren erop voorbereiden welke gevaren de zee kent. Het betreft een pilot in samenwerking met scholen en een zwemaanbieder.

Combifuncties stimuleren vanuit de ‘Onderwijsagenda Sport, Bewegen en een Gezonde Leefstijl’ scholen om te werken met combinatiefuncties/buurtsportcoaches. Zandvoort maakt gebruik van de landelijke subsidieregeling en zet de combinatiefunctionarissen in voor de verbinding met sport. Ook de buurtsportcoach met bijbehorende activiteiten is in Zandvoort actief. Zolang de landelijke regeling hiervoor bestaat, blijft de gemeente deze activiteit ondersteunen.

Sport raakt diverse andere beleidsterreinen, hetgeen over en weer kansen biedt in het realiseren van doelstellingen middels sport. Inzetten op versterking tussen verschillende beleidsterreinen kan helpen gezamenlijke doelen te verwezenlijken. Op de volgende beleidsterreinen zijn, in combinatie met sport, doelstellingen en resultaten te behalen: gezondheid, jeugd, onderwijs, senioren, speelplaatsen, evenementen, vrijwilligers en Wmo.

Binnen gemeenten is veel belangstelling voor het beter benutten van de meerwaarde van sport in het sociaal domein. De uitdaging om via toegankelijke en laagdrempelige sportactiviteiten en -methodieken participatie en eigen kracht van kwetsbare burgers te versterken. Deze ontwikkeling spreekt aan om zo zwaardere en duurdere zorg en ondersteuning te voorkomen.10

Het sportkapitaalmodel heeft tot doel de maximalisering van de bijdrage van sport en bewegen aan het creëren van een gezonde, vitale en sociale samenleving. Het model gaat ervan uit dat gemeente en gemeenschap al heel veel hebben geïnvesteerd in de fysieke en sociale sportinfrastructuur. Gegeven de politieke, maatschappelijke, demografische en

economische ontwikkelingen is het de grote uitdaging hoe gemeenten, maatschappelijke organisaties en sportaanbieders het rendement van dit kapitaal kunnen optimaliseren. De uitdaging is om de gerealiseerde basis te behouden en te versterken en de kracht van sport en bewegen te benutten op tal van andere terreinen van het maatschappelijke leven. Met als resultaat dat de leefwereld van bewoners verrijkt wordt en de professionals in staat zijn om hun werk zo goed mogelijk te doen.

DOELSTELLING: SPORTAANBIEDERS ZIJN BETROKKEN BIJ ACTIVITEITEN IN HET SOCIAAL DOMEIN

Sociale participatie kan gestimuleerd worden door betrokken te zijn bij een sportaanbieder. De aanbieder faciliteert niet alleen aanbod op het gebied van sport op en in zijn accommodatie, maar biedt tevens een plek waar mensen elkaar kunnen ontmoeten. Een plek waar gesport wordt, brengt mensen ook sociale aspecten en contacten die kunnen helpen tegen eenzaamheid en voor connecties op de arbeidsmarkt.

Doelstellingen in het sociaal domein bestaan uit twee kenmerken: preventie en ondersteuning. Voor specifieke doelgroepen (zoals bijvoorbeeld jeugd en ouderen) kan sport in het sociaal domein bijdragen aan het gezond en positief opgroeien van de jeugd en langer zelfstandig thuis wonen van ouderen. Sportaanbieders en maatschappelijke partners kunnen samen sport en bewegen inzetten bij participatieprojecten, als meerwaarde bij gezondheidspreventie en als communicatiestrategie om in contact te komen met specifieke doelgroepen.

Er zijn landelijk inmiddels al vele voorbeelden van de koppeling sport en het sociaal domein. Te denken valt aan wandelend voetballen, sportaanbod in de wijk, rollatorwandelingen en bijvoorbeeld re-integratietrajecten bij verenigingen. Echter, het eindresultaat is afhankelijk van de samenwerking van de partijen. De gemeente kan sportpartners faciliteren, inspireren, ondersteunen en subsidies bieden, maar de invulling van projecten in het sociaal domein en van de sportbehoefte is een taak van de sportpartners zelf.

DOELSTELLING: SPORTIMPULS PROJECTEN UITBREIDEN

Het realiseren van de verbindingen met het sociaal domein is een speerpunt van de gemeente. Het afgelopen jaar is hier al een stap mee gezet in de honorering van twee sportimpuls-projecten. Er is bereidheid gevonden bij verschillende partners in de sport en het sociaal domein om de projecten op te starten.

De twee projecten die nu lopen zijn ZO Zandvoort! en Zeker bewegen in Zandvoort.

ZO Zandvoort: “Gymnastiekvereniging O.S.S. brengt samen met meerdere sportaanbieders en welzijn-/jongerenorganisaties niet actieve jongeren uit met name Zandvoort Noord in beweging. Met de jongeren en hun ouders wordt een vernieuwend en structureel sport- en beweegaanbod ontwikkeld, waarbij de buitenomgeving, inclusief het strand, wordt benut.”

Zeker bewegen in Zandvoort: “Kenamju Zandvoort, SV Zandvoort, ZSC, Fysiotherapie Prinsenhof, Amie Ouderenzorg, Pluspunt, Seniorenvereniging Zandvoort en Sportservice Heemstede-Zandvoort richten zich met dit project op de doelgroep ouderen van 65+ (ruim 4.200 mensen). Het doel is om de bewegingsparticipatie onder de (te) weinig actieve ouderen te bevorderen en te vergroten. Hierbij worden de volgende interventies gecombineerd: Bewegen op recept bij de sport, Zeker Bewegen en Walking Football. Neveneffecten zijn minder valangst, minder valincidenten, minder valrisico en blessureleed, minder lichamelijke klachten, meer sociale participatie (verbeterd welzijn en betere lichamelijke functies als lenigheid, kracht en uithoudingsvermogen).”

De verwachting was gerechtvaardigd dat deze nieuwe vormen van samenwerking en het succes bij alle sportpartners bekend zouden zijn. Maar uit het gegeven dat overige sportpartners nauwelijks met deze projecten aan de slag zijn gegaan, moet geconcludeerd worden dat er andere impulsen nodig zijn om nieuwe partners hiervoor warm te maken.

DOELSTELLING: GEZONDHEID DOOR MIDDEL VAN SPORT

Sport en gezondheid zijn nauw met elkaar verbonden. Mensen die voldoende sporten en bewegen hebben minder kans op gezondheidsklachten.11 Daarnaast is de sport een middel om mensen te bereiken, te verbinden en te attenderen op een gezonde levensstijl. Via sportcoach, trainer of sportaanbieder wordt de levensstijl van een sporter beïnvloed.

“Lokaal gezondheidsbeleid is breder dan alleen volksgezondheid. Hoe de omgeving van mensen is ingericht draagt bij aan gezondheid. Van groen in de openbare ruimte is bekend dat het bijdraagt aan woonplezier en bewegen. Het jeugd- en jongerenbeleid, sportbeleid, toezicht en handhaving, de uitvoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), milieubeleid, sociale dienstverlening en armoedebeleid. Allemaal zaken die direct en indirect raken aan het volksgezondheidsbeleid. Door binnen deze beleidsvelden meer integraal aan gezondheid te werken, wordt het effect van de aanpak versterkt.”12

Een voorbeeld van een interventie sport en gezondheid is de gezonde sportkantine. Kiezen voor gezond betekent niet dat de minder gezonde keuzes weg moeten. Er komen juist gezonde keuzes bij. Vaak is er in een sportkantine geen gezond alternatief, of blijft dit beperkt tot een enkele appel. Door een gezonde sportkantine in te richten hebben mensen een keuze voor een gezond of minder gezond alternatief.

In Zandvoort rookt 12% van de jongeren wekelijks. Van de vierdeklassers rookt 19% en van de tweedeklassers 5%. Roken komt vijf keer vaker voor bij vierdeklassers dan bij tweedeklassers. Van de scholieren geeft 39% aan dat er in huis gerookt wordt. Ondanks dat roken de afgelopen jaren afgenomen is, blijven deze percentages nog veel te hoog.13

Iedereen wil dat kinderen spelen en sporten in een gezonde en veilige omgeving. In 2020 moeten alle schoolpleinen wettelijk rookvrij zijn. Bij een gezonde en veilige omgeving horen ook rookvrije sportaccommodaties. Daarnaast blijkt uit onderzoek dat het zien roken van anderen, kinderen aanzet om later zelf te gaan roken. Kinderen kopiëren namelijk gedrag van anderen en dus is het belangrijk dat ze een gezonde sociale norm leren. Een rookvrije omgeving maakt kinderen weerbaarder om later zelf niet te gaan roken. Een wettelijke bevoegdheid om roken in de openbare ruimte te verbieden heeft de gemeente niet. Wel kunnen we het niet roken in de openbare ruimte stimuleren en agenderen. En uit voorbeelden elders in het land blijkt het draagvlak al hoog hiervoor. Als gemeente kunnen we sportverenigingen stimuleren op vrijwillige basis op het sportcomplex rookvrij te maken en daarbij ondersteunen door het aanreiken van o.a. een “rookvrij” informatiebord. Voor sportverenigingen die subsidie ontvangen, kan rookvrij een voorwaarde worden. Verenigingen moeten ondersteund worden in de omschakeling naar rookvrije accommodaties. Van verenigingen mag verwacht worden dat zij het rookvrij maken van sportgelegenheden stimuleren.

DOELSTELLING: AANDACHT VOOR SPECIALE DOELGROEPEN

Gehandicaptensport is sport en bewegen op maat, op zowel competitief als recreatief niveau. Nieuw Unicum beschikt over een uiterst modern zwembad met uitstekende faciliteiten, helemaal geschikt gemaakt voor mensen met een (lichamelijke) beperking. Inmiddels zijn er van veel sporten varianten voor mensen met een lichamelijke en/of geestelijke beperking. In Zandvoort zijn er op dit moment echter onvoldoende faciliteiten. Onderzocht moet worden hoe groot de behoefte is en hoeveel potentiële deelnemers er zijn. Een ander belangrijk aspect is voorlichting over gehandicaptensport. Gezien de verwachte omvang van de verschillende groepen G-sporters ligt het in de rede ook regionaal te kijken naar samenwerking op dit terrein.  

Zandvoort is een fijne plek om te sporten. De natuur en het water bieden talloze mogelijkheden voor sportbeoefening. Liefhebbers van het strand en de zee komen voor verschillende doeleinden naar Zandvoort, de een voor sport en de ander om te relaxen. Ook het Circuit biedt deze combinatie van sportbeleving aan, mensen komen om zelf sport te beoefenen maar kunnen ook komen als toeschouwer voor de sportbeleving bij een evenement.

Sportevenementen kunnen een versterkende werking hebben op sportparticipatie voor inwoners van Zandvoort, met name voor de jeugd. Daarnaast zijn de evenementen van zeer grote waarde voor citymarketing van Zandvoort.

“Toerisme is de levensader van Zandvoort aan Zee. Er bestaat urgentie om het toerisme van impulsen te voorzien. Hiervoor is belangenoverstijgende citymarketing nodig. De gemeente neemt de regie met een gemeenschappelijke visie op de Zandvoortse identiteit, op de markt en haar mogelijkheden, op de ingrediënten van een sterk merk en de organisatie die nodig is om dit te bewerkstelligen.”14

Om sport en toerisme optimaal van elkaar te kunnen laten profiteren kan er op verschillende manieren een verbinding gevonden worden. Sport kan een toerist naar Zandvoort trekken door het (water)sportaanbod of een (auto)sportevenement dat hier plaatsvindt, maar even belangrijk, een toerist in Zandvoort kan gebruik maken van het sportkapitaal15 in Zandvoort en krijgt daardoor een extra mogelijkheid in het aanbod tijdens het verblijf in Zandvoort.

DOELSTELLING: ECONOMISCHE WAARDE EN CITYMARKETING VERSTERKEN MET SPORTEVENEMENTEN

Jaarlijks vinden er vele evenementen plaats in Zandvoort. Ook op het gebied van sport zijn er voorbeelden, zoals de Circuitrun en watersportevenementen. Echter, de economische spin-off van een dergelijk sportevenement wordt niet altijd bereikt, of is voor verbetering vatbaar. Doelstelling is om jaarlijks minimaal 1 sportevenement met toeristische, economische, citymarketing waarde naar Zandvoort te halen. Daarnaast is de doelstelling om met organisaties van bestaande sportevenementen te werken aan een groter bereik, om een grotere spin-off te creëren.

“Sportief Zandvoort leent zich voor een diversiteit aan individuele sportieve activiteiten. Watersport waaronder catamaranzeilen, strandsporten, wandelen, fietsen en natuurlijk het gebruik van het Circuit op diverse manieren.”16

DOELSTELLING: SPORTTOERISME PASSEND BIJ HET AANBOD VAN ZANDVOORT

Zandvoort heeft momenteel geen beleid om pure sporttoeristen voldoende te faciliteren. Het toeristische beleid sluit aan bij de stedelijke bezoeker, die een passend aanbod zoekt en dat in Zandvoort vindt in hotels, strandfaciliteiten, horeca en evenementen. In gebieden waar de focus ligt op sporttoerisme, gaat dit vaak gepaard met sportplekken die beschikken over veel ruimte, natuur en rust. Uit het identiteitsonderzoek van de provincie Noord-Holland blijkt dat deze termen minder bij Zandvoort passen. Maar dat betekent niet dat Zandvoort geen sporttoerisme kent en hier geen gebruik van zou kunnen maken. Voorbeelden van huidig sporttoerisme zijn voornamelijk de toeristen die afkomen op Circuit Zandvoort, watersport en de KLM Open (golf). Deze voorbeelden passen bij het DNA van Zandvoort en moeten blijvend gefaciliteerd worden.

DOELSTELLING: SPORTPOOL IN ZANDVOORT MET VERNIEUWEND SPORTAANBOD

Zoals in de Structuurvisie beschreven, biedt een Sportpool in Zandvoort met indoor sportfaciliteiten economische kansen voor Zandvoort en wordt het sportaanbod verruimd.

“Zandvoort wil meer gebruik gaan maken van de (internationale) naamsbekendheid van het Circuit. Bij de noordelijke entree zou een gebouw kunnen verrijzen met indoor-toeristische attracties die vallen onder het thema sport: de Sportpool. Ook zou er eventueel plek voor een hotel en conferentieruimten kunnen zijn. In elk geval zou op de begane grond een loket gevestigd kunnen worden waar het mogelijk is een sportief arrangement te boeken. Het Circuit krijgt de ruimte om met de mogelijke Sportpool mee te groeien tot een sportief attractiepark, met naast racen meer vormen van vermaak. Dit alles binnen het thema sport en ingebed in een duinlandschap.”17

De ontwikkelingen van het Circuit richting een Sportpool moeten vanuit de gemeente zo optimaal mogelijk gefaciliteerd worden om voor Zandvoort een aanvullend en aantrekkelijk product te krijgen om het jaarrondtoerisme te stimuleren.

DOELSTELLING: BEKENDHEID GENEREREN AAN DE DURFSPOTLOCATIE ZANDVOORT

Provincie Noord-Holland heeft in haar Visie Waterrecreatie de gemeente Zandvoort als durfspotlocatie18 benoemd.

“De durfspot geeft specifieke kansen voor ondernemers en schept duidelijkheid voor alle gebruikers. Hier zijn concentraties en arrangementontwikkeling ontstaan: er is sprake van communities19 en een echt familiegebeuren met voor ieder wat wils. De durfspot is goed toegankelijk en bereikbaar. Voor de Amsterdamse toerist, die een unieke waterrecreatie ervaring zoekt, is de durfspot als zodanig ontwikkeld, in de markt gezet en gepromoot. Door diverse water- en durfsport20-gebruikers te trekken, zijn voorzieningen aantrekkelijk en kunnen deze worden gedeeld. Voor gebruikers van de durfspot is vanuit veiligheid en risico’s van durfsporten, educatie en opleiding georganiseerd over regelgeving en omgang met natuur en medegebruikers.”21

Zandvoort wil met de toekenning van deze titel gezamenlijk met de watersportaanbieders een plan maken om Zandvoort als durfspotlocatie op te kaart te zetten. Te denken valt daarbij aan heldere communicatie over watersportzonering, mogelijke uitingen om bezoekers hierover te informeren en wellicht ook gezamenlijke faciliteiten bieden die extra bezoekers naar de durfspotlocatie gaat trekken. Zandvoort kent twee officiële watersportlocaties die extreme sporten aanbieden. De watersportvereniging en de commerciële aanbieder The Spot. Om meer ruimte te bieden aan deze plekken moet gedacht worden aan uitbreiding en duidelijkheid over de zonering. Daarnaast moet gekeken worden naar de locaties van de aanbieders, vooral watersportaanbieder The Spot zou meer ruimte kunnen gebruiken in noordelijker richting van Zandvoort, echter moet de afweging van bereikbaarheid vanuit het NS-station ook in de afweging meegenomen worden. Naast de twee watersportaanbieders zijn er nog diverse andere zones voor kitesurfen aangegeven.

DOELSTELLING: OPEN SPORTPARKEN VOOR BEWONERS EN TOERISTEN

Zandvoort heeft een groot sportkapitaal, het bezit van alle soorten sportaccommodaties. Echter een groot deel van de dag worden deze sportvoorzieningen niet gebruikt. Een voorzichtige ontwikkeling in gemeentelijke sportbeleid bij andere gemeenten is het openstellen van sportparken. Sportaccommodaties worden nog altijd gezien als het bezit van een vereniging en buiten de verenigingstijden wordt er soms gebruik van gemaakt door scholen, maar verder staat het grotendeels leeg. De proeven die nu bij verschillende gemeenten lopen zijn gericht op het openstellen van sportparken voor bewoners. Deze doelstelling gaat verder dan het openstellen voor bewoners. Onderzocht moet worden of en zo ja op welke wijze het sportkapitaal ingezet kan worden voor gebruik door bewoners en toerist.

DOELSTELLING: ECONOMISCHE SAMENWERKINGEN STIMULEREN

Breder dan sportevenementen in Zandvoort kan sport nog meer economische waarde bieden. In aansluiting op de bekendheid van sport in Zandvoort moet ook gedacht worden aan gezamenlijk aanbod. Zo kunnen deals van sportaanbieders met hotels en pensions meer bekendheid geven aan sport in Zandvoort en heeft de bezoeker een breder palet aan activiteiten. Andere voorbeelden van economische waarde van sport zijn het binnenhalen van buitenlandse sportteams die in Nederland zijn voor een internationaal toernooi, jeugdkampen, organiseren van strandsporten, sportroutes gekoppeld aan horecaondernemers en verenigingen die side-events organiseren tijdens grootschalige sportevenementen.

Uit verenigingsgesprekken, feedback van de Sportraad en rapportages van SRO, blijkt dat de sportaccommodaties in Zandvoort momenteel sober en doelmatig ingericht zijn. Het niveau van de sportaccommodaties dient aan te sluiten bij de ambitie om ‘meer met sport’ te doen, onder andere in het sociaal domein en toerisme. Daarnaast bieden goede sportaccommodaties de mogelijkheid voor sportverenigingen om een goed product neer te zetten en hiermee leden te werven. De uitstraling die de accommodatie heeft, is belangrijk voor de sportbeleving van de bezoeker.

DOELSTELLING: SPORTACCOMMODATIES ZIJN GOED ONDERHOUDEN EN BIEDEN RUIMTE AAN MEERVOUDIG GEBRUIK

Grootschalige aanpassingen of nieuwe accommodaties dienen ingericht te worden voor multifunctioneel gebruik en toepasbaar te zijn voor de beoogde sportambities. Er wordt uitgegaan van een gecombineerd gebruik voor tenminste sportvereniging, onderwijs en evenementen plus de koppeling van sport met andere beleidsterreinen. Dit kan onder andere gaan om de ambities binnen het sociaal domein, waarbij gedacht kan worden aan mogelijke specifieke aanpassingen voor speciale doelgroepen, zoals bijvoorbeeld gehandicapten en ouderen.

Maar daarnaast nodigt een goede sportomgeving uit om te gaan sporten. Als voorbeeld zou Sportpark Duintjesveld een meer sportieve uitstraling moeten krijgen. Met SRO Zandvoort als verantwoordelijke voor beheer en onderhoud van vele sportaccommodaties moeten heldere afspraken gemaakt worden over het onderhoud. Het onderhoudsniveau dient aan te sluiten bij de beoogde doelstellingen. Dat dient in overleg met de diverse gebruikers afgestemd te worden.

DOELSTELLING: RUIMTE GEVEN AAN TOPSPORT EN GROEISPORTEN

Zandvoort wil ruimte bieden aan groeisporten in de gemeente. Ook mag Zandvoort trots zijn op de verschillende topsportdisciplines in Zandvoort. Voorbeelden hiervan zijn onder andere de tennissport, watersport en verschillende disciplines op het Circuit. Ruimte bieden aan groeisporten en topsport behoeft in sommige gevallen letterlijk een grote investering om de groei niet te stoppen en wachtlijsten terug te dringen. Daarnaast kan Zandvoort trots zijn op de sportresultaten die gehaald worden op regionaal, landelijk en internationaal niveau.

Recentelijk is het combinatieveld hockey/voetbal volledig ingericht voor hockey, omdat hockey in Zandvoort maar ook in de regio groeiende is en de behoefte aan dit veld bij SV Zandvoort is verdwenen na aanleg van het multifunctioneel te gebruiken kunstgrasveld. De groei binnen de hockeysport blijft doorgaan. Om ook professioneel te kunnen groeien zal in de toekomst gekeken moeten worden naar benodigde faciliteiten, zoals een aanpassing naar waterveld(en). Deze aanpassing is speltechnisch noodzakelijk om voor de hockeyers uit Zandvoort mee te kunnen gaan op het regionale en landelijke niveau.

Een andere groeisport in Zandvoort is de tennissport. De tennisclub brengt al jaren goede resultaten, speelt in de eredivisie en levert (regelmatig) Nederlandse kampioenen. Momenteel hebben de tennissers geen binnenlocatie in de gemeente en zijn zij genoodzaakt om in herfst en winter buiten de gemeente te sporten. Dat is een beperking voor de doorontwikkeling van de tennissport in Zandvoort. Al enige jaren loopt de discussie om tennis in de winter ook een locatie binnen Zandvoort te bieden. De tennisclub zou graag een hal op Duintjesveld willen. De gemeente ziet kansen voor deze hal op Duintjesveld en heeft de tennisclub geadviseerd met de sportaanbieders in de omgeving een plan op te stellen. De meest geschikte locatie lijkt de plek van de huidige buiten handbal- en tennisvelden. Ook de Sportraad geeft in haar advies ‘realisatie tennishal’ aan dat de jarenlange discussie over een binnensport tennislocatie nu moet leiden tot realisering van een tennishal.

“De Sportraad adviseert u daarom met klem al het nodige en mogelijke te doen dat tot besluitvorming leidt over het realiseren van een tennishal. Het daarvoor vereiste proces zodanig in te richten dat het zorgvuldig én daadkrachtig is. Daarmee het huidige initiatief wél tot resultaat te leiden en de discussie over een tennishal voor eens en voor langere tijd tot een goed einde te brengen.”22

De gemeente onderschrijft het advies om het proces te starten voor de realisering van een nieuwe tennishal op Duintjesveld. Ook de watersport in Zandvoort maakt een grote groei door, waarbij opvalt dat het zeezeilen in belangstelling afneemt, terwijl kiten, suppen en golfsurfen enorm groeien. Die wisseling van watersportdiscipline zorgt voor een grote vraag naar opslag voor watersportmateriaal. Gezamenlijk met de toekenning van de durfspotlocatie bieden investeringen in deze sport kansen voor een nog grotere groei. Topsport en groeisporten moeten gestimuleerd worden om wachtlijsten te voorkomen. Daarom wordt met deze doelstelling beoogd ruimte te bieden aan de ontwikkeling (van sportaccommodaties) van topsport en groeisporten.

DOELSTELLING: ZANDVOORT BESCHIKT OVER DUURZAME SPORTACCOMMODATIES

Nederland heeft een rijke sporttraditie. Ongeveer 12 miljoen Nederlanders sporten regelmatig en vijf miljoen zijn lid van een sportvereniging. Niet alleen vanuit het maatschappelijk belang, maar ook vanuit sociaal en economisch oogpunt vervult sport daarmee een belangrijke functie in onze samenleving. Sportaccommodaties verbruiken veel energie. De energierekening is daarmee een stevige kostenpost. Zowel eigenaren als sportverenigingen profiteren van duurzame sportaccommodaties. De afgelopen jaren zijn er dan ook steeds meer initiatieven gestart om sportaccommodaties te verduurzamen. Volgens Nuon verbruiken 12.000 sportaccommodaties jaarlijks 228 miljoen m3 aardgas en 1 miljard kWh elektriciteit. Het gemiddelde energieverbruik van een sportvereniging bedraagt circa 19.000 m3 aardgas en circa 80.000 kWh elektriciteit. De energierekening ligt jaarlijks tussen € 10.000 en € 20.000 en vormt 15-20% van de begroting. TU Delft heeft becijferd (2013) dat gemeenten 180 miljoen euro kunnen bezuinigen op de totale huisvestingskosten van het gemeentelijk vastgoed, inclusief sportaccommodaties. Dit door efficiënter met de exploitatiemiddelen gas, water, licht en onderhoud om te gaan. Specifieke cijfers voor sportaccommodaties zijn niet voorhanden, maar het besparingspotentieel lijkt groot.23 Op Duintjesveld beschikt gemeente Zandvoort reeds over zonnepanelen op de clubhuizen van verenigingen. Echter is dit slechts één voorbeeld van een duurzame regeling en dient uitgezocht te worden of het potentieel van de panelen bereikt wordt. Daarnaast dient onderzocht te worden welke andere duurzame regelingen in Zandvoort bij kunnen dragen aan het terugdringen van energieverbruik van sportaccommodaties. Het merendeel van het sportkapitaal is in bezit van gemeente Zandvoort. Maar commerciële sportaanbieders worden ook aangemoedigd duurzame sportaccommodaties te faciliteren.

DOELSTELLING: TOEKOMST DUINTJESVELD

Een heroriëntatie van sportpark Duintjesveld is in de nabije toekomst mogelijk wenselijk. Een herinrichting kan kansen bieden aan het sportpark voor de verschillende gebruikers. Er zal dan gekeken moeten worden naar een gezamenlijke duurzame accommodatie, parkeermogelijkheden en meervoudig gebruik voor verschillende doelgroepen en verenigingen.

Met het toenemen van de leeftijd, neemt de sportdeelname sterk af. In Zandvoort is deze ontwikkeling vergelijkbaar met het landelijk gemiddelde, met een kleine uitzondering in de leeftijdscategorie 70-74 waar de sportdeelname nog iets hoger ligt dan het landelijk gemiddelde. Wel is te zien dat 65-plussers met een inhaalrace zijn begonnen, hun sportdeelname is stijgende. In tegenstelling tot jongeren zijn zij echter veel minder terug te vinden op het sportpark maar nemen ze hun toevlucht tot wandelen en (toer)fietsen, oftewel de niet-accommodatiegebonden sporten.24 Tel daarbij op de ontgroening en vergrijzing die zich voltrekt in grote delen van Nederland en de trend ‘weg van het sportpark, de openbare ruimte in’ dient zich aan.25

We zien hierdoor dat sport in de openbare ruimte steeds belangrijker wordt. Er is landelijk een groei te zien van het realiseren van sportvoorzieningen buiten de traditionele sportparken. Ook bij andere doelgroepen dan 65+ sluiten deze sportfaciliteiten aan bij de levensstijl. Jongeren die moeilijk te bereiken zijn door de sportvereniging, kunnen op een laagdrempelige manier toch sporten en de drukke levensfase van de leeftijd 25-40-jarigen hoeven niet veel moeite te doen voor sportaanbod. Daarnaast geven de sportfaciliteiten in de openbare ruimte nieuwe mogelijkheden voor de wel georganiseerde sporten. Denk hierbij aan een freerun les van een gymnastiekvereniging die naast activiteiten in de gymzaal ook activiteiten buiten kan doen. De openbare ruimte zal sporters uit moeten nodigen om sportief/actief te worden met de voordeur als startpunt.

Aansluitend op de unieke positie van Zandvoort past sporten in de openbare ruimte perfect binnen de mogelijkheden die we hier hebben. Met nu al bestaande prachtige fietspaden, wandelplekken en een fitcircuit op de boulevard is de basis aanwezig.

DOELSTELLING: ROUTES VOOR WANDELEN, FIETSEN, HARDLOPEN EN SKATEN

Duidelijke routes voor sportbeoefening in de openbare ruimte plus aansluiting op provinciale routes. Zandvoort heeft de mogelijkheden voor wandelen, hardlopen, fietsen en skaten. Echter, niet alle routes zijn optimaal voor alle sporten en bovendien laat de bekendheid van de routes te wensen over. Daarom worden de routes bekeken, geschikt gemaakt voor de diverse sporten en wordt er bekendheid aan de routes gegeven.

Een route die geschikt is als sportieve fietsroute hoeft niet gelijk geschikt te zijn voor andere sporten zoals skaten. Een route die veel kansen voor de toekomst biedt, is het mountainbikeparcours om Circuit Zandvoort. Deze route is momenteel nog niet legaal, maar biedt mogelijkheden voor sportparticipatie en sportevenementen. De verwachting is overigens dat het mountainbikeparcours nog dit jaar gelegaliseerd wordt.

DOELSTELLING: RUIMTE VOOR OPENBARE SPORTPLEKKEN NAAR WENS INWONERS

Zandvoorters weten zelf het beste welke vragen en wensen ze hebben op het gebied van openbare sportfaciliteiten. Met deze doelstelling worden deze wensen geïnventariseerd, teneinde de komende jaren tenminste tot één nieuwe openbare sportinrichting te komen.

Vooruitlopend op deze nota zijn al enkele voorbeelden van sport in de openbare ruimte verkend. In opkomst zijn de urban sportfaciliteiten die multifunctioneel inzetbaar zijn voor diverse sporten. Een skatepark met een kwalitatief hoogwaardige uitstraling kan uitgebreid worden met freerun faciliteiten. Hierdoor kan een dergelijke sportfaciliteit niet alleen ruimte bieden aan skaters, maar ook aan freerunners en watersporters als trainingslocatie. Bovendien is het een goede startplek voor ongeorganiseerde sporters die vanuit dat punt bijvoorbeeld bootcamp gaan doen.

Mogelijke andere sportfaciliteiten kunnen zijn: vaste faciliteiten voor obstacle runs, inrichting van een pad of plein met sportlijnen die de aanduiding van een veldje of hardloopafstand geven, (uitbreiding van) een fitcircuit en trapveldjes op nieuwe locaties. In het kader van de Nota Openbare Ruimte B kunnen de inwoners van Zandvoort zelf vormgeven aan de invulling van hun leefomgeving door toepassing van coproductie bij de uitvoering van die nota.

DOELSTELLING: RUIMTE VOOR SPORT IN DE OPENBARE RUIMTE BINNEN ONTWIKKELPLANNEN ZANDVOORT

Zandvoort is volop in beweging, ontwikkelingen in de planfase zouden sport niet moeten vergeten. Bijvoorbeeld bij de ontwikkeling van de boulevard is sport belangrijk voor de uitstraling van Zandvoort en kan het maatschappelijke en economische waarde toevoegen aan de langste boulevard van Nederland. De sportliefhebbers maken er nu al dankbaar gebruik van en bij betere inrichting zal dit aantal alleen maar groeien. Zoals bij de vorige doelstelling beschreven, moet sport meegenomen worden in de ontwikkeling van de openbare ruimte in algemene zin. Kleine aanpassingen in de openbare ruimte kunnen snel voor een groot sportbereik zorgen.

In deze actieagenda worden de activiteiten voortkomend uit de doelstellingen en ambities benoemd en vertaald naar organisatorische en financiële consequenties. Bij een aantal onderdelen zal het om een kostenprognose gaan indien de definitieve financiële gevolgen nog niet bekend zijn.

Om het doel ‘meer met sport’ te realiseren wordt een groter budget voor sport gevraagd. Daarnaast wordt er vanuit andere beleidsvelden commitment gevraagd door een samenwerking aan te gaan om bepaalde activiteiten vanuit een gedeeld budget uit te voeren. Met deze activiteiten worden gezamenlijke doelstellingen bereikt. Ook wordt budget gevraagd uit de Strategische Investeringsagenda van Zandvoort (SIA). De investeringen in sport bieden de mogelijkheid om ‘sport als middel’ bij andere beleidsterreinen in te zetten en daarmee (kwalitatieve) resultaten te bereiken middels de inzet van sport en bewegen. Daarnaast zijn de investeringen en koppeling van sport en toerisme een innoverende manier van het inzetten van sportbeleid.

Structurele kosten zijn voor sportaccommodaties en sportparticipatiesubsidies. Daarnaast worden er incidentele bijdragen gevraagd voor verenigingsondersteuning, koppeling sport en onderwijs, koppeling sport en toerisme, sport binnen het sociaal domein en de investeringen van sport in de openbare ruimte.

BMC voert momenteel een tarievenonderzoek uit voor sportaccommodaties. Uit de eerste resultaten blijkt dat het huidige tarievenstelsel van Zandvoort gegrond is op historisch gegroeide tarieven.39 Deze zijn door de jaren gegroeid tot de bedragen die ze nu zijn, zonder eerlijke verdeling van sporten onderling of een verband met het kostendekkende tarief van de accommodatie. Dit worden ook wel de indirecte subsidies genoemd.

Daarnaast is ook het subsidiestelsel met jeugdsubsidies een verouderde vorm van subsidiebeleid. Voor wat betreft een herziening van het tarievenstelsel sport komt BMC nog met een voorstel van nieuwe tarieven om de sport gelijkwaardig te belasten. Uitgangspunten bij deze herziening voor de gemeente zijn:

• –

  Transparante tarieven en subsidiebeleid passend bij de ambities opgesteld in deze nota.

• –

  Niet-commerciële sportaanbieders ondersteunen in hun tarieven.

• –

  Indirecte subsidies worden gegeven voor de gemeentelijke accommodaties in gebruik van sportverenigingen. Een eenduidig percentage van de kostprijs wordt gebruikt voor de berekening van het huurtarief.

Dit kan voor een groot deel van de verenigingen een wijziging in tarieven betekenen, die voor de één positief uitvalt en voor de ander negatief. Indien een negatieve afwijking geconstateerd wordt, zal gewerkt worden met een overgangsperiode van 4 jaar zodat een sportvereniging hier rekening mee kan houden in de begroting.

In het nieuwe tarievenbeleid hanteert de gemeente de volgende uitgangspunten:

• –

  Het realiseren en onderhouden van gemeentelijke sportaccommodaties ziet de gemeente als belangrijke taak om te voorzien in laagdrempelig sportaanbod voor Zandvoorters.

• –

  Het invoeren van een nieuw tarievensysteem heeft als doel een gelijkwaardig een transparant beeld van de indirecte subsidies te geven.

• –

  Het invoeren van een nieuw tarievenstelsel heeft geen bezuinigingskenmerk. De gemeente streeft naar laagdrempelig sportaanbod.

Er dient een duidelijker verband te zijn tussen de door de gemeente verstrekte directe en indirecte subsidies voor sport. Hiervoor dient een subsidiestelsel ontworpen te worden dat heldere tarieven bevat, een transparant beeld geeft wat de gebruiker betaalt en welke kosten de gemeente op zich neemt. Daarnaast biedt een dergelijk systeem overzicht en transparantie welke (maatschappelijke) doelen ondersteund worden middels een subsidie.

Zonder aan het belang en in sommige gevallen de noodzaak van subsidies te twijfelen, is het doelmatig inzetten van sportsubsidies nastrevenswaardig. Een heldere omschrijving van de activiteit, de aansluiting van de ambitie en de periode, dient bij de subsidieaanvraag opgegeven worden.

Gemeente Zandvoort wil sportaanbieders met activiteiten aansluitend op het sportbeleid ondersteunen met een sportstimuleringssubsidie. Een sportstimuleringssubsidie is een ondersteuning van de gemeente aan sportpartners in de activiteiten die bijdragen aan de sportdoelstellingen genoemd in deze Sportnota 2017+ ‘meer met sport’. Op deze manier wordt er helderheid gecreëerd waarom een sportaanbieder subsidie ontvangt, bij welke doelstellingen deze gesubsidieerde activiteiten aansluiten en daarmee welke tegenprestatie geleverd wordt.

De Sportraad heeft geadviseerd om sportsubsidies op een andere manier te investeren in sport, bijvoorbeeld door het geld te besteden aan (verbetering van) de accommodaties.

“In onze visie zal de gemeente ook moeten stoppen met het uitbetalen van subsidies maar zal de ondersteuning van de sport moeten bestaan uit het faciliteren van de accommodaties. Er zal dan gekeken moeten worden naar het rendement per inwoner wat daardoor behaald wordt”.40

De gemeente is het eens met het stoppen met jeugdsubsidies, maar kiest voor een andere invalshoek. Om sportaanbieders aan te moedigen mee te doen met het nieuwe sportbeleid en aan te laten sluiten bij de ambities en daar de kansen en vruchten van te kunnen plukken, introduceert de gemeente het Sportstimuleringsfonds. Dit fonds wordt gevoed met het budget dat nu nog beschikbaar is als jeugdsubsidie en is bedoeld voor incidentele activiteiten die aansluiten op het sportbeleid. Indien een sportaanbieder een plan heeft om met zijn of haar sportaanbod, bijvoorbeeld binnen het sociaal domein, een activiteit te ontwikkelen, dan kan men voor dit doel een subsidie aanvragen.

Ook kan er op basis van bijvoorbeeld de doelstelling Vitale Sportaanbieders een beroep op dit fonds gedaan worden t.b.v. scholingsmogelijkheden voor verenigingen om beter financieel beleid te voeren.

Om de verenigingen de gelegenheid te geven het wegvallen van de jeugdsubsidies van totaal € 30.000 op een andere manier te compenseren, maar wel al een beroep te kunnen doen op het Stimuleringsfonds, wordt enerzijds de jeugdsubsidie in 4 jaar afgebouwd, terwijl anderzijds het fonds per 2018 gevuld wordt met € 15.000 oplopend tot € 30.000 in 2022.

De komende jaren ziet het sportsubsidiebudget er dan als volgt uit:

Verenigingen zijn hierdoor minder afhankelijk van de gemeente. Sportaanbieders worden gestimuleerd samen te werken en op een vernieuwende manier sportaanbod te creëren passend bij de maatschappelijke en/of economische waarde van sport. Ook meerjarige subsidies voor een bepaalde activiteit zijn mogelijk.

Om meer van sport te mogen verwachten dient er jaarlijks goed geëvalueerd te worden met de betrokken partners. Op doelstellingniveau en uitvoeringsniveau liggen er veel kansen om in gezamenlijkheid met partners op te pakken. Echter zonder jaarlijkse monitor is het lastig terug te kijken op behaalde resultaten. De volgende punten worden qua monitoring, evaluatie en rapportage opgepakt:

• –

  Jaarlijks moment met Sportraad over behaalde resultaten en accenten naar de toekomst;

• –

  Jaarlijkse factsheet aan de Gemeenteraad over sport;

• –

  Beschrijving van de initiatieven uit het Sportstimuleringsfonds;

• –

  Terugblik en vooruitblik op de doelstellingen uit de actieagenda.

Bronvermelding

• –

  Beter benutten van sport in het sociaal domein, Sport Service Noord-Holland, 2016

• –

  BMC, Concept Tarievenbeleid sportaccommodaties Gemeente Zandvoort, 2017

• –

  Brief Sportraad, realisatie tennishal, 15 juni 2017

• –

  Concept Nota Lokaal Volksgezondheidsbeleid 2017-2020, Gemeente Zandvoort 2017

• –

  Gemeente Haarlem ‘Agenda voor de Sport 2015-2019, Samen Bewegen’ 2015

• –

  Keuze aan de kust, IMA – provincie Noord-Holland

• –

  NOC*NSF, Kiss-gegevens Zandvoort, 2017

• –

  Mulier instituut, Verenigingsmonitor Zandvoort, 2017

• –

  Nationaal Programma Preventie, Ministerie VWS, 2014

• –

  Nationale sportevenementen kalender

• –

  Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, Verduurzamen van sportaccommodaties, 2015

• –

  Mulier Instituut , Ruimte en sport: geen vanzelfsprekende combinatie

• –

  Concept Nota Openbare Ruimte, plan B, 2017

• –

  Sport know how XL, Sport en bewegen in de openbare ruimte, 5 november 2013

• –

  NOC*NSF , Sportagenda 2017+, 2016

• –

  Sportraad, Accommodaties sportpark Duintjesveld, 6 april 2015

• –

  Gemeente Zandvoort, Structuurvisie Parel aan Zee+, 2009

• –

  Gemeente Zandvoort, Toeristische Visie, 2016

• –

  Provincie Noord-Holland , Visie Waterrecreatie 2030, 2016

• –

  www.nisb.nl/ruimtevoorbewegen

• –

  Gemeente Zandvoort, APV participatieproces, 2017

• –

  Gemeente Zandvoort, Sportnota 2013 t/m 2016 - Visie Sportpark Duintjesveld, 2013

• –

  Gemeente Zandvoort, Begroting, 2017