Beleid Bomenverordening gemeente Zutphen 2014

2.1 Visie

In de visie voor het bomenbeleid wordt vastgelegd wat de gemeente Zutphen belangrijk vindt voor haar bomenbestand. De visie van de gemeente Zutphen luidt als volgt:

De Gemeente Zutphen streeft naar een veilig, ecologisch waardevol en vitaal gemeentelijk bomenbestand. Ook wil de gemeente het behoud van bijzondere bomen in particulier bezit stimuleren.

Het beleid is er allereerst op gericht de kwaliteit van de gemeentelijke bo om - en groen structuren en van beschermde bomen van zowel particulieren als gemeente te behouden en waar mogelijk te versterken . D aarnaast is het beleid erop gericht om de rest van het gemeentelijk bomenbestand te behouden en te verbeteren.

De middelen om tot een veilig, ecologisch waardevol en vitaal bomenbestand te komen zijn:

• -

  optimale borging van de belangrijkste boom- en groenstructuren in bestemmingsplannen, zowel binnen als buiten de bebouwde kom;

• -

  optimale borging van bomen in groene bestemmingen die voor (leefbaarheid in) de buurt of wijk belangrijk zijn;

• -

  optimale groeiplaatsomstandigheden voor alle bomen, maar vooral voor de bomen binnen de belangrijkste structuren, gekoppeld aan de te vervullen functie van de boom/ bomen;

• -

  boomonderhoud dat gericht is op veiligheid en duurzame instandhouding en dat bovendien is afgestemd op de functie van de boom, inclusief de betekenis als habitat voor dieren, in relatie tot zijn locatie.

• -

  een bomenverordening die tot doel heeft de bomen binnen groen- en bomenstructuren en individuele geregistreerde bomen te beschermen en in stand te houden op basis van criteria voor het afgeven dan wel weigeren van een omgevingsvergunning voor het kappen van bomen;

• -

  technische richtlijnen voor het werken met of in de nabijheid van bomen (in de openbare ruimte) in de vorm van preventieve maatregelen om schade aan bomen te voorkomen en daarnaast curatieve en compenserende maatregelen om de schade aan bomen te beperken of te compenseren;

• -

  een Bomenbeleidsplan en een Boombeheerplan als instrumenten om strategisch te kunnen bouwen aan een boomstructuur en gemeentelijk boombestand voor de (middel)lange termijn.

2.2 Bomenbeschermings- en kapbeleid

Zutphen is ontstaan in de Romeinse tijd. De stad is een van de oudste steden van Nederland en al meer dan 1700 jaar bewoond. Doordat Zutphen een echte stad is, is er relatief gezien weinig groen. Dat geldt ook voor het oude dorp Warnsveld.

Het gemeentelijke bestand telt ruim 27.000 bomen, waarvan ca. 20.000 in de bebouwde kom. De gemeente wil het aanwezige publieke groen behouden en waar mogelijk versterken, niet in de laatste plaats het bomenbestand: bomen spelen een rol bij de indeling van de ruimte en zijn van betekenis voor de samenhang tussen verschillende ruimtes en groenzones. Bomen dragen bovendien bij aan de aankleding, de belevingswaarde en de herkenbaarheid van de stad en het dorp; ook hebben zij invloed op de economische waarde van de omgeving en het vastgoed, dragen zij bij aan onze gezondheid en verminderen zij hittestress. Even belangrijk is de ecologische waarde van een boom: als voedselbron, als nestel-, schuil-, of slaapplaats voor insecten en vogels en kleine zoogdieren. Ook in afgestorven toestand kunnen bomen onderdeel van de habitat van vogels en zoogdieren zijn. Daarnaast vormen de bomen vaak een schakel tussen het buitengebied en het stedelijk gebied.

Naast het koesteren van een structureel en beschermd bomenbestand, bestaat de wens om het in 2009 vereenvoudigde vergunningstelsel te behouden. Het eenvoudige, effectieve kapbeleid bespaart gemeente, bedrijven en burger veel tijd en geld.

Om recht te doen aan beide doelen (behoud groen en eenvoudige regels) is het niet zinvol om alle bomen onder de vergunningplicht te laten vallen, maar alleen die bomen die op een bepaalde plek een specifieke functie vervullen. Het is echter wel wenselijk dat de gemeente invloed kan uitoefenen op bomen en boomgroepen op private terreinen die bepalend zijn voor de belevingswaarde van de (aangrenzende) openbare ruimte of die een grote ecologische-, landschappelijke-, beeldbepalende waarde hebben of van betekenis zijn voor stads- en dorpsschoon, cultuurhistorie of recreatie.

Het uitgangspunt voor bestaande bomen is dat zij zich zodanig moeten kunnen ontwikkelen dat zij hun functie kunnen vervullen. Daarbij heeft het de voorkeur dat de boom volledig kan uitgroeien tot zijn natuurlijke verschijningsvorm. Maar in situaties waar optimale condities ontbreken en de natuurlijke habitus niet haalbaar is, kan het desondanks zinvol zijn om, uit oogpunt van welbevinden, stadsnatuur, belevingswaarde en leefbaarheid bomen te planten. In die situaties kan het acceptabel zijn dat een boom niet volledig kan uitgroeien en sneller aan vervanging toe is.

2.3 Bomen met een specifieke functie

Bomen met een specifieke functie zijn aangemerkt als beschermde boom en vallen daarmee onder de omgevingsvergunning (art.3 van de Bomenverordening gemeente Zutphen 2014). Voor deze bomen geldt een grote terughoudendheid in de afgifte van een omgevingsvergunning (zie hoofdstuk 4). De bomen met een specifieke functie zijn onderverdeeld in gemeentelijk en particulier.

2.3.1 Gemeentelijk

Bomen met een bijzondere waarde verdienen speciale aandacht door de specifieke functie die zij vervullen. Het gaat om:

• -

  structuurbepalende bomen: zoals de Laan naar Eme, Deventerweg, Stationsplein;

• -

  bomen in ecologische verbindingszones: bijvoorbeeld het David de Gorterpark;

• -

  monumentale bomen: bijvoorbeeld de linden op de Bult van Ketjen;

• -

  beeldbepalende bomen: zoals de vleugelnoten bij het waterwerk aan de IJsselkade;

• -

  bomen met cultuurhistorische waarde (exponent van een tijdperk of architectuurstijl) zoals bomen in het Sidneypark;

• -

  bijzondere bomen: zoals de gedenkbomen (linde) op het ’s Gravenhof of de moeraseiken aan de Pr. Bernhardlaan.

Groen e Kaart en Bomenlijst

Op de Groene Kaartzijn de gemeentelijke boomstructuren en Aangewezen aandachtsgebieden aangegeven. Boomstructuren en aandachtsgebieden vormen samen het groene skelet van de gemeente. Daarom zijn de bomen die daar deel van uitmaken aangemerkt als beschermde boom.

De gemeente Zutphen heeft relatief weinig (robuuste) structuren; door deze op te nemen op de kaart, worden ze extra beschermd.

De Groene Kaart wordt eens per 5 jaar geactualiseerd. Aanpassing van deze kaart is gemandateerd aan het hoofd Stadsbedrijven. Voor tussentijdse ontwikkelingen in de Bomenstructuren en binnen de Aangewezen aandachtsgebieden is de Groenatlas Zutphen leidend.

Toelichting van de begrippen van de Groene kaart:

Boomstructuren:

De juridische definitie volgens de Bomenverordening luidt: door het college vastgestelde structuren.

In beleidsmatige zin is deze definitie verder gespecificeerd en luidt: Een boomstructuur is een verzameling bomen, die samen een -al dan niet onderbroken- lijn, vlak of andere verbindingsstructuur vormen. Het gaat hier om laanbomen, lintbegroeiingen of wegbeplanting. Deze bomen zijn belangrijk voor de belevingswaarde, voor flora en fauna, voor ons welbevinden en gezondheid en voor het groene beeld van de gemeente.

De boomstructuren, weergegeven op de Groene Kaart, zijn van ‘gevel tot gevel’ beschermd. Dat betekent dat de benodigde ruimte voor de boom, zowel boven- als ondergronds deel uitmaakt van de bescherming van de boom. Omdat bomen een op de soort én op de functionele leeftijd afgestemde onder- en bovengrondse groeiruimte vragen, dient die benodigde groeiruimte gegarandeerd te zijn is. Bij een eventuele herinrichting van een weg, wordt zo bewerkstelligd dat deze bomen de benodigde ruimte behouden of krijgen.

Door juist de boomstructuren te beschermen, houden of krijgen deze bomen nu of in de toekomst voldoende ruimte om hun functie te vervullen en tot hun eindbeeld te komen. Zo blijft het groene karakter van de gemeente behouden.

Aangewezen aandachtsgebieden:

De juridische definitie volgens de Bomenverordening luidt: door het college vastgestelde gebieden op gemeentelijk terrein.

Tot de Aangewezen aandachtsgebieden behoren de gemeentelijke groenstructuren uit de Groenatlas Zutphen. De afzonderlijke gebieden vormen een samenhangend functioneel geheel, met een specifieke waarde (ecologisch, landschappelijk, belangrijk voor stads- en dorpsschoon, beeldbepalend, cultuurhistorisch, recreatief) en maken in ruimtelijke zin deel uit van het weefsel van stedelijke- en landschappelijke (openbare) groene elementen.

Bomenlijst

De juridische definitie volgens de bomenverordening luidt: door het college vastgesteld register met bomen. In beleidsmatige zin is deze definitie nader gespecificeerd: in de Bomenlijststaan de overige beschermde gemeentelijke- en particuliere bomen geregistreerd. Deze lijst kent een onderverdeling in monumentale bomen, waardevolle bomen en bijzondere bomen, elk met eigen criteria (zie hoofdstuk 4.3). De Bomenlijst wordt eenmaal per jaar vastgesteld.

2.3.2 Particulier

Particuliere bomen

Behalve de gemeente zijn ook particulieren in het bezit van een beschermwaardige boom. Onder een particulier verstaat de gemeente niet alleen een inwoner van de gemeente Zutphen, maar ook rechtspersonen zoals woningcorporaties en personenvennootschappen, overheden (provincie, rijk) en semioverheden (waterschappen).

Deze beschermwaardige bomen worden op basis van vrijwilligheid geregistreerd in de Bomenlijst en zijn onderverdeeld in monumentale-, waardevolle- en bijzondere bomen. Zij vallen daarmee onder de omgevingsvergunning (art 3. Bomenverordening gemeente Zutphen 2014).

De gemeente heeft particulieren die eigenaar zijn van een beschermwaardige boom in de gemeente Zutphen actief benaderd om zo veel mogelijk bomen te kunnen registreren en werkelijk te kunnen beschermen.

Vanuit een Bijdrageregeling voor particuliere bomen kan de gemeente beschermde particuliere bomen meenemen in het Visual Tree Assessment (VTA). Dit wordt toegelicht in 6.7.

Private percelen vanaf 2500 m 2

Vooral grote private percelen (een of meer aaneengesloten kadastrale kavels in eigendom bij één eigenaar) kunnen van grote betekenis zijn voor de (aangrenzende) openbare ruimte, met name voor de ecologische, landschappelijke, cultuurhistorische en belevingswaarden. Op deze percelen bevindt zich een groot potentieel aan beschermwaardige bomen. Er is in het algemeen meer ruimte om bomen volwaardig oud te laten worden dan in de gemiddelde particuliere tuin. Deze bomen behoren tot de beschermde bomen en zijn vergunningplichtig (art 5. Bomenverordening gemeente Zutphen 2014).

2.4 Bomen met een algemene functie

Gemeentelijk e bomen

Gemeentelijke bomen die niet opgenomen zijn op de Groene Kaart of de Bomenlijst, zijn niet vergunningplichtig, maar dragen wel degelijk bij aan een goed woon- en leefklimaat. Deze bomen wil de gemeente Zutphen waar mogelijk behouden of hun omstandigheden verbeteren, maar zij vallen niet onder de omgevingsvergunning. Dat wil niet zeggen dat deze bomen zonder reden kunnen worden gekapt (zie 3.6). De gemeente gaat alleen over tot de kap van niet-vergunningplichtige bomen als:

• -

  er sprake is van een zwaarwegend maatschappelijk belang van niet-tijdelijke aard;

• -

  als de boom volgens de veiligheidsnorm van het VTA niet langer verantwoord te behouden is ter voorkoming van letsel of schade; dit in relatie tot zijn standplaats en functie.

Als de gemeente overgaat tot het kappen van een niet-vergunningplichtige boom, dan stelt zij de omwonenden en belanghebbenden hiervan voorafgaand op de hoogte (zie 3.6). Zo mogelijk zal in de nabijheid )een vervangende boom worden geplant; als zodanig bedoelde open ruimten worden daarbij in stand gehouden. Wanneer een verwijderde boom nog economische waarde heeft, en er in de nabijheid geen geschikte locatie is om te herplanten, wordt op basis van de waardeberekening volgens de richtlijnen van de Nederlandse Vereniging van Taxateurs van Bomen (NVTB) een bedrag vastgesteld en een bijdrage gestort in het Bomenfonds.

2.5 Stimuleringsregelingen

2.5.1 Bomenfonds

Het Bomenfonds is een gemeentelijke reserve waarin bijdragen worden gestort als financiële compensatie voor gevelde of nog te vellen bomen die niet binnen 3 m van hun oorspronkelijke standplaats herplant kunnen worden.

Wanneer het in de openbare ruimte niet mogelijk of zinvol is om een boom op de oude plek te herplanten omdat de boven- of ondergrondse ruimte een volwaardige ontwikkeling van een nieuwe boom in de weg staat, wordt aan de vergunningverlening de voorwaarde verbonden tot het betalen van een geldelijke bijdrage ter grootte van de boomwaarde (volgens de richtlijnen van de Nederlandse Vereniging van Taxateurs van Bomen, de NVTB). Deze bijdrage wordt gestort in het gemeentelijke Bomenfonds.

2.5.2 Bijdrageregeling particuliere bomen

De gemeente Zutphen stelt een Bijdrageregeling particuliere bomen vast om het particulier boombezit te stimuleren. De bomen van de Bomenlijst kunnen worden meegenomen in de door de gemeente periodiek uitgevoerde visuele boomveiligheidsinspectie, de Visual Tree Assessment (VTA). De kosten van die keuring komen voor rekening van de gemeente. Met de boomeigenaar dient daarvoor een contract te worden afgesloten.

Onder regie van de gemeente worden gezonde bomen eenmaal per twee jaar door een professionele boomdeskundige gekeurd en aandachtsbomen eenmaal per jaar. Alleen eigenaren, inclusief waterschappen en andere publiekrechtelijke instanties met een zakelijk recht tot de grond waarop de beschermde boom staat, komen voor deze regeling in aanmerking. De gemeente maakt afspraken met de eigenaar of zakelijk gerechtigde. In de Bomenverordening gemeente Zutphen 2014 (art 2, lid 4) wordt naar deze regeling verwezen. Deze regeling moet nog worden uitgewerkt.

2.6 Bomeneffectanalyse (BEA) of advies gemeentelijk boomdeskundige

Bij ontwikkelingen in de nabijheid van bomen (gemeentelijk en particulier) die gepaard gaan met opslag van materialen of materieel, wateronttrekking of –lozing, dient degene die verantwoordelijk is voor een project of werk een gemeentelijke boomdeskundige om advies te vragen of een BEA (zie bijlage IV) op te (laten) stellen. Het advies van de gemeentelijke boomdeskundige of een BEA moet uitsluitsel geven op de vraag of de boom, in het perspectief van de voorgenomen bouw of aanleg, in zijn huidige verschijningsvorm en op deze standplaats, duurzaam behouden kan blijven.

De maatregelen die uit het advies van de gemeentelijke boomdeskundige of uit de analyse naar voren komen met het doel om de boom voor de lange termijn te kunnen behouden, zijn niet vrijblijvend en dienen opgenomen te worden als onderdeel van het project of werk en gerealiseerd te zijn voordat de overige werkzaamheden aanvangen.

3.1 Omgevingsvergunningplichtige bomen

Zonder omgevingsvergunning mag een beschermde boom niet worden geveld. Aanvraag van een omgevingsvergunning is nodig, als de stamdoorsnede op één meter dertig boven het maaiveld minimaal vijfenvijftig centimeter omtrek bedraagt. Deze boom is vastgelegd op de Groene Kaart of in de Bomenlijst of bevindt zich op een privaat perceel, groter dan 2500 m2. Aan het verlenen van de vergunning kunnen voorwaarden worden verbonden zoals herplant of het storten van een geldelijke bijdrage in het Bomenfonds; omdat de gelden van het fonds uitsluitend in de openbare ruimte zullen worden gebruikt, worden particulieren niet verplicht tot een financiële compensatie.

3.2 Aanvraag omgevingsvergunning

Een omgevingsvergunning wordt schriftelijk en gemotiveerd aangevraagd (artikel 7 van de Bomenverordening gemeente Zutphen 2014). Alleen eigenaren van of zakelijk-gerechtigden tot een boom, inclusief de gemeente zelf, waterschappen en andere publiekrechtelijke instanties kunnen zelfstandig een aanvraag indienen.

Huurders, met inbegrip van pachters, hebben een persoonlijk en geen zakelijk recht. Zij kunnen weliswaar een aanvraag indienen, maar moeten daarbij een schriftelijke verklaring overleggen waaruit blijkt dat de verhuurder, die eigenaar is van de boom, toestemming geeft voor de kapaanvraag.

De aanvraag van een omgevingsvergunning gebeurt via een speciaal aanvraagformulier (zie bijlage VII). Dit formulier moet volledig zijn ingevuld en voorzien van een duidelijke situatietekening. Op het aanvraagformulier worden in ieder geval de volgende gegevens vermeld:

• -

  de boomsoort;

• -

  de locatie van de boom;

• -

  de omtrek in centimeters, gemeten op 1,30 meter hoogte boven het maaiveld;

• -

  de mogelijkheid tot herplant binnen 3,00 m van de bestaande locatie en de toe te passen boomsoort(en), dan wel de motivering waarom herplant niet mogelijk is

• -

  storting van de boomwaarde in het Bomenfonds als herplant binnen 3 m niet mogelijk is en het gemeentelijke bomen betreft.

Als de aanvraag het gevolg is van herinrichting, vervangen riolering, nieuwbouw e.d., dient een herinrichtingsplan en een advies van de gemeentelijke boomdeskundige dan wel een Bomeneffectanalyse (zie 2.6) met de aanvraag meegestuurd te worden.

Een niet volledig ingevuld aanvraagformulier of het in gebreke blijven ten aanzien van te overleggen stukken, kan leiden tot het buiten behandeling stellen van de aanvraag op grond van artikel 4:5 van de Algemene wet bestuursrecht (hierna te noemen: Awb).

3.3 Procedure Wabo

Vanaf 1 oktober 2010is de omgevingsvergunning opgenomen in de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (hierna te noemen: Wabo). De Wabo maakt gebruik van twee procedures: de reguliere en de uitgebreide procedure (zie bijlage I).

3.3.1 Reguliere procedure

Aanvragen

Van elke aanvraag geeft het college met vermelding van de ontvangstdatum kennis in een van gemeentewege uit te geven elektronisch blad of door plaatsing op de gemeentelijke website of op een andere geschikte wijze. Datzelfde geldt voor de verlenging van de termijn van besluitvorming.

Onvolledige aanvraag

De aanvraag wordt gecontroleerd op volledigheid. Indien de aanvraag niet volledig is, dan wordt de aanvraag opgeschort met het verzoek om aanvulling van de gegevens (artikel 4:5 jo 4:15 Awb). Binnen vier weken nadat de aanvraag is aangevuld of nadat de daarvoor gestelde termijn ongebruikt is verstreken, wordt het besluit om de aanvraag niet te behandelen aan de aanvrager bekend gemaakt (artikel 4:5, vierde lid, van de Awb).

Beslissen op aanvraag

Na een zorgvuldige belangenafweging wordt er op de aanvraag beslist. Het bevoegd gezag heeft in de reguliere voorbereidingsprocedure voor zijn besluitvorming uiterlijk acht weken de tijd met de mogelijkheid de besluitvorming eenmalig met maximaal zes weken te verlengen.

Indien niet tijdig op de aanvraag wordt beslist, dan is de vergunning van rechtswege verleend (Wabo, artikel 3.9, derde lid jo en artikel 6.1, vierde lid). Het besluit wordt aan de aanvrager toegezonden. Tevens wordt het besluit gepubliceerd. De gemeente kan nog wel aan een van rechtswege verleende vergunning, voorwaarden verbinden.

Inwerkingtreding vergunning

De vergunning die tot stand is gekomen met de reguliere procedure, treedt in werking met ingang van de dag na haar bekendmaking. Dit is de hoofdregel. Bepaalde activiteiten kunnen echter onomkeerbare gevolgen hebben, zoals het kappen van bomen. Gelet op de betrokken belangen en met het oog op de rechtsbescherming is het wenselijk dat een omgevingsvergunning voor het vellen van bomen niet direct in werking treedt. Artikel 6.1, lid 2, 3 en 4 van de Wabo bevatten daarom uitzonderingen op de hoofdregel.

Er wordt voor een omgevingsvergunning afgeweken van de hoofdregel om te voorkomen dat een onomkeerbare situatie ontstaat voordat een voorlopige voorziening kan worden gevraagd door derden die mogelijk bezwaar/beroep zouden kunnen hebben tegen de verlening van de vergunning of daaraan verbonden voorschriften. Het kappen van een boom is een onomkeerbare situatie. Uitgangspunt is dat aan de vergunning het voorschrift wordt verbonden dat de vergunning één dag na het verstrijken van de termijn voor het indienen van een bezwaar- c.q. beroepsperiode in werking treedt.

De omgevingsvergunning treedt in werking de eerste dag na afloop van de bezwaartermijn van zes weken. In het derde lid is bepaald dat wanneer er in de in het tweede lid bedoelde gevallen een voorlopige voorziening is gevraagd, de omgevingsvergunning niet in werking treedt voordat er op een dergelijk verzoek is beslist.

Een omgevingsvergunning, die is voorbereid met de reguliere voorbereidingsprocedure, is van rechtswege verleend als gevolg van het verstrijken van de beslistermijn. De Wabo heeft een aantal procedurele waarborgen opgenomen die de positie van derden in geval van vergunningverlening van rechtswege beogen te beschermen:

• 1.

  het bevoegd gezag dient het verlengen van de beslistermijn (van acht naar veertien weken) bekend te maken en openbaar kennis te geven. Derden belanghebbenden worden hierdoor voldoende geïnformeerd;

• 2.

  ook dient het bevoegd gezag een vergunning van rechtswege bekend te maken en openbaar kennis te geven;

• 3.

  verder is erin voorzien dat de inwerkingtreding van een van rechtswege verleende vergunning wordt opgeschort totdat de bezwaartermijn is verstreken of, indien bezwaar is ingediend, op het bezwaar is beslist (artikel 6.1, vierde lid). Daarbij wordt overigens wel aan de vergunninghouder de mogelijkheid geboden om in het kader van een voorlopige voorziening te verzoeken om opheffing van de opschorting.

Noodkap

Als een (gemeentelijke) bomendeskundige kan voorzien dat een boom op korte termijn (van enkele dagen tot binnen een jaar) de levens van mensen rechtstreeks kan bedreigen (bijvoorbeeld door bij heersende windrichting op een woning terecht te komen) of ernstig schade aan zaken van bijvoorbeeld historische of economische waarde kan opleveren (zoals windworp op een tankstation) kan noodkap noodzakelijk zijn.

Een noodkap wordt met toestemming van het college uitgevoerd onder oplegging van het voorschrift genoemd in artikel 3 lid 6 van de BVO. De omgevingsvergunning treedt dan direct in werking.

3.3.2 Uitgebreide procedure

Uniforme openbare voorbereid i ngsprocedure

De uniforme openbare voorbereidingsprocedure van de Awb wordt gevolgd als dit bij wettelijk voorschrift of door een besluit van een bestuursorgaan is bepaald. De uniforme openbare procedure kent conform artikel 3:18 van de Awb een beslistermijn van maximaal 6 maanden na ontvangst van de aanvraag. Het is mogelijk deze beslistermijn eenmalig met een redelijke termijn te verlengen, indien de aanvraag een zeer ingewikkeld of een omstreden onderwerp betreft (artikel 3:18 , lid 2 van de Awb).

Procedure

Ook in dit geval vangt de procedure aan met een verplichte ontvangstbevestiging en bestaat de mogelijkheid de aanvraag niet te behandelen als de verstrekte gegevens en bescheiden onvoldoende zijn voor de beoordeling van de aanvraag (artikel 4:5 van de Awb en de opschortende termijn, artikel 4:15 van de Awb). Daarna volgt een terinzagelegging van het ontwerpbesluit gedurende een termijn van 6 weken. De kennisgeving wordt toegezonden aan belanghebbende bestuursorganen en aan gebruikers van eigendommen die in de directe omgeving van het project liggen voor zover dat geschikt is om het beoogde doel te bereiken (artikel 3.12 Wabo). Bovendien moet deze kennisgeving in een openbare bekendmaking worden gepubliceerd. Wanneer het college geen bevoegd gezag is, worden de stukken tevens bij die gemeente ter inzage gelegd waar het betrokken project in hoofdzaak zal worden gerealiseerd. Gedurende de termijn van de terinzagelegging kan iedereen (in afwijking van de hoofdregel van artikel 3:15 van de Awb: alleen de belanghebbende) een zienswijze indienen. Omdat bij besluiten op het terrein van ruimtelijke ordening en milieu ook iedereen thans een zienswijze kan indienen, is ervoor gekozen om gebruik te maken van de mogelijkheid die artikel 3:15, tweede lid, van de Awb biedt. Het handhaven van het indienen van zienswijzen door een ieder komt ten goede aan de kwaliteit van het uiteindelijke besluit.

Ingevolge artikel 3:16 van de Awb bedraagt de termijn voor het uitbrengen van zienswijzen en adviezen zes weken vanaf de terinzagelegging. Ook hier geldt dat het niet tijdig uitbrengen van een advies het nemen van een besluit door het bevoegd gezag niet in de weg staat (artikel 3:6 van de Awb).

De termijn waarbinnen het bevoegd gezag dient te beslissen (6 maanden) is geen fatale termijn. De beslissing op de aanvraag wordt bekendgemaakt overeenkomstig de artikelen 3:41, 3:42 en 3.43 van de Awb. Tevens wordt daarvan een mededeling gedaan aan belanghebbende bestuursorganen, aan indieners van zienswijzen en aan gebruikers van eigendommen in de directe omgeving van het project, voor zover dat geschikt is om het beoogde doel te bereiken.

Inwerking treding vergunning

De omgevingsvergunning die tot stand is gekomen met de uniforme openbare voorbereidingsprocedure treedt in werking met ingang van de eerste dag na afloop van de termijn voor het indienen van een beroepsschrift (Wabo, art. 6.1, lid 2 onder b). Die termijn bedraagt zes weken. Indien binnen de beroepstermijn een verzoek om voorlopige voorziening is gedaan, treedt de vergunning niet in werking voordat op dat verzoek is beslist (Wabo, artikel 6.1, lid 3).

3.4 Publicatie

De gemeente publiceert elke aanvraag en elk besluit omgevingsvergunning op een van gemeentewege uit te geven elektronisch blad of door plaatsing op de gemeentelijke website.

3.5 Bezwaar en beroep

Belanghebbenden die het niet eens zijn met het besluit om een omgevingsvergunning te verlenen of te weigeren kunnen een gemotiveerd bezwaarschrift indienen bij het college van burgemeester en wethouders. De termijn voor het indienen van een bezwaarschrift bedraagt zes weken. De termijn van zes weken vangt een dag later aan, dan de dag waarop het besluit bekend is gemaakt (artikel 6:7 jo 6:8 Awb).

Indien het besluit is voorbereid met toepassing van afdeling 3.4 Awb (uniforme openbare voorbereidingsprocedure) dan vangt de termijn voor het indienen van een beroepschrift aan met ingang van de dag na de dag waarop het besluit ter inzage is gelegd (artikel 6:8 vierde lid jo 3:44 eerste lid, onder a, van de Awb). De bezwaarprocedure is niet van toepassing als het besluit met toepassing van afdeling 3.4 Awb is voorbereid.

De termijn voor het indienen van een bezwaarschrift tegen één van rechtswege verleende vergunning vangt aan een dag na de bekendmaking van het besluit (art 4:20 Awb)

3.6 Gemeentelijke niet-beschermde bomen

Als een boom niet beschermd is, dan is volgens de Bomenverordening geen vergunning nodig om de boom te mogen kappen. Dit betekent niet dat deze bomen ‘vogelvrij’ zijn. Bestemmingsplannen, Flora en Faunawet en op enkele plaatsen de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) zijn van invloed op het mogen verwijderen van bomen (zie hoofdstuk 8). Buiten de “bebouwde kom Boswet” komen daar de Boswet en Natura 2000 bij.

Niet vergunningplichtige gemeentelijke bomen worden alleen geveld als:

• -

  er sprake is van een zwaarwegend maatschappelijk belang van niet-tijdelijke aard;

• -

  als de boom volgens de veiligheidsnorm van het VTA niet langer te behouden is ter voorkoming van letsel of schade; dit in relatie tot zijn standplaats en functie.

Als op basis van bovenstaande afwegingen velling moet plaatsvinden, gelden vervolgens voor deze bomen de volgende uitgangspunten:

• -

  een nieuwe boom wordt ter plaatse herplant, onder het voorbehoud dat de bewuste plek geschikt moet zijn voor de aanplant van een nieuwe boom en bedoelde open ruimten in stand worden gehouden.

• -

  indien herplant ter plaatse niet mogelijk is, wordt een bijdrage gestort in het Bomenfonds.

De gemeente stelt de direct omwonenden door een publicatie in de Zutphense Koerier op de hoogte van een te vellen niet-beschermde boom. (vanaf begin 2014 alleen elektronisch via de gemeentesite).

Hiertegen kan geen bezwaar en beroep worden aangetekend.

4.1 Beschermde bomen

De bomenverordening gaat uit van het principe dat voor het kappen van beschermde bomen een omgevingsvergunning nodig is. Beschermd zijn:

• -

  gemeentelijke boomstructuren aangegeven op de Groene Kaart;

• -

  gemeentelijke bomen binnen de Aangewezen aandachtsgebieden op de Groene Kaart, tenzij ze behoren tot een herstructureringslocatie met een vastgesteld bestemmingsplan;

• -

  bomen opgenomen in de Bomenlijst;

• -

  particuliere bomen op percelen groter dan 2500 m2.

4.2 Geen omgevingsvergunning

4.2.1 Plantenziektenwet en boomziekten

Als een beschermde zieke boom direct gevaar oplevert, kan deze zonder omgevingsvergunning worden gekapt; dan moet er sprake zijn van een plantenziekte in het kader van de Plantenziektenwet. De aantasting en het gevaar dienen door een of meer bomendeskundige te worden vastgesteld.

Voor een houtopstand die moet worden geveld krachtens de Plantenziektenwet of krachtens een aanschrijving op last van het bevoegd gezag, en waarvoor geen omgevingsvergunning nodig is, kan geen herplantplicht worden opgelegd. Maar het verdient aanbeveling om op basis van vrijwilligheid van de zijde van de boomeigenaar, afspraken te maken over vervangende beplanting.

Particuliere bomen die direct gevaar opleveren voor de verspreiding van een boomziekte als iepziekte of bacterievuur, moeten worden geveld en zodanig behandeld dat de ziekte niet verder wordt verspreid. De particulier wordt dan aangeschreven door het college en is verplicht de boom te kappen (art 14 BVO). Het vrijgekomen hout mag niet worden bewaard of vervoerd zonder toestemming van het college. Geen gehoor geven aan de aanschrijving kan de basis zijn voor bestuursdwang, waarbij de gemeente de noodzakelijke werkzaamheden, voor risico en voor rekening van eigenaar of zakelijk gerechtigde, kan (laten) verrichten.

4.2.2 Noodzakelijke beheer- en onderhoudsmaatregelen

Evenmin is een omgevingsvergunning nodig als het om de hierna genoemde noodzakelijke beheers- en onderhoudsmaatregelen gaat:

Periodieke velling van hakhout

Om hakhout, veelal een waardevol landschapselement, in stand te kunnen houden is periodiek vellen een noodzakelijke onderhoudsmaatregel.

Periodiek scheren, knotten of kandelaberen als beheermaatregel

Een andere vorm van noodzakelijke onderhoudswerkzaamheden is het snoeien van vormbomen.

Nb. De eerste keer knotten of kandelaberen staat gelijk aan vellen en is vergunningplichtig.

Snoeiwerkzaamheden aan bomen met achterstallig onderhoud

Als onderhoud aan een boom te lang achterwege is gebleven, kunnen snoeiwerkzaamheden in het kader van achterstallig onderhoud nodig zijn. Er mag echter niet meer dan 20% van de boom worden verwijderd, want dan verandert snoeien in vellen en daarvoor is een omgevingsvergunning nodig.

Dunning

Soms is het noodzakelijk één of meerdere bomen te kappen ter bevordering van het voortbestaan van andere. Dit wordt dunning genoemd. Opgroeiende bomen kunnen elkaar na verloop van tijd in de weg staan waardoor verstikking dreigt. Het is dan beter een deel van de bomen te kappen zodat de overblijvende bomen zich kunnen ontwikkelen.

4.2.3 Herstructureringslocaties

Herstructureringslocaties

Bij herstructurering is sprake van de sloop van bestaande opstallen, vervangende nieuwbouw en een herinrichting van de openbare ruimte binnen de bebouwde kom. Bij de totstandkoming van een herstructureringsplan wordt rekening gehouden met alle relevante belangen, zoals de kwaliteit van de bodem, de invloed van geluid, de in of in de nabijheid van het gebied voorkomende natuurwaarden, de watertoets en met de binnen het plangebied aanwezige bomen. Bij de integrale belangenafweging in het kader van een bestemmingsplan in relatie tot het herstructureringsplan, zal blijken welke bomen behouden kunnen blijven en welke moeten worden geveld; de keuzes zullen moeten worden gemotiveerd. In het geval van herstructureringsplan wordt het overbodig geacht om na de vaststelling van het bestemmingsplan een omgevingsvergunning voor velling aan te vragen.

In verband met de zorgvuldigheid wordt, indien sprake is van een herstructureringsplan, dit als zodanig bekend gemaakt waarbij erop wordt gewezen dat geen kapvergunning is vereist en dat indien er bezwaren zijn tegen een eventuele velling van de aanwezige houtopstand dit bezwaar dient te worden ingebracht in de ruimtelijke ordeningsprocedure.

Een herstructureringsplan is een binnen een begrensd gebied te realiseren plan, dat voorziet in een aanpassing en/of gehele dan wel gedeeltelijke vervanging van het zich binnen dat gebied bevindende vastgoed en een gehele of gedeeltelijke herinrichting van de tot dat gebied behorende openbare ruimte, overeenkomstig een daarvoor vastgesteld bestemmingsplan.

4.3 Wel een omgevingsvergunning

Het uitgangspunt van de gemeente Zutphen is om het bomenbestand zoveel mogelijk te behouden en duurzaam in stand te houden, speciaal de beschermde bomen. Daarbij zijn twee categorieën te onderscheiden:

• -

  bomen die zijn aangegeven op de Groene Kaart of zijn opgenomen in de Bomenlijst.

• -

  bomen op private percelen groter dan 2500 m2.

4.3.1 Bomen op de Groene Kaart en de Bomenlijst

Als uitgangspunt geldt dat de beschermde bomen op de Groene Kaart en de Bomenlijst niet geveld mogen worden, behoudens de criteria die genoemd staan in artikel 4, tweede lid, van de Bomenverordening gemeente Zutphen 2014. Een omgevingsvergunning voor beschermde bomen wordt alleen verleend, als aan één van de gestelde criteria wordt voldaan. Deze criteria zijn:

• -

  een zwaarwegend maatschappelijk belang van niet tijdelijke aard dat opweegt tegen duurzaam behoud van de beschermde boom;

• -

  de boom is volgens de veiligheidsnorm van de VTA-controle niet langer verantwoord te behouden ter voorkoming van letsel of schade; dit in relatie tot zijn standplaats en functie.

Zwaarwegend maatschappelijk belang

Er wordt een omgevingsvergunning verleend voor een beschermde boom, indien een zwaarwegend maatschappelijk belang opweegt tegen duurzaam behoud van die boom. Een zwaarwegend belang is bijvoorbeeld de bouw van een ziekenhuis, grootschalige woningbouw, rioleringswerkzaamheden of herstructureringswerkzaamheden. In dergelijke gevallen of werkzaamheden stuurt de aanvrager met de aanvraag een herinrichtingsplan mee. Voorafgaand aan de werkzaamheden dient de aanvrager uitputtend te onderzoeken of er mogelijkheden zijn om bomen te behouden. Indien dit niet mogelijk is wordt voorafgaand aan de uitvoering van de werkzaamheden door de aanvrager aangegeven waar nieuwe bomen in het plan terugkomen.

Veiligheid

Gevaarzetting (ter voorkoming van letsel of schade) kan een reden zijn om een boom te vellen. Een boom levert een gevaar op voor zijn omgeving als deze bijvoorbeeld is aangetast door schimmel, zijn takken laat vallen of beschadigde wortels heeft. Het gevaar dienen door een of meer bomendeskundige te worden vastgesteld. De resultaten van de VTA kunnen de aanleiding zijn voor nader onderzoek naar de conditie van de boom. Als nader onderzoek uitwijst dat instandhouding van de boom onmogelijk of zeer onwenselijk is, kan de boom op grond van boomdeskundige maatstaven niet langer behouden blijven en kan een omgevingsvergunning worden verleend. Onderzoek naar de mogelijkheden van instandhouding van de boom, vindt plaats onder de verantwoordelijkheid van een gemeentelijke bomendeskundige.

4.3.2 Bomen op private percelen groter dan 2500 m2

Als uitgangspunt geldt dat de bomen op private percelen groter dan 2500 m2 geveld mogen worden, tenzij er sprake is van een of meer weigeringsgronden genoemd in artikel 5, lid 4 van de Bomenverordening gemeente Zutphen 2014. Op grond van één of meer van de volgende waarden kan de vergunning worden geweigerd:

• -

  de boom is ecologisch waardevol;

• -

  de boom is landschappelijk waardevol;

• -

  de boom is van betekenis voor het stads- en dorpsschoon;

• -

  de boom heeft een beeldbepalende waarde;

• -

  de boom heeft cultuurhistorische waarde;

• -

  de boom heeft recreatieve waarde.

Toelichting bij criteria

Ecologische en natuurwaarde

Het gaat hier om het belang van natuurbehoud en- ontwikkeling. De boom

• -

  maakt deel uit van een gemeentelijke en/ of landelijke (ecologische) verbinding of EHS zoals een vleermuisroute;

• -

  is van betekenis voor flora en fauna zoals groeiplaats van beschermde planten;

• -

  is van betekenis als nestel-, schuil-, of foerageerplaats voor in de stad beschermde diersoorten;

• -

  heeft invloed op de bodemgesteldheid;

• -

  vormt een bijzonder biotoop.

Minimaal een van deze aspecten rechtvaardigt de kwalificatie “ heeft ecologische waarde (natuurwaarde)”.

Landschappelijke waarde

Hiervan is sprake als de boom:

• -

  typerend is voor de lokale omstandigheden, bepaald door bodemgesteldheid, waterhuishouding, cultuurhistorie e.d. (lanen, restant bosje, verkavelingpatroon, houtwal, solitaire boom);

• -

  relatie heeft met het landschap buiten de stedelijke sfeer.

Van betekenis voor stads- en dorpsschoon

Hiervan is sprake als de boom:

• -

  onderdeel is van een beschermd stads-/dorpsgezicht;

• -

  onderdeel is van een rijks- of gemeentelijk monument;

• -

  de boom bijzonder en/of zeldzaam is (hoogte, dikte, vorm, leeftijd, soort).

Beeldbepalende waarde

Een boom is bepalend voor straat- of stads- of dorpsbeeld als deze:

• -

  onderdeel is van de boom- of groenstructuur, volgens de Groenatlas Zutphen

• -

  nadrukkelijk in het straatbeeld aanwezig is en/of een hoge belevingswaarde heeft

• -

  onderdeel is van de woonsfeer zoals beschreven in de Groenatlas Zutphen (dan wordt niet naar tuin op zich gekeken maar naar totale straatbeeld),

• -

  de boom karakteristiek is voor de plek (ensemblewaarde).

Minimaal een van deze aspecten rechtvaardigt de kwalificatie “ heeft beeldbepalende waarde”.

Cultuurhistorische waarde

De boom vormt een karakteristieke eenheid met gebouwen of functies van gebouwen op plaatsen zoals begraafplaatsen, parken, boerderijen. De boom

• -

  is een herinnering aan een belangrijke gebeurtenis zoals herdenkingsbomen, al of niet geadopteerd door een school, een stichting of de Landelijke Bomenstichting;

• -

  markeert een plek zoals grensbomen in het agrarisch gebied en bakenbomen langs de rivier;

• -

  benadrukt de symboliek van een locatie zoals bomen bij wegkruizen en kapelletjes;

• -

  heeft een bijzonder snoeivorm zoals een knotboom, leiboom en meerstammige boom als representant van een tijdsbeeld of architectuur.

Minimaal een van deze aspecten rechtvaardigt de kwalificatie “ heeft cultuurhistorische waarde”.

Recreatieve waarde

Een boom op openbaar toegankelijk terrein, die algemeen wordt gewaardeerd uit recreatief oogpunt of uit oogpunt van leefbaarheid. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan de schaduwwerking van de boom of de functie van klimboom voor de jeugd.

4.4 Belangenafweging

Bij elke aanvraag voor een omgevingsvergunning moet er een afweging gemaakt worden van alle betrokken belangen. De omgevingsvergunning wordt alleen toegekend als één van de in paragraaf 4.3.1 genoemde criteria zwaarder weegt dan het behoud van de te kappen boom of als de in paragraaf 4.3.2 genoemde criteria niet van toepassing zijn.

Voor een goede en transparante belangenafweging van de aanvraag voor de omgevingsvergunning is een Adviesformulier(zie bijlage VIII) opgesteld. Hiermee wordt de aanvraag getoetst op de geldende criteria en worden afwegingen genoteerd. Ook dient het advies op het formulier als onderbouwing van de vergunning. Het weigeren of verlenen van de omgevingsvergunning dient namelijk deugdelijk gemotiveerd te worden.

5.1 Herplant ter plaatse

De gemeente hecht veel belang aan het behouden van een kwalitatief hoogwaardige leefomgeving. Als er een vergunning wordt verleend om een boom te vellen, dan wordt standaard het voorschrift tot herplant aan de vergunning verbonden. Uitgangspunt is dat ter plaatse van de gevelde boom, op uiterlijk 3,00 m afstand van de gevelde boom herplant kan worden. Voorwaarde daarbij is dat de nieuw te planten boom op die plek zich moet kunnen ontwikkelen om zijn functie te kunnen vervullen. Daarom moet bij herplant aan de volgende eisen worden voldaan:

• -

  bodem: voldoende ondergrondse, doorwortelbare ruimte: de bodem moet voldoende lucht, water, zuurstofhalte en voedingsstoffen kunnen bevatten om een goed functionerend wortelgestel te kunnen garanderen, conform de technische eisen en richtlijnen uit het Algemeen technisch handboek openbare ruimte (Athor).

• -

  voldoende bovengrondse ruimte: een boom moet uit kunnen groeien zonder hinderlijk te worden voor de omgeving. Een boom stelt dus eisen aan zijn leefruimte om goed te kunnen functioneren en volwaardig volwassen te worden.

• -

  geen verstoringen van de lucht en waterhuishouding en geen beschadigingen van het (toekomstige) wortelgestel: voor een goede groei is het noodzakelijk dat de leefomgeving van de boom niet wordt verstoord. Wortelbeschadiging bij graafwerkzaamheden moet worden voorkomen, evenals bodemverontreiniging, -verdichting en bovengrondse beschadiging.

• -

  minimale herplant maat: boom eerste en tweede grootte (grote en middelgrote boom): maat 16-18, 18-20 of 20-25, boom derde grootte (kleine boom): maat 14-16.

• -

  overig: ook duurzaamheid, kwaliteit en diversiteit zijn van belang. Aspecten die hierin een rol spelen: bijdrage aan de ecologische potentie van het totale bomenbestand (habitat voor insecten, vogels, kleine zoogdieren, reptielen), en biodiversiteit, maar ook belevingswaarde en dendrologische waarde.

De herplant dient in het eerstvolgende plantseizoen of na afronding van de werkzaamheden uitgevoerd te worden, maar uiterlijk binnen drie jaar na het verlenen van de vergunning. Als de termijn van drie jaar voor de aanvrager niet haalbaar is, kan deze in overleg met de vergunningverlener worden aangepast.

Het voorschrift om tot herplant over te gaan wordt concreet en eenduidig omschreven. Op deze manier weet de ontvanger waar hij aan moet voldoen en de handhaver wat hij bij controle mag verwachten. In het voorschrift staat in ieder geval de boomsoort, boomgrootte, minimale maat (stamomtrek) en locatie. Voor elke situatie dient een passende herplantplicht te worden opgesteld.

Als niet voldaan kan worden aan de hierboven genoemde eisen, is de voorwaarde “herplant ter plaatse” niet zinvol. Voor bomen op gemeentelijk terrein verbindt het college in dat geval aan de vergunning het voorschrift tot het betalen van een geldelijke bijdrage (Zie 5.3) voor zover het de (toekomstige) openbare ruimte betreft. Deze bijdrage ter grootte van de boomwaarde (volgens de richtlijnen van de NVTB) wordt gestort in het gemeentelijke Bomenfonds. Dat geldt echter niet voor bomen op particulier terrein; het gaat te ver om particulieren als compensatie te laten betalen voor bomen in de (toekomstige) openbare ruimte.

Vervangende boom ja of nee

Wel vervangen

• -

  Als een boom vanuit het aspect veiligheid bezien, aan het einde van zijn levenscyclus is gekomen of dood is gegaan, wordt deze ter plaatse (binnen een afstand van 3,00 m) vervangen onder voorwaarde dat de groeiplaatsomstandigheden geschikt zijn.

• -

  Als de verwachte levensduur van een aaneengesloten (gedeelte van een) bomenrij in de specifieke omstandigheden ter plaatse, minder is dan de helft van de normale levensduur van die soort, wordt de (gehele of gedeeltelijke aaneengesloten) bomenrij vervangen door nieuwe bomen, ook al zijn een of meer van de te verwijderen bomen nog van een goede kwaliteit. Daarbij wordt rekening gehouden met de levensduur van de omringende bomen. Alleen op die manier kan een boombeplanting structureel worden verbeterd. Een goede standplaats waar de boom zijn functie kan vervullen is daarvoor de eerste voorwaarde.

Niet vervangen

• -

  Als de plek niet voldoet aan de criteria voor herplanten (zie 5.1). In dat geval dient voor gemeentelijke bomen een bijdrage ter grootte van de boomwaarde (volgens de NVTB-richtlijnen) in het Bomenfonds te worden gestort (art 10 lid 2 BVO).

• -

  Als bij velling of dunning in een bomenrij de afstand tot bestaande bomen (zowel in de rij als daarbuiten) onvoldoende is voor een functionele ontwikkeling van nieuwe exemplaren. De onderlinge plantafstand is afhankelijk van de boomgrootte. Wanneer bomen van de derde grootte (kleine bomen zoals krentenboom of meidoorn) worden vervangen door bomen van de eerste grootte (grote bomen zoals eik en linde), dan zal het aantal bomen door de benodigde, grotere onderlinge plantafstand kleiner zijn.

• -

  Als voor het betrokken gebied (van de aanvraag) op korte termijn (korter dan 3 jaar) plannen en planningen voor ontwikkelingen, reconstructies of groot onderhoud aan wegen bekend zijn. In dat geval is het niet zinvol voor enkele jaren te investeren in jonge bomen. Het is effectiever om de herplant onderdeel te maken van een integraal herinrichtingsplan en vervolgens de herplant tegelijk met de overige werkzaamheden (veelal civieltechnische) uit te voeren. Het is belangrijk om bij deze integrale aanpak de groeiomstandigheden voor de bomen te verbeteren. Dat bevordert de levensduur van de bomen, de veiligheid van de weggebruiker en de leefbaarheid van de woonomgeving.

5.2 Verplanten

Het verplanten van bestaande bomen komt voor, maar niet vaak. Bij bouwprojecten of herinrichten van straten en wegen staan wel eens gezonde bomen in de weg. Wanneer handhaving van de boom niet mogelijk is, wordt de mogelijkheid tot verplanten van de boom overwogen. Het verplanten van een boom is een handeling die tegen de natuur in gaat, met het risico dat de boom sterft of stil blijft staan in zijn groei waardoor de boom wegkwijnt. Verplanten is zinvol als de boom een goede kans heeft om die actie te overleven en de kosten voor verplanten niet (veel) groter zijn dan de boomwaarde. De kans van slagen van het verplanten van een boom is afhankelijk van diverse factoren zoals boomsoort, omvang van de wortelkluit, conditie van de boom, de nieuwe groeiplaats, de kosten, voorbereidingstijd etc. Per boom worden de voor- en nadelen bekeken en meegewogen bij het afgeven van de omgevingsvergunning met het voorschrift “verplanten”.

De verantwoordelijkheid om een gebied met potentieel verplantbare bomen tijdig bij de beheerder of de aannemer te melden en er budget voor vrij te maken, ligt bij de planvoorbereiders van de ontwikkelingslocatie of de reconstructie.

Als een boom aan de volgende voorwaarden voldoet, verbindt het college het voorschrift aan de omgevingsvergunning om een boom te verplanten:

• -

  de verplanting van de boom heeft een goede kans van slagen;

• -

  de kosten voor verplanten gaan de boomwaarde niet te boven

• -

  de boom is een duurzame soort;

• -

  de boom is gezond en vitaal;

• -

  de boom kan naar een geschikte plaats worden verplant;

• -

  de boom sluit aan bij zijn nieuwe omgeving; dit is ter beoordeling van de medewerker van Team Openbare ruimte/ Beleid & Beheer.

• -

  de boom dient 3 jaar voor de feitelijke verplanting te zijn voorbereid; in overleg met een door het college aangewezen medewerker kan van deze termijn worden afgeweken.

In de vergunningvoorschriften geeft het college aan waar de boom naartoe verplaatst moet worden.

De instantie of het bedrijf dat verantwoordelijk is voor de verplanting, heeft gedurende drie jaar de nazorg voor de verplante boom. Uitgangpunt daarbij is dat de vitaliteit van de boom na het verplanten, inclusief de periode van 3 jaar voor nazorg minimaal gelijk blijft.

5.3 Geldelijke bijdrage aan het Bomenfonds

Als uitgangspunt geldt dat bij het verloren gaan van een beschermde boom een herplantplicht in de vergunning wordt opgenomen.

In die gevallen (zie 5.1) waarin het niet mogelijk of zinvol is om een nieuwe boom in de openbare ruimte binnen 3,00 m te herplanten, wordt aan de vergunningverlening de voorwaarde tot het betalen van een geldelijke bijdrage ter grootte van de boomwaarde verbonden. Deze bijdrage wordt gestort in het gemeentelijke Bomenfonds (zie par. 2.5.1). Deze bijdrage ter grootte van de boomwaarde, wordt berekend volgens de richtlijnen van de Nederlandse Vereniging van Taxateurs van Bomen (NVTB). Dat geldt niet voor bomen op particulier terrein.

5.4 Beschermen bomen bij werkzaamheden

Bij het verlenen van de omgevingsvergunning wordt niet alleen gekeken naar de te kappen bomen. Bescherming van de bomen die blijven staan is minstens zo belangrijk. Daarom wordt aan de omgevingsvergunning de voorwaarde tot meeleveren van een advies van de gemeentelijke boomdeskundige dan wel het opstellen van een bomeneffectanalyse (BEA)gekoppeld. (zie 2.6). Verder ontvangt degene die verantwoordelijk is voor (de uitvoering van) de nieuwbouw, de reconstructie of het rioleringswerk het instructieblad “Vuistregels bij het uitvoeren van werkzaamheden in de nabijheid van bomen ”uitgereikt (zie bijlage III).

Het Team Openbare Ruimte van de afdeling Stadsbedrijven houdt toezicht op uitvoering van de beschermingsmaatregelen en kan zo nodig op het werk adviseren. Het niet correct naleven kan tot gevolg hebben dat de bouwwerkzaamheden door het bevoegd gezag worden stilgelegd. De gemeente wil vaker gebruik maken van haar recht om de herstelwerkzaamheden van de schade aan haar bomen te verhalen op de veroorzaker van de schade bijvoorbeeld het nutsbedrijf. Om te kunnen aantonen welke schade is toegebracht, is toezicht op de werkwijze bij de uitvoering noodzakelijk.

Als bomen toch beschadigd raken, kan de gemeente een geval van beschadiging behandelen als illegale kap (economisch delict). Bij beschadiging van gemeentelijke bomen kan tevens een schadevergoeding worden geëist. De hoogte van de schadeclaim wordt bepaald op basis van de boomwaarde voor en na de beschadiging en berekend volgens de richtlijnen van de NVTB, vermeerderd met de taxatiekosten.

6.1 Criteria Monumentale boom

De basisvoorwaarden:

• -

  de boom is minimaal 80 jaar oud en door zijn leeftijd en verschijning beeldbepalend;

• -

  de boom verkeert niet in een onomkeerbare slechte conditie (VTA-criterium voor veilige boom); volledig verval van de boom is niet binnen tien jaar te verwachten.

De specifieke voorwaarden:

• -

  de boom heeft ecologische waarde (natuurwaarde);

• -

  de boom heeft natuurwetenschappelijke waarde (biodiversiteit);

• -

  de boom heeft specifieke betekenis voor het milieu (luchtzuivering, leefbaarheid, gezondheid);

• -

  de boom heeft cultuurhistorische waarde (markering, structuur, symboliek);

• -

  de boom heeft dendrologische waarde (oud ras, zeldzaam soort);

• -

  de boom heeft een bijzondere groeivorm (zuilvorm, treurvorm, meerstammige boom, speelboom) of een bijzondere snoeivorm (leiboom, knotboom, blokvorm).

6.2 Criteria Waardevolle boom

De basisvoorwaarden:

• -

  de boom staat op een markante plek en is als zodanig beeldbepalend;

• -

  de boom verkeert niet in een onomkeerbare slechte conditie (VTA-criterium voor veilige boom);

• -

  de boom kan zich op de standplaats zowel boven als ondergronds goed ontwikkelen en heeft een minimale levensverwachting van tien jaar;

• -

  de boom heeft de potentie om een monumentale boom te worden

De specifieke voorwaarden:

• -

  heeft ecologische waarde (natuurwaarde);

• -

  de boom heeft natuurwetenschappelijke waarde (biodiversiteit);

• -

  de boom heeft specifieke betekenis voor het milieu (luchtzuivering, leefbaarheid, gezondheid);

• -

  de boom heeft cultuurhistorische waarde (markering, structuur, symboliek);

• -

  de boom heeft dendrologische waarde (oud ras, zeldzaam soort);

• -

  de boom heeft een bijzondere groeivorm (zuilvorm, treurvorm, meerstammige boom, speelboom); of een bijzondere snoeivorm (leiboom, knotboom, blokvorm).

6.3 Criteria Bijzondere boom

Een bijzondere boom moet minimaal aan één van de volgende voorwaarden voldoen:

• -

  is een aangeboden/ geschonken boom;

• -

  is een herdenkings- of herinneringsboom, met in veel gevallen een plaatje of bordje met een passende tekst;

• -

  maakt deel uit van een kunstwerk (toegepaste kunst).

6.4 Toelichting op de criteria

Beeldbepalende waarde

Een boom is bepalend voor straat- of stads- of dorpsbeeld als deze:

• -

  onderdeel is van de boom- of groenstructuur, volgens de Groenatlas Zutphen

• -

  nadrukkelijk in het straatbeeld aanwezig is en/of een hoge belevingswaarde heeft

• -

  onderdeel is van de woonsfeer zoals beschreven in de Groenatlas Zutphen (dan wordt niet naar tuin op zich gekeken maar naar totale straatbeeld),

• -

  de boom karakteristiek is voor de plek (ensemblewaarde).

Ecologische en natuurwetenschappelijke waarde

Het gaat hier om het belang van natuurbehoud en- ontwikkeling. De boom

• -

  maakt deel uit van een gemeentelijke en/ of landelijke (ecologische) verbinding of EHS zoals een vleermuisroute;

• -

  is van betekenis voor flora en fauna zoals groeiplaats van beschermde planten;

• -

  is van betekenis als nestel-, schuil-, of foerageerplaats voor in de stad beschermde diersoorten;

• -

  heeft invloed op de bodemgesteldheid;

• -

  vormt een bijzonder biotoop.

Minimaal een van deze aspecten rechtvaardigt de kwalificatie “heeft ecologische waarde”.

Natuurwetenschappelijke waarde

De boom is van waarde voor de landelijke- of regionale biodiversiteit; in het algemeen betreft het inheemse soorten met specifieke genetische kenmerken.

Betekenis voor het milieu

De boom heeft meer dan gemiddeld invloed op het wegvangen van fijnstof (luchtzuivering) en op het inperken van de CO2 uitstoot.

Cultuurhistorische waarde

De boom vormt een karakteristieke eenheid met gebouwen of functies van gebouwen op plaatsen zoals begraafplaatsen, parken, boerderijen. De boom

• -

  is een herinnering aan een belangrijke gebeurtenis zoals herdenkingsbomen, al of niet geadopteerd door een school, een stichting of de Landelijke bomenstichting;

• -

  markeert een plek zoals grensbomen in het agrarisch gebied en bakenbomen langs de rivier

• -

  benadrukt de symboliek van een locatie zoals bomen bij wegkruizen en kapelletjes;

• -

  heeft een bijzonder snoeivorm zoals een knotboom, leiboom en meerstammige boom als representant van een tijdsbeeld of architectuur.

Minimaal een van deze aspecten rechtvaardigt de kwalificatie “heeft cultuurhistorische waarde”.

Dendrologische waarde

Het gaat om een boom die vooral in de stedelijke omgeving waardevol is vanwege zijn zeldzaamheid (soort of variëteit). Hij kan ook een speciale groeivorm hebben zoals een zuilboom, een treurboom of een meerstammige boom.

Een bijzondere groei- of snoeivorm

Wanneer de boom gedurende lange tijd hetzij als gevolg van zijn natuurlijke groeiwijze (zuilvorm, treurvorn), hetzij als gevolg van specifiek onderhoud (knippen, leiden, snoeien) een afwijkende vorm heeft verkregen, kan die verschijning een extra reden zijn om de boom te behouden.

6.5 Bescherming

Bomen op de Bomenlijst vallen onder de omgevingsvergunning en zijn beschermd volgens art. 3 van de Bomenverordening gemeente Zutphen 2014.

Dit betekent dat er terughoudend wordt omgegaan met het verlenen van een omgevingsvergunning (zie paragraaf 4.3). Indien er een omgevingsvergunning wordt verleend, dan wordt daaraan steeds het voorschrift tot herplant binnen 3,00 m van de te vellen boom, c.q. financiële compensatie verbonden; dat laatste alleen als het een gemeentelijke boom betreft.

Wanneer een monumentale, waardevolle of bijzondere boom deel uitmaakt van een groep, dient de hele bomengroep als monumentaal, waardevol of bijzonder te worden geregistreerd en behandeld.

Dat heeft tot gevolg dat van een dergelijke groep niet één afzonderlijke boom kan worden verwijderd omdat daarmee grote schade zal ontstaan aan de habitus (sterk verminderde sierwaarde) en de kwetsbaarheid (windgevoelig) van de groep als geheel toeneemt. Gevolg is dat de aanvraag moet worden geweigerd, tenzij er sprake is van een zwaarwegend maatschappelijk belang (van niet tijdelijke aard) of als er risico bestaat op letsel of schade(art.4, lid 2 van de BVO). Het is niet de bedoeling om op voorhand de hele monumentale groep te verwijderen.

6.6 Particuliere bomen op de Bomenlijst

Naast de gemeentelijke beschermde bomen zijn er ook beschermwaardige bomen in particulier bezit (zie ook paragraaf 2.3.2). De inwoners van de gemeente Zutphen kunnen hun beschermwaardige boom aanmelden bij de gemeente. De gemeente beoordeelt of de aangemelde boom voldoet aan de criteria (zie 6.1 tm 6.3). Als dat het geval is, dan krijgt de eigenaar van de boom hierover bericht (aanwijzingsbeschikking). De boom wordt vervolgens opgenomen in de Bomenlijst als monumentale, waardevolle of bijzondere boom. Het melden van de bomen gebeurt op basis van vrijwilligheid.

Als een beschermwaardige boom niet is aangemeld, kan de gemeente de eigenaar van de boom actief benaderen om hem te bewegen de boom alsnog te laten registreren.

6.7 Visual Tree Assessment

Volgens de wet heeft een boomeigenaar een zorgplicht. De eigenaar kan aansprakelijk worden gesteld als een boom schade aanricht bij derden. Aan de algemene zorgplicht kan worden voldaan door het periodiek uitvoeren van een visuele boomveiligheidsinspectie, het Visual Tree Assessment (VTA). De gemeente Zutphen voert jaarlijks op een deel van haar bomen een VTA uit. Het VTA maakt deel uit van het gemeentelijke beheerplan. Afhankelijk van de vitaliteit van de bomen worden gezonde bomen iedere twee jaar gecontroleerd en aandachtsbomen eens per jaar.

De gemeente Zutphen biedt particuliere eigenaren van bomen, opgenomen in de Bomenlijst, aan hun bomen mee te nemen in het VTA. Door deze bomen op te nemen in het VTA kan zo nodig tijdig advies worden gegeven voor passende maatregelen om beschermwaardige bomen langer te laten leven. (Zie par. 2.5.2)

8.1 Flora-en Faunawet

Sinds 1 januari 2001 is de Flora- en Faunawet van kracht. De kern van deze wet wordt gevormd door de algemene zorgplicht. Verstoring van aanwezige flora en fauna dient zo min mogelijk plaats te vinden. Wanneer het toch noodzakelijk is werkzaamheden uit te voeren die hiermee in strijd zijn, kan een ontheffing in het kader van de Flora- en Faunawet noodzakelijk zijn. Daarbij is de beschermingsstatus van de betreffende dieren van belang. Een ontheffing wordt echter niet verleend voor het verstoren van broedende vogels. Vooral bij werkzaamheden aan bomen is dit een extra aandachtspunt.

Bij bomen dient met name rekening gehouden te worden met broedvogels en vleermuizen. De aanwezigheid van één van beide diersoorten in of in de nabijheid van de te kappen boom of bomen heeft verstrekkende gevolgen voor het uitvoeren van de werkzaamheden. In de praktijk komt het erop neer dat kappen van meerdere bomen bij elkaar tijdens het broedseizoen vrijwel niet mogelijk is. De meeste vogelsoorten broeden tussen half maart en half juli.

Bij constatering van broedende vogels en de aanwezigheid van vleermuizen blijft altijd de algemene zorgplicht gelden en is het uitvoeren van werkzaamheden aan de betreffende boom en directe omgeving niet mogelijk.

8.2 Boswet

De sinds 1 juli 1962 van kracht zijnde Boswet heeft als doel ‘het vaststellen van regels ter bewaring van bossen en andere houtopstanden’. Voor de werking van de Boswet is de vaststelling van de bebouwde kom in het kader van de Boswet van belang. Dit kan verwarrend zijn, omdat ook andere bebouwde kommen worden vastgesteld, zoals in het kader van de Wegenverkeerswet.

De gemeente Zutphen heeft op grond van artikel 1, vijfde lid, van de Boswet voor de toepassing van de Boswet de grenzen van de bebouwde kom vastgesteld.

De Bomenverordening gemeente Zutphen 2014 geldt binnen de hele gemeente, maar is vooral effectief binnen de “Bebouwde kom Boswet”. Maar in het buitengebied kunnen houtopstanden van maximaal 10 are en bomenrijen van maximaal 20 bomen door de Bomenverordening worden beschermd; deze zijn niet meldingsplichtig in het kader van de Boswet. Om optimaal de bomen te kunnen beschermen is het zaak om de Bebouwde kom Boswet aan te passen aan de ambities van het Beleid Bomenverordening en opnieuw vast te stellen.

De gemeente Zutphen is op grond van artikel 15 van de Boswet niet bevoegd regels te stellen ter bewaring van:

• -

  wegbeplantingen en eenrijige beplantingen op of langs landbouwgronden, beide voor zover bestaande uit populieren of wilgen, tenzij deze zijn geknot;

• -

  vruchtbomen en windschermen om boomgaarden;

• -

  fijnsparren, niet ouder dan twaalf jaar, bestemd om te dienen als kerstbomen en geteeld op daarvoor in het bijzonder bestemde terreinen;

• -

  kweekgoed;

• -

  bossen en andere houtopstanden, welke deel uitmaken van bosbouwondernemingen, die als zodanig bij het Bosschap geregistreerd staan, en niet gelegen zijn binnen een bebouwde kom als bedoeld in artikel 1, vijfde lid, behoudens ter bewaring van houtopstanden als bedoeld in artikel 5, tweede lid. Dit zijn houtopstanden, welke een zelfstandige eenheid vormen, en hetzij geen grotere oppervlakte beslaan dan 10 are, hetzij ingeval van rijbeplanting, gerekend over het totaal aantal rijen, niet meer bomen omvatten dan 20.

8.3 Ecologische Hoofdstructuur (EHS)

De ecologische hoofdstructuur (EHS) bestaat uit natuurgebieden en verbindingen daartussen. Ruimtelijke ontwikkelingen die negatieve effecten opleveren voor de ‘wezenlijke kenmerken’ van bestaande natuurgebieden binnen de EHS worden niet toegestaan (nee-tenzij benadering).

De EHS verbindingszone maakt deel uit van het “Groen Blauwe Raamwerk”. Ter verbinding van EHS-natuur en EHS-verweving worden ecologische verbindingen gerealiseerd. De zones, waar de ecologische verbindingsfunctie wordt versterkt, bestaan uit landbouwgronden en verspreid gelegen kleine natuur- en boselementen, waar veelal beken en andere watergangen de as van de ecologische verbindingszone vormen. Rond de Berkel en de Vierakkerse Laak zijn zones aangewezen als ecologische verbindingszone (EVZ) waarin bepaalde doelsoorten centraal staan (respectievelijk model Winde en model Kamsalamander). Het Veldese bos en het agrarisch natuurgebied Warkense Veld/ Groote Veld zijn aangewezen als natuurgebied met percelen voor verweving.

Het "Stedelijk netwerk Stedendriehoek" maakt deel uit van het Rode Raamwerk. Voor het stedelijk netwerk Stedendriehoek geldt de volgende integrale ambitie: het vergroten van de variatie in (nieuwe)

woon-, werk- en recreatiemilieus met het gelijktijdig ontwikkelen van nieuwe kwaliteiten in water, natuur, landschap en landbouw.

8.4 Natuurbeschermingswet/ Natura 2000

Het Natura 2000-netwerk vormt een Europees netwerk van gebieden dat moet voorkomen dat plant- en diersoorten uitsterven. Natura 2000 valt onder de Natuurbeschermingswet. Ruimtelijke ontwikkelingen binnen het beschermde gebied mogen geen belangrijke negatieve effecten hebben op de instandhoudingdoelstellingen. Betrokken terreinen dienen in onze bestemmingsplannen te zijn vastgelegd. Het bevoegde gezag is hier de provincie.

Bij de kap van bomen in de uiterwaarden van de IJssel moet hiermee rekening worden gehouden.

8.5 Bestemmingsplannen

Voor wat betreft de bescherming van bossen en landschappelijke elementen in het buitengebied, beperkt de gemeentelijke bevoegdheid zich in het kader van de Wet ruimtelijke ordening (Wro) tot de bestemmingsplannen. Als bossen en landschapselementen in bestemmingsplannen worden beschreven als bos met speciale landschappelijke- en of natuurwaarde, zijn zij voldoende beschermd.

Artikel 3.3 Wro

Om te voorkomen dat in een bestemmingsplan begrepen grond minder geschikt wordt voor de verwezenlijking van de daaraan bij het plan te geven bestemming dan wel om een overeenkomstig het plan verwezenlijkte bestemming te handhaven en te beschermen, kan bij het bestemmingsplan worden bepaald, dat het verboden is om binnen een bij dat plan aangegeven gebied zonder omgevingsvergunning:

• A.

  bepaalde werken, geen bouwwerken zijnde, of werkzaamheden uit te voeren;

• B.

  bouwwerken te slopen.

Dit betekent dat in een bestemmingsplan een vergunningstelsel kan worden opgenomen om bepaalde waarden te beschermen. Dat geldt met name voor het buitengebied en de groenstructuren volgend uit de Groenatlas.

In de toelichting van het bestemmingsplan wordt de relatie gelegd met al het gemeentelijk beleid, zo ook met de Groenatlas Zutphen en het Beleid Bomenverordening 2014. Hierbij wordt aangesloten bij de doelstellingen van het beleid en de verordening. Hoe daadwerkelijk de regels voor de bestemmingsplannen moeten worden (het aanlegvergunningenstelsel om waardevolle structuren te beschermen), naast de bomenverordening is nu nog niet uitgekristalliseerd. Feit is wel dat het beleid van groen en het ruimtelijk beleid aanvullend op elkaar moeten zijn en dat zaken niet dubbel moeten worden geregeld.

8.6 Groenatlas

De Groenatlas Zutphen (2012) geeft de koers aan voor het ontwikkelen, behouden en versterken van met name de boom- en groenstructuur in stad en dorp. Het is een visie vanuit natuur, milieu en ruimte met daarin een beschrijving van eindbeelden, beheerkaders en ontwikkelingsstrategieën. De groenstructuur is een plek voor ontmoeting, vormt een natuurlijk netwerk, is de basis voor een gezond stedelijk milieu en drager van het groene imago van de gemeente. De concrete doelen vanuit die visie zijn:

• -

  per wijk een multifunctioneel wijkpark waar gebruik, natuur en beleving samengaan;

• -

  burgerparticipatie bij beheer en inrichting van openbare ruimtes;

• -

  een aaneengesloten netwerk van groenzones in een stedelijk milieu waarbinnen flora en fauna kan migreren van en naar het buitengebied;

• -

  natuureducatie in samenwerking met natuur- en belangenorganisaties

• -

  variatie in populaties, soorten, levensgemeenschappen en ecosystemen: biodiversiteit

• -

  Zutphen streeft naar 75 m2 beleefbaar/ toegankelijk groen per inwoner binnen een straal van 500 m. in nieuwe stedelijke plannen;

• -

  uitbreiden CO2 neutrale toepassing voor verwerking van groenafval.

• -

  in ere herstellen van historische groenstructuren in de stedelijke omgeving langs historische uitvalswegen en waterstructuren;

• -

  completeren van de grachtengordels en de landschappelijke groengordel in en om de stad Zutphen vanuit historisch perspectief;

• -

  groenstructuren met een eigen identiteit per wijk die de stedelijke structuur versterken;

• -

  integreren van landschappelijke kenmerken in stedenbouwkundige plannen en beheer- en onderhoudsplannen.