Beleidsnota Beeldbepalende panden Blaricum 2012

Geldend van 12-05-2012 t/m heden

Intitulé

Beleidsnota beeldbepalende panden

De gemeenteraad stelt de volgende beleidsnota vast.

Deel Inleiding

Blaricum kent een rijksbeschermd dorpsgezicht en een groot aantal rijks- en gemeentelijke monumenten. Via de Monumentenwet en de gemeentelijke monumentenverordening is verbouwing en sloop van deze panden gereguleerd en worden de belangen vanuit het oogpunt van cultuurhistorie en monumentenzorg meegewogen. Het doel van deze bescherming is de instandhouding van monumentale en cultuurhistorische waarden.

Naast de rijks- en gemeentelijke monumenten zijn in Blaricum veel beeldbepalende panden die niet in aanmerking komen om te worden aangewezen als monument, maar wel bijdragen aan de specifieke beeldkwaliteit van het dorpse karakter van Blaricum. De raad heeft aangegeven dat een betere bescherming van deze beeldbepalende panden gewenst is.

Beeldbepalende panden zijn geen monumenten en genieten geen wettelijke bescherming via de monumentenwet en de gemeentelijke monumentenverordening. De bescherming voor de beeldbepalende panden moet worden geregeld via de opname van deze panden in de bestemmingsplannen en de welstandsnota. Hiermee ontstaat een eenduidig toetsingskader voor het ontwikkelen en beoordelen van bouwplannen van beeldbepalende panden.

Deel Wat zijn beeldbepalende panden

De beeldbepalende panden zijn panden die door een combinatie van architectonische kwaliteit en hun plaats in de stedenbouwkundige structuur een belangrijke bijdrage leveren aan het dorpsbeeld.

De definitie van een beeldbepalend pand luidt:

“Een beeldbepalend pand bezit beeldbepalende kwaliteiten of overige cultuurhistorische waarden die van betekenis is voor de directe omgeving van het object. Beeldbepalend is niet per definitie een aanduiding voor de esthetische kwaliteit van een gebouw of object, maar ook voor de beleving van een gebouw dat opvalt in zijn omgeving of nadrukkelijk het beeld van de omgeving bepaalt bijvoorbeeld vanwege zijn stedenbouwkundige waarde.”

Het verschil tussen een beeldbepalend pand en een monumentaal pand is gelegen in de cultuurhistorische waarde van het object.

Bij een beeldbepalend pand is naast de situering op de kavel en de directe omgeving ook de hoofdbouwmassa en de architectonische verschijningsvorm van belang.

Bij een monument zijn naast bovenstaande criteria ook de indeling van alle gevels (ook die niet zichtbaar zijn vanaf het publiek toegankelijke gebied), de detaillering, de structuur van het gebouw, soms het interieur en de betekenis van het pand in de lokale nederzettingsgeschiedenis of het belang van het ontwerp binnen het oeuvre van een vermaarde architect, van belang.

De bescherming van het pand gaat hierbij dus veel verder, de redengevende beschrijving waaraan verbouwingsaanvragen getoetst moet worden is dan ook aanzienlijk omvangrijker.

Panden die in aanmerking komen voor de status beeldbepalend worden beoordeeld op de volgende waarden: - architectonische waarde; - stedenbouwkundige waarde; -architectuurhistorische waarde; -cultuurhistorische waarde en -zeldzaamheidswaarde. De uitgebreide beoordelingscriteria zijn in bijlage 1 van deze notitie opgenomen.

Van deze panden wordt door een deskundige aan de hand van deze waarden een redengevende beschrijving voor het pand opgesteld. Deze beschrijving wordt voorgelegd aan de BEL Commissie Ruimtelijke Kwaliteit om te beoordelen of het pand kan worden aangemerkt als beeldbepalend pand. Bij een positief advies zal het college en/of de raad de bescherming voor de beeldbepalende panden regelen via de opname van deze panden in de bestemmingsplannen en de welstandsnota.

Deel Regelgeving

Beeldbepalende panden verdienen bescherming tegen afbraak, verstoring, verplaatsing

en wijziging voor zover de karakteristieke waarden verloren zouden kunnen gaan. Het is echter niet de bedoeling de bouwmogelijkheden voor deze panden te beperken, maar dergelijke activiteiten toe te staan, zolang de specifieke waarden zoals beschreven in de redengevende beschrijving, worden gewaarborgd.

Zoals hierboven is aangegeven dient de bescherming van beeldbepalende panden te worden geregeld in bestemmingsplannen en de welstandsnota. Het bestemmingsplan en de welstandsnota nemen ieder een eigen positie in bij het toetsen van een aanvraag voor een omgevingsvergunning voor het bouwen. Stedenbouwkundige aspecten dienen te worden geregeld in bestemmingsplannen en architectonische aspecten in de welstandsnota.

> Welstand

Welstandbeleid is bij uitstek geschikt om op afzonderlijk pandniveau te sturen op redelijke eisen van welstand. In het kader van vergunningverlening kunnen op grond van de Welstandnota eisen worden gesteld aan architectonische uitwerking en materiaal- en kleurgebruik van een bouwwerk. In de welstandsnota kunnen beeldbepalende panden als objectgerichte criteria worden opgenomen. Een bijlage met de redengevende beschrijvingen van de beeldbepalende panden dient dan als toetsingskader bij vergunningverlening.

> Bestemmingsplan

Het vertalen van de voor bestemmingsplannen relevante zaken kan op verschillende manieren. Er kan een algemene bepaling worden opgenomen dat de beeldbepalende panden niet mogen worden uitgebreid of uiterlijk veranderd. Door gebruik te maken van de bevoegdheid om af te wijken van de regels kan het college medewerking verlenen aan een bouwplan indien zij van oordeel is dat het beeldbepalende karakter niet wordt aangetast. Onderdeel van de afweging is een advies van de BEL Commissie Ruimtelijke Kwaliteit. Een andere mogelijkheid is een specifiekere regeling opnemen waarbij per pand wordt aangegeven waar een gebouw gesitueerd dient te zijn en welke uitbreidingsmogelijkheden er zijn, welke kapvorm dient te worden aangehouden en wat de goot- en bouwhoogte is. Dit laatste kan met name van belang zijn in het beschermd dorpsgezicht. Ook in deze situatie is afwijking van de regels mogelijk na advies van de BEL Commissie Ruimtelijke Kwaliteit. In de bestemmingsplannen Dorp 1e herziening en Villagebieden is gekozen voor de algemene bepalingen. Daarnaast is een wijzigingsbevoegdheid in deze plannen opgenomen om beeldbepalende panden in het bestemmingsplan op te nemen en deze algemene bepalingen voor de beeldbepalende panden van toepassing te verklaren. In het bestemmingsplan Kom beschermd dorpsgezicht is gekozen voor de specifiekere regeling en zijn alle panden ingemeten. Omdat dit bestemmingsplan in procedure is, worden de beeldbepalende panden rechtstreeks opgenomen.

>Sloopvergunning

Om te voorkomen dat panden geheel of gedeeltelijk worden gesloopt zonder dat aannemelijk is wat er voor terugkomt, wordt een vergunningstelsel voor het slopen in de bestemmingsplannen opgenomen. Immers aanhouding van een omgevingsvergunning voor sloop op basis van de Monumentenwet 1988 is bij beeldbepalende panden niet aan de orde. De Wabo geeft maar één weigeringsgrond om een sloopvergunning te kunnen weigeren. Namelijk, indien naar het oordeel van het bevoegd gezag niet aannemelijk is dat op de plaats van het te slopen bouwwerk een ander bouwwerk kan of zal worden gebouwd. Indien dus een aanvraag tot bouwen wordt ingediend die in overeenstemming is met het bestemmingsplan, is het aannemelijk dat er gebouwd kan worden. Door het bestemmingsplan zodanig in te richten dat het sloopstelsel in de planregels wordt opgenomen er strikte eisen worden gesteld aan eventuele nieuwbouw ter plaatse van een te slopen pand, kan wel gereguleerd worden wat er wordt teruggebouwd. In dit geval een bouwplan waarbij de specifieke waarden van het pand zoals beschreven in de redengevende beschrijving, worden gewaarborgd.

Voor het beschermd dorpsgezicht geldt dat op grond van de Wabo rechtsreeks een sloopvergunning is vereist voor het slopen van gebouwen. In de bestemmingsplannen Dorp 1e herziening en Villagebieden is een dergelijk sloopvergunningstelsel in de regels opgenomen.

Deel Potentiële beeldbepalende panden

In 2005 heeft een inventarisatie plaatsgevonden van panden die van belang zijn voor de stedenbouwkundige en architectonische kwaliteit van Blaricum. Basis hiervoor vormde een inventarisatie op hoofdkenmerken van de karakteristieke historische bebouwing van Blaricum. Bij de waardering van deze panden is bepaald welke panden gekwalificeerd werden als gemeentelijke monumenten en welke panden in aanmerking kunnen komen voor een lichtere vorm van bescherming behoeven: de beeldbepalende panden.

De panden op de lijst met potentiële beeldbepalende panden worden volgens de criteria in deze beleidsnota, beoordeeld en beschreven. De redengevende beschrijving wordt opgesteld en beoordeeld. Bij een positief advies worden deze panden vervolgens opgenomen in de welstandsnota en in de betreffende bestemmingsplannen.

De lijst met potentiële panden is niet uitputtend. Indien in de toekomst blijkt dat er meerdere panden op basis van deze beleidsnota in aanmerking komen voor de status van beeldbepalende pand, worden deze panden aan de hand van deze beleidsnota beoordeeld en verwerkt in de welstandsnota en bestemmingsplannen.

Deel Procedure

Eigenaren van potentiële beeldbepalende panden worden te zijner tijd op de hoogte gesteld dat hun pand in aanmerking komt voor de beeldbepalende status. Zij hebben de mogelijkheid om te reageren op de aanpassing van de welstandsnota en op de verwerking van de panden in de bestemmingsplannen.

De gemeenteraad is bevoegd om de welstandsnota vast te stellen of te wijzigen. Volgens de Inspraakverordening van de gemeente wordt het voornemen tot wijziging gepubliceerd en vervolgens gedurende zes weken ter inzage gelegd. Binnen deze termijn kunnen belanghebbenden een zienswijze naar voren brengen. Na afloop van de zienswijze termijn neemt de gemeenteraad een besluit over de aanpassing van de welstandsnota.

Tevens worden beeldbepalende panden verwerkt in de bestemmingsplannen. Dit kan middels een wijzigingsbevoegdheid of een herziening van het bestemmingsplan. Belanghebbenden hebben daarbij de mogelijkheid zienswijze tegen het ontwerpplan en beroep tegen het vastgestelde bestemmingsplan in te stellen.

Ondertekening

21-2-2012

Bijlage Bijlagen

Bijlage1