Treasurystatuut gemeente Waddinxveen 2016

Artikel 1.

In dit statuut wordt verstaan onder:

Artikel 2.

Het Treasurybeleid is gericht op het minimaliseren van de financiële risico’s en binnen de geldende kaders een zo optimaal mogelijk rendement behalen. De Treasuryfunctie van de gemeente dient tot:

• 1.

  Het verzekeren van duurzame toegang tot financiële markten tegen de scherpst mogelijke condities;

• 2.

  Het beschermen van gemeentelijke vermogens- en (rente-)resultaten tegen ongewenste financiële risico’s zoals renterisico’s, koersrisico’s, kredietrisico’s, liquiditeitsrisico’s en valutarisico’s;

• 3.

  Het minimaliseren van de interne verwerkingskosten en externe kosten bij het beheren van de geldstromen en financiële posities;

• 4.

  Het optimaliseren van de renteresultaten binnen de kaders van de Wet Fido respectievelijk de limieten en richtlijnen van dit statuut;

• 5.

  Het waarborgen dat de taken en verantwoordelijkheden op het gebied van Treasury duidelijk worden geregeld en schriftelijk vastgelegd.

Toelichting:

Het Treasurybeleid is onderdeel van het algemene financiële beleid van de gemeente Waddinxveen. Het Treasurybeleid van de gemeente kent een risicomijdende, duurzame en maatschappelijk verantwoorde strategie welke past binnen de kaders van de hogere regelgeving. Bij de uitvoering van de Treasuryfunctie worden de volgende algemene doelstellingen in acht genomen.

Continue toegang tot financiële markten

Ten eerste dient de Treasurer ervoor te zorgen dat de gemeente continue toegang heeft tot de financiële markten tegen acceptabele condities. De Treasurer dient te waarborgen dat de gemeente continu in staat is de voor haar activiteiten benodigde middelen aan te trekken c.q. haar overtollige middelen uit te zetten op de financiële markten (bijvoorbeeld bij banken). De condities die daarbij worden bedongen dienen, in het licht van de op het betreffende moment gebruikelijke condities zo scherp mogelijk maar tenminste marktconform te zijn.

Minimalisatie van risico’s

Ten tweede dient de Treasurer de risico’s tegen acceptabele condities te beperken. De financiële risico’s die de gemeente loopt zijn renterisico’s, kredietrisico’s, koersrisico’s, valutarisico’s en (interne) liquiditeitsrisico’s. In de artikelen 6.1 tot en met 6.5 van dit statuut wordt aangegeven op welke wijze dit wordt gewaarborgd.

Minimalisatie van kosten

Ten derde dient de Treasurer de kosten bij het beheren van de geldstromen en de financiële posities te minimaliseren. Deze kosten bestaan o.a. uit rentekosten, provisies en kosten van het betalingsverkeer. Het is de taak van de Treasurer het beheer zo efficiënt mogelijk uit te voeren.

Optimalisatie renteresultaat

Tot slot streeft de Treasurer er naar om de renteresultaten te optimaliseren. Dit betekent dat gestreefd wordt naar zo hoog mogelijke renteopbrengsten c.q. zo laag mogelijke rentekosten. Dit zonder daarbij meer dan normale risico’s te lopen. De prioriteiten van de Treasuryfunctie liggen in eerste instantie bij het beheersen en beperken van financiële risico’s; de Treasuryfunctie is immers een zogeheten servicecenter en géén winstgerichte entiteit of profit center.

Waarborgen van taken en verantwoordelijkheden

De aanzienlijke risico’s binnen de Treasuryfunctie vragen om een gedegen beheersing van de geldstromen. Het is daarom van belang om taken en verantwoordelijkheden van Raad, College van B&W en ambtelijke organisatie eenduidig te regelen

• -

  De Raad heeft een kaderstellende en controlerende functie. Ten aanzien van het treasurybeleid gaat het hierbij om de vaststelling van de financiële verordening ex art. 212 gemeentewet inclusief de uitgangspunten van het Treasurybeleid, zoals verder uitgewerkt in dit Treasurystatuut.

• -

  Het College van B&W is verantwoordelijk voor de dagelijkse Treasurypraktijk. Daarbij heeft zij een initiërende rol en zorgt zij voor de beleidsmatige inkadering van de Treasuryfunctie binnen de vigerende kaders van landelijke- en gemeentelijke wet-/regelgeving. Onderdeel daarvan is het vaststellen van nadere uitvoeringsregels, zoals uitvoeringsregels voor het geldstromenbeheer, leningvoorwaarden e.d. Het Treasurystatuut is hiervan de resultante.

• -

  Op ambtelijk niveau wordt zorg gedragen voor de uitvoering van de Treasuryfunctie binnen de door het bestuur (Raad en College) vastgestelde beleidsmatige kaders.

Artikel 3.

Het Treasurybeleid wordt uitgevoerd binnen de volgende algemene randvoorwaarden:

• 1.

  Het aangaan van leningen, het uitzetten van middelen en het verlenen van garanties zijn alleen toegestaan in het kader van de uitoefening van de publieke taak;

• 2.

  Uitzettingen hebben een prudent karakter en zijn niet gericht op het genereren van inkomsten door het aangaan van meer dan normale risico’s;

• 3.

  Financiering met externe financieringsmiddelen wordt zoveel mogelijk beperkt door primair de beschikbare interne financieringsmiddelen (eigen vermogen en voorzieningen) te gebruiken teneinde de renterisico’s en het renteresultaat te optimaliseren;

• 4.

  Er worden geen financieringen aangegaan met het enkele doel het aangetrokken geld tegen een hoger rendement weg te zetten;

• 5.

  Het gebruik van derivaten is niet toegestaan.

Toelichting:

De Wet Fido en de daarbij behorende regelingen stellen expliciet enkele kwalitatieve eisen aan de Treasuryfunctie van decentrale overheden. Deze eisen hebben betrekking op de beheersing van risico’s en komen samen in twee belangrijke randvoorwaarden namelijk; het prudente karakter en de publieke taak die gediend moet worden.

Publieke taak

De Wet Fido geeft (in artikel 2, lid 1) aan dat het aangaan van leningen, het uitzetten van middelen en ook het verlenen van waarborgen en garanties uitsluitend zijn toegestaan voor de uitoefening van de publieke taak. Een gemeente kan – gemotiveerd en transparant – in principe zelf bepalen wat onder de publieke taak moet worden verstaan. De vraag wat wel of niet tot de publieke taak gerekend mag worden kent wel een spanningsveld. Is het verstrekken van een lening aan een sportvereniging bijvoorbeeld een publieke taak? Of het via het Stimuleringsfonds volkshuisvesting verstrekken van zogenoemde startersleningen?

Prudent karakter

De Wet Fido geeft (in artikel 2a, lid 2) aan dat bij het uitzetten van (tijdelijk) overtollige liquiditeiten en bij het gebruik van financiële derivaten sprake dient te zijn van prudent beheer. De Ruddo bevat een uitwerking van de Wet Fido op dit punt en stelt randvoorwaarden ten aanzien van uitzettingen en het gebruik van derivaten. Uitzettingen vallen onder de Wet Schatkistbankieren. Omdat overtollige middelen volgens de Wet Schatkistbankieren nagenoeg alleen maar in ’s Rijks schatkist mogen worden aangehouden en het gebruik van derivaten, volgens artikel 15 van de Financiële verordening gemeente Waddinxveen 2015 (incl. 1ewijziging), niet is toegestaan is er ten allen tijde sprake van prudent beheer.

Artikel 4.2

Voor het saldobeheer en het liquiditeitenbeheer gelden de volgende uitgangspunten:

• 1.

  De gemeente streeft naar concentratie van de liquiditeiten binnen één rentecompensatiecircuit bij de bank met de gunstigste condities;

• 2.

  De gemeente streeft naar het optimaliseren van de gemiddelde debiteuren- en crediteurentermijn (binnen de wettelijke regels);

• 3.

  Indien een liquiditeitsbehoefte ontstaat kan de gemeente kortlopende middelen aantrekken. Hierbij worden de bepalingen betreffende de kasgeldlimiet zoals vastgelegd in artikel 6.1. in acht genomen;

• 4.

  De gemeente hanteert het principe van integrale financiering.

Toelichting:

Saldobeheer

Omdat de rentecondities op de rekening courant onvoldoende aantrekkelijk zijn is het van belang om geen hoge saldi op deze bankrekeningen aan te houden. Het zo optimaal sturen op dagelijkse kasoverschotten en -tekorten, met als uitgangspunt het minimaliseren van de rentekosten en het maximaliseren van de rentebaten is dé doelstelling van saldobeheer.

Rentecompensatiecircuit

Om het saldobeheer zo efficiënt mogelijk te organiseren wordt het aantal banken en bankrekeningen zoveel mogelijk beperkt. De verschillende bankrekeningen die worden aangehouden bij een bepaalde bank worden zoveel mogelijk ondergebracht in een zogenaamd rentecompensatiecircuit. In die situatie worden de aangehouden posities op de verschillende bankrekeningen gesaldeerd weergegeven op de concernrekening. Hierdoor zal het beheer van de diverse bankrekeningen beperkt blijven tot de hoofdrekening.

Liquiditeitenbeheer

Het liquiditeitenbeheer tracht door middel van het opstellen van een prognose van de verwachte in- en uitgaande geldstromen (de liquiditeitsplanning) de financieringsbehoefte tot de periode van 1 jaar inzichtelijk te maken. Dit gebeurt om de minimale liquiditeitspositie te kunnen vaststellen teneinde op elk willekeurig tijdstip aan de behoefte aan geldmiddelen te kunnen voldoen en tevens het renteresultaat te kunnen optimaliseren. Met deze renteoptimalisatie wordt bedoeld dat tijdelijke tekorten (korter dan één jaar) worden opgevangen door geld aan te trekken tegen minimale kosten en dat tijdelijke overschotten tegen maximale opbrengsten en met minimale risico’s worden uitgezet.

Integrale financiering

Bij alle vormen van financiering moet het uitgangspunt zijn dat niet eerder wordt geleend dan dat de financiële middelen daadwerkelijk benodigd zijn. In de gemeente Waddinxveen wordt uitgegaan van integrale financiering en komt projectfinanciering niet voor.

Artikel 5.3

Voor leningen en garantstellingen uit hoofde van de publieke taak gelden voor het College van B&W de volgende kaders:

• 1.

  Het College hanteert een terughoudend beleid om leningen en garantstellingen uit hoofde van de publieke taak te verstrekken;

• 2.

  Het College verstrekt uitsluitend garantstellingen uit hoofde van de publieke taak wanneer zij zich de behartiging van een maatschappelijk belang aantrekt op grond van de overtuiging dat dit belang anders niet goed tot zijn recht komt;

• 3.

  Alvorens het College besluit tot het verstrekken van een lening of garantstelling aan een organisatie worden vooraf de financiële risico’s beoordeeld, worden aspecten van staatssteun onderzocht en wordt rekening gehouden met de mogelijke imageschade;

• 4.

  Bij het afgeven van garantstellingen wordt gebruik gemaakt van waarborgfondsen, zoals het Waarborgfonds Sociale Woningbouw, het Waarborgfonds Sport en het Waarborgfonds Zorg. Indien geen beroep kan worden gedaan op een Waarborgfonds dan worden door de gemeente zoveel mogelijk zekerheden gevestigd;

• 5.

  Het college besluit niet over het verstrekken van garantstellingen waarbij de gemeente direct moet betalen als de geldverstrekker daarom vraagt, dan nadat de raad is geïnformeerd over het voornemen en hiertoe in de gelegenheid is gesteld zijn wensen en bedenkingen ter kennis van het college te brengen en

• 6.

  Het College stelt binnen de kaders van dit artikel nadere regels vast voor de verstrekking van leningen en garantstellingen (uitvoeringsregeling). Verwezen wordt naar de Nota geldleningen u/g en borgstellingen Waddinxveen 2016.

Toelichting:

Gemeenten zijn, zeker in de huidige economische omstandigheden, zeer kredietwaardig. Zij vormen dan ook een gewilde partij om een garantstelling, borgstelling of financiering van te betrekken. Op grond van de Gemeentewet heeft het College de bevoegdheid om privaatrechtelijke rechtshandelingen aan te gaan, waaronder verstrekking van leningen, borgstellingen en garanties. Deze bevoegdheid van het College wil echter niet zeggen dat het College hierin geheel wordt vrijgelaten. In de Financiële verordening 2015 (incl. 1e wijziging) is vastgelegd dat het College van B&W indien mogelijk zekerheden moet bedingen (continuering bestaand beleid).

Garant- en borgstellingen

In dit Treasurystatuut wordt de term garantstelling gehanteerd. Hoewel de begrippen garant- en borgstellingen een zekerheid voor een geldverstrekker inhouden, betekenen ze niet precies hetzelfde. Bij een garantstelling moet de partij die garant staat direct betalen wanneer de geldverstrekker daarom vraagt. Bij een borgstelling hoeft dit pas wanneer de geldverstrekker eerst de hoofdschuldenaar heeft aangesproken en in gebreke gesteld. Garantstellingen waarbij de gemeente direct moet betalen als de geldverstrekker daarom vraagt moeten volgens de 1e wijziging van de Financiële verordening 2015 zoveel mogelijk worden voorkomen. Uitgangspunt is het verstrekken van garanties in de vorm van borgstellingen, waarbij eerst de hoofdschuldenaar door de geldverstrekker wordt aangesproken en dus in gebreke gesteld. Door geldverstrekkers worden de termen garantstelling en borgstelling niet altijd uniform gebruikt. Het is van belang hierop alert te zijn. Naar aanleiding van de 1e wijziging van de Financiële verordening 2015 is lid 5 aan artikel 5.3. van dit statuut toegevoegd, waarbij de term borgstelling is weggelaten aangezien de gemeente bij een borgstelling nooit direct hoeft te betalen als de geldverstrekker daarom vraagt.

Nadere regels

Op grond van de Wet Fido mag de gemeente alleen leningen, borgstellingen en garanties verstrekken voor de uitoefening van de publieke taak. Een goed beleid hiervoor is een leidraad voor het omgaan met bijbehorende verzoeken. Het College zal daarom nadere regels vaststellen voor de verstrekking van leningen en borgstellingen.

Artikel 5.4

Het College beoogt het realiseren van gunstige c.q. marktconforme condities voor af te nemen financiële diensten. Hiervoor gelden de volgende uitgangspunten:

• 1.

  Bankrelaties en hun bancaire condities worden ten minste eens in de vijf jaar beoordeeld;

• 2.

  Bankrelaties dienen wat betreft hun kredietwaardigheid voor henzelf of voor door hen uitgegeven waardepapieren te kunnen aantonen dat zij over ten minste een rating uitstekende kwaliteit (high grade) beschikken, afgegeven door ten minste twee van de volgende erkende ratingbureaus: Moody’s, Standard & Poors of Fitch IBCA;

• 3.

  Financiële ondernemingen dienen in landen met minimaal een rating uitstekende kwaliteit (high grade) gevestigd te zijn en onder Nederlands of anderszins EER-toezicht te vallen, zoals de Nederlansche Bank en de Verzekeringskamer;

• 4.

  Tussenpersonen dienen geregistreerd te staan bij de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en daarvan een vergunning als makelaar te hebben ontvangen.

Toelichting:

De gemeente beoogt met relatiebeheer het realiseren van gunstige c.q. marktconforme condities voor af te nemen financiële diensten. Ook worden eisen gesteld aan bankrelaties en financiële ondernemingen op het gebied van kredietwaardigheid.

Artikel 6.2

Niet van toepassing.

Toelichting:

Het kredietrisico heeft betrekking op de mogelijkheid dat een tegenpartij, waarbij uitzettingen, leningen of garanties uitstaan, failliet gaat waardoor de hoofdsom verloren gaat. De beperking van kredietrisico op garanties en leningen is geregeld in artikel 5.3. van dit Treasurystatuut. Omdat bij uitzettingen bij het Rijk, door de Wet Schatkistbankieren, geen sprake kan zijn van kredietrisico is dit risico op nihil gesteld. Daarom is er geen artikel meer opgenomen ter beperking van het kredietrisico op uitzettingen.

Artikel 6.3

Niet van toepassing.

Toelichting:

Het koersrisico omvat het risico dat de koers van een aangekocht effect (uitzetting) een onverwachte (en vaak ongewilde) beweging maakt. Omdat hiervan bij het Rijk, door de Wet Schatkistbankieren, geen sprake kan zijn is het koersrisico nihil gesteld. Daarom is er geen artikel meer opgenomen ter beperking van het koersrisico.

Artikel 6.5

Ter beperking van het intern liquiditeitsrisicobeheer gelden de volgende uitgangspunten:

• 1.

  De treasury activiteiten worden gebaseerd op een korte termijn liquiditeitsplanning voor de komende 12 maanden, alsmede een meerjarige liquiditeitsplanning met een looptijd van 4 jaar (incl. de komende 12 maanden);

• 2.

  Betalingen en ontvangsten boven de € 250.000 worden zo vroeg mogelijk door de afdelingen gemeld aan de Treasurer.

Toelichting:

Het liquiditeitsrisico beheer is het risico van mogelijke wijzigingen in de interne liquiditeitsplanning en meerjaren investeringsplanning waardoor als gevolg daarvan de financieringskosten hoger kunnen uitvallen en/of illiquiditeit kan ontstaan. De gemeente Waddinxveen beperkt haar interne liquiditeitsrisico’s door haar treasury activiteiten te baseren op een korte termijn liquiditeitsplanning, alsmede een meerjarige liquiditeitsplanning met een looptijd van 4 jaar (incl. de komende 12 maanden). Beide documenten komen tot stand in relatie tot de bestaande leningenportefeuille en behoefte, het meerjarige investeringsprogramma, de grondexploitaties, de bovenwijkse voorzieningen en de beheerplannen.