Richtlijnen Buitenreclame

1. Inleiding

1.1 Doelstelling

1.2 Juridisch kader

1.3 Uitgangspunten buitenreclame

2. Definiëring van buitenreclame

3. Buitenreclame Papendrecht

4. Conclusie

5. Handhaving

Bijlage 1

De aanblik van de buitenruimte wordt, zeker in de stedelijke gebieden, voor een belangrijk deel bepaald door de aanwezigheid van reclame. Deze reclame-uitingen zijn zichtbaar op diverse plaatsen en in verschillende vormen en afmetingen, bijvoorbeeld Abri’s, lichtmastreclame en driehoeksreclame.

Het belang van buitenreclame is de laatste tijd toegenomen. Een toenemend belang betekent tevens een toenemende druk van reclame op de openbare en de privéruimte. Gemeente en particulieren worden benaderd om tegen vergoeding op hun grondgebied reclameobjecten toe te laten. Deze toenemende reclamedruk kan al snel problemen geven. Een overdaad van reclame leidt immers tot kwaliteitsvermindering in de openbare ruimte.

Niet alleen het aantal maar ook een te grote variatie in soorten reclameobjecten of een verkeerde situering ervan leidt tot aantasting van de kwaliteit van de openbare ruimte. Er is behoefte aan vereenvoudiging van (legale) reclameobjecten en verwijdering van illegale reclameobjecten.

Om beleid te handhaven is een duidelijke taakstelling met bijbehorende bevoegdheden noodzakelijk.

Door teveel buitenreclame kan het uiterlijk aanzien van Papendrecht worden aangetast. Evenwicht tussen de behoefte aan reclame en het uiterlijk aanzien van de gemeente is gewenst.

Om bovengenoemde situatie het hoofd te bieden is deze richtlijn opgesteld. Het geeft een toetsingskader voor reclame in de openbare ruimte. Deze richtlijn sluit aan bij het streven naar deregulering, het is voor de concessiehouder, aanvrager reclame en gemeente meteen duidelijk wat wel en niet mogelijk is en als het wel mogelijk is wat het toetsingskader is.

In dit hoofdstuk en volgende wordt het reclamebeleid nader uitgewerkt als richtlijn. Het beleid is ook de basis voor handhaving.

1.1 Doelstelling

De kwaliteit van de openbare ruimte behoeft een goede bewaking. Zonder deze bewaking treedt in de openbare ruimte al spoedig verloedering op.

De openbare ruimte heeft veel potentie betreffende het maken van reclame. Het ongelimiteerd verstrekken van vergunningen en het maximaliseren van gemeentelijke reclame-inkomsten zou echter ten koste gaan van de kwaliteit van de openbare ruimte.

De gemeente Papendrecht gaat voor evenwicht tussen kwaliteit en duurzaamheid van de reclame in de openbare ruimte en voor het optimaliseren van de reclame-inkomsten.

De openbare ruimte wordt op twee manieren door reclameobjecten beïnvloed:

• 1.

  Door het object zelf: de kwaliteit, de grootte en de boodschap die worden uitgestraald. Ook de staat van onderhoud en het beheer spelen een rol;

• 2.

  Door de locatie waar het reclameobject is gesitueerd. Op sommige locaties is het absoluut ongewenst reclame te maken, op andere locaties kan het een meerwaarde bieden.

Dit resulteert in de volgende doelen ten aanzien van reclame in Papendrecht:

Bewaking van de kwaliteit en duurzaamheid van de openbare ruimte

De gemeente Papendrecht streeft naar het reguleren van buitenreclame in de openbare ruimte door heldere regels te stellen betreffende het maken van buitenreclame en deze regels consequent te handhaven.

Exploitatie van de openbare ruimte

De gemeente Papendrecht zal door exploitatie van reclame in de openbare ruimte inkomsten genereren.

1.2 Juridisch kader

De Grondwet

Bij het maken van beleid over reclame in de openbare ruimte moet rekening gehouden worden met het grondrecht om gedachten en gevoelens te openbaren op grond van artikel 7 van de Grondwet. Dit grondrecht ziet toe op de vrijheid van meningsuiting. In artikel 7, vierde lid van de Grondwet wordt het maken van handelsreclame uitgezonderd van deze bescherming van het grondrecht van meningsuiting. Onder handelsreclame verstaat men reclame voor commerciële doeleinden in ruime zin. De gemeente kan op grond van de aan haar toekomende bevoegdheid (artikel 156 Gemeentewet jo artikel 4:81 Awb), commerciële reclame/ handelsreclame reguleren door middel van beleidsregels.

Wabo

Vanaf 1 oktober 2010 is de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) van kracht.

Voor bouwen van bouwwerken in de zin van de Wabo is op basis van artikel 2.1, eerste lid onder a een omgevingsvergunning nodig. Tenzij sprake is van een vergunningsvrij bouwwerk als beschreven in bijlage II bij het Besluit omgevingsrecht (Bor).

Onder bouwen wordt verstaan: plaatsen, geheel of gedeeltelijk oprichten, vernieuwen veranderen of vergroten.

Onder bouwwerk wordt verstaan: elke constructie van enige omvang van hout, steen, metaal of ander materiaal, die op de plaats van bestemming hetzij direct hetzij indirect met de grond verbonden is, hetzij direct of indirect steun vindt in of op de grond, bedoeld om ter plaatse te functioneren.

Op basis van het voorgaande is een omgevingsvergunning nodig voor de volgende vormen van reclame: permanente driehoeksreclame, lichtmastreclame, billboards, reclamezuilen (Mupi’s), stadsklokken, grootschalige reclamemasten.

Een bouwwerk dat vergunningplichtig is moet onder meer worden getoetst aan redelijke eisen van welstand. De commissie ruimtelijke kwaliteit van Stichting Dorp Stand en Land adviseert ons hierin. Haar toetsingskader is de gemeentelijke welstandsnota. Voor reclame is een apart hoofdstuk opgenomen in de Welstandsnota. In dit hoofdstuk zijn zaken geregeld ten aanzien van:

• -

  gevelreclame;

• -

  vrijstaande reclame-uitingen/reclamezuilen bij gebouwen/bedrijven;

• -

  reclame op sportterreinen;

• -

  buitengebied.

Voor veel reclame in de openbare ruimte is niets geregeld in de Welstandsnota. Met deze richtlijnen wordt duidelijkheid verschaft over de wijze waarop reclame, als onderdeel van de openbare buitenruimte, kan bijdragen aan een hogere beeldkwaliteit door eisen te stellen aan c.q. richtlijnen te geven voor:

• -

  de situering;

• -

  de hoeveelheid;

• -

  afmetingen

• -

  de vormgeving;

• -

  de toepassing van buitenreclame op gemeentegrond. 

Als een Wabo vergunning vereist is, is geen APV-vergunning nodig (bijv. spandoek = APV, billboard = Wabo).

De Algemene Plaatselijke Verordening (APV) en overige regelgeving

Het in goede banen leiden van buitenreclame, niet zijnde een bouwwerk, in Papendrecht vindt mede plaats op basis van de APV

De APV kent vier artikelen die betrekking hebben op het maken van reclame.

Artikel 2:10 waarin is opgenomen dat het verboden is om zonder vergunning de weg, een weggedeelte of een openbare plaats te gebruiken anders dan overeenkomstig de publieke functie daarvan.

Artikel 2:42 waarin is opgenomen dat het verboden is zonder schriftelijke toestemming van de rechthebbende op een openbare plaats of dat gedeelte van een onroerende zaak dat vanaf die plaats zichtbaar is: een aanplakbiljet of ander geschrift, afbeelding of aanduiding aan te plakken.

Artikel 4:15 waarin is opgenomen dat het verboden is op of aan een onroerende zaak handelsreclame te maken of te voeren door middel van een opschrift, aankondiging of afbeelding waardoor het verkeer in gevaar wordt gebracht of ernstige hinder ontstaat voor de omgeving.

Artikel 5:7 waarin is opgenomen dat het verboden is een voertuig dat is voorzien van een aanduiding van handelsreclame, op de weg te parkeren met het kennelijke doel om daarmee handelsreclame te maken.

In bijzondere situaties kan ook andere wet- en regelgeving van toepassing zijn, bijvoorbeeld Wet milieubeheer, provinciale verordeningen.

Richtlijnen

Deze richtlijn is beleid in de zin van artikel 4:81 Algemeen wet bestuursrecht en artikel 12A Woningwet. Verder heeft deze richtlijn als doel een aantal uitgangspunten vast te stellen ten opzichte van de exploitatie en vergunningverlening.

Deze richtlijn zal onderdeel uit maken van de (mogelijke) aanbesteding(en) van buitenreclame.

1.3 Uitgangspunten buitenreclame

Voor het beleid zijn de volgende aandachtspunten van belang.

Buitenreclame

In deze nota wordt onder buitenreclame verstaan: reclame waarbij de “drager” een vaste plaats heeft in de openbare ruimte. Reclame-uitingen aan gebouwen (constructies), buitengebied e.d. vallen niet onder deze richtlijnen.

Openbare ruimte

De definitie van “openbare ruimte”, zoals die voor deze richtlijnen gelden, komt overeen met de definitie van “openbare plaats” zoals die in de APV is opgenomen (artikel 1:1, lid a).

Uitstraling, kwaliteit en duurzaamheid

Onder uitstraling, kwaliteit en duurzaamheid van de openbare ruimte moet niet alleen de functionele kwaliteit worden verstaan, maar ook de esthetische, ruimtelijke en sociale kwaliteit en duurzaamheid. Is de openbare ruimte helder? Is er samenhang in het straatmeubilair? Komen zichtlijnen e.d. goed tot hun recht? Stralen de gebruikte materialen kwaliteit en duurzaamheid uit? Sluit de openbare ruimte qua beleving aan op het karakter van de aanliggende (particuliere) onroerend goed? Hoe is de openbare ruimte ingedeeld en ingericht? Welke emoties roept de openbare ruimte op? Is de openbare ruimte uitnodigend of bedreigend, stimulerend of kwetsend?

Economisch

Ter versterking van het Papendrechts bedrijfsleven en in het kader van de economische promotie, wordt gewerkt aan de beeldvorming van de gemeente. Reclame-uitingen, voornamelijk langs de hoofdwegenstructuur, hebben een waardevolle bijdrage te leveren aan het imago van de gemeente. Bedrijven moeten zich binnen redelijke grenzen voldoende kunnen presenteren.

Wijk en buurtbeheer

Binnen het beheer van de openbare ruimte wordt hoe langer hoe meer gebruik gemaakt van diensten van exploitanten bij het in standhouden van algemene voorzieningen. Abri’s voor het openbaar vervoer, klokken, en stadsplattegronden zijn voorbeelden van voorzieningen die op kosten van exploitanten worden verzorgd. Daaruit blijkt bereidheid tot behoorlijke uitgaven voor buitenreclame en behoorlijke inkomsten voor de gemeente. Het verdient de aanbeveling om het exploiteren van deze voorzieningen door middel van aanbesteden mogelijk te maken.

Ruimte voor lokale stichtingen/verenigingen en goede doelen

Daar waar mogelijk zullen de mogelijkheden die geboden worden voor reclame-uitingen niet alleen worden benut voor commerciële doeleinden, maar ook voor goede doelen en lokale stichtingen/verenigingen. Eventueel worden hierover aparte afspraken gemaakt met de betreffende aanbieders.

Veiligheid

Bij het aanbrengen en plaatsen van reclame-uitingen dienen uit het oogpunt van openbare orde en veiligheid, de uitgangen en nooduitgangen van gebouwen en de doorgaande routes naar gebouwen te allen tijde te worden vrijgehouden ten behoeve van de hulpverlenende diensten.

Verkeer

De gemeente heeft als wegbeheerder de zorg voor de veiligheid en doorstroming van het verkeer. Vanuit die invalshoek kan het nodig zijn om aan plaatsing van reclame-uitingen in de openbare ruimte bepaalde eisen te stellen of juist niet toe te staan.

Dit houdt in dat reclame-uitingen niet worden toegestaan:

• -

  binnen een straal van vijf meter van een kruispunt;

• -

  binnen een straal van vijf meter van een rotonde (uitgezonderd de bordjes 60x40cm op rotondes);

• -

  binnen een straal van vijf meter van en aan verkeerslichten;

• -

  binnen een straal van vijf meter van voetgangersoversteekplaatsen;

• -

  lichtkranten en lichtreclame met veranderlijk of intermitterend licht;

• -

  die geluid produceren.

Lichthinder

De gemeente heeft als beheerder van de openbare ruimte de zorg om lichthinder van openbare verlichting e.d. tegen te gaan. Vanuit die invalshoek kan het nodig zijn om aan plaatsing van reclame-uitingen bepaalde eisten te stellen of juist niet toe te staan.

Geen reclame-uitingen met alcohol, tabak of met een aanstootgevend karakter

Om principiële redenen wordt het maken van reclame voor alcohol en tabak door de gemeente bij het aangaan van contracten uitgesloten. Daarnaast mag de reclame-uiting niet strijdig zijn met de Nederlandse Reclame Code en mag geen aanstootgevend karakter hebben.  

Er zijn vele vormen van buitenreclame, namelijk:

• -

  Driehoeksborden;

• -

  Sandwichborden

• -

  Spandoeken;

• -

  Lichtbakken aan lichtmasten;

• -

  Abri’s;

• -

  Billboards;

• -

  Reclamezuilen (Mupi’s);

• -

  Plattegrondkasten;

• -

  Stadsklokken;

• -

  Grootschalige reclamemasten;

• -

  Vlaggen en banieren;

• -

  Sponsoring openbare ruimte (rotonde);

• -

  Stoepreclame.

Een deel daarvan is gebonden aan een evenement (festival of een promotieactie). We kunnen dan spreken van incidentele of tijdelijke reclame.

De doelgroep voor deze vormen van reclame wordt meestal gevormd door plaatselijke verenigingen of ondernemingen. Zij doen dit om bijvoorbeeld een festival of een nieuwe winkelvestiging onder de aandacht te brengen. Daarbij maakt men gebruik van driehoeksborden, aanplakbiljetten, sampling (uitdelen van gratis monster), verspreiden van flyers (folders) en spandoekreclame. Ook wordt steeds vaker gebruik gemaakt van reclame op steigerdoeken, bij de bouw of renovatie van gebouwen, voor dergelijke incidentele reclamevormen is meestal een omgevingsvergunning bouwen vereist. Ook hier speelt de Algemene plaatselijke verordening (APV) een rol.

Voor het plakken van posters e.d. op de aangewezen reclamezuilen (Uitvoeringsbesluit plakken en kladden – 2:42 APV) is geen vergunning nodig. De posters e.d. worden na een bepaalde periode verwijderd.

Deze richtlijnen richten zich vooral op die vormen van buitenreclame, waarbij de “drager” van de reclame een vaste plaats in de buitenruimte heeft. De reclame wordt op commerciële en professionele basis geëxploiteerd door gespecialiseerde ondernemingen. De reclamelocaties bevinden zich vrijwel altijd op plaatsen waar veel verkeer langs komt, of veel mensen samenkomen (grote parkeerplaatsen, winkelcentra).

De gemeente kan door middel van afdracht of verhuur inkomsten uit deze reclamevormen halen.

Concreet gaat het hierbij om de volgende reclamevormen:

• -

  Driehoeksborden A0 permanent: Deze zijn enkelzijdig uitgevoerd en zijn onverlicht. Deze driehoeksborden hebben een vaste locatie, aangezien deze borden vast zitten aan een lichtmast.

• -

  Driehoeksborden fle xibel /tijdelijk: Deze zijn enkelzijdig uitgevoerd en zijn onverlicht. Deze driehoeksborden worden om lichtmasten gezet en kunnen na afloop verwijderd worden.

• -

  Sandwichborden: Borden die zijn opgebouwd uit twee veelal (dik) kartonnen dragers van reclame-uitingen die zijn verbonden door een plastic koppeldraad en tweezijdig dezelfde tekst voeren.

• -

  Spandoek: Doek van kunststof of ander materiaal waarbij het doek wordt opgespannen tussen twee dragers.

• -

  Lichtmastreclame: Het betreft hier lichtbakken aan lichtmasten. Ze worden vooral toegepast langs doorgaande wegen en op bedrijventerreinen. De afmetingen van een lichtbak zijn circa 0,70 bij 1 meter. Ze worden inwendig verlicht. De exploitant draagt een vergoeding af aan de gemeente.

• -

  Abri’s: Dit zijn de posterbakken in bushaltes. Abri’s vergen een relatief hoge investering en zijn duur in onderhoud. Toch worden in Nederland veel abri’s geëxploiteerd.

• -

  Billboards: Dit zijn grote reclamevlakken met een gemiddelde afmeting van 2,5 bij 3,5 meter. Meestal zijn de billboards aangelicht en zijn ze te vinden langs invalwegen, op grote parkeerterreinen etc. Ze kunnen ook geleverd worden in combinatie met een informatiepaneel met LED-verlichting.

• -

  Reclamezuilen of Mupi’s: Zuilen, die meestal in winkelgebieden te vinden zijn. De afmeting zijn circa 1,2 bij 1,75 meter. De zuilen zijn inwendig verlicht en tweezijdig uitgevoerd. De commercieel meest interessante kant (“A-zijde”) bevat altijd reclame, de minder rendabele zijdes kunnen eventueel worden voorzien van ideële of informatieve uitingen.

• -

  Plattegrondkasten: Dit zijn informatiepanelen bij invalswegen en stations, die een maximaal percentage reclame mogen bevatten.

• -

  Verwijsborden/pijlverwijssysteem: Dit zijn verwijsborden bij invalswegen van industrieterreinen.

• -

  Stadsklokken: Dit is een reclame-uiting in combinatie met een tijdsaanduiding.

• -

  Grootschalige reclamemasten: Deze bevinden zich vrijwel altijd op belangrijke zichtlocaties, zoals langs autosnelwegen.

• -

  Vlaggen en banieren: Dit is een reclame-uiting die vooral wordt gebruikt bij tijdelijke evenementen en permanente plaatsing bij winkelcentra.

• -

  Sponsoring rotonde : Dit houdt in dat bedrijven verzorgen of financieren het onderhoud van een gedeelte van de openbare ruimte. Het sterkst ontwikkelt is sponsoring van rotondes.

• -

  Digitale informatieschermen (LED-schermen): De afmeting zijn gebruikelijk circa 1,2 bij 1,7 meter. De zuilen zijn LED verlicht en tweezijdig uitgevoerd. De commercieel meest interessante kant (“A-zijde”) bevat altijd reclame, ideële of informatieve uitingen, de minder rendabele zijde wordt gebruikt voor een plattegrond.

• -

  Stoepreclame : Met behulp van een sjabloon wordt met een hogedrukspuit/melkverf/e.d. een tijdelijke afbeelding op de stoep aangebracht. Deze wordt zichtbaar doordat de stoep in het sjabloon is en buiten het sjabloon vies (green graffiti). Het gaat hier om tijdelijke reclame die geen sporen achterlaat in de openbare ruimte.