Beleidsplan Schuldhulpverlening Gemeente Waalwijk 2017 - 2020

Beleidsplan Schuldhulpverlening Gemeente Waalwijk 2017 - 2020

1.Aanleiding

Diverse ontwikkelingen vormen de aanleiding voor het opstellen van dit beleidsplan. De maximale wettelijke termijn van 4 jaar is verstreken. Er is ook een nieuwe wet aangenomen die bewindvoerders de mogelijkheid biedt schuldhulpverlening aan te bieden aan hun cliënten. Dit leidt in sommige gevallen tot een overlapping met de uitvoering van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) én we zien binnen de bijzondere bijstand een stevige kostenstijging voor de eigen bijdrage aan de bewindvoerder. Daarnaast zien we steeds meer, hierover zijn inmiddels diverse landelijke rapporten verschenen, dat we de schuldhulpverlening niet alleen moeten zien als een financieel technisch probleem. We moeten rekening houden met de psychische gesteldheid van mensen met schulden. Gebrek aan tijd, geld, voedsel, sociale contacten beïnvloedt gedrag. Uit recent wetenschappelijk onderzoek blijkt dat schaarste ook voor blinde vlekken zorgt en zelfs het denkvermogen beperkt.

De schuldhulpverlening maakt onderdeel uit van het gemeentelijk armoedebeleid. Het armoedebeleid van de gemeente Waalwijk kent vier belangrijke speerpunten:

• 1.

  Voorkomen sociale uitsluiting - bijzondere aandacht voor kinderen.

• 2.

  Vergroten bekendheid voorzieningen, dus terugdringen niet gebruik van voorzieningen.

• 3.

  Voorkomen en aanpakken financiële problemen.

• 4.

  Samenwerken en versterken van netwerken

Het beleidsplan schuldhulpverlening 2017 – 2020 steunt op deze speerpunten.

2.Visie, doel, doelstellingen en doelgroepen

Iedereen kan in financiële problemen terecht komen. Het probleem komt in alle lagen van de bevolking voor. Het gebeurt geregeld dat mensen als gevolg van hun schulden onder het bestaansminimum komen. Analyses laten zien dat dit relatief vaker voorkomt bij bepaalde groepen. Risicogroepen zijn bijvoorbeeld jongeren, gezinnen met kinderen en gezinnen met een laag inkomen. Er zijn in de afgelopen periode veel landelijke rapporten verschenen rondom de aanpak van schulden. Het overall beeld van deze rapportages is, dat het aanpakken van schulden een taai probleem is waar we eigenlijk nog onvoldoende grip op hebben. We hebben te maken met verschillende oorzaken, zoals het gedrag van de mensen, de mate van zelfredzaamheid, de aard van de schulden en een negatief beeld van schuldhulpverlening. Steeds vaker worden vraagtekens gezet bij de mate van zelfredzaamheid. De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) heeft hier onlangs onderzoek naar gedaan en komt tot de conclusie dat de zelfredzaamheid van mensen met schulden vaak overschat wordt en dat er te weinig rekening wordt gehouden met de werking van het menselijk brein. Stress en armoede hebben een negatieve invloed op mensen. Ze nemen vaker ondoordachte beslissingen, laten zich sterker beïnvloeden door de acute problemen en de zelfcontrole neemt af. De WRR adviseert gemeenten bij de aanpak van schulden dat de eigen verantwoordelijkheid het uitgangspunt blijft, maar dat we rekening houden dat burgers deze verantwoordelijkheid niet altijd waar kunnen maken.

Het voorkomen en aanpakken van financiële problemen is een belangrijk speerpunt van het Waalwijks armoedebeleid. Uit het onderzoek Geldzaken in de praktijk blijkt dat 37% van de Nederlandse huishoudens het afgelopen jaar met een of meerdere betalingsachterstand(en) te maken heeft gehad. Dit varieert van het maandelijks rood staan op de betaalrekening tot het hebben van problematische schulden. Als we de landelijke cijfers doorrekenen naar Waalwijk betekent dit dat ruim 7.000 huishoudens te maken hebben met betalingsachterstanden. In 2016 hebben 282 huishoudens een beroep gedaan op de gemeentelijke schuldhulpverlening. Deze cijfers lijken, afgezet tegen de landelijke cijfers een druppel op de gloeiende plaat.

Visie

De gemeente Waalwijk zal daar waar mogelijk, problematische schulden zoveel mogelijk zien te voorkomen en zet daarom de komende periode in op preventie en vroegtijdige signalering. Schulden vormen een belemmering voor de deelname aan de maatschappij en daarom wordt aan alle inwoners, binnen de gestelde kaders, ondersteuning geboden om de schuldsituatie op te lossen of anders beheersbaar te maken. Het doel van dit beleidsplan ligt breder dan enkel de uitvoering van de schuldhulpverlening. We werken aan een financieel technische oplossing, waarbij we het huishoudboekje van de huishoudens weer “gezond” willen maken. Daarnaast pakken we de problemen integraal aan, door ook de te werken aan eventuele onderliggende psycho- sociale problematiek.

Doelstellingen

De volgende doelstellingen zijn opgenomen in het beleidsplan voor integrale schuldhulpverlening van de gemeente Waalwijk.

·Voorkomen van problematische schulden.

Voorkomen is beter dan genezen. De gemeente zet in op het voorkomen van problematische schulden en de gevolgen voor deelname aan de maatschappij. Dit doen we door de integrale dienstverlening zoveel mogelijk aan te sluiten op de situatie van de burger. Door middel van voorlichting en advisering willen we in een vroegtijdig stadium de helpende hand bieden om daarmee erger te voorkomen.

·Het netwerk vormt een sterke keten op het gebied van preventie en vroegsignalering

Bij vroegsignalering speelt teamWijZ een belangrijke rol. Maar daarnaast hebben we voor de tijdige signalering vooral onze maatschappelijke partners nodig. Waardevolle vindplaatsen zijn onder meer: Contour de Twern, onderwijs, kerken, Casade, Baanbrekers, zorgverleners, zorgverzekeraars, nutsbedrijven, werkgevers, de Voedselbank en De Strohalm. Door het geven van deskundigheidsbevordering aan medewerkers en vrijwilligers van de maatschappelijke organisaties willen we het onderkennen van financiële problematiek en het doorvragen daarop bevorderen.

Op 18 juli 2017 is het landelijk programma “Schouders eronder” van start gegaan. Het programma zet in op een forse professionaliseringsimpuls binnen de schuldhulpverlening. Hulp voor mensen met schulden moet toegankelijker worden door de lokale keten beter en efficiënter te laten samenwerking. Het programma zet in op onder meer het bevorderen van kennis en vakmanschap van iedereen, professionals en vrijwilligers, die een rol heeft in het signaleren, voorkomen en oplossen van schulden. Deze doelstelling past prima de landelijke doelstelling.

·Ontwikkelen Waalwijks Schuldenlab met maatschappelijke partners

De gemeente Waalwijk heeft de afgelopen periode, in het kader van de bestrijding van armoede actief de samenwerking gezocht met diverse maatschappelijke partners, zowel professionele organisaties (Casade, De Tavenu, Baanbrekers en Contour de Twern) als vrijwilligers organisaties zoals de Voedselbank, De Strohalm, de Speelgoedbank en de kerken. Deze organisaties willen met de gemeente Waalwijk samen werken om de armoede- en schuldenproblematiek aan te pakken maar vooral te voorkomen. In het kader van ons vierde speerpunt: samenwerken en het versterken van netwerken willen we komende periode deze samenwerking verder vorm geven. Komende periode willen we met deze maatschappelijke partners samen aan de slag om innovatieve oplossingen voor schulden en armoede te ontwikkelen. Heel concreet, innoveren, experimenteren en leren van ervaringen. Diverse gemeenten in Nederland experimenten op dit moment met zogenaamde schuldenlabs. Dit zijn platforms voor nieuwe plannen vanuit de samenleving voor een verbeterde schuldhulpverlening. Komende periode willen met deze partners een Waalwijks Schuldenlab ontwikkelen.

·Vergroten van de financiële redzaamheid van de burger

Schulden beïnvloeden het gedrag van mensen en het leidt vaak tot problemen op de verschillende levensdomeinen. Mensen krijgen gezondheidsklachten, trekken zich terug en vereenzamen. Wanneer er sprake is van werkloosheid is er onvoldoende focus om snel werk te vinden. De aanpak van schulden moet daarom meer dan alleen een technische aanpak zijn. De vicieuze cirkel waarin deze huishoudens terecht zijn gekomen moet doorbroken worden. Daarom richt dit beleidsplan zich niet uitsluitend op de aanpak van de schulden maar geeft ook richting hoe mensen ondersteund worden om zelfstandig hun financiële zaken op orde te krijgen en te houden.

·Problemen worden integraal aangepakt

Wanneer schulden zijn ontstaan vanwege andere problematiek wordt ook aan deze problematiek gewerkt.

·Kinderen worden ondersteund bij de financiële opvoeding

Om armoede op de lange termijn terug te dringen en overdracht van de ene generatie naar de volgende te voorkomen, is het van essentieel belang om te investeren in de toekomst van kinderen en jongeren. In 2011 stelde het Sociaal Cultureel Planbureau vast dat kinderen die in armoede opgroeien een tot vier keer grotere kans hebben om later ook met armoede te worden geconfronteerd. Financiële onbeholpenheid wordt vaak van ouder op kind doorgegeven. Volgens het NIBUD komen kinderen van ouders met schulden opvallend vaak zelf in de geldproblemen. Het NIBUD pleit er dan ook voor om scholen een grotere rol te geven in de financiële opvoeding.

·De burger blijft zelf verantwoordelijk

We zoeken de hulp zo dicht mogelijk bij de inwoners. Eigen aangedragen oplossingen of oplossingen in het netwerk worden als eerste onderzocht. We zoeken naar de oplossing die het minst ingrijpend is voor de inwoner het huishouden. We laten de inwoner zoveel als mogelijk eigen regie behouden. Daarbij houden we er rekening mee dat we deze niet moeten overschatten.

·Maatschappelijke kosten worden verminderd of voorkomen

Komende periode gaan we extra investeren in preventie en vroegsignalering. Dit doen we door middel van de inzet van een preventiecoach. Daarnaast gaan we de samenwerking met de Casade in het kader van de vroegsignalering verder verstevigen en we werken samen met onze maatschappelijke partners. Naast het voorkomen van persoonlijk leed worden ook hoge maatschappelijke kosten voorkomen. Denk hierbij aan de kosten van het langdurig aangewezen zijn op een bijstandsuitkering, huisuitzetting, maatschappelijke opvang en extra beroep op de bijzondere bijstand en armoedevoorzieningen.

·De dienstverlening is toegespitst op het individu

Maatwerk staat altijd centraal. Dit betekent dat het soms gaat om enkel en alleen budgetbeheer of dat er een intensief schuldenregelingstraject ingezet moet worden. Het doel van elk traject is een schuldenvrije situatie te creëren én in te zetten op het stimuleren van de zelfredzaamheid. Waar nodig en mogelijk worden mensen vaardigheden aangeleerd zodat ze in de toekomst schuldenvrij blijven.

·De dienstverlening is kwalitatief goed

We organiseren extra ondersteuning en nazorg om het slagingspercentage te verhogen en het recidivepercentage te verlagen. We hechten grote waarde aan de kwaliteit van de gespecialiseerde schuldhulpverlening. De aanbieder van deze trajecten moet lid zijn van de NVVK.

Doelgroepen

De gemeentelijke schuldhulpverlening is breed toegankelijk voor alle natuurlijke personen van wie redelijkerwijs is te voorzien dat zij hun schulden niet meer zonder ondersteuning zelf kunnen betalen. Het uitgangspunt voor de toetreding tot de schuldhulpverlening zijn de bepalingen van Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) Voor de toelatingscriteria zijn de richtlijnen van de NVVK bepalend. De aanvrager is:

• ·

  18 jaar of ouder

• ·

  Inwonend en ingeschreven in de gemeente Waalwijk

• ·

  Gemotiveerd of te motiveren.

  Direct toegang

  In Waalwijk bieden we schuldhulpverlening aan alle inwoners van 18 jaar en ouder aan. Volgens de Wgs moet in het beleidsplan expliciet aangegeven worden wat de inzet is voor gezinnen met kinderen. Het uitgangspunt is dat iedere inwoner die hulp zoekt een passend aanbod krijgt. Mochten er echter wachtlijsten ontstaan dan geldt dat gezinnen met kinderen voorrang krijgen

  Indirect toegang

  Voor de volgende groepen mensen gelden uitzonderingen, omdat hen niet direct een traject kan worden aangeboden omdat zij eerst een ander traject moeten doorlopen.

  ·Geen inkomsten

  Mensen zonder inkomsten uit uitkering of werk hebben onvoldoende afloscapaciteit en moeten eerst zorgen voor een inkomstenbron. Ook budgetbeheer is geen optie in dit stadium omdat er nog geen inkomen te beheren is.

  ·Strafrechtelijke vorderingen

  Een traject kan niet worden opgestart wanneer er sprake is van openstaande schulden die voortvloeien uit strafrechtelijke vorderingen (boetes). Een minnelijk traject kan wel worden opgestart, maar het verkrijgen van medewerking van schuldeisers is een lastige opgave. Om die reden is budgetbeheer wenselijk.

  ·Recidivisten

  Personen die in een eerdere periode ná schuldhulpverlening schuldenvrij waren, maar weer opnieuw schulden hebben gemaakt, komen de eerste 10 jaar na afloop van een traject niet meer in aanmerking voor een WSNP traject. Wel kan er geprobeerd worden weer een minnelijk traject op te starten in combinatie met budgetbeheer. Voor klanten die recidiveren na verwijtbaar gedrag geldt een wachttijd van 1 jaar. Van verwijtbaar gedrag is sprake als de klant bewust niet meewerkt aan het treffen van een minnelijke schuldhulpverlening en er geen wijzigingen in de omstandigheden zijn opgetreden die de schuldhulpverlener het vertrouwen geven dat de klant zich dit keer wel voldoende zal inzetten. Budgetbeheer, beschermingsbewind en psychosociale hulpverlening is in deze situatie wel mogelijk en zelfs wenselijk om schulden niet verder te laten oplopen en schuldeisers straks mee te kunnen krijgen.

  ·Fraudeschulden

  In principe komen mensen die fraude hebben gepleegd, met als gevolg een financiële benadeling van het bestuursorgaan, niet voor schuldhulpverlening in aanmerking. Het college kan een individuele afweging maken of iemand in aanmerking komt voor schuldhulpverlening.

  Geen toegang

  ·Dak- en thuislozen

  De wet schrijft voor dat dak- en thuislozen opgevangen worden door de centrumgemeenten. In ons geval is dat Tilburg. De dak- en thuislozen worden daarom doorverwezen naar de gemeente Tilburg.

  ·Zelfstandigen

  Zelfstandige ondernemers hebben geen toegang tot de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening. Voor deze groep zoeken we hulp bij een gespecialiseerde organisatie. De schuldhulpverlening staat wel open voor natuurlijke personen die schulden hebben in verband met de liquidatie van een onderneming mits de activiteiten van de onderneming van de natuurlijke persoon feitelijk gestopt zijn en de onderneming uitgeschreven is bij de Kamer van Koophandel.

3.Uitvoering van de schuldhulpverlening

Wanneer de schuldenlast zodanig is dat huishoudens de schulden niet meer zelf kunnen oplossen komt een gemeentelijk traject schuldhulpverlening om de hoek kijken. Het is belangrijk om direct bij de start de situatie goed in kaart te brengen. Hierbij maken we onderscheid tussen de huishoudens met problemen op meerdere leefgebieden met een complexe hulpvraag en huishoudens met een relatief eenvoudige hulpvraag op financieel gebied. TeamWijZ van de gemeente Waalwijk beoordeelt of er specialistische hulp noodzakelijk en welke acties noodzakelijk zijn voordat de specialistische hulp kan worden ingezet. TeamWijZ ziet er op toe dat deze acties worden uitgevoerd. Hierbij wordt gekeken naar:

• ·

  Wat kan de klant zelf?

• ·

  Wat kan met behulp van het eigen netwerk gebeuren?

• ·

  Is er hulp van een vrijwilliger nodig?

• ·

  Is er (al) specialistische hulp nodig?

TeamWijZ voert regie in deze fase en houdt toezicht op de uitgezette activiteiten. Zij bewaakt de voortgang en constateert of de klant klaar is voor de volgende stap.

Regelbaarheid van schulden en schuldenpakket

Niet alleen de omvang van de schulden, het type schulden bepaalt de kans van slagen van een schuldhulpverleningstraject. Ook andere problemen (bijvoorbeeld verslaving en psycho- sociale problematiek) en het gedrag van de schuldenaar is een belangrijke factor die betrokken moet worden bij het vinden van een oplossing van de schuldsituatie. Het is dus niet alleen belangrijk om te weten of de schuld regelbaar is, maar ook of de schuldenaar regelbaar is. De gemeente Tilburg heeft onderstaand kwadrant ontwikkeld. Dit kwadrant maakt op voorhand duidelijk of de schuldenaar te helpen is en welke inzet van schuldhulpverlening nodig is.

Bovenstaand kwadrant maakt op eenvoudige wijze inzichtelijk of de schulden of de schuldenaar regelbaar is. Aan de hand van de indeling in het kwadrant kan worden bepaald welke (professionele) inzet noodzakelijk is en ingezet kan worden.

Kwaliteitsborging

De gemeente Waalwijk koopt professionele schuldhulpverleningstrajecten in. Het gaat hierbij om bijvoorbeeld budgetbeheer, schuldregeling of schuldsanering. In de Wgs is geregeld dat er aan kwaliteitsnormen voldaan moet worden en in het beleidsplan opgenomen moet worden aan welke kwaliteitsnormen voldaan moet worden. In het beleidsplan schuldhulpverlening 2012 – 2016 is het lidmaatschap aan de NVVK als eis om de kwaliteit te borgen opgenomen. Deze kwaliteitseis wordt voor dit beleidsplan gehandhaafd. Het contract met de huidige aanbieder (Kredietbank Nederland) loopt per 1 januari 2018. In het programma van eisen zal het lidmaatschap NVVK als kwaliteitseis opgenomen worden.

4. Resultaten en monitoring

De Wgs heeft tot doel de effectiviteit van de schuldhulpverlening te vergroten. In het beleidsplan moet beschreven worden welke resultaten behaald moeten worden.

Voor de periode van 2017 – 2020 worden de volgende resultaten behaald:

• 1.

  Uitval uit trajecten bij de gespecialiseerde aanbieder bedraagt maximaal 10%.

• 2.

  Minimaal 80% van de trajecten wordt succesvol beëindigd.

• 3.

  Maximale wachttijd bedraagt 10 werkdagen.

• 4.

  Aantal recidivisten bedraagt maximaal 10%.

• 5.

  Klanttevredenheid gemiddeld 8 op een schaal van 10.

• 6.

  Bij complexe problematiek wordt 100% integraal opgepakt.

Jaarlijks dient het college in het jaarverslag aan de gemeenteraad verantwoording af te leggen over de uitvoering van het vastgestelde beleidsplan. De volgende gegevens worden gerapporteerd.

• 1.

  Aantal aanmeldingen.

• 2.

  Aantal intakes.

• 3.

  Aantal crisisinterventies.

• 4.

  Aantal recidivisten.

• 5.

  Aantal succesvolle beëindigde trajecten van de gespecialiseerde aanbieder.

• 6.

  Wachttijd.

• 7.

  Klanttevredenheid

De hierboven beschreven te behalen resultaten en de gegevens voor de jaarlijkse monitoring via het jaarverslag zijn integraal overgenomen vanuit het vorige beleidsplan.

De resultaten over de afgelopen periode zijn opgenomen in bijlage 2 van dit plan.

5.Financiering.

Kosten op klantniveau: De bekostiging van de schuldhulpverlening vindt plaats op productbasis. Maandelijks worden door de uitvoerende partij aan de gemeente gefactureerd. De gemeente Waalwijk heeft in het programma van eisen voor de inkoop van de professionele schuldhulpverleningstrajecten modulair opgezet. Dit betekent dat we niet voor elke klant het totale pakket moeten afnemen, maar maatwerk trajecten kunnen inkopen.

Kosten op macroniveau: Onderstaande tabel geeft een beeld van de kostenontwikkeling gedurende het beleidsplan 2012 – 2016

Wij zien voor de inkoop van de professionele trajecten schuldhulpverlening vanaf 2012 een daling in de kosten. Voor deze daling kunnen 3 aanwijsbare reden genoemd worden:

• 1.

  Inkooptraject schuldhulpverlening per 1 januari 2014, waarbij er voor lagere tarieven is ingekocht en de mogelijkheid is gecreëerd om modulair in te kopen.

• 2.

  We zien dat afgelopen twee jaar minder mensen de weg naar de schuldhulpverlening hebben gevonden.

• 3.

  Het aantal mensen dat langdurig in beschermingsbewind terecht is gekomen is vanaf 2014 is gestegen. Het gevolg daarvan is dat de kosten bijzondere bijstand zijn gestegen.

  Financiële bijdrage van de burger

  Het is mogelijk om als gemeente een financiële bijdrage te vragen bij een verzoek om schuldhulpverlening. Hiermee zouden de kosten van de schuldhulpverlening gedrukt kunnen worden. In het de voorgaande periode is hier niet voor gekozen, omdat het vragen van een bijdrage enerzijds drempelverhogend werkt en anderzijds we te maken hebben met mensen die financieel kwetsbaar zijn. Deze argumenten zij nog steeds van toepassing, waardoor het niet wenselijk is om een financiële bijdrage te vragen van de burger voor de dienstverlening voor de schuldhulpverlening.

  We willen maatregelen nemen om de kosten van beschermingsbewind te reduceren ( zie hoofdstuk 6: onderdeel we bieden ondersteuning als loslaten niet kan). Het vragen van een eigen bijdrage voor bijvoorbeeld preventief budgetbeheer kan dan mogelijk contraproductief werken.

  Kosten schuldhulpverlening periode 2017 – 2020

  Met de uitvoering van het Beleidsplan Schuldhulpverlening gemeente Waalwijk 2017 -2020 zijn de volgende kosten gemoeid.

  Kosten per jaar	2017	2018	2019	2020
  Inkoop professionele schuldhulpverleningstrajecten Voortzetting*	275.000	300.000	300.000	300.000
  Deskundigheidsbevordering vrijwillige thuisadministratie voortzetting	10.000	10.000	10.000	10.000
  Deskundigheidsbevordering Preventie- en vroegsignalering nieuw	6.000	6.000	6.000	6.000
  Aanpak schulden jongeren Tavenu voortzetting	15.302	15.302	15.302	15.302
  Inzet gemeentelijke preventiecoach nieuw	30.000	70.000	70.000	70.000
  Deelname online dienstverlening via Schuldendebaas nieuw	7.500	10.000	10.000	10.000
  Communicatie en voorlichting Maakt onderdeel uit van het product voorlichting armoede- en schulden beleid
  Kosten bewindvoering Maakt onderdeel uit van het product bijzondere bijstand	215.000	200.000	170.000	150.000
  Totaal, inclusief de kosten bewindvoering bijzondere bijstand	558.802	611.302	581.302	561.302
  Totaal kosten, exclusief de kosten bewindvoering bijzondere bijstand	343.802	411.302	411.302	411.302
  	Begroting 2017	Rekening 2016	Rekening 2015	Toelichting
  Product Bijzondere bijstand 6615005**	372.745	474.859	429.515	A
  Product Schuldhulpverlening 6615155	465.931	273.153	290.278	B

  * We gaan er van uit dat de inzet van de preventiecoach leidt tot een toename van de kosten van de inzet van de professionele inzet van schuldhulpverleningstraject, zoals preventief budgetbeheer. Daarnaast willen we maatregelen nemen om de enorme kostenstijging binnen de bijzondere bijstand voor de kosten van bewindvoering te stabiliseren c.q. te verlagen. Hiervoor moet wel een andere adequate oplossing, zoals budgetbeheer ingezet worden.

  ** Dit bedrag is een totaal bedrag voor alle kostensoorten bijzondere bijstand.

  Toelichting A: Voor de overschrijding op de post bijzondere bijstand zijn twee belangrijke oorzaken aan te wijzen, namelijk het toenemend beroep op de bijzondere bijstand bewindvoering en de kosten van de kosten van de inrichting van de woning vanwege de verhoogde asielinstroom.

  Toelichting B: Er is voldoende ruimte binnen de begroting (product schuldhulpverlening) om de nieuwe maatregelen voor preventie- en vroegsignalering op te vangen. Dit betekent dat het budgettair neutraal verloopt en er geen extra middelen hiervoor beschikbaar gesteld hoeft te worden.

6. Programma Schuldverlening Met een Schone Lei 2017 -2020

De Wet gemeentelijke schuldhulpverlening schrijft voor dat in het beleidsplan schuldhulpverlening aandacht besteed moet worden aan het preventieplan. Het preventieplan met de actielijnen met daaraan gekoppeld de concrete actiepunten zijn in dit beleidsplan opgenomen en komen in deze paragraaf aan de orde.

Aandachtspunten Programma Schuldhulpverlening komende periode

Bij het opstellen van dit beleidsplan werd duidelijk dat preventie en vroegsignalering en het niet overschatten van de zelfredzaamheid van mensen met schulden voor de komende periode twee belangrijke aandachtspunten zijn. Ter voorbereiding op dit beleidsplan is ook gesproken met een aantal maatschappelijke partners, waaronder Casade, Contour de Twern en de Werkgroep Maatschappelijk en Diaconale Ondersteuning van het Samenwerkingsoverleg Armoede & Zorg Waalwijk. Uit deze gesprekken werd duidelijk dat preventie, vroegsignalering de komende periode belangrijke speerpunten moeten zijn maar dat ook imago van de gemeentelijke schuldhulpverlening en de schaamte om over schulden te praten eveneens belangrijke aandachtspunten zijn.

Schaamte en het doorbreken van het taboe op het hebben van schulden en het bespreekbaar maken vormt daarom komende periode een belangrijk onderdeel van de preventieve aanpak. Schaamte zorgt er voor dat mensen vaak problemen niet erkennen of bespreekbaar maken en dus ook niet tijdig adequate hulp zoeken. Mensen die dicht bij het huishouden (kerken, scholen, werkgevers, zorgverleners etc.) staan herkennen vaak de signalen niet en als dat wel zo is dan is het moeilijk om dit onderwerp te bespreekbaar te maken vanwege het taboe op dit onderwerp. De mensen die aankloppen bij de gemeente voor ondersteuning bij het oplossen van schulden komen vaak te laat. In veel gevallen is het inzetten van een zwaar schuldhulpverleningstraject nog enige mogelijkheid om schuldenvrij te worden. Dit gaat gepaard met veel persoonlijk leed en hoge maatschappelijke kosten. Dit willen we voor zijn. Daarom willen we de komende periode in gaan zetten op een totaal aanpak. Dit willen we doen volgens de volgende actielijnen:

• 1.

  We willen erger voorkomen.

• 2.

  We hebben oog voor alle problemen.

• 3.

  We werken aan een schone lei.

• 4.

  We laten pas los als het kan.

• 5.

  We bieden ondersteuning als loslaten niet kan.

Hieronder worden deze actielijnen nader uitgewerkt met daarbij concrete acties. Onder elke actielijn staat welke aan welke doelstelling (zie paragraaf 2) deze een bijdrage levert.

Actielijn 1: We willen erger te voorkomen

We willen meer inzetten op preventie- en vroegsignalering en we gaan hiervoor de preventieve aanpak kantelen. Dit doen we door onze focus te verleggen en de samenwerking met de partners in het netwerk van de huishoudens te intensiveren. Daarbij maken we een onderscheid tussen de professionele en de niet professionele partners. Onderstaand volgt een opsomming van welke concrete acties we willen gaan inzetten.

·Samenwerking met de niet professionele partners netwerk huishouden

De gemeente Waalwijk heeft de afgelopen periode, in het kader van de bestrijding van armoede actief de samenwerking gezocht met diverse maatschappelijke partners, zoals de Voedselbank, De Strohalm en religieuze instellingen. Deze organisaties hebben zich verbonden in het SAW (Samenwerkingsoverleg armoede en zorg Waalwijk). Deze organisaties willen met de gemeente Waalwijk samen werken om armoede- en schuldenproblematiek aan te pakken maar vooral te voorkomen. Mensen met schulden voelen schaamte, maken het niet bespreekbaar maar geven wel indirect signalen af. De kunst is deze signalen te herkennen, het gesprek aan te gaan en door te vragen. Wanneer tijdig hulp ingeschakeld wordt kan ergervoorkomen worden. Wij willen daarom de komende periode inzetten om de maatschappelijke partners te ondersteunen om “ogen en oren” te ontwikkelen om de signalen te herkennen én het bespreekbaar te kunnen maken. Dit willen wij doen op de volgende manieren.

a.Training en deskundigheidsbevordering

We hebben in het kader van preventie en vroegsignalering voert Contour de Twern (CdT)op dit moment het project thuisadministratie uit. Het begeleiden van de vrijwilligers maakt onderdeel uit van de reguliere opdracht aan CdT. Voor de deskundigheidsbevordering van de vrijwilligers (trainingen NIBUD) stellen we vanuit het armoedebeleid jaarlijks een bedrag van € 9.000 beschikbaar. Het project in 2015 gestart, waarbij in 2015 30 huishoudens ondersteund zijn en in 2016 60 huishoudens. Het voorstel is om dit budget te verhogen naar maximaal € 15.000 per jaar waarbij CdT de deskundigheidsbevordering uitbreidt.

b.Ondersteuning van de gemeentelijke preventiecoach

De rol van de niet professionele partners is om financiële problemen te herkennen en bespreekbaar te maken en de weg naar de instanties te wijzen. Dat kan naar bijvoorbeeld Contour de Twern voor de ondersteuning door de vrijwillige thuisadministratie maar er kan ook verwezen worden naar de gemeente preventiecoach. De rol van de gemeentelijke preventiecoach is twee ledig. Hij is zowel klantgericht als netwerkgericht. Voor de klanten is hij het aanspreekpunt voor een budgetcheck en adviesgesprek. Voor het netwerk is hij een belangrijke sparringspartner. Hij ondersteunt het netwerk, bij praktische vragen en het delen van kennis van de sociale kaart en de mogelijkheden van de schuldhulpverlening. Zie inzet gemeentelijke preventiecoach verder in deze nota

• ·

  Samenwerking professionele partners netwerk huishoudens

  • 1.

    Samenwerking met Contour de Twern

Het ondersteunen van vrijwilligers voor het project vrijwillige thuisadministratie maakt vanaf 2015 onderdeel uit van de opdracht van Contour de Twern. In de nota “ Op eigen kracht waar het kan, een steun in de rug waar het moet” van april 2015 is besloten vanuit het armoede- en schuldenbeleid CdT jaarlijks middelen hiervoor beschikbaar ( zie hierboven) te stellen.

2.Samenwerking met ziektekostenverzekeraars en Baanbrekers

Iedereen is verplicht om een zorgverzekering af te sluiten. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek is het aantal personen dat minimaal een half jaar achter loopt met het betalen van de zorgpremie van 2010 tot 2014 met 22% toegenomen. Eind december 2014 was 1 op de 45 volwassenen wanbetaler voor de zorgverzekeringswet. Om het aantal wanbetalers in de zorgverzekering terug te dringen is de Wet verbetering wanbetalersmaatregelen ingevoerd. Wanneer er sprake is van een betaling van de achterstand in de premie van de basisverzekering van zes maanden vindt er een aanmelding bij het CAK (Centraal Administratiekantoor) plaats. Op dat moment wordt een bestuursrechtelijke premie ingehouden op het inkomen in de vorm van een bronheffing. Dat wil zeggen dat de premie wordt ingehouden op het inkomen. De bestuursrechtelijke premie is een verhoogde premie die betaald wordt totdat de schuld is afgelost. De Wet verbetering wanbetalersregeling biedt gemeenten mogelijkheden om bijstandsgerechtigden te laten uitstromen het bestuursrechtelijke premieregime. Door de samenwerking tussen de gemeenten en zorgverzekeraars kunnen bijstandsgerechtigden die zijn aangemeld bij het CAK terugkeren naar een normale premiebetaling bij hun zorgzekering. Een bijkomend nadeel is dat wanneer bijstandsgerechtigden die in een wanbetalersregeling is opgenomen geen aanvullende verzekering heeft. Het gevolg is dat de kosten die normaliter door een aanvullende verzekering wordt vergoed, worden vergoed vanuit de bijzondere bijstand. Niet alleen uit financieel oogpunt, maar ook uit maatschappelijke oogpunt is dit niet wenselijk. Omdat mensen die hun premie wel betalen voor deze kosten geen beroep kunnen doen op de bijzondere bijstand. Wij willen, in overleg met Baanbrekers, de bijstandsgerechtigden die in wanbetalersregime zijn opgenomen in aanmerking brengen voor bovengenoemde regeling zodat zij weer terug kunnen keren naar de zorgverzekering met aanvullende verzekering.

3.Samenwerking met Baanbrekers

We willen met onze aanpak de vicieuze cirkel doorbreken waarin huishoudens met schulden vaak terecht komen. Wanneer er sprake is van werkloosheid is er onvoldoende focus om werk te zoeken. Vaak ontbreekt de financiële prikkel bij de schuldenaar omdat vanwege beslag op het inkomen door de schuldeisers er geen extra ruimte komt in het maandelijks te besteden inkomen en men blijft beschikken over een inkomen ter grootte van de beslagvrije voet (= 90% van de geldende bijstandsnorm). Maar ook van de kant van de uitkeringsverstrekker wordt de schuldenaar tijdelijk met rust gelaten omdat eerst de schulden moeten zijn opgelost. De schuldenaar is vaak dus niet gemotiveerd om werk te zoeken en wordt daarin ook niet gestimuleerd. Deze cirkel willen we doorbreken waarbij we schuldenaars geen werk hebben maatschappelijk willen activeren door:

• a.

  Stimuleren van de maatschappelijke participatie, door middel van vrijwilligerswerk als werken nog een brug te ver is, bijvoorbeeld wanneer er met de schuldeisers nog een geen regeling is getroffen.

• b.

  Stimuleren van de economische participatie door middel van het vinden van betaald werk (werkervaringsplaats of anderszins) wanneer er sprake is van regeling met de schuldeisers.

Maatschappelijke en of economische participatie maakt komende periode onderdeel uit van het schuldhulpverleningsplan. Komende periode willen met Baanbrekers bij een samenloop van bijstandsafhankelijkheid en professionele schuldhulpverlening actief de samenwerking aan gaan. Op deze manier bieden we het huishouden een duurzame oplossing en doen recht aan het principe van het stimuleren en bevorderen van de zelfredzaamheid.

4.Samenwerking met Casade

In de prestatieafspraken Wonen is tussen Casade en de gemeente Waalwijk de afspraak gemaakt dat de samenwerking op het terrein van het tegengaan van schulden wordt geïntensiveerd. De onderlegger hiervoor is het in 2012 afgesloten convenant “samen tegen schulden” en de ervaringen die we met de pilot “Ik pak mijn schulden aan “ hebben opgedaan. Doel is om een vroegtijdig stadium bij beginnen huurachterstand direct in actie te komen om ondersteuning aan te bieden van een budgetcoach (zie inzet gemeentelijke preventiecoach verder in deze nota).

5.Samenwerking met energieleveranciers

In de Regeling afsluitbeleid voor kleinverbruikers van elektriciteit en gas is een incassoprocedure opgenomen waaraan energiebedrijven zich moeten houden. De regeling houdt in, dat de energiebedrijven bij een betalingsachterstand op korte termijn een betalingsherinnering sturen waarbij gewezen wordt op de mogelijkheid van schuldhulpverlening. Ze moeten zich actief opstellen om persoonlijk in contact te komen met de schuldenaar en als deze inspanningen niet leiden tot betaling de gegevens van de debiteur doorgeven aan de afdeling schuldhulpverlening vanwege een mogelijk aanbod. In de Regeling is een afsluitverbod voor de winterperiode opgenomen van 1 oktober tot 1 april. De gemeente Waalwijk ontvangt regelmatig van diverse energieleveranciers meldingen van de betaalachterstanden. De gemeente heeft daarbij een pro-actieve houding en neemt contact op met de debiteur. Deze “er op af” werkwijze continueren we.

6.Samenwerking met de onafhankelijke cliëntondersteuner

Betalingsachterstanden en schulden is een veelvoorkomend probleem binnen het sociaal domein. In het programma van eisen van de inkoop sociaal domein is er aandacht voor de aanpak van schulden. Van de onafhankelijk cliëntondersteuner wordt verwacht dat hij over dit onderwerp over voldoende vaardigheden en kennis beschikt.

7.Samenwerking met scholen en jongerenwerk

Jongeren en schulden is een onderwerp waar we weinig grip op hebben. Uit diverse landelijke publicaties blijkt dat het hebben van schulden wel degelijk een groot probleem is bij jongeren maar feitelijk melden er nauwelijks jongeren zich bij het bureau Schuldhulpverlening van teamWijZ. Vanaf 2015 ondersteunt De Tavenu jongeren met financiële problemen zodat er voor jongeren een laagdrempelige voorziening aanwezig is, om deze problemen aan te kaarten. Armoede- en schuldenproblematiek wordt steeds meer een onderwerp waar veel maatschappelijke partners een vuist tegen maken. Eind vorig jaar is in de Langstraat het project “Grip op Geld “op gestart. De initiatiefnemer (Rabobank), de scholen en de Tavenu werken samen om meer werk te maken van schuldenproblematiek bij jongeren en de ondersteuning in de vorm van gerichte voorlichting die daarbij geboden kan worden aan zowel de ouders en de jongeren. Het voornemen is om in maart 2018 in de “Week van het Geld” een aantal activiteiten te organiseren, zoals bijvoorbeeld voorlichtingslessen. De gemeente Waalwijk is aangesloten aan bij dit initiatief en zal waar nodig faciliteren.

·Pilot gemeentelijke preventiecoach

In dit beleidsplan wordt de inzet van de gemeentelijke preventiecoach genoemd. Het vorige beleidsplan is opgesteld in 2012 en vanaf 2015 is, met de komst van de transities de toegang tot de gemeentelijke dienstverlening binnen het sociaal domein ingrijpend gewijzigd. Voor de uitvoering van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening betekent dit dat de samenwerking met Juvans is beëindigd. Het meldpunt schuldhulpverlening is per 2015 getransformeerd naar een bureau schuldhulpverlening als onderdeel van de front-office van teamWijZ voor de financieel technische ondersteuning aan gezinnen met (problematische) schulden. De belangrijkste wijzigingen in de aanpak vanaf 2015 zijn:

• ·

  De integrale intake schuldhulpverlening met Juvans is komen te vervallen. Vanaf 1 januari 2015 is de opdrachtverstrekking aan Juvans veranderd. De coaches van teamWijZ beoordelen welke inzet nodig is voor de aanpak van de psycho-sociale problematiek.

• ·

  De functie van de preventie-coach schuldhulpverlening is vervallen.

Op dit moment wordt het Bureau Schuldhulpverlening bemand door 2 ervaren schuldhulpverleners voor de uitvoering van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening. Zij nemen daarbij vooral het financieel technisch onderdeel voor rekening. Zij hebben telefonisch spreekuur, voeren intakegesprekken, beoordelen aanvragen, voeren regie op het schuldhulpverleningstraject bij de Kredietbank en treden op in crisissituaties om huisuitzetten en afsluiting van nutsvoorzieningen te voorkomen. In dit beleidsplan vindt er een verschuiving in beleid plaats waarmee er meer aandacht komt voor preventie- en vroegsignalering. Naast onze beleidsuitgangspunten blijkt dat ook bij onze maatschappelijke partners er een behoefte is aan een laagdrempelige voorziening in de vorm van coaching en advisering aan inwoners, maar ook als eerste aanspreekpunt voor de maatschappelijke partners fungeert. Zeker voor het vervolg van de pilot ik pak mijn schulden aan, waarbij we gaan samen werken met Casade om in een vroegtijdig stadium aan gezinnen met betaalproblemen ondersteuning te bieden is de inzet van een gemeentelijke preventiecoach onmisbaar. Wij willen voorstellen om, gedurende de looptijd van dit beleidsplan, een pilot inzet gemeentelijke preventie coach schuldhulpverlening op te starten. De preventiecoach maakt onderdeel uit van het bureau Schuldhulpverlening van teamWijz. Deze preventiecoach kan, wanneer de gezinscoach van teamWijZ dit nodig acht, deel nemen aan de zogenaamde keukentafelgesprekken. De preventiecoach is dus als het ware een spin het web, die samen werkt met diverse partners met als doel problematische schulden te voorkomen. De pilot wordt over twee jaar geëvalueerd en waar nodig bijgesteld. In de bijlage is een concept functiebeschrijving voor de preventiecoach opgenomen.

·Deelname aan schuldendebaas

Schuldendebaas is de naam van een laagdrempelig online programma voor schulhulpverlening. Aan de hand van vragen en opdrachten werken inwoners zelf aan een oplossing voor hun financiële problemen. Omdat voor veel mensen de stap om naar de gemeente te gaan voor hulp bij schulden te groot is kunnen mensen vanuit de thuissituatie ondersteuning krijgen van de gemeente. Schuldendebaas.nl is gebaseerd op de methode van de motiverende e-communicatie. De methode verhoogt de motivatie van inwoners om hun eigen financiële problemen op te lossen en zelf aan de slag te gaan om weer overzicht te krijgen door het maken van bijvoorbeeld een schuldenlijst. In Nederland zijn inmiddels 60 gemeenten hierbij aangesloten. De kosten voor de gemeente bedragen gemiddeld 55 euro per cliënt, voor onder meer het gebruik van een aantal modules. Voorgesteld wordt, in combinatie als gemeente Waalwijk aan te sluiten bij schulden te baas. De preventiecoach genoemd vervult een belangrijke rol bij de e coaching.

• Communicatie gemeentelijke schuldhulpverlening

Alhoewel de afgelopen jaren stevig hebben ingezet om de communicatie van het gemeentelijke armoedebeleid- en schuldhulpverlening blijkt dat de stap richting gemeente voor ondersteuning bij schulden nog steeds erg groot is. Informeren over de mogelijkheden voor ondersteuning bij schulden

is en blijft noodzakelijk. Komende vier jaren wordt de communicatie voortgezet en starten we een voorlichtingscampagne.

Actielijn 2: We hebben oog voor alle problemen

In de Wet schuldhulpverlening is opgenomen dat de gemeente verantwoordelijk is voor de integrale aanpak van de schuldenproblematiek. Met integraal wordt bedoeld dat niet alleen gekeken wordt naar het financieel probleem, maar verder gekeken wordt wat er aan de hand is. Om financiële problemen te kunnen bestrijden is het van belang te weten welke factoren van invloed zijn op het ontstaan ervan. Gedrag is speelt vaak een grote rol bij het ontstaan van de financiële problemen. Schulden ontstaan vaak door een combinatie van verschillende oorzaken. Dat kunnen gebeurtenissen zijn, maar kennis, vaardigheden en het gedrag zijn ook bepalend. Niet iedereen met een laag inkomen of een terugval in inkomen krijgt te maken met financiële problemen.

Wanneer er sprake is van psychosociale problematiek maakt het aanpakken van de onderliggende problemen deel uit van het traject schuldhulpverlening. Immers, als deze problematiek niet aangepakt wordt ontstaat er nooit een blijvende schuldenvrije situatie. Het professionele traject op het gebied van psychosociale hulpverlening en (complexe) schuldregelingen ligt bij de gemeente. De Bij een complexe situatie beoordeelt teamWijZ van de gemeente Waalwijk welke hulp ingeschakeld moet worden. Hierbij houden we rekening van met de mate van zelfredzaamheid van de schuldenaar. Wanneer blijkt dat er sprake is van zodanige beperkte cognitieve vaardigheden dat er niet verwacht mag worden dat iemand blijvend op eigen kracht uit de schulden blijft kan na het afsluiten van een schuldhulpverleningstraject een preventieve maatregel als nazorg worden ingezet.

Actielijn 3: We werken aan een schone lei

·Gemeente voert regie

Wanneer de schuldenaar niet meer in staat is zelf met de schuldeisers een reëel terugbetalingsregeling te treffen is professionele schuldhulpverlening aan de orde. De Wgs schrijft niet alleen een integrale aanpak voor maar verwacht ook dat de gemeente de coördinatie van de integrale aanpak op zich neemt. Het team schuldhulpverlening bestaat uit twee schuldhulpregisseurs. Zij hebben telefonisch spreekuur, voeren intakegesprekken, beoordelen aanvragen schuldhulpverlening, volgen het traject bij de Kredietbank Nederland, en treden op in crisissituaties om huisuitzettingen en afsluiting van nuts voorzieningen te voorkomen. Wanneer er sprake is van psychosociale problematiek wordt een coach van teamWijZ ingeschakeld. Deze werkwijze wijkt niet af van de werkwijze die vanaf 1 januari 2015 met de komst van transities sociaal domein is ingevoerd.

Actielijn 4: We laten pas los als het kan

·Tijdelijk preventief budgetbeheer

Het uitgangspunt van een schuldhulpverleningstraject is dat na een periode van 36 maanden er een schuldenvrije situatie is ontstaan en dat het huishouden weer verder kan met een schone lei. Coaching maakt onderdeel van het schuldhulpverleningstraject en tijdens het traject wordt gewerkt aan de financiële zelfredzaamheid. Of iemand na een periode van 36 maanden weer volledig financieel redzaam is, is afhankelijk van verschillende factoren. In hoeverre is iemand leerbaar, of bestand tegen de verleidingen van het lenen? Tijdens het traject kan wel een inschatting gemaakt worden of het wel of niet verantwoord is om iemand los te laten. In sommige gevallen zal het nodig zijn om tijdelijk preventief budgetbeheer in te zetten.

·Gemeentelijke preventiecoach volgt huishouden

De te benoemen gemeentelijke preventiecoach maakt na 3 maanden een afspraak en bekijkt de situatie. Afhankelijk van de situatie wordt de ondersteuning beëindigd of verlengd.

Actielijn 5: We bieden ondersteuning als loslaten niet kan

·Preventief budgetbeheer

Wanneer er sprake is van een situatie dat de klant niet leerbaar is en of financieel kwetsbaar blijft wordt als nazorg budgetbeheer als blijvende preventieve maatregel ingezet. Bij preventief budgetbeheer worden alle vaste lasten doorbetaald en wordt een spaarbuffer gecreëerd voor grotere of onvoorziene uitgaven. De klant ontvangt dan leefgeld voor de dagelijkse uitgaven. Een andere veelvoorkomende maatregel is beschermingsbewind.

·Beschermingsbewind

Een beschermingsbewindvoerder behartigt de financiële belangen voor iemand die onder bewind staat. Een bewindvoerder regelt alle financiën, dus ook vaste lasten en draagt zorg voor de betaling van schulden. Bij beschermingsbewind mag schuldenaar geen financiële beslissingen meer nemen en is daarmee handelingsonbevoegd. Bij beschermingsbewind hoeft niet per se sprake van een WSNP (Wet schuldsanering natuurlijke personen) of een schuldhulpverleningstraject te zijn. Een bewindvoerder brengt kosten in rekening en hiervoor gelden vastgestelde tarieven. Voor de kosten van een bewindvoerder kan bijzondere bijstand aangevraagd worden.De afgelopen jaren is het aantal mensen in beschermingsbewind flink gestegen en de uitstroom is gering. Gemeenten hebben geen invloed op de in- en de uitstroom van het beschermingsbewind. Gemeenten hebben ook geen invloed op het feit dat beschermingsbewindvoerders sinds 2014 een andere grondslag zijn gaan hanteren met hogere kosten voor gemeenten als gevolg.

Op dit moment biedt de helft (51%) van de gemeenten een alternatief aan. Hierbij valt op dat het alternatief meestal binnen het kader van de schuldhulpverlening wordt aangeboden. Dat aanbod kan budgetbeheer plus zijn of een ander instrument binnen het brede palet van (schuld)hulpverlening. In navolging van deze gemeente willen we aan de slag om voor de inwoners van de gemeente Waalwijk een alternatief te ontwikkelen omdat:

• ·

  We de kosten en de uitgaven bijzondere bijstand beter willen beheersen.

• ·

  Bewindvoering tot in oneindige kan duren en vaak er niet op gericht is de zelfredzaamheid te vergroten. Wat haaks staat op onze visie.

Uiteraard geldt dat daar waar nodig altijd de mogelijkheid bestaat om beschermingsbewind in te zetten en voor de kosten bijzondere bijstand te verlenen. Beschermingsbewind wordt daarbij als sluitstuk gezien en de kosten van beschermingsbewind worden alleen vergoed als er geen geschikt alternatief voorhanden is.

Om dit te kunnen bereiken gaan we het volgende doen:

·Samenwerking met Baanbrekers

In overleg met Baanbrekers willen we het beleid bijzondere bijstand op dit punt wijzigen. Deze wijziging houdt in dat we een alternatief beschikbaar komt. Het alternatief bestaat uit preventief budgetbeheer en coaching. De coaching kan op verschillende manieren vorm gegeven worden, door een vrijwilliger, de gemeentelijke preventiecoach, de cliëntondersteuner of zorgaanbieder. Maatwerk staat altijd centraal, waarbij leerbaarheid en cognitieve vaardigheden altijd als uitgangspunt genomen wordt. In het geval waarbij een alternatief (voorliggende voorziening) beschikbaar is, wordt er geen bijzondere bijstand verleend. Voor mensen die op dit moment al bijzondere bijstand ontvangen voor de kosten van bewindvoering willen afspraken maken met Baanbrekers over de aanpak van een overgangsregeling. Omdat we hier te maken hebben met financieel kwetsbare mensen zetten we in op een periode van twee jaar. Het betreft in deze periodieke bijzondere bijstand. Periodieke bijzondere bijstand wordt jaarlijks opnieuw beoordeeld. Onze inzet is dat vanaf 2016 de kosten bijzondere bijstand kosten bewindvoering gaan stabiliseren en vanaf 2018 significant gaan dalen.

·Samenwerking met bewindvoerders

Op 8 juni 2017 is er landelijk een modelconvenant gelanceerd. Bewindvoerders en gemeenten kunnen door middel van een convenant samenwerkingsafspraken maken. Binnen het project Samen Verder (zie voetnoot) zijn verschillende proefprojecten bij gemeenten en bewindvoerders afgerond. Dit leidde tot een aantal verbeterpunten en aanbevelingen voor gemeenten en bewindvoerders hoe ze de samenwerking kunnen invullen. Het gaat om een samenwerking met verschillende doeleinden, zoals de in- en de uitstroom reguleren, de kwaliteit verbeteren, het bevorderen van de financiële redzaamheid en / of het effectiever inrichten van de dienstverlening aan beide zijden door bijvoorbeeld de overlap in werkzaamheden te verminderen. Het rapport is afgesloten met het modelconvenant. Komende periode gaan we in overleg met bewindvoerders (bijvoorbeeld de top 3) om te komen tot samenwerkingsafspraken.

De doelstelling de dienstverlening is kwalitatief goed komt terug in het programma van eisen inkoop trajecten schuldhulpverlening. Het lidmaatschap NVVK wordt als voorwaarde opgenomen.

Bijlage 1: omschrijving taken preventiecoach schuldhulpverlening Waalwijk

Schuldhulpverlening maakt een belangrijk onderdeel uit van de integrale aanpak van het gemeentelijk armoedebeleid. Het voorkomen en oplossen van financiële problemen is daarbij een belangrijk speerpunt. Het beleidsplan schuldhulpverlening beschrijft langs welke actielijnen we de schuldhulpverlening insteken:

• 1.

  We willen erger voorkomen.

• 2.

  We hebben oog voor alle problemen.

• 3.

  We werken aan een schone lei.

• 4.

  We laten pas los als het kan.

• 5.

  We bieden ondersteuning als loslaten niet kan.

De gemeente Waalwijk heeft een aantal belangrijke netwerkpartners, zowel professioneel als niet professioneel, die met de gemeente Waalwijk samen een vuist tegen schulden wil maken. We zijn daarom op zoek naar een

Preventiecoach schuldhulpverlening

Functie

Binnen de rol als preventiecoach schuldhulpverlening is het jouw taak de burgers te informeren en te adviseren over de werking en mogelijkheden binnen de schuldhulpverlening en overige inkomensondersteunende regelingen.

Je voert een Quick scan uit en doet een budgetcheck. Aan de hand van de quickscan beoordeel je of:

• ·

  De schulden hanteerbaar zijn (d.w.z. omvang is zodanig dat deze zelfstandig binnen de afloscapaciteit zijn op te lossen);

• ·

  De inwoner gemotiveerd is de problemen aan te pakken;

• ·

  Er sprake is van onderliggende pycho-sociale problematiek;

• ·

  De inwoners zelfredzaam is of leerbaar is.

Op basis van de verkregen informatie geef je een persoonlijk budgetadvies. Wanneer blijkt dat de schulden niet hanteerbaar zijn vanwege de omvang of omdat er onderliggende psycho –sociale problematiek speelt verwijs je door naar de professionele hulpverlening via teamWijZ van de gemeente Waalwijk. Daarbij verlies je de klant niet uit beeld en volgt zijn traject naar de professionele hulpverlening. Daar waar nodig motiveer je de klant om de vervolgstap te zetten. Eigen verantwoordelijkheid en het stimuleren van eigen kracht staan voorop en daar waar nodig geef jij de inwoner een duwtje in de rug.

Wanneer preventie als nazorg wordt ingezet vervul je als preventiecoach een actieve rol. Je voert, nazorg gesprekken en biedt waar nodig ondersteuning. Ook daar staat het stimuleren van de zelfredzaamheid voorop, maar je geeft een duwtje in de rug waar dat nodig is.

Als preventiecoach ben je een belangrijke sparingspartner voor de partners binnen het netwerk van het huishouden. Dit geldt voor zowel de professionele als de niet professionele partners. Daarbij heb je uiteraard oog voor de privacy wetgeving, en jouw ondersteuning richt zich met name op het delen van kennis van de sociale kaart en de mogelijkheden binnen de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening. Je organiseert periodiek informatie- en kennisbijeenkomsten.

Bijlage 2 Evaluatie 2012- 2016

In onderstaande tabel is het aantal trajecten opgenomen die aangemeld zijn bij de Kredietbank Nederland. Het gaat hierbij om professionele schuldhulpverleningstrajecten.

Aantal ingekochte trajecten Kredietbank Nederland

Het aantal recidivisten over de jaren 2012 t/m 2016 is: 27 klanten.

Toelichting tabel:

In het beleidsplan zijn prestatie-indicatoren opgenomen. Onze indicator is dat 10% van de trajecten succesvol wordt beëindigd. Uit de tabel blijkt dat het percentage hoger ligt. Dit heeft te maken met de aard van de schulden. Het gaat hier vooral om niet regelbare schulden. Volgens de NVVK normen mogen dossiers niet oneindig lang door lopen. Op dat moment wordt een dossier gesloten. In veel gevallen vindt er wel budgetbeheer plaats. Budgetbeheer zorgt ervoor dat de schulden niet toenemen. In de lopende aanbesteding schuldhulpverlening is in het programma van eisen het product financiële dienstverlening opgenomen. Dit product is bedoeld voor de situaties waarin de klant wel wil meewerken, maar waarbij de schulden niet of zeer moeilijk regelbaar zijn. Als er geen schuldregeling getroffen wordt volgt vaak een wettelijk WSNP (Wet Schuldsanering natuurlijke personen) traject. Een traject kan ook niet succesvol zijn omdat de schuldenaar niet regelbaar is. Dit kan aan de hand zijn als de klant de afspraken niet nakomt.

Reden beëindiging schuldhulpverlening

Onderstaand diagram geeft inzage in de reden van beëindiging van de schuldhulpverleningstrajecten periode 2011 – 2016.

• ·

  Een SB is een Schuldbemiddeling; schuldeisers ontvangen gedurende 3 jaar periodiek (één keer per jaar) hun aflossing

• ·

  Een SK is een Saneringskrediet; schuldeiser ontvangen direct hun aflossing. De klant heeft vervolgens een krediet bij de Kredietbank wat hij gedurende 3 jaar aflost.

• ·

  Geen akkoord SE, verzoek WSNP betekent dat er geen akkoord is bereikt met de schuldeisers en dat een WSNP traject de enige optie was om ooit schuldenvrij te geraken.

WSNP trajecten

Het aantal geslaagde minnelijke schuldbemiddelingstrajecten is afgelopen jaren toegenomen. Steeds vaker kiezen schuldeisers ervoor om akkoord te gaan met het minnelijk traject. De Kredietbank maakt gebruik van een vergelijkingstool zodat de schuldeisers een afweging kunnen maken tussen een minnelijk en een wettelijk traject.

Algemene beoordeling

Het gemiddelde rapportcijfer wat is gegeven voor de totale dienstverlening van de Kredietbank Nederland is een 7.3. Dit rapportcijfer is gebaseerd op klanttevredenheidsonderzoeken van de Kredietbank Nederland.

Bovenstaande informatie is afkomstig van de Kredietbank Nederland .

De raad van de gemeente Waalwijk; gezien het voorstel van het college van Waalwijk,

BESLUIT:

Het Beleidsplan Schuldhulpverlening Gemeente Waalwijk 2017 – 20120 Van Schone Schijn naar een Schone Lei vast te stellen.

Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van 21 september 2017.

DE RAAD VAN WAALWIJK

de griffier, de voorzitter,

G.H. Kocken drs. A. M. P. Kleijngeld