Toekomstvisie 2030 “Kempisch wonen in een wereldregio”

Geldend van 01-07-2013 t/m heden

Intitulé

Toekomstvisie 2030 “Kempisch wonen in een wereldregio”

het college van de gemeente Eersel

gelet op het artikel 4:81 van de Algemene wet bestuursrecht;

b e s l u i t

vast te stellen de volgende beleidsregel:

Toekomstvisie 2030 “Kempisch wonen in een wereldregio”

Inleiding

De eerste decennia van deze eeuw vormen een bijzonder tijdperk. Technologische ontwikkelingen volgen zich steeds sneller op. Ook de samenleving verandert in sociaal en cultureel opzicht in rap tempo.

2030 is 17 jaar vooruit. Wie 17 jaar terugkijkt naar 1996 ziet enorme veranderingen in onze maatschappij. Denk aan verbreiding van internet en mobiele telefonie. Zij veranderden onze economie, onze sociale gedragingen en onze perceptie van de wereld. De verwachting is dat de toekomst zich de komende 17 jaar alleen maar sneller ontwikkelt. Sommige effecten van de technologische ontwikkelingen zijn niet gemakkelijk van te voren inzichtelijk te maken of staan nog erg ver van onze belevingswereld.

In het coalitieakkoord 2010 - 2014 “Een nieuwe uitdaging, Samen koersen met minder inkomsten” heeft de coalitie besloten een strategische visie Eersel 2030 op te willen stellen. Deze visie biedt de gemeente het kader waarin ze haar beleid kan richten. In het visietraject is de discussie op gang gebracht tussen maatschappelijke organisaties, inwoners en gemeente over de gewenste toekomst van de gemeente. Deze toekomstvisie legt de discussie vast en dient als een instrument voor een blijvend gesprek tussen inwoners, maatschappelijke organisaties en de gemeente. De visie is geen uitvoeringsprogramma tot 2030. Onverwachte gebeurtenissen en nieuwe ontwikkelingen maken een voortdurende heroverweging van het ingeslagen pad nodig. De toekomstvisie biedt wel een stip op de horizon, een manifest hoe de gemeente en haar inwoners willen dat hun dorpen zich ontwikkelen.

In de Visie Eersel 2030 leest u dat de gemeente Eersel1 die toekomst met vertrouwen tegemoet treedt. Sterker nog, zij wil deel uitmaken van de ontwikkeling van die toekomst. De gemeente Eersel is gezegend met een aantrekkelijk cultuurhistorisch landschap, maakt deel uit van een uiterst competitieve wereldregio en kent een sociaal vitale en initiatiefrijke gemeenschap. In dit document wil de gemeente Eersel laten zien hoe deze drie kernkwaliteiten elkaar kunnen versterken en welke keuzes de gemeente maakt op weg naar 2030.

De ontwikkeling naar de toekomst bestaat uit twee delen. Het eerste deel bestaat uit krachtige ontwikkelingen die niet door het individu of een organisatie alleen te beïnvloeden zijn. De gemeente Eersel vindt het belangrijk om deze ontwikkelingen te signaleren en hier tijdig op in te spelen. Deel één van deze visie geeft een ‘radar’ weer. Welke ontwikkelingen zijn van invloed op de zes kernen op weg naar 2030? Deze ontwikkelingen vormen als het ware een “bril” waardoor we de toekomst van de gemeente Eersel moeten zien.

Het tweede deel van de toekomst bestaat uit de keuzes die de gemeente Eersel maakt op weg naar de toekomst. Deze visie beschrijft de route die de gemeente Eersel wil volgen in die toekomst. Dat doet de gemeente niet alleen, maar samen met anderen. Gemeente Eersel heeft zich in een vijftal bijeenkomsten laten inspireren door de scholieren op het Rythovius, door vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven en uit het maatschappelijk middenveld, haar verenigingen en inwoners.

We hopen dat het resultaat van dit hele proces u als bewoner, ondernemer of maatschappelijk partner inspireert. Voor u ligt de toekomstvisie van 2030.

Eersel, juni 2013

1 . Met de gemeente Eersel bedoelen we in deze visie het geografisch grondgebied van de gemeente Eersel met haar inwoners, maatschappelijke organisaties en gemeentelijke organisatie.

afbeelding binnen de regeling

Ontwikkelingen op weg naar 2030

Hoe de gemeente zich richting 2030 ontwikkelt staat niet los van haar omgeving. De gemeente wordt beïnvloed door haar burgers, buurgemeenten, partners, het maatschappelijk middenveld, het bedrijfsleven en door leveranciers. Dit noemen we de transactionele omgeving. De gemeente wordt ook beïnvloed door demografische, economische, sociaal-culturele, technologische, ecologische en politieke ontwikkelingen. Dit noemen we de contextuele ontwikkelingen.

Er zijn verschillende onderzoeksrapporten die ontwikkelingen in kaart brengen die van belang zijn voor gemeenten. Deze trends zijn geen feiten, maar verwachtingen waar we in een visie rekening mee moeten houden.

De volgende ontwikkelingen zijn voor Eersel van belang:

  • Veranderende bevolking: onzekerheid over de bevolkingsgroei, vergrijzing en ontgroening, individualisering en informalisering, netwerksamenleving, secularisering, globalisering, lokalisering en informatisering.

  • Nieuwe economische kansen: ontwikkeling Brainport Eindhoven, groei Eindhoven Airport, toenemend toerisme, het nieuwe werken, redesign buitengebied.

  • Een nieuwe omgeving: veranderende mobiliteit en diversificatie, decentralisatie en verduurzaming van energieproductie.

  • Een nieuw bestuurlijk speelveld: toenemend belang van samenwerking in de kempen, bezuinigingen, van verzorgingsstaat naar participatiestaat.

Bovenstaande trends zijn gebaseerd op onderzoeksrapporten van onder andere het Sociaal Cultureel Plan-bureau (SCP), het Planbureau voor de Leefomgeving, Centraal Plan Bureau (CPB), provincie Noord-Brabant en op beleidsstukken van de gemeente.

afbeelding binnen de regeling

Bevolkingsprognose de Kempen:

Gemeente / jaartal

2010

2020

2030

Eersel

18.157

17.960

17.365

Bladel

19.170

18.730

17.555

Bergeijk

18.061

17.725

16.835

Reusel - De Mierden

12.555

12.825

12.750

Oirschot

17.750

18.055

17.910

Totaal de Kempen

85.693

85.295

82.415

Bevolkingsprognose Noord-Brabant. Bevolkings- en woningbehoefteprognose Brabant (2011)

Veranderende bevolking

Onzekerheid over de bevolkingsgroei in de regio: stabilisatie of krimp?

Rapporten laten verschillende cijfers zien over de ontwikkeling van de bevolkingsgroei in de gemeente Eersel.

In de studie “Nederland in 2040: een land van regio’s” brengt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in kaart hoe de regionale behoefte aan wonen, werken en mobiliteit zich tot 2040 ontwikkelt. Zuid-Oost Brabant is een regio waar naar verwachting op korte termijn groei plaatsvindt en op langere termijn stabilisatie.

Voor de ontwikkeling van de gemeente Eersel is de ontwikkeling van de stad Eindhoven van belang. Volgens de Bevolkings- en woningbehoefteprognose Brabant blijft Eindhoven het komende decennium groeien. Profiteert de gemeente Eersel van deze groei of trekken inwoners juist steeds meer naar de stad? De bevolkingsprognose van de provincie Noord-Brabant verwacht een krimp van 18.157 inwoners tot 17.365 inwoners in 2030 in de gemeente Eersel.

Prognose aantal 75+-ers in de Kempen:

Gemeente / jaartal

2010

2020

2030

Eersel

1.330

1.973

2.469

Bladel

1.241

1.999

2.808

Bergeijk

1.233

1.872

2.679

Reusel - De Mierden

711

954

1.670

Oirschot

1.286

1.586

2.378

Totaal de Kempen

5.801

8.384

12.004

Landelijke prognose bevolkingsontwikkeling Primos prognose (2009)

Prognose leerlingenaantallen in de Kempen:

Naam school / jaartal

2011

2015

2020

2025

2030

Rythovius College

1.310

1.296

1.166

1.003

895

Meester Gijbelsschool

88

86

72

68

65

Sint Lambertusschool

204

191

165

157

153

RK Basisschool Wintelre

181

156

138

134

126

Basisschool Sint Jacobus

246

252

220

209

208

Basisschool ‘t Busseltje

224

191

168

160

159

Basisschool Sint Willibrordus

350

330

289

275

272

Basisschool Sint Lucij

89

95

89

70

70

RK Basisschool Sint Jan

181

161

109

106

105

Totaal Voortgezet onderwijs

1.310

1.296

1.166

1.003

895

Totaal Primair Onderwijs

1.563

1.462

1.250

1.179

1158

Leerlingprognoses en ruimtebehoefte basisonderwijs en voortgezet onderwijs gemeente Eersel (2011)

Vergrijzing en ontgroening van de gemeente Eersel

De komende decennia staan in het teken van dubbele vergrijzing. Het aantal ouderen neemt toe en de gemiddelde leeftijd stijgt. In 2010 waren 1.330 Eerselnaren ouder dan 75 jaar. In 2030 zijn er naar verwachting 2.469 75+-ers woonachtig in de gemeente.

De nieuwe ouderen zijn vitaler, gezonder en leven langer dan eerdere generaties ouderen. Ze zijn rijker dan ooit en vormen daarmee een belangrijke groeimarkt. Ouderen vormen geen eenduidige groep, maar zijn even verschillend als jongeren in hun levensstijl. Wel krijgen alle ouderen op termijn te maken met gezondheidsklachten en dus neemt de zorgvraag toe.

Tegelijk moet de gemeente rekening houden met een dalend aantal kinderen. Tot 2020 verwachten we een daling van inwoners tot 14 jaar van 3.083 in 2010 tot 2.628 in 2020.

In de buurgemeenten Bladel en Bergeijk verwachten we een nog sterkere krimp en vergrijzing.

De ontgroening heeft gevolgen voor het onderwijs in de gemeenten. De leerling- aantallen per school dalen soms fors.

Toekomst van de woningmarkt

Door huishoudingsverdunning stijgt het aantal huishoudens in de regio Zuid-Oost Brabant de komende 20 jaar met 40.000 tot een aantal van 350.000 (Demografische ontwikkeling Zuid-Oost Brabant, 2011).

De woningbehoefte in gemeente Eersel stijgt naar verwachting van 7.295 woningen in 2011 naar een piek van 8.235 woningen in 2025. Hierna daalt de woningbehoefte weer.

Individualisering en informalisering van de maatschappij

De behoeften van het individu staan steeds meer centraal. Mensen hebben meer vrijheid om hun eigen keuzes te maken. Dit zet de traditionele samenhang binnen een gemeenschap wel onder druk.

Ook informaliseert de samenleving: de omgangsvormen worden losser. Kleinschalige, tijdelijke en informele samenwerkingen komen vaker voor. Deze verbanden zijn vaak lokaal georganiseerd. Aangezien de verbanden informeel zijn, zijn ze vaak onzichtbaar. Wel spelen ze een belangrijke rol bij zowel de politieke als de sociale betrokkenheid van mensen.

SCP (2011) Rapport ’Informele groepen’

Netwerksamenleving

De centralistische gedachte, waarbij de samenleving zich naar de overheid richt, laat zich steeds moeilijker in de huidige realiteit wringen. Resultaten voor de samenleving komen alleen tot stand wanneer we problemen en kansen in samenwerking met partners in de samenleving - maatschappelijke en commerciële organisaties, inwoners en bedrijven - vormgeven. Horizontale verhoudingen zijn leidend, macht en hiërarchie leiden niet meer tot gezag.

De netwerksamenleving manifesteert zich op meerdere terreinen in de maatschappij. Zowel in werk als in vrijetijdsbesteding organiseren mensen zich vaker in (tijdelijke) netwerken.

Castells (2000) The rise of the network society

Secularisering

Het kerkbezoek neemt af. Hiermee heeft de kerk als instituut invloed verloren in de maatschappij. Naast een ‘leegloop’ van kerken ontstaan nieuwe religieuze gemeenschappen met een minder institutioneel karakter. Diverse kerkgebouwen krijgen een nieuwe bestemming.

SCP (2004) Rapport ‘Godsdienstige veranderingen in Nederland’

Indicatie van de toename van de woningvoorraad van de gemeente Eersel, 2011-2030:

Jaartal

2011

2015

2020

2025

2030

Gemeente Eersel

7.295

7.745

8.100

8.235

8.170

Bevolkings- en woningbehoefteprognose Brabant, gemeente Eersel (2011)

Globalisering en lokalisering

Door internationalisering spelen grenzen een steeds beperktere rol. Als maatschappelijk proces is internationalisering te beschouwen als enerzijds het toenemen van de invloed van buiten op de eigen samenleving en anderzijds het afnemen van de verschillen tussen samenlevingen. Wat ontstaat, is niet een gemiddelde van wat er verschillend was, maar een nieuw algemeen patroon met nationale, regionale en lokale varianten.

Een tegenbeweging op globalisering is lokalisering. De onzekerheid van het grenzeloze maakt lokale identiteit en cultuur aantrekkelijk. Het belang van de lokale gemeenschap neemt toe en producten uit de eigen streek worden populairder.

SCP (2004) in het zicht van de toekomst

De maatschappij informatiseert

Door ontwikkelingen op ICT-gebied wordt het sociale en economische verkeer steeds virtueler. Fysieke afstand werkt steeds minder structurerend in de mondiale maatschappij. Voor steeds meer diensten en producten kan men 24/7 overal ter wereld terecht. De komende jaren neemt ICT een steeds grotere rol in de maatschappij in. De maatschappij raakt doordrongen van ICT. Informatisering brengt de wereld 24 uur per dag naar binnen. De grens tussen werk en vrije tijd vervaagt waardoor de economie op gespannen voet komt te staan met meer traditionele vormen van sociale organisatie.

Het internet heeft gevolgen voor de traditionele retailers. Consumenten vergelijken producten vaker eerst op Internet voor ze tot aankoop overgaan. Winkeliers moeten internet en technologie integreren. Met behulp van internet en technologie kan de winkelier zijn aanbod en de “winkelervaring” vergroten. Cor Molenaar (2013) Red de winkel!

In de zorg speelt informatisering een groeiend belangrijke rol. Domotica staat voor elektronische communicatie tussen allerlei elektrische toepassingen in de woning ten behoeve van bewoners en dienstverleners. In de toekomst zijn huizen zelfdenkende netwerken van sensoren en apparaten. Denk hierbij aan het automatisch regelen van de verlichting en verwarming en het bijhouden en bestellen van boodschappen. Ook voor veiligheid en zelfstandigheid binnenshuis gaat domotica een grote rol spelen. Mensen kunnen hierdoor langer thuis blijven wonen.

SCP (2004) in het zicht van de toekomst, SCP (2010) zorgen voor zorg

Nieuwe economische kansen

Ontwikkeling van Brainport Eindhoven

Brainport Regio Eindhoven is één van de drie economische pijlers van het land. Brainport wil de koploper worden van de internationale kenniseconomie. Brainport wil proeftuinen opzetten in de regio op het gebied van slimme zorg, slimme voertuigmobiliteit en decentrale energieopwekking.

Visie Brainport 2020 (2010)

Groei van Eindhoven Airport

Eindhoven wordt steeds vaker de entree naar Nederland. Eindhoven Airport mag tot 2020 in twee stappen 25.000 extra vliegbewegingen uitvoeren. In de eerste fase tot 2015 mogen circa 10.000 extra vliegtuigbewegingen plaatsvinden. In 2015 wordt getoetst of de voorwaarden, waaraan de ontwikkeling is verbonden, zijn nagekomen. Als dat het geval is, wordt de tweede fase van de overeengekomen groei vrijgegeven die ruimte biedt voor nog eens 15.000 vliegbewegingen per jaar.

Eindhoven Airport jaarverslag 2011

Toenemend toerisme in Nederland

Het toerisme in Nederland is na een dip tussen 2007 en 2009 weer aan het groeien. In 2011 steeg het inkomend toerisme in Nederland naar 11,25 miljoen toeristen (NBTC, 2012). Duitsers vormen een groot deel van deze groep. De verwachting is dat het toerisme in en na 2013 blijft doorgroeien.

Ook in het binnenlands toerisme verwachten we groei. Dat hangt samen met de dalende koopkracht (CBS, 2012). Verwachting is dat huishoudens vaker in het binnenland op vakantie gaan, of goedkoop aan de grens. Mensen kiezen daarvoor uit kostenoverwegingen en de behoefte aan meerdere korte vakanties in het jaar. In de korte vakanties vervaagt het onderscheid tussen verblijfrecreatie en dagrecreatie steeds meer. De consument wil in korte tijd een ultieme beleving. Recreatieve ondernemers moeten het denken in leeftijdsgroepen verwisselen voor het denken in belevingsgroepen.

Toekomst Recreatie en Toerisme in de gemeente Eersel “Beleven en verweven” (2011)

Het Nieuwe Werken

Het Nieuwe Werken gaat uit van flexibel gebruik van ruimte en tijd. Een groeiend deel van de Nederlandse beroepsbevolking gaat steeds flexibeler om met de werktijden en werkplekken. In 2010 werkten drie van de tien werknemers met een werkweek van 12 uur of meer incidenteel thuis (CBS, 2012). Onzeker is in welke mate arbeid nog gaat plaatsvinden op kantoor en in welke mate bijvoorbeeld thuis of op zogeheten Third Places. Trends als duurzaamheid, vergrijzing (en de behoefte aan mantelzorg) en technologische mogelijkheden als virtual offices gaan verblijf op kantoor eerder tegen dan dat ze het bevorderen.

Redesign van het buitengebied

Het agrarisch bedrijfsleven en daarmee het platteland veranderen de komende jaren ingrijpend.

Het veranderende platteland vraagt om innovatief en eigentijds ondernemerschap, biedt nieuwe ontwikkelingsmogelijkheden en draagt bij aan het veranderende karakter van de regio.

Regiobranding De Brabantse Kempen (2011) Arc Communicatie & Strategie

Een nieuwe omgeving

Veranderende mobiliteit

Met de toenemende verstedelijking, de roep om verduurzaming en de stijgende brandstofprijzen kan het openbaar vervoer meer in trek raken. Het bezit van een auto is te nauw verbonden met waarden als individualisme, vrijheid en privacy om gemakkelijk te verdwijnen. De auto blijft een belangrijk middel voor personenvervoer. Op het gebied van autovervoer treden enkele grote veranderingen op: de komende jaren doet de elektrische auto zijn intrede op de Nederlandse automarkt. De verwachting is dat deze op termijn de benzineauto vervangt. Dat heeft grote gevolgen, voor het ontwerp van auto’s, het gebruik ervan en voor de infrastructuur die nodig is om auto’s van stroom te voorzien. Daarbij is er een grote kans dat de autonome (zelfsturende) auto de komende decennia zijn intrede doet op de Nederlandse consumentenmarkt. Dat komt de veiligheid en de snelheid waarmee het verkeer zich verplaatst ten goede. Op termijn kan de zelfsturende auto een grote betekenis hebben voor de verkeersparticipatie van groepen die nu van het autorijden zijn uitgesloten: kinderen, gehandicapten en ouderen.

Vergrijzing heeft gevolgen voor de benadering van de mobiliteit (toename gemotoriseerd vervoer en toename voetgangers). Dit behoeft aanpassingen van de openbare ruimte. Een losliggende stoeptegel wordt een steeds groter probleem.

Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (2011) blik op personenmobiliteit

Diversificatie, decentralisering en verduurzaming van energieproductie

De energieproductie wordt decentraler en duurzamer en daarmee ook diverser. De verwachte prijsstijgingen van fossiele brandstoffen en toenemende technologische mogelijkheden zorgen voor snelle ontwikkelingen van alternatieve technieken om energie op te wekken. Daarbij kan men denken aan zonnecellen, windturbines, geothermie en de productie en stook van biogas en biomassa. De ontwikkeling van kleinschalige duurzame energieopwekkinginstallaties biedt kansen voor de gemeente Eersel. Dorpen zijn geschikter voor eigen energie-installaties dan steden. Omdat er meer ruimte is in dorpen, kunnen we zonnepanelen, windmolens en andere installaties gemakkelijker plaatsen. Dit heeft gevolgen voor de woningbouw. Een woning die niet zelfvoorzienend is heeft steeds minder toekomst.

ECN (2011) Ontwerpfilosofie voor een duurzame energiehuishouding

Een nieuw bestuurlijk speelveld

Toenemend belang van samenwerking in de Kempen

De gemeente Eersel werkt nauw samen binnen de Kempen. In het regeerakkoord “Bruggen Slaan” (2012) wenst de regering vergaande samenwerkingen tussen kleinere gemeenten. In de Agenda van de Kempen (2011) maken de Kempengemeenten afspraken om vraagstukken regionaal aan te pakken.

Bezuinigingen

We verwachten dat bezuinigingen de komende jaren doorzetten. Landelijk spreken we over een korting op de algemene uitkering tussen de 15 en 20%. De meerjarenbegroting is hiermee niet meer sluitend.

Van verzorgingsstaat naar participatiestaat

De verzorgingsstaat, waarin de overheid een sociaal vangnet financiert, is in de toekomst niet langer haalbaar. De overheid compenseert de hulpbehoevenden in de samenleving zoveel mogelijk, maar de rechten van burgers verminderen. Mensen moeten zelf voor elkaar zorgen. Mantelzorgers en vrijwilligers moeten de toenemende zorgvraag voor een deel opvangen. Dit leidt tot spanning met de geïndividualiseerde samenleving en de groeiende betaalde arbeidsparticipatiegraad.

DSP (2011) opvoeden samen met de buurt

Streefbeeld: Kempisch wonen in een Wereldregio

De gemeente Eersel staat in 2030 bekend als een van de aantrekkelijkste woongemeenten van de regio. De kernen vormen voor velen het toonbeeld van hoe landelijk en groen wonen in de Kempen er uit kan zien. Van oudsher was zij al de woonlocatie van vele medewerkers van regionale bedrijven; de gemeente Eersel blijft in 2030 aantrekken door actief in te zetten op het aantrekkelijk maken van de woonomgeving voor jonge gezinnen en medewerkers in de regio.

Door het actief werven van jonge gezinnen en kenniswerkers heeft de gemeente Eersel ondanks vergrijzing en ontgroening actief gestuurd op een evenwichtige bevolkingsopbouw. Werkgelegenheid trekt jonge gezinnen in een provincie waar sterke vergrijzing is opgetreden. Werkgelegenheid in de regio is daarmee een van de sleutels naar leefbaarheid en diversiteit in de dorpen.

De gemeente grijpt kansen die liggen in de sterke maakindustrie, de groeiende vrijetijdseconomie en de verbeterde continentale verbindingen (Eindhoven Airport, knooppunt van railverkeer). Met name voor internationaal transport en logistiek is de aansluiting op een Europees railnetwerk van groot toekomstig belang. De gemeente wil excelleren in goede verbindingen met de regio (naar Eindhoven, Eindhoven Airport en de Kempenregio / België). Waar mogelijk past de gemeente Eersel economische activiteit in haar cultuurhistorische landschap; bij grootschalige industriële activiteit zoekt ze naar een passende oplossing in samenwerking met de buurgemeenten.

De gemeente Eersel onderscheidt zich door een zichtbaar hightechprofiel (proeftuinen Brainport in zorg, mobiliteit en duurzaamheid). Stilstand past niet bij de toekomstgerichte regio waar de gemeente Eersel deel van wil uitmaken en waar veel van haar inwoners werkzaam zijn. Samen met partners stimuleert zij een duurzame dynamische en innovatieve cultuur waarin initiatieven uit de kernen en uit de regio ruimte krijgen.

De van oudsher belangrijke agrarische bedrijfstak kent nieuwe innovatieve componenten. Het buitengebied is herontworpen en draagt bij aan de aantrekkelijkheid van de woonomgeving. Boeren zijn lokale en regionale verbindingen aangegaan met partijen in andere marktgebieden, zoals zorg, energie, natuurbeheer en recreatie. Sommige boerderijen zijn herbestemd voor huisvesting van kenniswerkers, groene ‘seats to meet’, creatieve erven en multifunctionele wooncommunities.

Het toeristisch profiel van de gemeente is in 2030 sterker dan ooit. Een deel van het buitengebied is herontworpen ten bate van toeristische aantrekkingskracht. Ieder jaar bezoeken meer mensen de Parel van de Kempen. De gemeente kent vele nieuwe routes voor fietsers en wandelaars. Het toeristisch aanbod is verbreed naar nieuwe en diversere recreatievarianten die op specifieke voorkeur en beleving gericht zijn. De gemeente Eersel kent meer attracties voor toeristen in het hogere segment. De gemeente Eersel wil ruimte bieden voor attracties passend bij het landelijk karakter van de dorpen, zoals wellnessactiviteiten en landgoederen.

De rol van de gemeentelijke organisatie is in 2030 veranderd. Netwerken van inwoners nemen verantwoordelijkheid voor leefbaarheid van de eigen kern en komen met initiatieven. De gemeente denkt mee over hoe initiatieven en ondernemingen de ruimte kunnen krijgen zonder dat dit ten koste gaat van haar beeld als aantrekkelijke woongemeente. Openbaar bestuur is door ICT-toepassingen nog dichterbij haar burgers, bedrijfsleven en maatschappelijk middenveld gebracht.

Kernambities gemeente Eersel 2030

Kernambitie A: Kempisch wonen

Keuze voor hoogwaardig Kempisch wonen

Keuze voor aantrekken jonge gezinnen

Keuze voor stimuleren toekomstgerichte sociale cohesie

Keuze voor sociale vitaliteit in de dorpen

Keuze voor herbestemmen vrijkomende gebouwen

Keuze voor vraaggericht bouwen

Keuze voor evenwichtig opgebouwde kleine kernen

Keuze voor een reëel en toereikend voorzieningenaanbod

Keuze voor een 21e-eeuwse zorg

Redesign het buitengebied

Keuze voor bereikbare voorzieningen

Kernambitie B: Aangesloten zijn op een wereldregio

Keuze voor brainport

Keuze voor innovatie

Keuze voor het nieuwe werken

Keuze voor versterking van de vrijetijdseconomie in de regio

Keuze voor een accent op talent

Keuze voor ruimte voor lokale ondernemingszin

Keuze voor bereikbaarheid als sleutel

Keuze voor profiteren van groei Eindhoven Airport

Keuze voor geglobaliseerde gastvrijheid

Kernambitie C: In een 21e-eeuwse cultuur

Keuze voor 21e-eeuws gemeentelijk organiseren

Keuze voor een ondersteunende digitale wereld

Keuze voor een “Ja, mits”- cultuur

Keuze voor de participatiestaat

Keuze voor dorpsraden als sterke partners

Keuze voor een sterke regiosamenwerking

Keuze voor duurzaamheid

In welke richting wil de gemeente Eersel zich ontwikkelen? Drie belangrijke ambities geven de richting aan. Deze kernambities bouwen voort op de sterke kwaliteiten van de gemeente:

afbeelding binnen de regeling

A. Kempisch wonen

In 2030 is de gemeente Eersel een excellente woongemeente die de Kempische identiteit koestert, waarin groen wonen met een evenwichtig opgebouwde bevolking in een groeiende economische omgeving uitgangspunten zijn.

B. Aangesloten zijn op een wereldregio

De gemeente Eersel is in 2030 goed aangesloten op de Brainport, Eindhoven en de Kempen. Eersel maakt gebruik van de economische kansen die Brainport- en Kempensamenwerking, toerisme en verbeterde continentale mobiliteit opleveren. De gemeente Eersel bouwt voort op kansen die liggen in de sterke maakindustrie en biedt een goed ondernemersklimaat voor MKB-ers.

C. In een 21e-eeuwse cultuur

In 2030 weet de gemeente Eersel ruimte te geven aan de netwerksamenleving. Samen met partners stimuleert zij een duurzame, dynamische en innovatieve cultuur waarin initiatieven uit de kernen en uit de regio leidend zijn.

De drie kernambities zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. In gezamenlijkheid vormen zij een routekaart naar een sterke gemeente Eersel in de toekomst. Het verwerkelijken van deze ambities vergt het maken van keuzes. Op de volgende pagina’s zetten we uiteen welke keuzes we maken voor het realiseren van de drie kernambities.

Kernambitie A Kempisch wonen

Landelijk - Historisch - Voor Iedereen

“Nog altijd wonen een aantal grote families in de gemeente. Deze families wonen generatielang in de kern. Kinderen kopen als ze opgegroeid zijn een huis uit het dorp of een kavel en bouwen hun eigen huis. Dit is kenmerkend voor de Kempen: ‘graag bij ons moeder aan de pappot’.”

De gemeente Eersel wil in 2030 bekend staan als een van de aantrekkelijkste woongemeenten van de regio. De kernen vormen voor velen het toonbeeld van hoe landelijk en groen wonen in de Kempen eruit ziet. Van oudsher was gemeente Eersel al de woonlocatie van veel medewerkers van regionale bedrijven; de gemeente Eersel wil op weg naar 2030 mensen blijven aantrekken door het versterken van dat Kempische beeld van rust, ruimte, sociaal vitale kernen, recreatiemogelijkheden, cultuurhistorische kernen en Kempisch coulissenlandschap.

Inleiding Ambitie A : Kempisch wonen

Het verder versterken van de aantrekkingskracht van haar kernen als Kempische woondorpen is erg belangrijk voor de gemeente Eersel. In 2030 wil de gemeente Eersel “de Kempische achtertuin” van de grootstedelijke regio Eindhoven zijn. Een achtertuin waar het aantrekkelijk wonen en recreëren is.

Door te streven naar een aantrekkelijk woonklimaat voor jonge gezinnen kiest de gemeente Eersel ondanks de vergrijzing en ontgroening voor een actieve sturing op een evenwichtige bevolkingsopbouw met bijpassende voorzieningen en woonwensen. De gemeente Eersel omarmt de groeiende digitale mogelijkheden om haar aantrekkelijke woonpositie in de werkregio te versterken.

afbeelding binnen de regeling

In het spanningsveld dat nu ontstaat in Zuid-Oost Brabant tussen de wereldambities en de cultuurhistorische dorpsgemeenschappen, wil de gemeente de woondorpen beschermen, met de wereldregio binnen bereik.

Deze visie geeft een weergave van de uitdagingen die we nu voorzien. Binnen die uitdagingen wil de gemeente Eersel de volgende keuzes maken:

Ontwikkeling

Gidsprincipes voor gewenste ontwikkeling gemeente Eersel “Kempisch Wonen

Vergrijzing en ontgroening

Behouden evenwichtige samenstelling bevolking; met name door werving van gezinnen uit bijvoorbeeld de Brainportregio. Maak voorzieningen aantrekkelijk voor jonge gezinnen

Mogelijke krimp

Bescherm het dorpskarakter en maak deze kenbaar buiten de gemeentegrenzen

Maak voorzieningen bereikbaar: hoe kunnen kleine dorpen profiteren van grootschalige voorzieningen?

Maak afspraken met kernen over handhaven voorzieningen als scholen, openbaar vervoer en accommodaties

Individualisering

Stimuleer cohesie tussen bewoners

Faciliteer evenementen- en activiteitencommissies

Maak inclusief beleid vanzelfsprekend

Lokalisering

Inzetten en uitdragen van eigen cultuurhistorische identiteit

Informatisering

Zorg voor snelle internetverbindingen tot in het buitengebied

Breng zorg naar de mensen toe. Maak gebruik van huisautomatisering en digitale mogelijkheden voor zorg aan huis

Secularisering

Herbestem leegstaande gebouwen ten faveure van het woongenot, eventueel vanuit hun oorspronkelijk maatschappelijke functie

Veranderende mobiliteit

Bied mogelijkheden voor snelle verplaatsing in de regio voor de minder mobiele inwoner

Het Nieuwe Werken

Faciliteiten bieden voor een aantrekkelijke thuis- of third place-werkplek

Veranderende platteland

Herbestem het buitengebied met een aangewezen deel voor natuur, recreatie en zorg en een aangewezen deel voor innovatieve agrarische bedrijvigheid

Keuze voor hoogwaardig Kempisch wonen

In de gemeente Eersel is het in 2030 mogelijk excellent te wonen in een relatief betaalbaar huis met tuin in het groen. In een tijd waarin stedelijke zones zich steeds verder uitbreiden kiest de gemeente Eersel voor het handhaven van haar dorpse karakter. De gemeente Eersel wil deel uitmaken van een reeks dorpen rond Eindhoven die zich kenmerken door hun dorpssfeer met intieme gemeenschappen en een gemoedelijke Kempische identiteit. De gemeente Eersel wil daarin complementair zijn aan de nabijgelegen stedelijke omgeving. Brainport Eindhoven heeft behoefte aan prettige woondorpen voor het succes van de regio. Wonen, werken en leven raakt steeds meer vervlochten. Wonen, werken en recreatie zijn de pijlers van de toekomst van de gemeente Eersel.

Bewoners baseren hun keuze voor een nieuwe woonplaats op prijs en kwaliteit van de woning en de directe leefomgeving, meer dan op de nabijheid van voorzieningen. Daarom wil de gemeente Eersel haar omgevings- en beeldkwaliteiten blijven versterken om haar aantrekkingskracht te vergroten. De transformatie van het buitengebied biedt hier kansen voor. De gemeente Eersel wil zich profileren als de groene contramal van de regio. Het cultuurhistorische coulissenlandschap is een van de grootste kwaliteiten van de gemeente Eersel.

Keuze voor aantrekken van jonge gezinnen en techneuten

De gemeente Eersel wil een diverse dorpsgemeenschap. De prognoses voorspellen een vergrijzing en krimp van jonge inwoners. De gemeente wil deze ontwikkeling zoveel mogelijk tegengaan. Zij wil jonge gezinnen en jonge ondernemers die werkzaam zijn in de schil van Brainport, die de stad uittrekken voor een dorpser leefklimaat, aantrekken. Veel jonge ICT’ers wonen liever rustig en landelijk. De gemeente wil in 2030 een aantrekkelijke leefomgeving bieden voor deze doelgroep.

Belangrijk voor jonge gezinnen is dat dorpen kindvriendelijk zijn en kinderen zonder toezicht buiten kunnen spelen. Goede verbindingen met de regio, aanwezigheid van snel internet, natuurrijke omgeving, kinderopvang, verenigingsleven, goed onderwijs, versterken van de culturele infrastructuur en aanwezigheid van café’s en restaurants ziet de gemeente als randvoorwaarden die zij op weg naar 2030 wil versterken.

Na de middelbare school trekt van oudsher een groep jongeren naar de stad. Met een aanbod aan woningen, recreatiemogelijkheden, horeca, goede verbindingen met uitgaansgelegenheden in de regio en de nadruk op sociale cohesie en dorpsactiviteiten probeert de gemeente aantrekkelijk te zijn voor jongeren die in de dorpen willen blijven wonen of na hun studie terug willen keren.

“Voor een bloeiend verenigingsleven zijn gezelligheid, leeftijdsgenoten en korte afstand belangrijk.”

Verenigingenavond

Keuze voor stimuleren toekomstgerichte sociale cohesie

Sociale cohesie is op weg naar 2030 een belangrijke schakel in de aantrekkelijkheid en het functioneren van de zes dorpen. De gemeente Eersel hecht waarde aan betrokkenheid tussen bewoners en wil dit stimuleren. De gemeente Eersel wil in elk dorp een ontmoetingsplek. Inwoners ontmoeten elkaar traditioneel op verenigingen. Het verenigingsleven helpt door haar ontmoetingsfunctie succesvolle integratie van nieuwe inwoners in de Eerselse gemeenschap. De huidige inwoners hebben behoefte aan een sterk traditioneel verenigingsleven. In de vergrijzende Nederlandse samenleving ligt het pijnpunt bij de werving van jonge verenigingsleden. In bepaalde verenigingen neemt het aantal jongeren sterk af. Bewezen opties voor werving zijn verenigingspresentaties op scholen.

De invulling van sociale cohesie door inwoners verandert. In de netwerksamenleving functioneert het verenigingsleven anders. Inwoners verenigen zich vaker ad hoc in eenmalige of onregelmatige verbanden. Belangrijk is dat er faciliteiten zijn voor ontmoeting van inwoners in tijdelijke verbanden.

Keuze voor sociale vitaliteit in de dorpen

Sociale vitaliteit is de mate waarin burgers medevormgeven aan hun eigen omgeving. De gemeente Eersel beseft de waarde van ontmoetingsplaatsen als een belangrijke voorwaarde voor een sociaal vitaal dorp. Faciliteiten worden in gezamenlijkheid met dorpsinwoners beheerd. De gemeente ondersteunt evenementen- en activiteitencommissies van dorpsbewoners bij het organiseren van activiteiten in de dorpen.

Sterke sociale cohesie en het kennen van elkaar helpt een gevoel van wederzijdse verantwoordelijkheid in stand houden. Mensen met een beperking hebben op weg naar 2030 gelijke kansen in de gemeente. Inclusief beleid moet in 2030 vanzelfsprekend zijn. De regel is dat voorzieningen ook beschikbaar zijn voor mensen met een beperking.

Keuze voor herbestemmen vrijkomende gebouwen

Behoud van cultuurhistorie betekent ook het vinden van nieuwe functies voor historische gebouwen. Cultuurhistorische gebouwen spelen een rol in de identiteit van de kernen. Gemeente Eersel herbestemt leegstaande gebouwen om de oude en aantrekkelijke cultuurhistorische identiteit te koesteren. Het groene karakter van de dorpen blijft zoveel mogelijk behouden door prioriteit te geven aan herbestemming boven nieuwbouw.

De gemeente Eersel wil een maaklandschap voor kenniswerkers bieden. In leegstaande boerderijen wil de gemeente Eersel multifunctionele woonerven voor techwerkers creëren. Hier leven meerdere mensen en gezinnen tegelijk, ieder in zijn eigen huis, maar met gedeelde ruimtes en garages om te werken.

Een directe uitdaging is het vinden van passende functies voor de kerken. De spirituele en maatschappelijke functies die de kerken kenden kunnen aanknopingspunten vormen voor herbestemming. Ze kunnen een nieuwe bestemming vinden in de Brainportregio als ruimte voor vergaderen, ontmoeting of (religieuze) contemplatie.

Keuze voor vraaggericht bouwen

Herbestemming en renovatie moeten de kwaliteit van de woningvoorraad verbeteren. Nieuwbouw moet leef-tijdsbestendig, duurzaam en flexibel gebouwd zijn voor de doelgroepen jonge gezinnen en senioren. Ook bouwen in eigen beheer moet mogelijk blijven. De focus ligt op de kwaliteit van de woningen. De grootste duurzaamheidswinst is te behalen in de integratie van energiesystemen. Elektriciteit, gas, geothermie, watervoorziening, we kunnen ze allemaal combineren, wat tot een lagere prijs leidt. We kunnen dergelijke systemen opzetten in nieuwbouwwijken. Bij oude huizen is dit lastiger. De investeringskosten zijn hoog, maar tijdelijk. Nieuwbouw moet vanaf 2015 energieneutraal zijn.

De gemeente kiest waar mogelijk voor herbestemmen om leegstand te voorkomen. Betaalbare starterswoningen zijn nodig om doorstroming te stimuleren. De doorstroom bij starterswoningen is relatief hoog. Door starterswoningen flexibel in te richten kunnen ze in de toekomst waar nodig dienen als zorgwoningen. In 2030 zijn zo’n 450 zorgwoningen in de gemeente Eersel nodig. Deze voorraad is afdoende om de babyboomgeneratie die in 2030 geheel met pensioen is, een geschikt onderkomen te geven voor de laatste levensjaren. Ouderen wonen zo zelfstandig thuis.

Keuze voor evenwichtig opgebouwde kleine kernen

Hoewel de kern Eersel de regiofunctie heeft, wil de gemeente de budgetten naar rato verdelen onder de zes kernen. Dit betekent bijzondere aandacht voor het woonklimaat in Duizel, Knegsel, Steensel, Vessem en Wintelre. Het woonklimaat en de sociale cohesie bepalen de leefbaarheid in het dorp. ICT heeft in 2030 geleid tot een herschikking van functies. Veel functies worden elders gebruikt. De dorpsbewoner stapt in de auto of start z’n laptop en heeft contact met de rest van de wereld. Dorpsbewoners denken regionaal voor voorzieningen.

De prioriteiten voor een leefbaar dorp zijn daarom: investeringen in verkeersveiligheid, goede verbindingen met de regio en een snelle digitale aansluiting. Doorgaand vracht- en personenverkeer in de kernen verlaagt het woongenot en dat moeten we omleiden. Extra aandacht is er voor de aanpassing van onveilige verkeersplekken en verbreding van fietspaden. Focus ligt op het realiseren van vervoersverbindingen met de regio, ook voor minder mobiele inwoners. Alleen met snel internet zijn dorpen aangesloten op Het Nieuwe Werken, domotica en techniek. Een gemeentedekkend WiFi-netwerk maakt de gemeente aantrekkelijk voor tijd- en plaatsonafhankelijk werk en past bij de ambities van Brainport.

Keuze voor bereikbare voorzieningen

Om gebruik te maken van de meer stedelijke voorzieningen van Eindhoven en specifieke voorzieningen elders in de Kempen is een goede onderlinge verbinding van groot belang. De mobiliteitsbereidheid van inwoners verschilt per voorziening. Voor een winkelcentrum is men eerder bereid de auto te pakken dan voor een vereniging. Waar bepaalde voorzieningen niet in elk dorp meer te handhaven zijn, zetten we in op minder plaatsgebonden voorzieningen. Denk hierbij aan bezorgservices van grote supermarkten of op voorzieningen met de regio als achterland.

Keuze voor een reëel en toereikend voorzieningenaanbod

Op weg naar 2030 moet de gemeente reëel kijken naar het rendement van voorzieningen. Zolang voorzieningen rendabel zijn blijven ze in het dorp. Naast economisch rendement telt maatschappelijk rendement en inzet van dorpsinwoners. Voor de toekomst van basisscholen spelen, naast economische overwegingen, ook de ontmoetingsfunctie in de dorpen, kwaliteit van onderwijs en de sociale ontwikkeling van het kind mee. De gemeente wil vroegtijdig heldere afspraken maken met dorpsraden en maatschappelijk middenveld over het beoogde economisch en maatschappelijk rendement en hoe we dit kunnen bereiken. Vooraf bespreken zij welke rol de gemeenschap kan vervullen in beheer en behoud om aan het minimum rendement te voldoen. Bij opschaling van voorzieningen zoeken we oplossingen voor de bereikbaarheid van de voorziening. We gebruiken accommodaties zo multifunctioneel mogelijk. De aanwezigheid van voorzieningen in een dorp zijn afhankelijk van het gebruik ervan door bewoners. Initiatieven moeten van onderop komen. De toekomst van de dorpen is wat de inwoners zelf van de dorpen willen maken. Elk dorp heeft zijn eigen sfeer en eigen voorzieningenpakket. De aanwezige voorzieningen moeten ingebed zijn in het landschap.

Keuze voor een 21e-eeuwse zorg

De gemeente Eersel wil bestaan uit zorgzame dorpen. Daarbij wil zij investeren in preventie, leefstijl en toegankelijke zorg. Door meer te investeren in preventie, kunnen zorgkosten op andere gebieden afnemen. De kern van preventie is vroegtijdige signalering. Vroegtijdige signalering werkt als de sociale cohesie in orde is. De maatschappelijke dienstverlening krijgt een belangrijke rol bij het stimuleren van zelfredzaamheid van haar cliënten. Zij helpt kwetsbare burgers door preventie en voorlichting hun sociaal maatschappelijke participatie en probleemoplossend vermogen te versterken. De gemeente Eersel wil een gezonde leefstijl van haar inwoners stimuleren. Dit betekent mogelijkheden tot sporten en informatie over gezond eet- en drinkgedrag.

De maatschappij moet lichte zorg opvangen. Zorgpunten leveren zorg op maat voor de kernen en maken zorginstellingen herkenbaar en zichtbaar aanwezig in de dorpen. Uitgangspunt is dat de cliënt hoogwaardige zorg ontvangt. Door initiatieven als buurtzorg komt de kleine kwaliteit van de wijkzuster weer terug. Mantelzorgers en vrijwilligers hebben zo een aanspreekpunt per dorp. In de gemeente Eersel is een gesloten keten van dagbesteding, dagopvang en dagverzorging. Samenwerkingsverband Brainport verzoekt om proeftuinen voor slimme zorg. Hier wil de gemeente Eersel op weg naar 2030 op inspelen. Seniorenwoningen worden voorzien met innovatieve elektronische communicatie tussen allerlei elektrische toepassingen in de woning ten behoeve van bewoners en dienstverleners. Thuis wonen voor ouderen maken we zo lang mogelijk mogelijk.

Een hoogwaardige internetaansluiting is voor innovatieve zorg steeds belangrijker. Ze kan een medium vormen in het coördineren van mantelzorg en informele zorgstructuren. Digitale innovaties als een ‘sociale kaart’ kunnen zorgnetwerken en zorgvragen in kaart brengen en vereenvoudigen. Partners in de zorg, de gemeente en cliënten kunnen zo op een effectieve manier uitdagingen aangaan en kennisuitwisseling tot stand brengen.

Redesign het buitengebied

De landbouw is en blijft een belangrijke economische drager voor de gemeente. Bijna een derde van de werkgelegenheid is terug te voeren op de agrarische sector. Krimp in de agrarische sector maakt een transformatie van het buitengebied onvermijdelijk. Een deel van het oorspronkelijk agrarisch gebied moeten we herbestemmen. Dit biedt kansen voor het versterken van het profiel van de gemeente Eersel als groene contramal van de regio. Bij het herontwerp van het buitengebied staat duurzaamheid en structuurversterking voorop.

Intensivering van de landbouw heeft er de afgelopen jaren voor gezorgd dat het buitengebied veranderd is in een monotoner landschap met groter wordende stallen, waar burgers zich niet meer mee kunnen identificeren en wat onaantrekkelijk is voor recreanten. De gemeente wil geen onbeperkte schaalvergroting. De gemeente wil het buitengebied niet verder laten verstenen en sterk toezien op mogelijke overlast van grootschalige agrarische bedrijven en dit door strenge eisen te stellen voorkomen. De agrarische sector wil vertrouwen van de samenleving herwinnen door meer informatie te verstrekken over de duurzame productiewijze en hun producten. Boeren moeten sterke lokale en regionale verbindingen aangaan met partijen in andere marktgebieden, zoals zorg, energie, natuurbeheer en recreatie om rendabel te blijven. In 2030 zijn boeren voor een belangrijk deel verantwoordelijk voor het natuurbeheer. Hierdoor is er een grote betrokkenheid bij het onderhoud van de eigen omgeving. Agrarische ondernemers werken samen in coöperatieve verbanden en netwerken. Door samenwerking is het traditionele concurrentiemodel in de toekomst doorbroken. Innovatieve agrariërs krijgen ruimte voor hun onderneming in landbouwontwikkelingsgebieden (LOG).

Het groene buitengebied maakt de gemeente een aantrekkelijk woon- en leefgebied. De gemeente streeft naar vitaal, mooi en schoon platteland. Het inzaaien van natuurlijke bloemenmengsels verhoogt de biodiversiteit en maakt het landschap recreatief aantrekkelijk. Een ecoduct verbindt bij Knegsel bossen langs het viaduct en neemt geluid weg. Ze vormt een markante poort tot de Kempen voor natuur, inwoners en bedrijfsleven. Nieuwe bossen en houtwallen vormen een zoom rondom de N397. We verkennen waar we nog meer natuur kunnen creëren.

Eersel kiest wel voor:

  • Vooropstellen en profileren van aantrekkelijk woonklimaat

  • Focus op aantrekken jonge gezinnen

  • Onderscheidende identiteit als Kempendorp in een Wereldregio

  • Complementariteit aan de stad

  • Aandacht voor handhaven leefbaarheid in kleine kernen

  • Nadruk op mobiliteit

  • Faciliteren van zo lang mogelijk thuiswonen ouderen

  • Herbestemming en beperkte nieuwbouw vanuit Kempische identiteit en passend bij dorpsgezicht

Eersel kiest niet voor:

  • Centralisering voorzieningen als vanzelfsprekend antwoord op krimp, vergrijzing en terugloop budget

  • Onevenwichtige bevolkingsopbouw

  • Autonome zelfvoorzienende dorpen

  • Niet passende nieuwbouw

Kernambitie B Aangesloten op een Wereldregio

Brainport - Vrijetijdseconomie - Poort Kempen

“Als ik nieuwe medewerkers zoek en iemand komt uit de Kempen, dan ga ik blind voor hem”

Ondernemersavond

“De gemeente Eersel moet meer toeristen aantrekken, dan is het gezelliger en leuker! Toeristen zullen pas naar de gemeente Eersel komen als er veel groen, cultuur, recreatie en bezienswaardigheden aanwezig zijn.“

Scholieren van het Rythovius College tijdens de Week Van De Toekomst

De hoofdambitie van de gemeente Eersel is dat de zes kernen in 2030 aantrekkelijke woondorpen zijn. Wonen en werkgelegenheid staan in wisselwerking met elkaar. Werkgelegenheid trekt jonge gezinnen in een regio waar sterke vergrijzing op gaat treden. Werkgelegenheid in de regio is daarmee een van de sleutels naar leefbaarheid en diversiteit in de dorpen.

Inleiding Ambitie B : Aangesloten op een wereldregio

De Kempen staan bekend om hun ondernemerszin. In Nederland is hoogwaardige innovatieve bedrijvigheid met name geconcentreerd in de Brainport regio (TNO Randstadmonitor, 2012). Brainport wil groeien naar een top tien-positie vergeleken met topregio’s wereldwijd met een soortgelijk business- en technologieprofiel en heeft structurele vraag naar “high potentials”. De komst van het toekomstige bedrijventerrein Brainport Innovatie Campus tussen het Beatrixkanaal, de A2 en A58 zorgt voor extra groei van hoogwaardige technologische industrie.

De gemeente Eersel is van oudsher een gemeente met veel werkgelegenheid. Innovatie is kenmerkend voor de regio. De gemeente pakt haar rol in de uitvoering van de Kempenagenda “Samen bewust ondernemend in de Kempen” en heeft de ambitie de werkgelegenheid in de gemeente te versterken door de kansen die liggen in de sterke maakindustrie, de groeiende vrijetijdseconomie en Eindhoven Airport. De gemeente wil excelleren in goede verbindingen met de regio (naar Eindhoven, Eindhoven Airport en de Kempenregio/ België) en wil zich onderscheiden door een zichtbaar hightechprofiel (proeftuinen Brainport in zorg, mobiliteit en duurzaamheid).

afbeelding binnen de regeling

In een globaliserende samenleving is de gemeente onderdeel van de wereld. Ze wil haar blik naar buiten richten op de Kempen, Brainport en - waar nodig – breder de ELAt samenwerking tot aan Leuven en Aken. Waar de economische kansen in het verleden voornamelijk lagen in de aanwezigheid van grote bedrijven als Philips en DAF, liggen naar de toekomst toe de kansen in de ontwikkeling van Brainport en de groei van Eindhoven Airport.

“Bedrijfsleven dient als basis voor de leefbaarheid in de gemeente. Naast dat het werkgelegenheid in de gemeente biedt en daarmee inwoners trekt, sponsoren de bedrijven de lokale verenigingen. Een bloeiend verenigingsleven is belangrijk voor de sociale cohesie.“

De van oudsher belangrijke agrarische bedrijfstak verandert. Door de veranderingen moet de functie ervan herbezonnen worden.

Ontwikkeling

Gidsprincipes voor gewenste ontwikkeling gemeente Eersel “Aangesloten op een wereldregio“

Ontwikkeling Brainport

Versterken samenwerking Brainport. Fungeer als proeftuinen innovaties uit Brainport

Gebruik innovaties Brainport voor versterking eigen woongenot en economie Stimuleer ondernemingszin, faciliteer initiatieven van ondernemers

Versterk onderwijs in de gemeente met accent op ieder talent Werk samen met lokaal bedrijfsleven en kennis- en onderwijsinstellingen uit de regio aan een triple helix voor Eersel

Groei Eindhoven Airport

Maak gebruik van de ligging ten opzichte van Eindhoven Airport: zet in op goede verbindingen met Eindhoven en Eindhoven Airport voor inwoners, bedrijfsleven en toeristen

Globalisering

Aansluiten op de wereld door digitale en fysieke infrastructuur

Groeiende vrijetijds- economie in Nederland

Zorg voor een goede infrastructuur van fiets- en wandelpaden Gebruik het karakter van de dorpen en de Kempen voor uitbreiding van kleinschalig toerisme

Experimenteer om zakelijke toeristen naar de gemeente te trekken

Digitalisering

Herschikking van werk, detailhandel- en productielocaties

Keuze voor Brainport

Vanuit Eindhoven gezien beginnen de Kempen bij de gemeente Eersel. De gemeente Eersel wil economische kansen pakken door een rol te spelen als “Poort van de Kempen” in het samenwerkingsverband Brain-port Eindhoven. Deze rol houdt in dat de gemeente Eersel zich profileert als aantrekkelijke vestigingslocatie voor innovatieve bedrijvigheid van de Brainport in de Kempen. Hierbij kiest de gemeente voor regionale branding van het industrieel profiel van het Kempenland. De ruim 70 hectare bedrijventerreinen in de gemeente en herbestemming van het buitengebied bieden hiervoor mogelijkheden. De gemeente Eersel wil een rol spelen in Brainport door toepassingen te testen en door eigen producten te ontwikkelen. De gemeente Eersel kan uitblinken in de combinatie van de Kempische mentaliteit van hard werken, haar sterke maakindustrie en de gunstige ligging ten opzichte van Eindhoven. Kempische bedrijven en werknemers vormen als vanouds aantrekkelijke en betrouwbare partners voor bedrijven uit de regio Eindhoven. Daar waar ooit VDL een ondersteunende organisatie aan Philips was, zo zijn in 2030 in de gemeente Eersel ook vele ondersteunende bedrijven te vinden voor bedrijven in de Brainport. Voor nieuwe bedrijventerreinen wordt in regionaal verband de behoefte gepeild. Bedrijven die meer ruimte dan 5000 vierkante meter behoeven moeten behouden blijven voor de regio en een plek kunnen vinden op het Kempisch Bedrijven Park. De gemeente helpt gegeven het werkgelegenheidspotentieel dergelijke bedrijven pro-actief een locatie vinden.

“Eindhoven zal juist naar de toekomst bepalend zijn. Eersel moet industrieel inzetten op de kruimels van die koek”

“Welnee! Laten we juist een deel van de koek pakken!”

Bewonersavond

Keuze voor innovatie

Een belangrijke economische waarde van Noord-Brabant is haar excellentie in innovatieve landbouw. Een bekroond initiatief als Vencomatic heeft de gemeente Eersel op de kaart gezet als toonaangevend in de sector. Ook de aanstaande oplevering van Domein Oogenlust versterkt het innovatieve groene imago van de gemeente. Anno 2013 staat de innovatieve landbouw in de gemeente nog in de kinderschoenen, maar wat de gemeente Eersel betreft is dit slechts het begin. Door een onderzoeksagenda naar positionering in agrotechnologie heeft de gemeente de eerste stappen gezet op weg naar een centrum voor groene innovatie. De gemeente Eersel wil niet alleen de achtertuin zijn van Eindhoven, maar specifieker ook een letterlijke proeftuin voor haar kennisinstellingen zijn. Door een lokale triple helix van Eerselse bedrijven, de gemeente en kennisinstellingen uit de regio wil de gemeente Eersel meer experimenten op het gebied van agro-innovatie en biotechnologie aantrekken. Daarbij snijdt het mes aan twee kanten: zij vormt een unique selling proposition binnen de Brainportregio; tegelijk versterkt zij haar bestaande ondernemers in de agricultuur.

Bij dit initiatief wil zij nabijgelegen kennisinstellingen uitnodigen actief aanwezig te zijn in de gemeente. Door locaties ter beschikking te stellen, het faciliteren van onderzoeksplekken en afstudeerplekken kan hoogwaardige kennis direct in de gemeente worden toegepast. Biotechnologie past binnen het hoogwaardig klimaat van Brainport en bij de ruimtelijke omgeving van de gemeente. De gemeente faciliteert op weg naar 2030 initiatieven van ondernemers die zich onder deze vlag in de gemeente willen vestigen en denkt mee over een optimale ‘triple helix’ op Eerselse schaal.

Keuze voor Het Nieuwe Werken

Het tijds- en plaatsonafhankelijk werken neemt de komende jaren vooral toe onder hoogopgeleide kennis-werkers. Door het groene karakter en de ligging in een bedrijvige omgeving is de gemeente Eersel een aantrekkelijke plek voor flexibel werk. De gemeente Eersel wil zich profileren met excellente voorzieningen voor flexibel werk door een hoogwaardige digitale aansluiting in heel de gemeente, openbare werkplekken in het groen (groene ‘seats to meet’) en horeca.

Keuze voor versterking van de vrijetijdseconomie in de regio

De gemeente Eersel ziet op weg naar 2030 ruimte voor versterking van haar toeristisch profiel als Parel van de Kempen. In de 21e-eeuwse samenleving is ontspanning een belangrijk onderdeel van het dagelijks leven. Dit betekent ten eerste dat ontspanningsmogelijkheden een pijler zijn voor het woongenot van inwoners en een keuzecriterium zijn voor woningzoekenden. Ten tweede is het aanbieden van ontspanning een belangrijke markt. De complementariteit van de dorpen ten opzichte van het stedelijk leven rond Eindhoven, de rust, het groen, de horeca en het kleinschalig karakter maken de gemeente in 2030 aantrekkelijk voor liefhebbers van landelijke recreatie.

Gemeente Eersel wil in 2030 meer recreatiemogelijkheden in het buitengebied. Dit kunnen we bereiken in samenwerking tussen agrarische bedrijven en ondernemers in recreatie en toerisme. Het betrekken van inwoners en recreanten bij lokale voedselproductie, wellnessboerderijen en zorgboerderijen zijn hiervoor enkele opties.

De gemeente wil naar 2030 in het buitengebied meer routes realiseren voor fietsers en wandelaars. Dit geldt zowel voor recreatief gebruik van bewoners als van toeristen.

De fiets- en wandelroutes moeten idyllisch en dus veilig begaanbaar zijn, met zo min mogelijk overlast van overig verkeer. Op het gebied van sportieve in- en ontspanning als fietsen liggen kansen bij de ‘kenniswerkers’ in de Brainportregio.

De winkels in Eersel dragen bij aan het recreatieve karakter van het dorp. Mede door de opkomst van webwinkels staat de detailhandel onder druk. Om te voorkomen dat er veel leegstand ontstaat moet winkelen in Eersel meer een beleving worden. De gemeente wil winkeliers hierin ondersteunen door mogelijkheden te geven voor activiteiten en evenementen rondom de winkels, goede digitale verbindingen voor winkeliers en promoten van tweezijdig winkelen in de Nieuwstraat.

De gemeente Eersel wil aantrekkelijk zijn voor nieuwsoortige, kwalitatief hoge en diverse recreatievarianten die op specifieke voorkeur en beleving gericht zijn. De gemeente Eersel wil ruimte bieden voor attracties passend bij het landelijk karakter van de dorpen, zoals wellnessactiviteiten en landgoederen. De kwaliteit van het aanbod is belangrijker dan de kwantitatieve aantrekkingskracht van attracties. Dat betekent niet dat de gemeente afwijzend staat tegenover grootschaliger attracties. Openbaar vervoer en passende infrastructuur maken de attracties bereikbaar.

De gemeente Eersel is voor de verblijfsrecreatie sterk afhankelijk van de campingsector. Deze sector kent landelijk een stabilisatie tot teruggang. Dat betekent dat op weg naar 2030 de gemeente voor continuering van toeristische verblijfsrecreatie mee moet denken over seizoensverlenging en het bereiken van nieuwe doelgroepen in een hoger segment. Voorwaarde aan vergunningsverlening is dat de toeristische groei niet strijdig is met cultuurhistorie en landschap.

De gemeente Eersel wil (kortverblijvende) toeristen trekken uit een hoger segment en houdt haar ogen open voor de kansen die zakelijk toerisme biedt.

Bedrijvigheid en vliegveld Eindhoven hebben geleid tot een grotere groep zakelijke toeristen in de regio. Gunstig gelegen logeerruimte met shuttleverbindingen naar Eindhoven Airport en faciliteiten als een conferentiecentrum kunnen de gemeente Eersel op de kaart zetten. In bestemmingsplannen wil de gemeente aangeven in welke gebieden we hoogwaardige recreatie kunnen ontwikkelen en in welke niet.

“Waarom geen shuttlebus Eersel-Eindhoven? Daarmee breng je verbindingen nog dichterbij”

Bewonersavond

“Het verbrede fietspad staat symbool voor de gewenste toekomst van de gemeente Eersel. Het verbrede fietspad moet enerzijds voor meer verkeersveiligheid voor inwoners zorgen en daarmee de aantrekkelijke woonfunctie versterken. Anderzijds faciliteert het verbrede fietspad toeristen die komen fietsen door de Kempen.”

Keuze voor een accent op talent

Om een volwaardig partner te zijn in de Brainport-kennisregio kiest de gemeente Eersel voor kwalitatief goed onderwijs. Door middel van onderwijs kan de vraag en het aanbod van werkgelegenheid beter op elkaar afgestemd raken. Goed primair en voortgezet onderwijs ziet de gemeente Eersel als een van de basisvoorwaarden voor het zijn van een aantrekkelijke samenleving voor haar gezinnen. De gemeente verzorgt veilige looproutes naar de scholen en monitort de kwaliteit van het onderwijs. Op de middelbare school is de mogelijkheid specialistische technische- en zorgleergangen te volgen die aansluiten bij de lokale werkgelegenheid en specialismes als de maakindustrie. Het onderwijs kiest voor de blik naar buiten: aanbod van diverse vormen van onderwijs in de regio is wenselijk voor zowel de kinderen van internationale werkers in de regio als ter voorbereiding op internationaal georiënteerde banen in Brainport. In samenwerking met het bedrijfsleven worden op weg naar 2030 leerwerktrajecten aangeboden. Zo zijn jongeren optimaal voorbereid voor een baan in de regio op high-tech, mid-tech of low-techniveau. Bovengenoemde allianties met kennisinstituten kan leiden tot specifieke opleidingen in agro-innovatie in de gemeente Eersel waardoor de gemeente Eersel ook beroepsonderwijs en wetenschap binnen haar grenzen haalt.

Keuze voor ruimte voor lokale ondernemingszin

Lokale ondernemers dragen bij aan de dynamiek in de dorpen en de lokale economie. Voor ondernemers moet het aantrekkelijk zijn zich in de dorpen te vestigen. De gemeente Eersel wil aantrekkelijk zijn voor ondernemers door snel internet, gunstige ligging in Brainport en de Kempen, het aantrekkelijke woonklimaat voor werknemers, haar natuurrijke buitengebied en heldere communicatie met de gemeente. Het aanvragen van vergunningen wordt zo gemakkelijk en laagdrempelig gemaakt als mogelijk. Kleinschalige bedrijvigheid in de dorpen is mogelijk als ze passen binnen het cultuurhistorische landschap van de gemeente en niet ten koste gaan van woongenot. Een hightech dienstverlener kan daarbij gevestigd zijn op Eindhovens High-Tech campus, maar net zo goed in een van Eersels zes kernen.

Keuze voor bereikbaarheid als sleutel

Bereikbaarheid is cruciaal voor het welslagen van een kennisinnovatieve regio. De A67 zorgt voor een goede ontsluiting van het Eerselse bedrijfsleven. De gemeente Eersel is in 2030 goed bereikbaar met de auto voor nationale en internationale bestemmingen. Dankzij de gunstige ligging oefent de gemeente Eersel economische aantrekkingskracht uit voor de maakindustrie. Innovaties uit Brainport op het gebied van de zelfsturende auto worden eerst getest in het buitengebied. Het gebruik ervan maakt de verbinding met de regio nog laagdrempeliger.

De verwachting is dat mobiliteit toeneemt voor personen- en vrachtvervoer. De gemeente Eersel wil op weg naar 2030 op zoek naar verkeersoplossingen voor een veiliger gemeente zonder daarbij haar logistieke kansen te schaden. Vanuit cultuurhistorisch oogpunt is het daarbij belangrijk dat de continuïteit van het landschap niet doorsneden wordt. Wegen moeten niet alleen dorpen, maar ook landschappen verbinden.

Openbaar vervoer speelt een belangrijke rol in een kennisintensieve regio. Directe (shuttle)verbindingen met Eindhoven en Eindhoven Airport kunnen de gemeente Eersel nog beter bereikbaar in de regio maken. Door een transferium aan de rand van de kern Eersel is het snel verplaatsen naar Eindhoven centrum mogelijk.

Keuze voor profiteren van groei Eindhoven Airport

Het groeiende Eindhoven Airport is een steeds belangrijkere en aantrekkelijkere werkgever in de regio. Het nabijgelegen vliegveld heeft een extra impuls aan de logistieke bedrijven van de gemeente Eersel gegeven. Op weg naar 2020 is in enkele stappen vergroting van het aantal vluchten toegestaan. Vanuit internationaal perspectief verandert de ligging van de gemeente Eersel door het steeds prominenter nabijgelegen vliegveld. De groei van Eindhoven Airport kan geluids- en milieuoverlast opleveren wat een bedreiging is voor het bieden van een aantrekkelijk woonklimaat zoals beschreven in ambitie A. De gemeente Eersel wil zich sterk maken voor het beperken van de overlast voor de dorpen bij uitbreiding. Vliegtuigen worden komende jaren steeds geluidsstiller. Bestaande omgevingskwaliteit moet gehandhaafd blijven, maar door veranderingen in de vliegtuigindustrie blijft het vliegveld vooral een kans voor de gemeente op weg naar 2030. Ook wil de gemeente Eersel zich sterk maken voor een internationaal knooppunt voor railverkeer in Eindhoven.

Keuze voor geglobaliseerde gastvrijheid

Globalisering leidt er in de 21e eeuw toe dat steeds meer nationaliteiten zich vestigen rondom de gemeente Eersel. Brainport wil aantrekkelijk zijn voor expats door nieuwe bedrijven en kenniswerkers uit de hele wereld aan te trekken. Het succes daarvan is mede afhankelijk van de kwaliteit van leven die de Brainportregio te bieden heeft. Vrijgezelle kenniswerkers zoeken de urbane omgeving van Eindhoven; jonge gezinnen zoeken een woonplek in veilige dorpen met hoge sociale cohesie. De gemeente Eersel wil deze internationale kenniswerkers verwelkomen in de gemeente. De keuze voor een actieve rol in een kennisregio van wereldformaat impliceert kennismaking met nieuwe culturen. De gemeente kent van oudsher een gastvrij imago dat nieuwe bewoners in haar samenleving opnam. Daar voegt de gemeente een nieuwe dimensie aan toe. Voor werving van nieuwe inwoners, bedrijven en overige gemeentelijke communicatie is het daarom raadzaam meertalig te werk te gaan. Vooroplopen in meertalige communicatie en multiculturaliteit kan de gemeente nog aantrekkelijker maken voor deze doelgroep.

Eersel kiest wel voor:

  • Focus op werkgelegenheid

  • Recreatiegebied voor de regio

  • Innovatief leefklimaat

  • Versterken onderwijs

  • Aantrekken recreatie en toerisme in hoger segment

Eersel kiest niet voor:

  • Landelijkheid als argument tegen vernieuwing en samenwerking stedelijke regio

  • Identiteit van “Voorstad” van Eindhoven

  • Volbouwen van het buitengebied

  • Zelfstandigheid als doel op zich

  • Slaapdorpen

Kernambitie C

Een 21e-eeuwse cultuur

Netwerken - Initiatiefrijk - Circulaire economie

“We gaan een aantal jaar van versobering tegemoet. De toon in deze periode is belangrijk. Maak van de crisis een deugd. Dit moet een toon van gezamenlijkheid zijn. Richt je op de gemeenschap.”

“In technologische innovatie zijn we al heel ver, maar sociale innovatie gaat onze uitdaging vormen”

Bewonersavond

In de scenariodiscussie die voorafging aan deze visie is duidelijk te kennen gegeven dat stilstand niet aan partners en burgers van de gemeente Eersel besteed is. Stilstand past niet bij de toekomstgerichte regio waar ze deel van wil uitmaken en waar veel van haar inwoners werkzaam zijn. Een toekomstgerichte cultuur moet de drijvende kracht zijn van het verwezenlijken van de ambities naar de toekomst.

Inleiding Ambitie C: een 21e-eeuwse cultuur

De gemeente Eersel ligt in een dynamische regio, waarin innovatie een dominante rol speelt. Binnen haar grenzen zijn bij uitstek de woon- en recreatiefuncties aanwezig waar binnen de Brainportregio behoefte aan is. De gemeente Eersel wil openstaan voor veranderingen in de toekomst en kansen blijven pakken.

De centrale overheid eist in de toekomst steeds meer samenwerking tussen lokale overheden. Om doelen te realiseren die de eigen capaciteiten overstijgen werkt de gemeente onder andere samen in Huis van de Kempen, Regionaal Arbeidsmarktplatform en Samenwerkingsverband Regio Eindhoven. Met de Kempen-gemeenten is een duurzame samenwerking opgezet die zich kenmerkt in “een drang naar creativiteit” (Agenda van de Kempen, 2012).

De rol van de gemeentelijke organisatie verandert. De verantwoordelijkheid voor de leefbaarheid in de dorpen komt primair bij de inwoners te liggen. Netwerken van inwoners moeten met initiatieven komen. Dit is een radicale verandering met het hiërarchische model van de allesregelende overheid. De gemeente Eersel is ambitieus en beseft dat de maatschappelijke vraagstukken van de vroege eenentwintigste eeuw een andere aanpak vereisen. Ze wil openbaar bestuur nog dichterbij haar burgers, bedrijfsleven en maatschappelijk middenveld brengen. ICT biedt bijvoorbeeld kansen voor digitale zorginformatie en het onderhouden van de sociale netwerken in de dorpen. Door teruglopende financiering wil de gemeente op zoek naar partners voor het bieden van een vraaggericht voorzieningenniveau.

afbeelding binnen de regeling

De gemeente Eersel wil in haar keuzes de circulaire economie als uitgangspunt nemen. Dit houdt in dat in het voorzien van de eigen noden de mogelijkheden voor toekomstige generaties minimaal gelijk blijven. De gemeente wil geen roofbouw plegen op natuur of enkel voor de huidige generatie bouwen. Producten worden zo gemaakt dat het waardebehoud bij hergebruik maximaal is.

Brainport noemt als redenen waarom Zuid-Oost Brabant een geschikte regio is voor haar ambities haar identiteit, duurzaamheid en efficiëntie. Ambitie A gaat in op behoud van de eerste kwaliteit; duurzaamheid en efficiëntie is onderdeel van deze toekomstgerichte ambitie C.

Ontwikkeling

Gidsprincipes voor gewenste ontwikkeling gemeente Eersel “In een 21e-eeuwse cultuur“

Toenemend belang samenwerking

Pak waar mogelijk grensoverschrijdende vraagstukken aan op bovengemeentelijke schaal

Van hiërarchische naar netwerksamenleving

Vorm het ambtelijk apparaat om tot meedenkkracht voor maatschappelijke organisaties, ondernemers en inwoners. Versterk de relaties met bedrijfsleven en maatschappelijk middenveld als uitvoeringspartners

Voortschrijdend technologisch inzicht

Gebruik ICT voor nog betere en efficiëntere relatie tussen burger en overheid. Omarm technologische kansen die ontwikkeling bieden aan maatschappelijke en zakelijke partners in de gemeente. Optimaliseer communicatie met en netwerken tussen kennis- en uitvoeringspartners, bijvoorbeeld door middel van een sociale kaart

Toenemend belang duurzaamheid

Ga uit van duurzaamheid en cradle to cradle principes bij zakelijke en maatschappelijke initiatieven

Keuze voor 21e-eeuws gemeentelijk organiseren

Decennialang heeft de overheid geopereerd in een hiërarchische samenleving. In deze hiërarchische samenleving nam de overheid een verzorgende rol. Met beleid stuurde de overheid in een maakbaar geachte samenleving. Burgers kozen hun vertegenwoordiging, betaalden belasting en de overheid was verantwoordelijk voor de oplossing van maatschappelijke vraagstukken.

In de 21e eeuw opereert de overheid in een netwerksamenleving. Eenzijdige sturing door het lokaal bestuur is verleden tijd. Er is weinig beleid waarover niet met maatschappelijke groepen onderhandeld hoeft te worden. De gemeente wil haar beleid in samenwerking met maatschappelijke partijen en burgers opstellen en uitvoeren. De kern van de missie van de lokale overheid is het faciliteren van vitale coalities en het tot stand brengen van publiek-private samenwerkingsverbanden. Meer nog dan vroeger zijn communicatie, netwerkvaardigheden en publiek management belangrijke pijlers voor de kwaliteit van de dienstverlening van de gemeente. De gemeente pakt een regierol, maar behoudt de uiteindelijke verantwoordelijkheid wanneer daadkrachtig opgetreden moet worden.

Onder andere door de toevoeging van de AWBZ groeit het takenpakket van de gemeente, terwijl de maatschappelijke slagkracht van gemeenten afneemt. De uitdaging voor de toekomst is het opzetten van een voortdurende samenwerking van burgers, maatschappelijke organisaties en politieke vertegenwoordiging. Voor opgaven als de Wmo is de gemeente als organisatie sterker dan ooit afhankelijk van de WMO – raad en expertise in haar gemeente. Op weg naar 2030 moet we op meer terreinen expertoverleg organiseren om vraagstukken gemeentebreed en met de partners op te pakken.

“De overheid besteedt tonnen Euro’s per jaar aan schoonmaken van de openbare ruimte. Kunnen wij daar geen initiatieven voor starten in de wijk en die fondsen anders besteden? Maak mensen verantwoordelijk voor de eigen leefomgeving”

Ondernemersavond

Keuze voor een ondersteunende digitale wereld

De gemeente Eersel streeft naar een snelle en transparante communicatiestructuur met maatschappelijke partijen. De gemeente wil innovatief zijn in het gebruik van nieuwe communicatie-technologieen voor informatievoorziening en overleg. De “Eersel-App” en de “BuitenBeter-App” zijn wat de gemeente betreft slechts het begin. Door de open communicatie tussen en met maatschappelijke partijen en burgers wil de gemeente hen meer betrekken bij veranderingen in hun omgeving en dorp. De ondersteunende digitale wereld verbetert de efficiency en de effectiviteit van de communicatie.

Keuze voor een “Ja, mits”- cultuur

De gemeente heeft naar de toekomst toe meer een rol als meedenkkracht dan als controlekracht. De gemeente Eersel is in 2030 een ondersteuningsmacht die bij initiatieven uit de samenleving in eerste instantie op zoek gaat hoe deze kunnen slagen. Communicatie over hoe ideeën wel binnen de grenzen passen is het credo. De vergunningsaanvraag van inwoners, ondernemers en maatschappelijke partners wordt vereenvoudigd.

Keuze voor de participatiestaat

De overheid compenseert de hulpbehoevenden in de samenleving zoveel mogelijk, maar de rechten van burgers verminderen. De samenleving moet voor elkaar zorgen. Mantelzorgers en vrijwilligers moeten de toenemende zorgvraag voor een deel opvangen. Dit leidt tot spanning met de geïndividualiseerde samenleving en de groeiende betaalde arbeidsparticipatiegraad.

De inzet van de dorpsbewoners bepaalt de leefbaarheid in de dorpen. Gemeente (en instellingen) zijn op verzoek beschikbaar en stimuleren het initiatief van inwoners. Wil zo’n proces kans van slagen hebben dat is het belangrijk dat burgers (gemeenschappen) hecht zijn, met elkaar in gesprek zijn, bereid zijn om iets te doen voor die gemeenschap. Als een gemeenschap hecht is, weet wat ze wil en ook dingen zelf naar vermogen doet dan moet de gemeente hiervoor ruimte geven.

Betrokkenheid bij de publieke zaak van inwoners en maatschappelijke partijen ontstaat alleen als er daadwerkelijk iets te beïnvloeden is. Inwoners moeten verantwoordelijkheid krijgen over hun eigen leefomgeving. De gemeente Eersel heeft een geschikte schaal voor experimenten. Nieuwe arrangementen dienen zo te worden opgezet dat ook andere gemeenten er van kunnen leren. We kunnen bijvoorbeeld een pilot starten met het afval ophalen door de buurtinwoners. De keuzevrijheid voor inwoners neemt hierdoor toe. Zij bepalen in (tijdelijke) netwerken rond vraagstukken hoe budgetten besteed worden.

Keuze voor dorpsraden als sterke partners

In de globalisering en schaalvergroting van de 21e eeuw wil de gemeente Eersel maatwerk voor haar kernen blijven bieden. Daarin ziet zij op weg naar 2030 een sleutelrol voor kleinschalige structuren als de dorpsraden. Door een lokale dialoog in de kernen zijn integrale dorpsontwikkelingsplannen samengesteld. Hierin geven de kernen aan welke prioriteiten en ambities zij hebben voor de eigen kern.

Initiatiefrijke inwoners zijn een van de belangrijkste voorwaarden voor sociale vitaliteit en daarmee voor de aantrekkingskracht van een dorp. Met het geven van verantwoordelijkheid aan inwoners over hun eigen leefomgeving moet ook verantwoordelijkheid genomen worden. In een tijd van bezuinigingen en een steeds belangrijkere rol voor mantelzorg zijn dorpsraden een steeds belangrijker partner in het in stand houden van een leefbare kern.

“Branding van de Kempen is een geweldige kans, bijvoorbeeld onder de al bekende naam van de acht zaligheden, en daarbinnen van de dorpen”

Bewonersavond

“De belangrijkste vraag voor de toekomst van Eersel is: hoe gaan we de verschillende dorpen van Eersel verbinden?”

Keuze voor een sterke regiosamenwerking

In de aanpak van maatschappelijke vraagstukken zoekt de gemeente Eersel geschikte samenwerkingspartners. De gemeente Eersel werkt zeer nauw samen met haar Kempenpartners in haar taakstellingen. De Kempenregio vormt richting 2030 een sterk samenwerkingsverband, met de Agenda van Kempen als leidraad. Naar 2030 zetten de Kempen in op een gezamenlijke “branding” als acht ‘zaligheden’ om ondernemers en toeristen te trekken.

Keuze voor duurzaamheid

De gemeente Eersel wil staan voor duurzaamheid als handelingsperspectief. Werken aan een duurzame samenleving is het uitgangspunt voor besluiten van de gemeente Eersel. Ondernemen, bouwen, slopen en beheer van voorzieningen geschiedt verantwoordelijk met het oog op volgende generaties. Cradle to cradleprincipes staan hierbij centraal: het voorzien in onze eigen noden en de toekomstige generaties van meer mogelijkheden voorzien.

Duurzame bronnen voorzien in de gemeente volledig in de energievraag. Bij duurzaamheid hoort een energieneutrale gemeente. De gemeente wil energieneutraal zijn in 2030 en stimuleert initiatieven op het gebied van decentrale opwek- en bioenergiesystemen. Collectieve voorzieningen zijn vanzelfsprekend energieneutraal. De gemeente houdt rekening met de hogere kosten voor voorzieningen die hiermee gepaard gaan.

“Stuur alle nieuwe werknemers van ASML en VDL een mooie communicatie dat ze landelijk en vlakbij het werk kunnen wonen”

Ondernemersavond

Eersel kiest wel voor:

  • Een “Ja, mits…” cultuur gemeentelijke organisatie

  • Duurzaam beleid op alle terreinen

  • Verdere versterking Samenwerking Kempengemeenten

  • Overheid als partner in vitale coalities

Eersel kiest niet voor:

  • Een “Nee, want…”cultuur gemeentelijke organisatie en samenwerking

  • Grensoverschrijdende uitdaging in haar eentje oplossen

  • Overheid als enige eindverantwoordelijke

  • Pretenderen mee te doen aan Brainport, maar in feite achterlopen

Epiloog

De toekomst heeft zich de afgelopen decennia uiterst onvoorspelbaar getoond. Het beeld dat deze visie in gezamenlijkheid oproept ziet de gemeente niet als vaststaand eindbeeld, maar juist als een aantal gidsprincipes dat de gemeente houvast moet geven in de snel veranderende werkelijkheid op weg naar 2030. In de gesprekken met bewoners en maatschappelijke organisaties over de gemeente Eersel in 2030 kwam een gemeenschappelijke wens naar voren voor excellent wonen en recreëren in de gemeente. Deze wens betekent geen radicale verandering met oude en bestaande speerpunten; de Contente Mens is in de Kempen van alle tijden. Dit betekent niet dat er niets verandert. Voor het versterken van het woon- en recreatiegenot in de gemeente speelt een veranderende context naar 2030. Kansen liggen er volop: de gemeente Eersel ligt in een bloeiende economische omgeving en heeft een sterke maakindustrie. Dit trekt inwoners die werken in Brainport en willen wonen in een landelijke omgeving. De ICT ontwikkelt zich verder, de regio loopt voorop in de toepassing ervan. Eindhoven Airport groeit en nieuwe vervoersmiddelen als de zelfsturende auto komen vóór 2030 al op de markt. Dit maakt verbindingen met de regio Eindhoven, België en Europa nog laagdrempeliger. De vrijetijdseconomie groeit de komende jaren. Hier wil de gemeente van profiteren met haar sfeervolle dorpen, Markt en groene buitengebied. Om de visie van excellent wonen en recreëren in 2030 te bereiken moet een passend antwoord gegeven worden op enkele uitdagingen. De krimp in de agrarische sector maakt het onvermijdelijk het buitengebied te transformeren. Naar 2030 krijgt de gemeentelijke organisatie een andere vorm. De verantwoordelijkheid komt sterker bij inwoners te liggen. Initiatieven moeten van onderop komen. De lichte zorg moet de maatschappij onderling opvangen. Door de kansen te pakken uitdagingen het hoofd te bieden wil de gemeente Eersel aantrekkelijk zijn voor “Kempisch wonen in een wereldregio”.

Inwerkingtreding en Citeertitel

  • 1.

    Deze beleidsregel treedt in werking op 1 juli 2013

  • 2.

    Deze beleidsregel wordt aangehaald als: Toekomstvisie 2030 gemeente Eersel.

Ondertekening

Aldus besloten in de openbare vergadering van 30 mei 2013

De raad van de gemeente Eersel

de griffier, H.J. Broekman

de voorzitter, J.A.M. Thijs-Rademakers

Bronvermelding

Literatuurlijst voor visie van Eersel ABF Research. Primos Prognose, 2009. 2009

ABF Research. Primos Prognose 2011; De toekomstige ontwikkeling van bevolking, huishoudens en woningbehoefte, 2011

Arc Nederland. Het verhaal van De Kempen; Regiobranding De Brabantse Kempen, 2011

Beeckk. Via groei naar krimp?; Demografische ontwikkelingen ZO Brabant, 2011

Bestuurscommissie de Kleine Beerze. Uitvoeringsprogramma Kleine Beerze 2012-2017, 2012

Brainport 2020. Top Economy, Smart Society, 2011

BRET. Regionale beleidsvisie Dag- en Verblijfsrecreatie De Kempen, 2008

Castells, M. The Rise of The Network Society; The Information Age: Economy, Society and Culture, 2000

CBS. Koopkracht in 2011 opnieuw gedaald, 2012

CBS. Tijd- en plaatsonafhankelijk werken in 2010; Op weg naar Het Nieuwe Werken?, 2012

De gemeente Eersel. (Beeld)kwaliteitsplan Gemeente Eersel, 2010

De gemeente Eersel. Essay; Beeldkwaliteit is het cement van het dorp, 2010

De gemeente Eersel. Integrale dorpsontwikkelingsplan; Duizel, 2007

De gemeente Eersel. Integrale dorpsontwikkelingsplan; Knegsel, 2010

De gemeente Eersel. Integrale dorpsontwikkelingsplan; Steensel, 2009

De gemeente Eersel. Integrale dorpsontwikkelingsplan; Vessem, 2009

De gemeente Eersel. Integrale dorpsontwikkelingsplan; Wintelre, 2009

De gemeente Eersel. Leerlingenprognose en ruimtebehoefte onderwijs, 2011

De gemeente Eersel. Nul meting. Visie Eersel 2030; Huidige situatie, 2011

De gemeente Eersel. Toekomst Recreatie en Toerisme in de gemeente Eersel: Beleven en verweven, 2011

De gemeente Eersel. SWOT Analyse van de raad, 2011

De gemeente Eersel. Welzijnsprestatieplan gemeente Eersel 2012 – 2015, 2011

De gemeenteraad van Eersel. Economisch actieplan gemeente Eersel 2010-2014, 2010

De Kempengemeenten. Agenda van de Kempen: ‘Samen bewust ondernemend in de Brabantse Kempen, 2012

DSP-groep. Opvoeden samen met de buurt; De pedagogische civil society: een inhoudelijke oriëntatie, 2011

ECN. Ontwerpfilosofie voor een duurzame energiehuishouding; Sleutelrol voor warmte, 2011

ECORYS Nederland. Ruimtelijk-economische visie Brainport-Airport Eindhoven, 2009

Eindhoven Airport. Jaarverslag 2011, 2011

Fortuna, ABF Research. Primosprognoses: Overzicht verzorgd wonen, 2009

Hoppers, G. Krimpdorpen: in een global village, 2012

Hendriks, F. Representatieve politiek in de netwerksamenleving

Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid. Blik op de personenmobiliteit, 2011

Maas, J. Wonen in Willie Wortelland, 2012

Molenaar, C. Red de winkel!, 2013

Motivaction. Het Mentality-model, 2009

NBTC. Toerisme in perspectief, 2012

Noordegraaf, M. Management in het publieke domein; Issues, instituties en instrumenten, 2008

PBL. Nederland in 2040: een land van regio’s, 2011

Provincie Noord-Brabant. Bevolkings- en woningbehoefteprognose 2008, 2008

Provincie Noord-Brabant. De bevolkings- en woningbehoefteprognose Noord-Brabant, 2011

Provincie Noord-Brabant en Stichting Agro&Co. Nieuwe markten in het Brabantse Land; Waardecreatie, ondernemerschap en regionale ontwikkeling, 2008

Rijksoverheid. Bruggen slaan; Regeerakkoord VVD – PvdA, 2012

ROA. De arbeidsmarkt naar opleiding en beroep, 2011

SCP. Godsdienstige veranderingen in Nederland, 2004

SCP. In het zicht van de toekomst, 2004

SCP. Informele groepen, 2011

SCP. Zorgen voor zorg, 2010

SRE. Monitor economische betekenis vrijetijdssector Zuidoost-Brabant, 2011

SRE, de gemeente Eindhoven, de gemeente Helmond en de Provincie Noord-Brabant. Het geniale land- schap; Ruimtelijke scenario’s voor Brainport, 2012

Stichting Architectuurcentrum Regio Eindhoven. Living in Brainport, 2010

Thissen, F. SRE Verslag inspiratiebijeenkomst; ‘Zorg, welzijn en sociale innovatie’, 2012

TNO Randstadmonitor. De Top 20 van Europese grootstedelijke regio’s 1995-2011; Randstad Holland internationaal perspectief, 2012

Van der Meer, E.H. en Postma, J.P. De ‘Zichtbare schakel’ – wijkverpleegkundige: een hele zorg minder, 2012

ZKA Consultants & Planners. Monitor economische betekenis vrijetijdssector Zuidoost-Brabant, 2010

ZLTO, Visie ZLTO Afdeling Eersel - Veldhoven, 2012