Beleid coffeeshops Haaren 1998 + bijl. 1 + toelichting

Hoofdstuk I Schets van de problematiek.

Drugs zijn niet meer weg te denken uit onze samenleving. Door de liberalisatie van de handel in softdrugs heeft Justitie een opsporing- en vervolgingsbeleid ontwikkeld dat afwijkt van de benadering van de handel in harddrugs.

Om te voorkomen dat matige gebruikers van softdrugs in aanraking komen met harddrugs en/of in criminele kringen terecht komen, is het openbaar ministerie de handel in softdrugs onder voorwaarden oogluikend gaan toestaan.

In veel gemeenten heeft in de afgelopen jaren een wildgroei van coffeeshops plaatsgehad. Onder een coffeeshops wordt verstaan: een alcoholvrije horeca-inrichting waarin handel en gebruik van softdrugs plaatsvindt.

Gemeenten die in het verleden de handel in softdrugs volledig wilden verbieden werden in dit streven belemmerd door het gedoogbeleid van het ministerie totdat uit jurisprudentie bleek dat een gemeente bevoegd is een coffeeshop volledig te weren als zulks voortvloeit uit terzake geformuleerd en vastgesteld beleid. Een gemeente kiest in zo'n geval voor een nulbeleid. De vraag is of de gemeente Haaren kiest voor het reguleren, dan wel het weren van coffeeshops. In beide gevallen dient de gemeente beleid te formuleren.

Hoofdstuk II Het belang van gemeentelijk beleid.

In de gemeente Haaren bestaat nog geen beleid ten aanzien van coffeeshops. Het formuleren van een dergelijk beleid is om diverse redenen noodzakelijk:

• 1.

  door Justitie wordt ten aanzien van het gebruik van softdrugs een gedoogbeleid gevoerd (zogenaamde AHOJG-criteria : geen affichering, geen harddrugs, geen overlast, geen verkoop aan jongeren beneden 18 jaar en geen verkoop van hoeveelheden boven 5 gram; de maximale handelsvoorraad per coffeeshop mag niet meer bedragen dan 500 gram;) voor het nuloptiebeleid is het noodzakelijk dat de gemeente zelf aanvullende beleidsregels vaststelt;

• 2.

  de jurisprudentie op het gebied van bestuursrecht toont aan dat het formuleren van een nulbeleid mogelijk is, in ieder geval indien de gemeente overtuigend en zorgvuldig aantoont dat de dreiging van overlast bij vestiging reëel aanwezig is; maar ook zonder die dreiging is nulbeleid mogelijk (zie criteria uitspraak Naaldwijk, genoemd in de toelichting);

• 3.

  drie partijen hebben met het beleid ten aanzien van coffeeshops te maken: het openbaar ministerie, de politie en gemeente; deze instanties kunnen afspraken maken over het lokale drugsbeleid in het zgn driehoeksoverleg; het formuleren van beleid is van belang voor de bestuursrechtelijke en de strafrechtelijke handhaving;

• 4.

  de gemeente Haaren voert een preventiebeleid ten aanzien van jongeren, er op gericht om risicovol gedrag onder jongeren uit te bannen of minder kans te geven: in dit beleid past het beleid als instrument ten aanzien van coffeeshops;

• 5.

  het gemeentebestuur is verantwoordelijk voor het woon- en leefklimaat in de gemeente; uitgesproken dient te worden of het reguleren of weren van coffeeshops in de gemeente vanuit de plaatselijke situatie noodzakelijk is;

• 6.

  behalve voor de gemeente Haaren is het beleid ten aanzien van coffeeshops van belang voor buurtgemeenten; vandaar dat onze gemeente haar beleid afstemt op dat van de andere gemeenten binnen district 2 van de politieregio Brabant-Noord (de gemeenten Boxtel, Schijndel, Sint-Michielsgestel, Sint Oedenrode en Vught); indien een gemeente kiest voor het hanteren van een nuloptiebeleid getuigt het van zorgvuldigheid, bestuurlijk overleg te voeren met de buurtgemeenten over het gebruik dat inwoners van de gemeente maken van coffeeshops in buurtgemeenten.

Ad.4 De situatie in Haaren: het jeugdbeleid en preventief verslavingszorgbeleid.

De gemeente Haaren heeft gekozen voor een geïntegreerde aanpak van het jeugd- en jongerenbeleid en een geïntegreerd verslavingszorgbeleid, gericht op het voorkomen of het zoveel mogelijk beperken van risicovol gedrag onder jongeren. In dit beleid, waarin preventie een wezenlijke pijler vormt, past het niet dat de gemeente de exploitatie van één of meerdere coffeeshops mogelijk maakt.De uitvoering van dit beleid zal worden bemoeilijkt door de aanwezigheid van coffeeshops in de gemeente.

In de gemeente zijn thans geen coffeeshops aanwezig en de gemeente is ook niet van plan deze faciliteit toe te staan, mede omdat een door de GGD ingesteld onderzoek heeft aangetoond dat ruim 10 procent van de tweede en vierde klassen in het voortgezet onderwijs zich riskant gedraagt, d.w.z. risicovolle gewoonten heeft aangenomen als drinken, roken gebruikt van softdrugs en gokken. Overigens is t.a.v. gokken reeds beleid geformuleerd en vastgesteld. Het beleid is erop gericht deze gevaarlijke tendens door middel van gerichte preventieactiviteiten om te buigen. Uit landelijke ervaringsgegevens bij de zogenaamde Trimbosaanpak (een gestructureerde preventie vanaf 8 basisonderwijs en de klassen 1 t/m 4 in het voortgezet onderwijs) blijkt dat kinderen weerbaarder worden en dat experimenteergedrag niet wordt omgezet in gebruikersgedrag. Bij een preventieve aanpak past het niet om vervolgens een legaal aanbod van softdrugs te creëren, bedoeld voor de leeftijdscategorie na deze preventieperiode. Men probeert immers alles te doen om te voorkomen dat jongeren tot de consumenten van coffeeshops gaan behoren. Het zou een tegenstrijdigheid in beleid zijn. Bij de politie is bekend dat de groep gebruikers de softdrugs betrekken van de coffeeshops in de omliggende steden en dat wordt verhandeld in de eigen groepen. Dit betekend dat de politie er een logistiek op na houdt die recht doet aan het hierna te noemen concentratiemodel. Dit gegeven leidt ook tot de conclusie dat een nulbeleid kan worden gevoerd. Van belang daarbij is dat door de politie een gericht repressief beleid wordt gevoerd ten aanzien van straathandel waarbij jeugdigen betrokken zijn.Hierover dienen afspraken te worden gemaakt in het driehoeksoverleg. Voor het inzicht in het jeugdbeleid en het verslavingszorgbeleid wordt verwezen naar bijlage I.

Ad.5. Beleidsafstemming binnen de politieregio c.q. het politiedistrict.

In de notitie afstemming inzake beleid coffeeshops van de politieregio Brabant-Noord zijn twee varianten te onderscheiden in verband met "verdeling" van gedoogde coffeeshops over de regio: het spreidingsmodel en het concentratiemodel. In het spreidingsmodel is sprake van spreiding van de gedoogde coffeeshops over de hele regio, bij voorbeeld volgens de - landelijk aanvaarde- norm van één gedoogde shop per 20.000 inwoners. In het concentratiemodel wordt uitgegaan van de bestaande situatie: een concentratie van coffeeshops in het stedelijk gebied, vermengd met andere horecafuncties.De notitie noemt als nadelen van het spreidingsmodel: het toelaten van coffeeshops in gemeenten waar geen enkel draagvlak aanwezig is, de geringe beheersbaarheid bij een grote spreiding en het probleem van een goede afstemming.Gelet op deze nadelen wordt een voorkeur uitgesproken voor het concentratiemodel, dat het beste aansluit bij de bestaande situatie. De richtnorm van 20.000 inwoners zou -volgens de notitie- in dit model gelegd kunnen worden op 40.000 inwoners, zodat de gemeenten met minder inwoners voor de nuloptie zouden kunnen kiezen.

Ad.6. De positie van Haaren in de stadsregio.

De gemeente Haaren ligt op geringe afstand van de binnenstad van 's-Hertogenbosch waarin reeds sprake is van gevestigde coffeeshops. In de binnenstad bevinden zich bovendien talrijke andersoortige recreatie- en horeca-inrichtingen die de binnenstad voor coffeeshopbezoekers aantrekkelijk maken.Uitgaande van het concentratiemodel en van de richtnorm van 40.000 inwoners ligt voor de gemeente Haaren de keuze voor een nuloptie uit het oogpunt van bestaande infrastructuur en ruimtelijke situering voor de hand.

Hoofdstuk III Conclusies.

De gemeente Haaren heeft tot op heden geen beleid gevoerd ten aanzien van coffeeshops. Om een aantal redenen wenst de gemeente coffeeshops niet binnen haar grondgebied toe te staan:

- het toestaan van coffeeshops zou het tot nu toe gevoerde jeugd- en jongerenbeleid en preventieve verslavingszorgbeleid doorkruisen;

- het huidige gebruik en het betrekken van softdrugs geeft geen aanleiding tot het scheppen van faciliteiten.

- Het scheppen van faciliteiten is ook niet noodzakelijk omdat deze in het aangrenzende stedelijke gebied aanwezig zijn;

- De gemeente Haaren is voorstander van het - door de politieregio Brabant-Noord voorgestane concentratiemodel, in het bijzonder vanuit de aspecten beheersbaarheid en afstemming;

- Uitdrukkelijk zij hierbij aangetekend dat bij het voeren van een nulbeleid een versterkt repressief optreden tegen straathandel in softdrugs, op basis van afspraken in het driehoeksoverleg geboden is.

Hoofdstuk IV Effectuering van het nuloptiebeleid.

Voor het preventief beleid is het hanteren van een overlastverordening een effectief instrument. Hiermede krijgt de gemeente de mogelijkheid om horeca-inrichtingen aan een vergunningenstelsel te onderwerpen. Eventuele coffeeshopexploitanten dienen voor het vestigen van een coffeeshop een vergunning aan te vragen, die op grond van het vastgestelde beleid niet verstrekt zal worden.Voor het handhaven van de nuloptie is artikel 2.4.10 een geschikt instrument om een eventuele coffeeshop te sluiten.