Verordening van de gemeenteraad van de gemeente Harderwijk houdende regels omtrent winkeltijden Verordening Winkeltijden Harderwijk

Ondertekening

Bijlage 1 Plattegronden

Nota-toelichting Artikelsgewijze toelichting

Artikel 1. Begripsbepalingen

Voor de omschrijving van het begrip feestdagen is aansluiting gezocht bij artikel 2 van de wet. Koningsdag is in de wet niet meer aangemerkt als een feestdag.

SBI: In de verordening is aansluiting gezocht bij de Standaard Bedrijfsindeling 2008 (versie SBI codering 2018) van de Kamer van Koophandel. Hiervoor is gekozen om te komen tot bepaling van de branchegroepen in deze verordening. Bij twijfel of de desbetreffende SBI code als passend kan worden beschouwd voor het gevoerde assortiment, is de aard van het gevoerde assortiment (zijnde de hoofdactiviteit) doorslaggevend. In deze verordening is bepaald dat de vigerende door de Kamer van Koophandel gepubliceerde SBI geldt.

Artikel 2. Beslistermijn

De beslistermijn is overeenkomstig de termijn die de Algemene wet bestuursrecht stelt.

Artikel 3. Overdracht van de ontheffing

De bepaling bindt de overdracht van de ontheffing aan de toestemming van burgemeester en wethouders. Deze tussenkomst geeft het college de gelegenheid om inzicht te krijgen in de handel en wandel van de opvolger.

Artikel 5. Feestdagenregeling

Het sluitingsgebod voor winkels geldt niet op de in de verordening genoemde feestdagen. Als een feestdag op een zondag valt dan geldt de vrijstelling echter niet. Dit artikel is gebaseerd op artikel 3, eerste lid van de wet.

Artikel 6. Openstelling van avondwinkels op feestdagen en 19 uur-dagen

Dit artikel is gebaseerd op artikel 3, vierde lid van de wet. Op grond hiervan kunnen burgemeester en wethouders voor maximaal twee avondwinkels ontheffing verlenen van de verplichte winkelsluiting op feestdagen en de zgn 19 uursdagen (Goede Vrijdag, 24 december) tot 24.00 uur. Op 4 mei dienen de avondwinkels tijdens de avonduren gesloten te zijn. In deze avondwinkels mogen uitsluitend of in hoofdzaak eet- en drinkwaren verkocht worden.

Artikel 7. Ontheffing zon- en feestdagenregeling voor afzonderlijke situaties

Ontheffing kan worden verleend voor bijzondere gelegenheden van tijdelijke aard en voor het uitstallen van waren. Bijzondere gelegenheden zijn beurzen, kunstgaleries, tentoonstellingen, bijeenkomsten en feestelijkheden. Omdat een evenement volgens de Jurisprudentie niet als feestelijkheid mag worden aangemerkt, wordt het begrip evenement aan dit artikel toegevoegd. Een aanvraag wordt getoetst aan de verordening en de belangen die door de wet worden beschermd. Het stellen van voorwaarden en beperkingen aan een ontheffing is mogelijk.

Artikel 7a. Vrijstelling koopzondagen

Zowel eind 2017 als begin 2018 is naar aanleiding van ingediende en aangenomen moties door de gemeenteraad besloten om tijdelijk (voor bepaalde zondagen (3 en 24 december 2017) en voor een bepaalde periode (juni t/m september 2018)) vrijstelling te verlenen van het in artikel 2 lid 1 onder sub a van de wet genoemde verbod om de winkels in Harderwijk en Hierden op zondag open te mogen hebben.

In het coalitieakkoord 2018-2022 ‘Aanpakken met Ambitie’ is opgenomen dat bepaalde branches (supermarkten, bouwmarkten en tuincentra) elke zondag tussen 12.00 uur en 18.00 uur geopend mogen zijn. In de definitieve uitwerking, ook in juridische zin, ten aanzien van bouwmarkten en tuincentra heeft dit erin geresulteerd dat bepaalde branches (warenhuizen, keukenwinkels, woonwinkels en artikelen voor woninginrichting) op de PDV locaties (Deventerweg, Zuiderbreedte of Marie Curiestraat) elke zondag geopend mogen zijn.

Winkels die voldoen aan de genoemde SBI code of de SBI code in relatie tot de locatie geldt een algemene vrijstelling van het verbod winkels op zondag geopend te hebben. Deze winkels mogen dus elke zondag open. Door de openstelling pas vanaf 12.00 uur toe te staan wordt recht gedaan aan een ongestoorde kerkgang op zondagmorgen. Dit artikel is aangepast naar aanleiding van het coalitieakkoord 2018-2022 ‘Aanpakken met Ambitie’.

Artikel 7b. Aanwijzing koopzondagen

In het coalitieakkoord 2018-2022 ‘Aanpakken met Ambitie’ is tevens opgenomen dat alle andere winkels 26 zondagen per jaar geopend mogen zijn. Voor alle andere winkels dan bedoeld in artikel 7a en niet vallend onder artikel 9, kan het college per jaar ten hoogste 26 zondagen aanwijzen waarop zij tussen 12.00 uur en 18.00 uur geopend mogen zijn (vrijstelling van het verbod om winkels op zondag geopend te hebben).

(Vertegenwoordigers van) winkels als bedoeld in dit artikel kunnen jaarlijks voor 1 maart aan het college kenbaar maken welke 26 zondagen zij voor publiek geopend willen hebben, zodat het college daarmee rekening kan houden bij het aanwijzen van de zondagen als bedoeld in het eerste lid. De bepaling van 1 maart is een termijn van orde. Het college bepaalt uiteindelijk of de betreffende koopzondagen ook daadwerkelijk als zodanig worden aangewezen.

Er is om meerdere redenen gekozen voor 1 maart als datum voor (vertegenwoordigers van) winkels om hun zondagopenstelling voor de komende periode van een jaar kenbaar te maken aan het college.

• 1.

  Aan het begin van het kalenderjaar (januari/februari) wordt een vooraankondiging van de evenementenkalender voor het komende evenementenseizoen ter kennisgeving aan het college aangeboden. Deze kalender wordt gebruikt voor (organisatorische) afstemming, planning en promotie. De (vertegenwoordigers van) winkeliers kunnen op basis van deze kalender bepalen welke zondagopenstelling zijn willen koppelen aan een evenement.

• 2.

  De eerste maanden van het jaar (januari t/m maart/april) zijn relatief gezien voor de meeste winkeliers de rustigste maanden. Ook vinden in deze periode relatief weinig evenementen plaats waar mogelijk een koopzondag aan gekoppeld zou kunnen worden door de (vertegenwoordigers van) winkeliers. Bij het voorstel van (vertegenwoordigers van) winkeliers kunnen de bevindingen van het voorafgaande jaar meegenomen worden (evaluatie).

• 3.

  In de zomermaanden en in de maand december is een intensivering van de openstelling op zondag. Door 1 maart als datum te kiezen voor het aanleveren van een voorstel kunnen, voordat de zomermaanden zich weer aandienen en nadat de openstelling in december heeft plaatsgevonden, beide periodes integraal worden meegenomen in de evaluatie die als uitgangspunt wordt gebruikt voor het ingediende voorstel.

De vaststelling van de openstelling op zondag door het college vindt niet per kalenderjaar plaats maar van 1 mei t/m 30 april van het daarop volgende jaar (tijdsspanne van één jaar).

Na het indienen van het voorstel door (vertegenwoordigers van) winkels wordt door het college zo snel mogelijk maar uiterlijk voor 1 april de zondagen bekendgemaakt waarop openstelling mogelijk is. Indien het college niet of niet tijdig een voorstel heeft ontvangen van (vertegenwoordigers van) winkels dan bepaalt het college zelf wanneer de openstelling op zondag wordt toegestaan.

Tevens dient opgemerkt te worden dat de winkels op de desbetreffende zondagen geopend mogen zijn. De ondernemers zijn niet verplicht c.q. kunnen niet verplicht worden om op deze zondagen hun winkel open te stellen voor publiek.

Bij het aanwijzen van de koopzondagen wordt uitgegaan van één zondag per maand, met een intensivering in het toeristenseizoen in de maand december. Tevens zijn bij evenementen maximaal 5 zondagen door de ondernemers vrij in te vullen.

Aanwijzing door College

Het is mogelijk gemaakt dat het college 26 dagen aanwijst waarop de verboden als bedoeld in artikel 2 van de Wet niet gelden. Hier wordt gebruik gemaakt van de mogelijkheid dat het college een concretiserend besluit van algemene strekking neemt, waarbij concretisering plaatsvindt zonder nadere zelfstandige normstelling. Dit houdt in dat de concretisering betrekking zal hebben op de omschrijving van de situatie waarop de norm van toepassing is, zijnde in dit geval de aan te wijzen zondagen. Deze aanwijzing zal jaarlijks overeenkomstig artikel 3:42 Algemene wet bestuursrecht bekend worden gemaakt.

Artikel 7c Laden en lossen

Voor het laden en lossen op zondag zijn beperkingen opgelegd. Het laden en lossen ten behoeve van winkels die op zondag geopend mogen zijn is op zondag alleen toegestaan tussen 10.30 uur en 18.00 uur. Deze beperking is opgenomen om de belangen van omwonenden te beschermen.

Dit artikel geldt voor alle winkels maar zal voornamelijk spelen bij de bevoorrading van supermarkten. De bevoorrading van supermarkten vindt dagelijks meerdere malen plaats. Door de zondagopenstelling zullen de supermarkten ook op zondag bevoorraad willen worden. Deze bevoorrading zal zich hoogstwaarschijnlijk beperken tot de dag verse producten. Om kostentechnische redenen is het niet aantrekkelijk om het andere assortiment op zondag te bevoorraden. Doordat er op zondag slechts een beperkte aanvoer van producten plaatsvindt en om duidelijkheid aan de omwonenden te geven worden er beperkingen opgelegd aan het laden en lossen op zondag. Deze beperkingen zijn echter dusdanig dat de bedrijfsvoering voor de supermarkten op zondag niet in het gedrang komt. Daarnaast wordt van de ondernemers gevraagd dat zij goed communiceren met de omwonenden aangaande de bevoorrading op zondag om zoveel als mogelijk tegemoet te komen aan de zondagsrust.

Artikel 8. Openstelling op werkdagen

Artikel 7 van de wet geeft de mogelijkheid de openingstijden op werkdagen ter verruimen. Op grond van dit artikel kan voor de openstelling van de avondwinkels op werkdagen ontheffing verleend worden tot 24.00 uur. Ook voor bijzondere verkoopactiviteiten, zoals bijvoorbeeld een modeshow, is op grond van dit artikel ontheffing mogelijk. Per aanvraag kan een afweging worden gemaakt.

Artikel 8a. Ontheffing straatverkoop van bepaalde goederen

In verband met de wetswijziging van 1 juli 2013 wordt dit artikel ingevoegd omdat de vrijstelling voor de verkoop van bepaalde goederen (voor directe consumptie geschikte eetwaren en alcoholvrije dranken) op straat in het Vrijstellingenbesluit Winkeltijdenwet is vervallen. Er wordt een ontheffingsstelsel voor opgenomen wat maatwerk mogelijk maakt ter bescherming van de openbare orde en het woon- en leefklimaat. Het stellen van voorwaarden en beperkingen is in het belang daarvan mogelijk.

Artikel 9. Toerisme

Met deze toelichting bij het toerismeartikel uit de Verordening Winkeltijden Harderwijk even wij gevolg aan de motiveringsplicht als bedoeld in artikel 3 lid 7 Winkeltijdenwet (Wtw). Deze motivering dient in ieder geval twee onderdelen te bevatten. In de eerste plaats moeten wij motiveren dat is voldaan aan de voorwaarden voor toepassing van artikel 3, derde lid, onder a. In de tweede plaats dient de motivering van het besluit een inzicht te geven in de belangenafweging die aan het besluit ten grondslag ligt (artikel 3, lid 6). De hierna gegeven motivering voldoet aan deze wettelijke eisen.

Toepassingsvoorwaarden

Wij hebben op grond van artikel 3 lid 3 Wtw de bevoegdheid om bij verordening als de onderhavige vrijstelling te verlenen van het verbod om winkels op zon- en feestdagen geopend te hebben. Deze bevoegdheid is aan voorwaarden gebonden. Deze voorwaarden zijn gesteld in artikel 3 lid 3 onder a van de Wtw. Er dient binnen de gemeente sprake te zijn van 1) op de gemeente of een deel daarvan gericht toerisme met een substantiële omvang, 2) mits de aantrekkingskracht voor dat toerisme geheel of nagenoeg geheel is gelegen buiten de verkoopactiviteiten die door de vrijstelling mogelijk worden gemaakt (het toerisme dient autonoom te zijn). De vaststelling of aan deze voorwaarden is voldaan, vergt een beoordeling van alle feiten en omstandigheden van het geval, die nauw verweven is met de specifieke situatie van deze gemeente. Wij hebben daarom een zekere beoordelingsvrijheid, die de rechter bij zijn toetsing behoort te respecteren. Wij stellen vast dat, om de hiernavolgende redenen, aan deze toepassingsvoorwaarden is voldaan.

• 1.

  Autonoom toerisme met een substantiële omvang In deze gemeente is sprake van autonoom toerisme met een substantiële omvang. Het Dolfinarium is hier namelijk gevestigd, op grond waarvan deze gemeente zich onderscheidt van andere gemeenten. Dit toeristisch attractiepark geniet landelijke bekendheid. Het Dolfinarium opende in 1965 de deuren voor het publiek. Het park trok al toeristen voordat de Winkeltijdenwetgeving zondagopenstelling in verband met toerisme mogelijk maakte. Het Dolfinarium trekt jaarlijks zelfstandig ongeveer 850.000 bezoekers.

• 2.

  Winkelopenstelling ten behoeve van het toerisme

  Het Dolfinarium is gelegen aan de Strandboulevard, een afgebakend gebied tussen het randmeer en de stadsmuur. In dit gebied bevinden zich diverse horecabedrijven, een bioscoop, een speelautomatenhal en een aantal kiosken/winkels. Midden jaren 80 van de vorige eeuw oordeelde de raad dat het niet gastvrij was en verwarrend voor toeristen dat zij voorafgaande en na afloop van hun bezoek aan het Dolfinarium op de Strandboulevard overal terecht konden, behalve bij de souvenirwinkels. Dit gold ook voor het Dolfinariumterrein zelf. De raad stelde daarom een verordening vast op grond waarvan winkels sinds die tijd in verband de toeristische aantrekkingskracht van het gebied op zondagen open mogen. Aan de vrijstelling werden wel beperkingen in tijd en assortiment verbonden. Openstelling van deze winkels werd en wordt als ondersteunend aan een dagje Dolfinarium gezien, waarbij het bezoek aan het Dolfinarium voorop staat. De vigerende toerismebepaling biedt ook al sinds jaar en dag de mogelijkheid voor winkels op wettig in exploitatie zijnde vakantieoorden de mogelijkheid om in het toeristenseizoen op zondag hun kampwinkel te openen. In zo’n winkel mogen artikelen verkocht worden die toeristen dagelijks nodig hebben. Er mag uitsluitend verkocht worden aan gasten die daadwerkelijk op het vakantiepark verblijf houden. De SBI code 471 van de Kamer van Koophandel die staat voor: supermarkten, warenhuizen en dergelijke winkels met een algemeen assortiment is ter verduidelijking toegevoegd. Het is duidelijk dat deze verkoop ondersteunend is aan het recreëren en niet op zichzelf staat.

• 3.

  Inventarisatie van de belangen

  De raad mag deze bevoegdheid toepassen na afweging van de daarbij betrokken Belangen (artikel 3 lid 6 WTW). De raad is verplicht in ieder geval de volgende belangen in de afweging te betrekken:

  • a.

    werkgelegenheid en economische bedrijvigheid in de gemeente, waaronder mede wordt begrepen het belang van winkeliers met weinig of geen personeel en van winkelpersoneel;

  • b.

    de zondagsrust;

  • c.

    de leefbaarheid, de veiligheid en de openbare orde in de gemeente.

• 4.

  Omschrijving en afweging van de belangen

  • a.

    Economische belangenToerisme is van groot economisch belang voor Harderwijk. Het Dolfinarium is de belangrijkste toeristische attractie in onze gemeente. Het openstellen van de winkels op dit attractiepark en de aangrenzende Strandboulevard draagt bij aan de attractiviteit van het Dolfinarium. Er kan een totaalproduct geboden worden door de voorzieningen, waaronder winkels, in de directe nabijheid van deze publiekstrekker. Het continueren van de mogelijkheid winkels te openen op zondagen is economisch zeer van belang voor de gevestigde ondernemers in dit gebied. De attractiviteit van het Dolfinarium en het aangrenzend toeristisch gebied is in het geding. Als deze wordt aangetast heeft dit economische gevolgen voor Harderwijk. De winkels aan de Strandboulevard zijn seizoensafhankelijk. De extra uren die in de zomermaanden gemaakt worden, worden gecompenseerd in de stille wintermaanden. De ondernemers hebben hun bedrijfsvoering hierop ingericht.

  • b.

    ZondagsrustDe zondagsrust is belangrijk voor een deel van de Harderwijkers. De keuze om het gebied waarbinnen winkels open mogen in verband met de toeristische aantrekkingskracht is mede daarom beperkt gehouden. Het openen van een klein aantal winkels in een door water en stadsmuur begrensd gebied waar toch al veel drukte en bedrijvigheid is, heeft op zichzelf beperkte invloed op de zondagsrust.

  • c.

    Leefbaarheid, veiligheid en openbare ordeVoor de leefbaarheid, veiligheid en openbare orde als gevolg van de openstelling van de winkels aan de Strandboulevard inclusief het Dolfinariumterrein kan aangesloten worden bij hetgeen in de laatste volzin onder b. wordt gesteld.

• 5.

  Toekomstige ontwikkelingVolgens het coalitie akkoord 2010-2014 vindt er in 2013 een behoefte onderzoek naar koopzondagen plaats. Dit onderzoek kan ook gevolgen hebben voor de reikwijdte van de toerismebepaling. In het kader van het project Waterfront krijgt het gebied Strandboulevard een metamorfose. Die ontwikkeling kan van invloed zijn op het aantal en type winkels in dit gebied. Ook die verandering kan invloed hebben op de reikwijdte van de toerismebepaling. De motieven genoemd onder punt 4 zullen steeds leidend zijn voor toekomstige afwegingen. In verband met de reconstructie van een deel van de Strandboulevard en de aanleg van een strandeiland ter plaatse is de redactie van en de plattegrond bij de toerismebepaling medio 2013 gewijzigd.

Artikel 9a t/m 9h.

Op 28 mei 2013 heeft de Eerste Kamer een wetsvoorstel aangenomen tot wijziging van de Winkeltijdenwet. Als de wetswijziging in werking treedt vervallen er een aantal vrijstellingen in het Vrijstellingenbesluit Winkeltijdenwet die ook voor Harderwijk relevant zijn. Om bestaande situaties in onze gemeente te bestendigen zijn er medio 2013 een aantal vervallen vrijstellingen uit het landelijk Vrijstellingenbesluit Winkeltijdenwet toegevoegd aan deze verordening.

Artikel 10 Inwerkingtreding en overgangsbepalingen

Ingevolge de Wet elektronische bekendmaking en de verordening elektronisch bekendmaken gemeente Harderwijk wordt deze verordening in zijn geheel bekendgemaakt in het elektronisch gemeenteblad.

De overgangsbepaling voorziet erin dat besluiten die genomen zijn op de hiervoor geldende Verordening Winkeltijden Harderwijk, geacht worden besluiten te zijn die krachtens deze verordening zijn genomen.