Legger oppervlaktewateren 2010

1.4.1 Legger versus beheerregister

In de legger worden de theoretische (gewenste) afmetingen en de onderhoudsplichtigen op een be-paalde datum vastgelegd. Dit betekent dat de legger een statisch document is.

We leven echter in een dynamische omgeving. Wijzigingen aan het watersysteem, zoals dempingen en het graven van nieuwe oppervlaktewateren, vinden dagelijks plaats. Deze dynamische gegevens wor-den, als er voor de wijziging door Rijnland toestemming is verleend middels een zogenaamde keur-vergunning, bijgehouden in het beheerregister. Het beheerregister is dan ook een dynamisch systeem waarin de actuele situatie van het watersysteem wordt vastgelegd. In tegenstelling tot de legger is het beheerregister geen juridisch maar een ondersteunend instrument en hoeft derhalve niet ter visie te worden gelegd.

1.4.2 In de legger wordt de situatie van april 2007 vastgelegd

Let op! Deze in 2009 vastgestelde legger-oppervlaktewateren legt het watersysteem vast zoals dat er in april 2007 bij lag. Bij het opstellen van de nieuwe gedetailleerde legger is namelijk gebruik gemaakt van luchtfoto’s die in april 2007 zijn genomen. Vervolgens is er twee jaar gewerkt aan het vullen van de leggerdatabase. Op basis van de vigerende leggers is de nieuwe legger vervolgens op een aantal punten gecorrigeerd. Ook is rekening gehouden met lopende handhavingszaken (bijvoor-beeld illegale dempingen).

Na 2007 hebben er natuurlijk nog diverse wijzigingen aan het watersysteem plaatsgevonden, welke in het beheerregister zijn en worden vastgelegd. Het doorvoeren van wijzigingen in het watersysteem in de legger neemt minimaal één jaar in beslag, doordat de procedure tussen moment van vergunningververgunningverlening en daadwerkelijke uitvoering een jaar kan bedragen. Vervolgens moeten betreffende wijziging nog op locatie worden ingemeten.

Periodiek zal de legger vanuit het beheerregister worden geactualiseerd. Naar verwachting zal de leg-ger actualisatie elke twee jaar plaatsvinden of zoveel eerder als noodzakelijk.

1.4.3 Legger versus schouw

In de legger worden alle oppervlaktewateren, inclusief ‘droge sloten’ die van belang zijn voor de aan- en afvoer en/of de waterberging vastgelegd.

In de legger wordt niet vastgelegd op welke wijze en hoe vaak een oppervlaktewater moet worden schoongemaakt. Deze gegevens zullen te zijner tijd worden vastgelegd in het beheerregister.

1.4.4 Schaderegeling

Op basis van artikel 7.14, eerste lid, van de Waterwet geldt: ‘Aan degene die als gevolg van de recht-matige uitoefening van een taak of bevoegdheid in het kader van het waterbeheer schade lijdt of zal lijden, wordt op zijn verzoek door het betrokken bestuursorgaan een vergoeding toegekend, voor zover de schade redelijkerwijze niet of niet geheel te zijnen laste behoort te blijven en voor zover de vergoe-ding niet of niet voldoende anderszins is verzekerd’.

Op grond van artikel 4, tweede lid van het Reglement berust vanwege het waterstaatkundige belang de onderhoudsplicht van het natprofiel van primaire-oppervlaktewateren bij Rijnland.

Reglement, artikel 4 tweede lid:

Het onderhoud van primaire wateren berust bij het hoogheemraadschap.

3.5.1 Overname onderhoud primaire-oppervlaktewateren

Een aantal primaire-oppervlaktewateren wordt bij het vaststellen van de legger nog door derden on-derhouden. Dit onderhoud moet van betreffende personen of instanties worden overgenomen. In het kader van voorgaande leggerwijzigingen (1989 en 2004) lopen nog een aantal overname trajecten. Ook bij vaststelling van de nieuwe legger zal een aantal overname trajecten moeten worden opgestart omdat de status van een aantal oppervlaktewateren gezien hun waterhuishoudkundige belang zal wij-zigen van ‘overig’ naar ‘primair’.

Het is van belang dat de overname van de onderhoudsplicht van de primaire-oppervlaktewateren door Rijnland, beheerst verloopt zodat de Rijnlandse uitvoeringsorganisatie zich goed kan voorbereiden op haar nieuwe taken. Voordat het onderhoud wordt overgenomen moeten met de ‘oude’ onderhouds-plichtigen dan ook goede afspraken worden gemaakt.

Bij de overname van de onderhoudsplicht van de primaire-oppervlaktewateren wordt de volgende procedure gevolgd. Deze procedure is gebaseerd op de procedure die in de in het kader van de voor-gaande leggerwijzing werd gehanteerd:

• •

  Primaire-oppervlaktewateren in onderhoud bij particulieren worden zonder verrekening van kosten door Rijnland in onderhoud overgenomen.

• •

  Primaire-oppervlaktewateren in onderhoud bij overheden moeten door betreffende overheden schoon worden opgeleverd.

• •

  Primaire-oppervlaktewateren in onderhoud van (spoor)wegbeheerders worden pas van betref-fende beheerders overgenomen nadat met de beheerders goede afspraken (maatwerk) zijn ge-maakt over uitvoering en wijze van onderhoud, zie ook de volgende paragraaf.

• •

  Indien een “primair” oppervlaktewater  de functie “overig” krijgt en Rijnland is onderhouds-plichtige, dan zal met de “nieuwe” onderhoudsplichtige worden overlegd op welke wijze de onderhoudsplicht zal worden overgedragen. Het betreffende water zal door Rijnland “schoon” (geen bagger, geen achterstallig onderhoud) worden opgeleverd.

Indien sprake is van de overname van het onderhoud door Rijnland is in de legger bij ‘onderhouds-plichtigen’ het volgende opgenomen.

Indien het een overheid betreft:

Rijnland neemt de onderhoudsplicht van dit oppervlaktewater van de XXXX over nadat:

• a.

  deze instantie dit oppervlaktewater op de vereiste leggerafmetingen heeft gebracht.

• b.

  en met deze instantie een regeling is getroffen over wijze van uitvoering en moment van over-dracht.

Indien het een particuliere (spoor)wegbeheerder betreft:

Rijnland neemt de onderhoudsplicht van dit oppervlaktewater van de XXXX over, nadat met deze in-stantie een regeling is getroffen over wijze van uitvoering en moment van overdracht.

3.5.2 Overname onderhoud primaire-oppervlaktewateren langs spoorwegen en rijks- en provinciale wegen

Speciaal aandacht verdienen de langs spoorwegen en rijks- en provinciale wegen gelegen primaire-oppervlaktewateren. Uitvoeringstechnisch is het lastig en duur betreffende oppervlaktewateren te on-derhouden. Door de (spoor)wegbeheerders worden namelijk eisen gesteld aan toegankelijkheid en dergelijke. Zo zijn speciale (weg)afzettingen noodzakelijk en begeleiding door medewerkers van de spoorwegen en rijks- en provinciale waterstaat.

Indien Rijnland het onderhoud van primaire-oppervlaktewateren niet zelf maar door derden laat uit-voeren, dan kan Rijnland een vergoeding betalen welke gebaseerd is op de door Rijnland betaalde gemiddelde prijs per lengte voor een oppervlaktewateren met vergelijkbare afmetingen.

Er zijn twee situaties te onderscheiden:

1. Met (spoor)wegbeheerder zijn al afspraken (onderhoudsovereenkomsten) gemaakt.

2. Met (spoor)wegbeheerder zijn nog geen afspraken (onderhoudsovereenkomsten) gemaakt.

• 3.5.2.1

  Met (spoorweg)beheerder zijn al afspraken gemaakt

Indien RLD een onderhoudsovereenkomst heeft met de (spoor)wegbeheerder is Rijnland in de legger aangewezen als onderhoudsplichtige. In de opmerkingen kolom wordt dan het volgende aangegeven:

Het daadwerkelijke onderhoud wordt op basis van een overeenkomst uitgevoerd door XXXX.

• 3.5.2.2

  Met( spoorweg)beheerder zijn nog geen afspraken gemaakt

  Indien RLD nog geen onderhoudsovereenkomst heeft met de (spoor)wegbeheerder wordt in de legger de huidige onderhoudsplichtige aangewezen als onderhoudsplichtige. In de opmerkingen kolom wordt dan het volgende aangegeven:

  Indien het een overheid betreft:

  Rijnland neemt de onderhoudsplicht van dit oppervlaktewater van de XXXX over nadat:

  • a.

    deze instantie dit oppervlaktewater op de vereiste leggerafmetingen heeft gebracht.

  • b.

    en met deze instantie een regeling is getroffen over wijze van uitvoering en moment van over-dracht.

  Indien het een particulier (spoorweg)beheerder betreft:

  Rijnland neemt de onderhoudsplicht van dit oppervlaktewater van de XXXX over, nadat met deze in-stantie een regeling is getroffen over wijze van uitvoering en moment van overdracht.

3.5.3 Toelichting artikel 5 – lid 1b: Onderhoud taluds primaire-oppervlaktewateren

De onderhoudsplicht met betrekking tot het maaien, afsteken en ophalen van de taluds berust ingeval van de primaire-oppervlaktewateren bij de eigenaren van de aan de oppervlaktewateren grenzende percelen (aangelanden), ieder naar lengte van zijn recht. Met andere woorden als Rijnland onder-houdsplichtig is van een bepaald oppervlaktewater is Rijnland niet verantwoordelijk voor de instand-houding van de oevers, beschoeiingen etc.

In een aantal specifieke situaties is Rijnland verantwoordelijk voor het onderhoud van de beschoeiin-gen. Indien dit het geval is, is dit in het beheerregister vermeld. Het betreft dan voornamelijk beschoei-ingen die noodzakelijk zijn voor de instandhouding van het natteprofiel met als doel het garanderen van de wateraan- en afvoer. Voorbeelden zijn de beschoeiingen langs het Katwijks- en  Oegstgeester-kanaal en de verdedigingen die in de Haarlemmermeerpolder op de waterlijn worden geplaatst in ver-band met zand. Betreffende beschoeiingen zullen over het algemeen door het waterschap worden ge-plaatst en onderhouden. Rijnland wil en kan niet verantwoordelijk zijn voor  beschoeiingen die een ander dan het waterstaatkundige doel dienen zoals bijvoorbeeld voor  stabiliteit van wegen en parkeer-plaatsen etc.

De Verenigde Vergadering heeft de taak de onderhoudsplicht van de overige-oppervlaktewateren, welke voornamelijk een lokaal belang hebben, toe te wijzen aan derden. Wie deze derden zijn kan de VV zelf bepalen, zolang de verantwoordelijkheid van de onderhoudsplicht op basis van heldere en eenduidige criteria direct gekoppeld kan worden aan de aangewezen onderhoudsplichtige. Het begrip “belang” staat hierbij centraal als één van de pijlers van het waterstaatsrecht.

3.6.1 Meren

De onderhoudsplicht van het natprofiel van meren behorende tot de categorie overige-oppervlaktewateren is toegekend aan de Kadastrale Eigenaren. Reden hiervoor is dat, conform para-graaf 3.6.2, geldt dat aangelanden geen direct belang hebben bij onderhoud van meren.

3.6.2 Stedelijk gebied en Overige ”overige-oppervlaktewateren”

Het onderstaande verhaal betreft alleen de onderhoudsplicht van het natprofiel.

De voormalige waterschappen gingen verschillend om met het toewijzen van de onderhoudsplicht van de overige-oppervlaktewateren. Dit had tot gevolg dat voor de boezemwateren het onderhoud van de overige-oppervlaktewateren aan de kadastrale eigenaren was toegewezen en voor de polderwateren aan de aangelanden. Extra complicerende factor was dat voor een deel van de oppervlaktewateren geen (volledige) leggers voorhanden waren. Vanuit historisch perspectief gezien is het logisch dat de toenmalige voornamelijk agrarische inrichting als fundament voor de toewijzing van de onderhouds-plicht is gebruikt. De huidige complexiteit van het gebied met alle deelsystemen, ruimtelijke ontwik-kelingen, verstedelijking, druk op de openbare ruimte en verschuivende belangen van agrarische naar meer milieu (waterkwaliteit en ecologie) gerelateerde vraagstukken, vraagt om een herschikking van de regelgeving op het gebied van onderhoudsplicht. Centraal moet staan:

• •

  Dat regelgeving met betrekking tot onderhoudsplicht juridisch “waterdicht” moet zijn en dus moet aansluiten bij de beginselen van het privaatrecht “de eigenaar is verantwoordelijk”.

• •

  Toekenning onderhoudsplicht dient door het gehele gebied op basis van eenduidige, duidelijke en heldere criteria plaats te vinden.

Het zondermeer toewijzen van de onderhoudsplicht van de overige-oppervlaktewateren aan één categorie onderhoudsplichten (of de aangelanden of de kadastrale eigenaren) betekent hoe dan ook dat voor één categorie onderhoudsplichtigen er een verzwaring van de onderhoudsplicht optreedt. Ingeschat werd dat een dergelijke wijziging praktisch gezien op te veel bezwaren uit het gebied zou stuiten. Er is dan ook voor gekozen zoveel als mogelijk bij het oude te laten en alleen waar dit echt

noodzakelijk was over te gaan tot een wijziging. Concreet betekent dit het volgende:

• •

  De onderhoudsplicht van de overige ¬boezem oppervlaktewateren blijft bij de kadastrale eige-naren liggen.

• •

  De onderhoudsplicht van de overige polder oppervlaktewateren gelegen in stedelijk gebied gaat over van de aangelanden naar de kadastrale eigenaren.

  Het principe dat de aangeland verantwoordelijk is voor het onderhoud is gebaseerd op het idee dat de aangeland een direct belang heeft bij goed onderhoud. Dit principe is met name van toepassing in landelijk gebied waar de gebruikers (agrariërs) van aan oppervlaktewateren ge-legen gronden het meeste baat hebben bij het optimaal functioneren en dus goed onderhoud. Als ze geen goed onderhoud uitvoeren zijn ze immers zelf probleemeigenaar. Tevens geldt dat door middel van eigen inzet van middelen en arbeid en afzet op de kant enerzijds en de druk van een effectieve schouw anderzijds elk jaar een efficiënte onderhoudsslag plaatsvindt. In stedelijk gebied is dit principe veel minder van toepassing, zeker als het huiseigenaren langs grote waterpartijen zoals singels etc. betreft. In feite hebben in stedelijk gebied alle bewoners belang bij goed onderhoud van de stedelijke oppervlaktewateren. Daar komt nog bij dat in ste-delijk gebied particulieren niet (goed) in staat zijn onderhoud aan oppervlaktewateren uit te voeren. Rijnland wil op termijn dan ook de onderhoudsplicht van de stedelijke oppervlaktewa-teren gaan overnemen. Totdat het zover is, is de onderhoudsplicht toegekend aan de Kadastra-le Eigenaren. Over het algemeen zijn de gemeenten Kadastraal Eigenaar van de grote water-partijen in stedelijk gebied.

• •

  De onderhoudsplicht van de overige polder oppervlaktewateren gelegen in landelijk gebied

  blijft bij de aangelanden blijft liggen. Onderbouwing zie voorgaande punt. Er wordt geen on-derscheid gemaakt naar het soort landbouwkundige functies. Met andere woorden er wordt geen onderscheid gemaakt naar veenweidegebied, boomteelt, of kassengebied etc. om verdere versnippering te voorkomen.

Afbakening stedelijk/landelijk gebied

Als uitgangspunt voor de afbakening voor het stedelijk/landelijk gebied worden de CBS bebouwings-contouren gebruikt. Het was noodzakelijk deze bebouwingscontour om waterstaatkundige redenen op details aan te passen.

3.6.3 Overige-oppervlaktewateren die door Rijnland worden onderhouden

Het onderstaande verhaal betreft alleen de onderhoudsplicht van het natprofiel.

Rijnland is in de volgende gevallen ook onderhoudsplichtige van overige-oppervlaktewateren:

• •

  Stedelijke wateren in een aantal gemeenten.

• •

  Op basis van oude leggers.

• •

  De aan- en afvoersloten van de molens in beheer van de Rijnlandse molenstichting.

• •

  Daar waar Rijnland zelf aangeland of kadastrale eigenaar is.

• 3.6.3.1

  Stedelijk wateren in een aantal gemeenten

Rijnland heeft de intentie het onderhoud van de stedelijke wateren over te nemen van betreffende ge-meenten en particulieren. Hiertoe is een overname traject opgestart. Inmiddels heeft Rijnland met di-verse gemeenten, waaronder Zoetermeer, Haarlemmermeer, Haarlem afspraken gemaakt. Deze afspra-ken zijn verwerkt in de legger.

• 3.6.3.2

  Op basis van oude legger

In de oude leggers van de voormalige waterschappen was Rijnland (en haar voorgangers) in aantal gevallen aangewezen als onderhoudsplichtige van overige-oppervlaktewateren. Deze onderhoudsver-plichtingen zijn één op één overgenomen in de nieuwe legger.

• 3.6.3.3

  Molens in beheer van de Rijnlandse molenstichting

Tussen het voormalige waterschap De Oude Rijnstromen en de Rijnlandse Molenstichting zijn afspra-ken gemaakt over de inzet van betreffende molens bij calamiteiten. Er is ook afgesproken dat het voormalige waterschap De Oude Rijnstromen de wateraan- en afvoerende polderwateren, voor zover deze nog niet in onderhoud bij het waterschap waren, zou onderhouden.

• 3.6.3.4

  Daar waar Rijnland zelf aangeland of kadastrale eigenaar is

In principe zijn de aangelanden (in de polder) en de kadastrale eigenaren (in de boezem) onderhouds-plichtige van de overige-oppervlaktewateren. Indien Rijnland zelf aangeland of kadastrale eigenaar is van een overige-oppervlaktewater, is Rijnland dus ook verantwoordelijk voor (een deel) van het on-derhoud.

Deze situaties zijn niet expliciet zichtbaar gemaakt op de leggerkaarten, omdat gronden kunnen wor-den verkocht, of in pacht zijn gegeven aan derden.

3.8.1 Buitengewoon onderhoud natprofiel

De in de legger weergegeven afmetingen zijn theoretische afmetingen. In de praktijk kan het voorko-men dat vanwege de bodemgesteldheid en/of stabiliteit van de naast het oppervlaktewater gelegen waterkering het weergegeven leggerprofiel niet of alleen tegen zeer hoge kosten kan worden gereali-seerd. In hoofdstuk 7 is weergegeven hoe met dergelijke praktijksituaties moet worden omgegaan.

Naast de ingreepmaat is het noodzakelijk dat ook wordt aangegeven tot hoe diep onder de ingreepmaat (de zogenaamde onderhoudsmaat) mag worden gebaggerd. Redenen hiervoor zijn:

• •

  Voorkomen van opbarstende bodems etc. Wil men een oppervlaktewater verder verdiepen, dan is een Keurvergunning vereist.

• •

  Ingeval van waterbodemverontreinigingen geldt dat alles onder de onderhoudsmaat aange-merkt wordt als waterbodemsanering.

3.8.2 Welvaartsvuil

Welvaartsvuil is vuil dat door toedoen van mensen in het water is geraakt, zoals, fietsen, piepschuim, winkelwagentjes etc.

Verwijdering van welvaartsvuil is van belang voor het ‘aangezicht’, schade aan boten etc. Welvaarts-vuil maakt geen onderdeel uit van de onderhoudsplicht maar is een verantwoordelijkheid voor de ge-meente of, indien de veroorzaker duidelijk aanwijsbaar is, de veroorzaker.

3.8.3 Dode vis

Verwijdering van dode vis uit oppervlaktewateren is van belang voor de volksgezondheid en het ‘aan-gezicht’. Het verwijderen van dode vis maakt geen onderdeel uit van de onderhoudsplicht.

Ingeval van dode vis wordt onderscheid gemaakt naar het verwijderen van de dode vis uit het opper-vlaktewater en het vervolgens afvoeren van de dode vis. Voor het verwijderen van grote hoeveelheden dode vis is vanuit de regelgeving geen duidelijk verantwoordelijke organisatie aan te wijzen. Het ver-volgens afvoeren van de dode vis is op basis van de destructiewet een verantwoordelijkheid van de gemeente.

3.8.4 Gezonken schepen en wrakken

Ook niet onder de onderhoudsplicht valt het verwijderen van gezonken schepen/wrakken. Daarvoor is in de Wrakkenwet een procedure voorzien, waarbij de beheerder bevoegd is een gezonken schip  of wrak uit het oppervlaktewater te verwijderen. Daarbij dient wel aan een voorgeschreven procedure te worden voldaan. Van deze bevoegdheid kan het hoogheemraadschap – volgens de doelstelling van de Wrakkenwet – gebruik maken als het bestuur van mening is dat hiermee kan worden voorkomen dat het waterstaatswerk waarin of waartegen dat wrak is gezonken beschadigd wordt.

3.8.5 Flora en Faunawet

Bij de uitvoering van de onderhoudswerkzaamheden dient er rekening mee te worden gehouden dat de Flora en Faunawet gevolgen kan hebben voor de wijze waarop de onderhoudswerkzaamheden moeten worden uitgevoerd. De Flora en Faunawet ziet toe op de duurzame instandhouding van plant- en dier-soorten in Nederland. De flora- en faunawet kent een aantal verbodsbepalingen, maar ook voorwaar-den waaronder bepaalde handelingen mogen plaatsvinden. Daar waar Rijnland zelf onderhoudsplichtig is wordt de Flora en Faunawet nageleefd. Hierbij maakt Rijnland gebruik van de gedragscode Flora en Faunawet. In deze gedragscode zijn voor waterschappen procesafspraken en concrete stappenplannen voor veel voorkomende onderhoudswerkzaamheden vastgelegd.

Algemene informatie

identificatienummer:

naam:

categorie:

type:

schouwpeil:

lengte:

gemiddelde breedte op de waterlijn:

opmerkingen:

RL-1031

Haarlemmerringvaart

Primair

Boezemwater

-0,60 m NAP

100 meter

15 meter

Geen

Afbeelding 8: legger op internet,  infoblok ‘algemene informatie’

5.3.1 Identificatienummer

Het identificatienummer van het betreffende oppervlaktewater. De nummers hebben uitsluitend een administratieve betekenis en zijn willekeurig toegekend.

In de vorige leggers kon aan de hand van het identificatienummer de ligging en functie van het opper-vlaktewater geïdentificeerd worden. Deze systematiek had een aantal nadelen, met name wanneer peilvakken gesplitst werden en/of oppervlaktewateren gegraven of gedempt werden of van functie veranderden, waardoor deze systematiek verlaten is. Alle gegevens die moeten worden vastgelegd zijn nu opgenomen in aparte kolommen en zitten dus niet meer versleuteld in het identificatienummer.

5.3.2 Naam

Naam van het betreffende oppervlaktewater. De gegevens zijn overgenomen uit de “oude”leggers en waar nodig gecontroleerd aan de hand van de topografische kaart.

5.3.3 Categorie

Op basis van het Rijnlandse Reglement worden 2 categorieën oppervlaktewateren onderscheiden, na-melijk primaire- en overige oppevlaktewateren.

• •

  Primaire wateren:

  Alle grote oppervlaktewateren en meren die dienen als aan- en afvoerweg naar de gemalen en/of belangrijke inlaten en de oppervlaktewateren met een belangrijke transport en bergende functie en/of voor de instandhouding van de waterkering.

• •

  Overige wateren:

  Oppervlaktewateren met een voornamelijk lokale transportfunctie en/of welke een zekere een zekere drooglegging (ontwatering) dienen te geven.

Alle oude termen zoals primaire- en secundaire boezemwateren, hoofdwatergangen, etc zijn komen te vervallen.

5.3.4 Type

Aanduiding of betreffend oppervlaktewater in de boezem of in een polder is gelegen.

5.3.5 Schouwpeil

Het waterpeil dat wordt nagestreefd in NAP (uitgangspunt gewijzigd NAP 2005). Deze parameter is geen officiële leggerparameter, maar een ondersteunend getal. Waterpeilen zoals schouwpeil worden namelijk in een peilbesluit vastgesteld.

Let op! De weergegeven peilen niet als ontwerpparameter toepassen. Redenen hiervoor zijn:

• •

  Waar sprake is van een voor Rijnland bekende onderbemaling of hoogwatersloot is geen getal ingevuld, omdat nog onvoldoende nauwkeurige gegevens bekend zijn.

• •

  Er kunnen in de praktijk (illegale) onderbemalingen en hoogwatervoorzieningen zijn waar Rijnland het bestaan nog niet van kent. In dat geval kan het praktijk peil dus flink afwijken van het weergegeven schouwpeil.

5.3.6 Lengte

De lengte van het betreffende oppervlaktewater, uitgedrukt in meters.

5.3.7 Gemiddelde breedte op de waterlijn

Gemiddelde breedte van het betreffende oppervlaktewater op de waterlijn ten opzichte van. het win-terpeil, uitgedrukt in meters.

De gemiddelde breedte is uit de gekarteerde luchtfoto’s berekend op basis van een meting om de 10 meter. De gemiddelde breedte is geen “vereiste” breedte maat of ontwerpparameter, maar slechts een weergave van de gemiddelde breedte. Deze breedte is gebruikt om het benodigde profiel toe te wijzen. Een leggerprofiel bestaat uit een waterdiepte t.o.v. schouwpeil, een linker en een rechter taludhelling en een bodembreedte. In de praktijk varieert de breedte van een oppervlaktewater altijd. Bij een groot aantal oppervlaktewateren is deze variatie beperkt, slechts enkele decimeters, maar er zijn oppervlak-tewateren waar de variatie groot kan zijn. Voor de werkelijke breedte van een oppervlaktewater op een bepaalde locatie wordt verwezen naar de leggerkaart.

Omdat uit wordt gegaan van de gemiddelde breedte kan het voorkomen dat in een bepaald traject dus-danig smalle gedeelten voorkomen dat de op de gemiddelde breedte bepaalde leggerafmetingen niet gerealiseerd kunnen worden. In hoofdstuk 7 is beschreven hoe hier mee moet worden omgegaan.

5.3.8 Opmerkingen

Indien van toepassing is in deze kolom nadere informatie weergegeven.

Profiel informatie

RL-1031, Haarlemmerringvaart

Algemene informatie/Onderhoudsplichtige/Profiel

breedte plasberm links:

diepte plasberm links:

talud links:

waterdiepte:

bodembreedte:

talud rechts:

breedte plasberm rechts:

diepte plasberm rechts:

n.v.t.

n.v.t.

1:3

1,5 meter

Variabel

1:3

3 meter

0,20 meter

Afbeelding 9: legger op internet, infoblok ‘profiel informatie’

5.4.1 Bodembreedte

De bodembreedte uitgedrukt in meters. Met uitzondering van de primaire-polderwateren is de bodem-breedte geen vereiste bodembreedte, maar volgt de bodembreedte uit de combinatie ‘breedte op de waterlijn’, ‘taluds’ en ‘waterdiepte’.

Ingeval van primaire-polderwateren is de bodembreedte wel een vereiste breedte, voor nadere infor-matie zie ook paragraaf 6.2.3. Deze situatie is historisch zo gegroeid en kon bij deze integratieslag van de leggers van de verschillende waterschappen, nog niet worden opgeheven.

5.4.2 Waterdiepte (ingreepmaat)

Vereiste minimale waterdiepte, uitgedrukt in meters t.o.v. schouwpeil.

De ingreepmaat geeft de minimaal vereiste waterdiepte aan. Indien de baggerlaag op de ingreepmaat komt, moet er ingegrepen (gebaggerd) worden. In de praktijk zal dus gebaggerd worden tot onder de ingreepmaat, om te voorkomen dat de minimale waterdiepte wordt overschreden. De diepte tot waar gebaggerd moet worden, de zogenaamde onderhoudsmaat, wordt bepaald door bedrijfseconomische redenen en de snelheid waarmee een oppervlaktewater verondiept. Deze onderhoudsmaat mag maxi-maal 20 cm onder de ingreepmaat liggen.

In een aantal polders, met name diepe kleipolders, komen zogenaamde droge sloten voor. Dit zijn

sloten die van oudsher over het algemeen droog staan en alleen in tijden van neerslag watervoerend

zijn. Voor droge sloten geldt dat geen waterdiepte maar een diepte ten opzichte van maaiveld is

opgenomen. Betreffende sloten zijn te herkennen door de aanduiding (mv) van het woord ‘maaiveld’ .

5.4.3 Talud

Vereiste hellingshoek, glooiing, schuine, verhoogde kant van een berm, etc.

Het talud wordt uitgedrukt in een hoogte ten opzichte van de aanlegbreedte.

Onderscheid wordt gemaakt naar het

• •

  Bovenwater gelegen talud.

• •

  Onderwater gelegen talud.

Bovenwater gelegen talud

Voor het bovenwater gelegen talud wordt uitgegaan van het aanwezige talud zoals dat op het moment van vaststelling van de legger aanwezig was en wordt gevormd door de lijn die getrokken kan worden tussen de kantwater en de insteek.

Onderwater gelegen talud

Ten behoeve van het onderwaterprofiel zijn voor het onderwater gelegen talud standaardafmetingen bepaald. Uitgangspunt van deze afmetingen is dat een zo natuurlijk mogelijk talud dient te worden gerealiseerd. In een aantal gevallen was het noodzakelijk te werken met steilere taluds om voldoende natprofiel en/of waterdiepte te kunnen realiseren.

5.4.4 Profiel

In de legger-oppervlaktewateren is voor elk oppervlaktewater het functionele profiel opgenomen. Het functionele profiel is een combinatie van het hydraulisch noodzakelijke, het ecologisch functionele en vanuit de praktijk het technisch haalbare profiel.

In het tabblad profiel zijn de minimale vereiste afmetingen voor een oppervlaktewater weergegeven. Het merendeel van de profielen is trapeziumvormig en kan worden beschreven met de parameters:

• •

  Talud links.

• •

  Waterdiepte.

• •

  Bodembreedte.

• •

  Breedte op de waterlijn.

• •

  Talud rechts.

Complexere profielen

Een trend die de laatste jaren steeds meer te zien is, is dat aan één of beide zijden van een oppervlak-tewater een plasberm wordt aangelegd voor bijvoorbeeld natuurontwikkeling. Een plasberm is een vooroever met een beperkte waterdiepte. Om deze plasbermen in de legger te kunnen beschrijven zijn de volgende extra parameters noodzakelijk:

• •

  Breedte plasberm links en rechts.

• •

  Diepte plasberm links en rechts.

Daarnaast komt het regelmatig voor dat er direct naast de oever een bepaalde waterdiepte wordt geëist. Hoewel het hier niet om een plasberm gaat wordt toch gebruik gemaakt van de plasbermparameters en wel op de volgende wijze:

• •

  De parameter “breedte plasberm” wordt op 0 meter gezet.

• •

  De noodzakelijk diepte direct naast de oever wordt gecreëerd door de parameter “diepte plas-berm” op b.v. 0,5 m te zetten.

Onderhoudsinformatie

RL-1031, Haarlemmerringvaart

Algemene informatie/Onderhoudsplichtige/Profiel

gewoon onderhoud natprofiel

buitengewoon onderhoud natprofiel:

onderhoud taluds:

Rijnland

Rijnland

Aangeland

Toelichting:

Gewoon onderhoud natprofiel = Het zogenaamde dagelijks onderhoud. Het verwijderen van voorwerpen, materialen en stoffen die de aan- en afvoer of berging van water hinderen, o.a. door maaien en schonen van het oppervlaktewater.

Buitengewoon onderhoud natprofiel = Baggeren, zorg dragen dat het natprofiel aan de vereiste leggerafmetingen voldoet.

Onderhoud taluds = Zorg dragen voor een goede staat van de taluds door het behoorlijkin stand houden van de taluds, alsmede de daartoe behorende verdedigingswerken, voor zover dat nodig is om te voorkomen dat door inzakking de af- en/of aanvoer van water wordt gehinderd, dan wel aangelegde onderhoudsstroken en/of afrasteringen door inzakking worden bedreigd. Deze zorg omvat ook het maaien, afsteken en ophalen van de taluds.

5.5.1 Onderhoudsplicht

De aansprakelijkheid voor onderhoud van bij het waterschap in beheer zijnde objecten, zoals op de leggerbladen of in voorschriften bij ontheffingen is aangegeven.

5.5.2 Onderhoudsplichtige

De persoon of instantie die verantwoordelijk is voor het gewoon en/of buitengewoon onderhoud van het natprofiel en/of onderhoud van het droogprofiel.

5.5.3 Gewoon onderhoud natprofiel

Het zogenaamde dagelijks onderhoud. Het verwijderen van voorwerpen, materialen en stoffen die de aan- en afvoer of berging van water hinderen, o.a. door maaien en schonen van het oppervlaktewater.

5.5.4 Buitengewoon onderhoud natprofiel

Baggeren, zorg dragen dat het natprofiel aan de vereiste leggerafmetingen voldoet.

5.5.5 Onderhoud taluds

Zorg dragen voor een goede staat van de taluds door het behoorlijk in stand

houden van de taluds, alsmede de daartoe behorende verdedigingswerken, voor zover dat nodig is om

te voorkomen dat door inzakking de af- en/of aanvoer van water wordt gehinderd dan wel aangelegde

onderhoudsstroken en/of afrasteringen door inzakking worden bedreigd. Deze zorg omvat ook het

maaien, afsteken en ophalen van de taluds.

6.2.1 Primair - minimale afmetingen

In primaire-oppervlaktewateren zijn over het algemeen de eisen die de waterkwantiteit (hydraulische randvoorwaarden) stelt aan het natte profiel ‘zwaarder’ dan de (ecologische)waterkwaliteitseisen. In die gevallen waar dat niet zo is zijn de volgende criteria toegepast:

• •

  Ten behoeve van de (ecologische) waterkwaliteit wordt er in de primaire-oppervlaktewateren naar gestreefd overal een minimale waterdiepte van 1,0 m te realiseren.

• •

  Ten behoeve van de functie viswater dient in 20% van de oppervlaktewateren een minimale waterdiepte van 1,5 m – 2,0 m te worden gerealiseerd. Voor de boezem geldt dat het merendeel van de primaire-oppervlaktewateren op basis van de waterkwantiteit dieper moet zijn dan 1,5 m en dus automatisch aan de viswaterfunctie eis wordt voldaan. In polderwateren ligt dit anders en is op basis van de waterkwantiteit maar op een beperkt aantal locaties (bij de grotere poldergemalen) een waterdiepte van 1,5 m of meer vereist. I.v.m. bodemgesteldheid en beperkte breedte is het bijna onmogelijk om in 20 % van de polder oppervlaktewateren aan de viswaterfunctie eis te kunnen voldoen.

• •

  Een minimale bodembreedte van 0,5 m (geen puntzakken creëren).

• •

  In smalle wateren is het niet mogelijk een waterdiepte van 1,0 m te realiseren en volgt de waterdiepte uit de minimale bodembreedte eis en de talud-eis.

• •

  Indien op basis van de bodemgesteldheid van het oppervlaktewater een waterdiepte van 1,0 m niet haalbaar is, is de waterdiepte gemotiveerd aan de situatie aangepast.

• •

  Indien op basis van de (ecologische)waterkwaliteit (b.v. in natuurgebieden of Ecologische Hoofdstructuur gebieden) in een bepaald gebied een diepere waterdiepte vereist is, is de waterdiepte gemotiveerd aan de situatie aangepast.

In de onderstaande tabel zijn de minimaal vereiste afmetingen van het natprofiel van de primaire oppervlaktewateren weergegeven, uit oogpunt van de (ecologische)waterkwaliteit.

6.2.2 Primair - boezem

Voor de primaire-oppervlaktewateren in de boezem, zijn in 2004 reeds de functionele profielen vast-gesteld (gebaseerd op hydraulische randvoorwaarden, ecologisch functioneren en vanuit de praktijk haalbaar). Betreffende profielen zijn één op één overgenomen, voor nadere informatie zie het achter-gronddocument behorende bij de 2004 legger.

6.2.3 Primair  - polders

Voor de primaire-oppervlaktewateren in de polder, waren alleen de hydraulisch bepaalde profielen beschikbaar. Om betreffende profielen op te waarderen tot functionele profielen (dus ook rekening houdend met het ecologisch functioneren) moesten de profielen enigszins worden aangepast. Hierbij zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd:

• •

  De profielen van de primaire oppervlaktewateren die nog niet of onvolledig in de oude leggers waren opgenomen zijn op basis van de standaardprofielen in de voorgaande paragraaf bepaald. 

• •

  De leggers van de voormalige inliggende waterschappen hanteerden een onderhoudsmaat in plaats van een ingreepmaat. Om de diepten van betreffende primaire-polderwateren te corrige-ren is als volgt te werk gegaan:

• •

  Daar waar de oude leggerdiepte (inclusief de hiervoor genoemde aanpassing van onderhouds-maat naar ingreepmaat) te ondiep werd ten opzichte van het standaardprofiel, zijn de stan-daardprofielen toegepast. Echter, op basis van gebiedskennis (instabiele waterbodems etc.) hadden de voormalige inliggende waterschappen soms ondiepere waterdieptes in hun leggers opgenomen. Deze zijn één op één overgenomen, wel is een minimum waterdiepte van 0,15 m gehanteerd.

• •

  De ‘oude’ profielen van de voormalige waterschappen waren en zijn gebaseerd op een vaste bodembreedte. Dit in tegenstelling tot de oppervlaktewateren in de boezem, waar de bodem-breedte een berekende maat is. Dit kan tot gevolg hebben dat het leggerbakje in de polders in de praktijk niet past.  Er kunnen zich twee situaties voordoen:

  1. Het leggerprofiel is kleiner dan de praktijk: Het legger bakje kan gewoon worden gebag-gerd. De bagger buiten het leggerprofiel kan blijven liggen, met dien verstande dat er altijd een minimale waterdiepte van 0,5 m aanwezig moet zijn.

  2. Het leggerprofiel is groter dan de praktijk: De bodembreedte en het talud zijn leidend  tot het punt waar het talud de beschoeiing snijdt.

6.3.1 Standaardprofielen

Bij het bepalen van de afmetingen van de overige-oppervlaktewateren zijn de volgende

uitgangspunten gehanteerd:

1. In de overige-oppervlaktewateren zijn de eisen die de (ecologische) waterkwaliteit stelt aan het natteprofiel “zwaarder” dan de waterkwantiteitseisen. Dit betekent dat er geen aan- en afvoerberekeningen nodig zijn om de profielen van de overige-oppervlaktewateren te bepalen. Er kan dan ook gewerkt worden met standaardprofielen, zie onderstaande tabel.

2. Ten behoeve van de algemene waterkwaliteit wordt er in de overige-oppervlaktewateren naar gestreefd een minimale waterdiepte van 0,50 m (ingreepmaat) in landelijk gebied en 0,75 m in stedelijk gebied en taluds van 1:3 te realiseren.

3. Een minimale bodembreedte van 0,5 m (geen puntzakken creëren).

4. In smalle wateren is het niet mogelijk een waterdiepte van 0,5 m te realiseren en volgt de waterdiepte uit de minimale bodembreedte eis en de talud-eis.

5. Voor die wateren waar in de oude leggers specifiek (in verband met kwelgevoeligheid van de bodem) zeer ondiepe waterdiepten zijn aangegeven, is een waterdiepte van maximaal 0,10 m en een talud van 1:1 toegepast.

6. Indien op basis van de bodemgesteldheid van het oppervlaktewater de vereiste waterdiepte niet haalbaar is, is de waterdiepte gemotiveerd aan de situatie aangepast.

7. Indien op basis van de (ecologische)waterkwaliteit (b.v. in natuurgebieden of Ecologische Hoofdstructuur gebieden) in een bepaald gebied een diepere waterdiepte vereist is, is de waterdiepte gemotiveerd aan de situatie aangepast.

8. In stedelijke gebieden wordt een waterdiepte van 0,75 m gehanteerd. Reden hiervoor is dat in stedelijk gebieden brede waterpartijen over het algemeen op een waterdiepte van 1,0 m zijn aangelegd. Door een ingreepmaat van 0,5 m te hanteren zou er dermate veel slib in het profiel neerslaan dat de ontwikkeling van de (ecologische)waterkwaliteit wordt gehinderd. Dit is niet gewenst, vandaar dat is terug gegrepen op de 'oude'maatvoeringen. Een dunne baggerlaag zorgt voor minder zuurstofverbruik en geeft een betere ondergrond voor wa-terplanten om in te kiemen en te wortelen.

Tabel: minimaal vereiste afmetingen natte profiel overige-oppervlaktewateren.

* de waterdiepte van 0,15 m is een theoretische maat. In zeer smalle greppeltjes kan deze waterdiepte niet gerealiseerd worden. Doelstelling is dat in ieder geval obstakels etc. verwijderd worden zodat de greppel normaal kan functioneren.

** De dieptemaat van 0,75 m geldt alleen in stedelijk gebied, en dus niet in landelijk gebied. Zie ook punt 8 in bovenstaande opsomming.

6.3.2 Uitzondering - droge sloten

In een aantal polders, met name diepe kleipolders, komen zogenaamde droge sloten voor. Dit zijn

sloten die van oudsher over het algemeen droog staan en alleen in tijden van neerslag watervoerend

zijn. De hoogteligging van de bodem ligt dus gelijk aan of hoger dan het geldende winterpeil in het

betreffende peilvak. Voor droge sloten geldt dat geen waterdiepte maar een diepte ten opzichte van

maaiveld is opgenomen. Betreffende sloten zijn te herkennen door de aanduiding (mv) van het woord

‘maaiveld’.

Alleen het voormalige waterschap Groot-Haarlemmermeer had droge sloten in hun legger

opgenomen welke in de oude legger waren aangeduid met de profieltypen 05, 07 en 09.

6.3.3 Uitzondering - Haarlemmermeerpolder

Het betreft oppervlaktewateren van het profieltype 01 (uit de oude legger) in het voormalige

waterschap Groot Haarlemmermeer, waar een grote kans op opbarsting van de bodem bestaat.

De waterdiepte is hier op 0,10 m gezet.

6.3.4 Uitzondering polders Wilck & Wiericke

In de beperkte legger van het voormalige waterschap Wilck & Wiericke werd voor drie polders een

maximale diepte van 0,30 m aangehouden: 

• •

  WW-04: Grote Westeindsepolder.

• •

  WW-14: Gecombineerde Starrevaart- en Damhouderpolder.

• •

  WW-15: Zoetermeerse Meerpolder.

Voor de nieuwe legger houden we 0,35 m aan (om analoog te blijven lopen aan de gedefinieerde klas-ses voor de standaardprofielen).

In polder de Noordplas liggen een drietal type gebieden waar een mindere diepte geëist wordt in de overige-oppervlaktewateren.

• •

  Grasland: Met een maximale waterdiepte van 0,35 m (was 0,40 m).

• •

  Akkerbouwgebied: Met een maximale waterdiepte van 0,10 m.

• •

  Polder Achterof: Met een maximale waterdiepte van 0,10 m. Dit is bovendien een hellende polder (in de WW-legger werd om die reden een diepte tussen de 0,10 en +0,170 m gehan-teerd. In de nieuwe legger is er een opmerking in het memo veld opgenomen.

Zaken die niet uit de oude WW-legger voor wat betreft de Noordplas zijn overgenomen:

• •

  Onderscheid tussen binnensloot enerzijds en berm-, schei- en doorlaatsloot anderzijds. Omdat je dan de typering laat afhangen van de eigendomsituatie.

• •

  Bijzondere waardes voor spoorsloten.

• •

  Bijzondere waardes voor de 4e tocht naar Benthuizernoordpolder. Deze is namelijk primair geworden.

6.3.5 Uitzondering – polders De Oude Rijnstromen

In verband met de aanwezigheid van loopzand is voor vier polders een maximale waterdiepte van 0,35 m aangehouden:

• •

  OR-4.01: Vriesekoopsche polder.

• •

  OR-4.02: Groote en Kleine Heilige Geestpolder.

• •

  OR-4.04: Wassenaarsche polder.

• •

  OR-4.06: Polder Vierambacht.

6.3.6 Uitzondering – Industriehaven en Waarderhaven in Haarlem

De Industriehaven en waarderhaven in Haarlem hebben vanwege nautische redenen een diepere wa-terdiepte gekregen. Betreffende oppervlaktewateren zijn door de gemeente eenmalige op de vereiste nautische afmetingen gebracht. Vervolgens is met Rijnland afgesproken dat deze oppervlaktewateren door Rijnland op deze nautische diepte worden gehouden.