Beleidsregel uitstallingen gemeente Velsen 2008

1. Inleiding

Het uitstallen van winkelgoederen of reclameborden is een manier om aandacht te vestigen op handelswaar die in een zaak wordt aangeboden. Voor een ondernemer is het van belang om producten te kunnen presenteren aan het winkelende publiek. Uitstallingen kunnen de straat ook een gezellige sfeer geven. Maar het ontbreken van een duidelijk uitstallingenbeleid heeft tot gevolg dat er een rommelig en onaantrekkelijk straatbeeld ontstaat, waarbij de stoep een soort verlengstuk van de winkel wordt. Te veel obstakels op straat leggen een groot beslag op de openbare ruimte en komen niet ten goede aan de doorstroming en veiligheid van het publiek. Wij willen extra aandacht voor netheid op straat en het voorkomen van vandalisme. Dit bevordert het gevoel van fysieke-, verkeers- en sociale veiligheid en de leefbaarheid in de gemeente Velsen. Wij willen met de onderhavige beleidsregel over uitstallingen de (verkeers)veiligheid en het uiterlijk aanzien van de gemeente waarborgen. Daarbij is het ook van belang de openbare ruimte zodanig in te richten dat sprake is van een sociaal veilige omgeving. Ten slotte willen wij met deze beleidsregel bereiken dat lichamelijk gehandicapten meer kunnen deelnemen aan het maatschappelijke verkeer.

Er zijn in het verleden al meerdere aanzetten gegeven om tot een helder uitstallingenbeleid te komen. In 1995 en 2001 zijn hiervoor ambtelijke werkgroepen opgezet. De notities van deze werkgroepen hebben echter om verschillende redenen de eindstreep nooit gehaald. In 2004 is een derde integrale ambtelijke werkgroep opgericht waarin alle betrokken disciplines waren vertegenwoordigd.

Om niet steeds opnieuw het wiel uit te vinden, is de Beheersnota Uitstallingen van de gemeente Haarlem opgevraagd. Deze nota beschrijft namelijk een helder en duidelijk uitstallingenbeleid en is als leidraad gehanteerd voor het opstellen van de onderhavige beleidsregel.

Bij het formuleren van het nieuwe uitstallingenbeleid heeft de gemeente de inbreng gevraagd van diverse belanghebbenden (zie bijlage 1).

Onder ‘uitstallingen’ verstaat de gemeente Velsen goederen en/of stoepborden die een ondernemer voor zijn winkel uitstalt of aan de gevel bevestigt. Deze goederen en/of stoepborden dienen een direct verband te hebben met de in de winkel aangeboden waren; een uitzondering hierop vormen speeltoestellen met een commercieel doel. Ramkraakpalen, containers en terrassen vallen in het kader van deze nota niet onder het begrip uitstallingen.

2. Feitelijke situatie in Velsen

Uit onderzoek blijkt het volgende:

• •

  Op grond van art. 2.1.5.1 (oud) van de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) moest vergunning worden aangevraagd voor uitstallingen en stoepborden. In principe berust de uitvoering van dit artikel bij de afdeling Beheer Openbare Ruimte. In voorkomende gevallen worden vergunningen voor stoepborden echter verstrekt door de afdeling Ruimte, Ontwikkeling en Economische Zaken, bureau Vergunningen en Uitvoering.

• •

  In de praktijk worden noch bij afdeling Beheer Openbare Ruimte noch bij afdeling Ruimte, Ontwikkeling en Economische Zaken vergunningen aangevraagd voor het mogen plaatsen van uitstallingen.

• •

  Daarnaast worden op grond van art. 4.6.2 van de APV vergunningen aangevraagd en afgegeven voor gevelreclames. Als er sprake is van een uithangbord aan de gevel is daarbij een bouwvergunning vereist. Deze reclamevergunningen worden op dit moment verstrekt door afdeling Ruimte, Ontwikkeling en Economische Zaken, bureau Vergunningen en Uitvoering.

• •

  Verder is in de APV een artikel opgenomen betreffende standplaatsen, art. 5.2.3 lid 1 sub b. Er zijn in de gemeente 15 standplaatshouders met een vergunning. Zij betalen hiervoor ook standplaatsgeld. In beginsel horen standplaatsen niet bij een winkel, het gaat hier om zelfstandige ondernemers. Dit staat daarom los van de uitstallingen bij winkels waar deze nota zich op richt.

• •

  Afgezien van het feit dat er binnen de gemeente geen uitstalvergunningen worden afgegeven, is wel sprake van precarioheffing voor het hebben van uitstallingen. De precarioheffing is een directe belasting die geheven wordt ter zake van het hebben van voorwerpen onder, op of boven gemeentegrond voor de openbare dienst bestemd. Het doen van aangifte voor precarioheffing is een verplichting, de verantwoordelijkheid ligt bij de ondernemer. Er worden verschillende precariotarieven gehanteerd afhankelijk van het soort voorwerpen. De precarioheffing wordt jaarlijks achteraf opgelegd. Er zijn in de gemeente ca. 41 ondernemers die een relevante vorm van precario betalen op basis waarvan zij enige verworven rechten zouden kunnen hebben.

• •

  Tenslotte zijn op grond van art. 6.1.1 lid 1 Bouwverordening bepaalde bouwwerken gebruiksvergunningplichtig. Het gaat hier onder andere om bouwwerken waar meer dan vijftig personen tegelijk aanwezig zullen zijn, anders dan in een één- of meergezinswoning. De gebruiksvergunningen worden afgegeven door de brandweer. Als in dergelijke vergunningen iets opgenomen staat over uitstallingen, zouden winkeliers daar mogelijk bepaalde rechten aan kunnen ontlenen. Uit onderzoek is echter gebleken dat in de afgegeven gebruiksvergunningen aan winkeliers in geen enkel geval iets staat vermeld over uitstallingen. Wel zijn bijlagen 3 en 4 van de Bouwverordening altijd van toepassing op bouwwerken.

3. Regelgeving en precarioheffing

4. Regels voor het uitstallen van goederen

Bij het vaststellen van de toelaatbaarheid van uitstallingen is het uitgangspunt dat winkelwaar in principe thuishoort in de zaak en niet op straat, maar dat een kleine presentatie van winkelwaar mogelijk moet zijn op plekken waar dit geen belemmering vormt voor de verkeersveiligheid of het uiterlijk aanzien van de omgeving.

Op basis van dit uitgangspunt volgen onder paragraaf 4.1 eerst enkele algemene regels die in principe voor alle uitstallingen gelden. Daarna gaat paragraaf 4.2 in op specifieke regels bij bouwwerken. Tot slot wordt in paragraaf 4.3 aangegeven in welke gebieden of straten uitstallingen worden toegestaan en in welke mate.

5. Goederen aan de gevel

Naast het plaatsen van winkelgoederen op de stoep, is het ook mogelijk om een aantal kleine objecten aan de gevel van de zaak te bevestigen. Vooral in straten waar een uitstalling vanwege de loopruimte niet mogelijk is, kan dit voor sommige winkeliers een bruikbaar alternatief zijn. Hiervoor is thans dus ook geen vergunning meer nodig. Let wel, dit is dus een andere vergunning dan een reclame- of bouwvergunning voor uithangborden aan de gevels. Onderstaande richtlijnen vormen een handvat om ervoor te zorgen dat het plaatsen van objecten aan de gevel binnen aanvaardbare proporties blijft. Ook hiervoor geldt dat het in de geest van het uitstallingenbeleid moet blijven. Het is immers niet de bedoeling dat de goederen die voorheen op de stoep werden geplaatst nu allemaal aan de gevel worden gehangen.

Voor het plaatsen van goederen aan de gevel gelden de volgende regels:

• 1.

  De objecten moeten een direct verband hebben met de in de winkel aangeboden waren. Er kunnen dus bijvoorbeeld kleine producten aan de muur worden gehangen, die in de zaak worden verkocht.

• 2.

  De objecten worden direct aan de gevel bevestigd, dus niet aan luifel, zonnescherm of markies.

• 3.

  De objecten mogen bij elkaar niet meer dan 2 m2 van het gevelvlak innemen.

• 4.

  Ze mogen geen hinder opleveren voor voetgangers en mogen daarom niet meer dan 50 cm uit de gevel steken.

• 5.

  Er kan een bouwvergunning vereist zijn als sprake is van een bouwwerk (zie ook paragraaf 4.1).

Het bevestigen van goederen aan de gevel is in beperkte mate mogelijk, met inachtneming van de in deze beleidsregel opgenomen voorschriften. Als het een bouwwerk betreft, is een bouwvergunning vereist.

6. Eisen van Brandveiligheid

In bijlagen 3 en 4 van de Velsense Bouwverordening zijn diverse zaken geregeld over het gebruik van bouwwerken. Deze bijlagen zijn rechtstreeks van toepassing op alle bouwwerken in de gemeente en dus ook op winkels met uitstallingen. Voor het uitstallingenbeleid zijn twee artikelen in het bijzonder relevant: artikel 1 van bijlage 3 “vrijhouden terreingedeelten” en artikel 1 lid 1 van bijlage 4 “uitgangen en vluchtwegen”.

7. Veilige inrichting van de openbare ruimte

Velsen hanteert als uitgangspunt dat de openbare ruimte wordt ingericht op basis van de normen Veilig Wonen (Handboek Politiekeurmerk Veilig Wonen). In het kader van deze normen zijn uitgangspunten opgesteld voor een (sociaal) veilige inrichting van de openbare ruimte en de woonomgeving. Beleid van Velsen is dat deze normen worden toegepast bij de inrichting van de openbare ruimte. Bij de inrichting van de openbare ruimte worden waar mogelijk preventieve maatregelen genomen zodat de openbare ruimte (sociaal) veiliger is.

Voor het uitstallingenbeleid zijn in dit kader de volgende punten van belang:

• -

  de uitstallingen moeten overzichtelijk zijn (een gebied dat overzichtelijk is, komt mede een beter beheer van de openbare ruimte ten goede);

• -

  vanaf de openbare weg is onbelemmerd zicht op de winkel. Vanuit de winkel is onbelemmerd zicht op de directe omgeving. Sociale controle door passanten op wat er zich in de winkel afspeelt is hierdoor mogelijk; uitstallingen mogen dus niet te hoog worden opgesteld;

• -

  toegankelijkheid voor hulpverleningsdiensten (incl. politie); in een gebied dat goed bereikbaar is, zijn de hulpverleningsdiensten bij onraad eerder aanwezig;

• -

  beheer- en onderhoudsmaatregelen (een winkelgebied dat er goed verzorgd uitziet, voelt veiliger dan een slecht onderhouden winkelgebied met bijvoorbeeld graffiti en kapot straatmeubilair).

8. Terrassen

De gemeente heeft op dit moment geen apart beleid voor terrassen. Daarom is de vraag aan de orde gekomen of het wenselijk is terrassen onderdeel te maken van het uitstallingenbeleid.

In de APV zijn terrassen doorgaans gekoppeld aan horecabedrijven. Bij een vergunning-aanvraag voor een horecabedrijf worden ook de bijbehorende terrassen in de beoordeling betrokken. Wordt er toestemming gegeven voor een terras, dan staat dat vermeld op de horecavergunning. In 2008 wordt een nieuwe nota Horecabeleid gepresenteerd, waarin tevens de terrassen aan de orde komen.

NB. De terrassen die niet gekoppeld zijn aan een horecabedrijf, maar aan een winkel (bijvoorbeeld een bakker) vallen wel onder de regels van het uitstallingenbeleid.

Gezien het voorgaande kiest de gemeente ervoor het beleid voor terrassen gekoppeld aan een horecabedrijf niet op te nemen in het uitstallingenbeleid, maar in de nieuwe nota Horecabeleid .

9. Toezicht en handhaving

Het vaststellen van duidelijke, ondubbelzinnige regelgeving én het creëren van draagvlak voor deze regels zijn een eerste vereiste voor een goede uitvoerbaarheid van het beleid. Het beleid staat of valt echter ook met toezicht op de naleving en de handhaving van de gestelde regels. Regelmatig toezicht op de naleving van de regelgeving en aansluitend daarop een adequaat handhavingsbeleid zijn dus een essentieel onderdeel van het proces.

Op dit moment wordt er binnen de gemeente gewerkt aan het opzetten van een algemeen handhavingsbeleid.De afdeling Algemene- en Burgerzaken heeft de regie op dit traject.

Daarnaast is het opstellen van beleid inzake toezichthouders in voorbereiding. De regie op dit beleid ligt in handen van de afdeling Beheer Openbare Ruimte; dit beleid hangt uiteraard nauw samen met het te ontwikkelen algemene handhavingsbeleid.

Tevens is landelijk wetgeving aangenomen met betrekking tot de mogelijkheid tot het opleggen van een bestuurlijke boete. De regie voor het ontwikkelen van plaatselijk beleid hierop ligt bij de afdeling Algemene en Burgerzaken en wordt meegenomen in het te ontwikkelen algemeen handhavingsbeleid.

Een toezicht- en handhavingsplan openbare ruimte is in voorbereiding en zal binnen afzienbare tijd worden vastgesteld. Het uitstallingenbeleid zal hierin worden meegenomen.

Een adequaat handhavingsbeleid is van groot belang voor het welslagen van het uitstallingenbeleid. Een toezicht- en handhavingsplan openbare ruimte 2008 zal hieraan invulling geven.

10. Overgangsregeling

Het beleid zoals beschreven in deze beleidsregel gaat in op 8 april 2008.

Voor situaties die niet in overeenstemming zijn met het beleid zoals in deze notitie staat vermeld, maar die wel jarenlang zijn gedoogd of waarvoor in het verleden wel een vergunning is verstrekt, geldt het volgende:

• -

  Voor situaties die jarenlang zijn gedoogd geldt dat de ondernemer uiterlijk 1 juli 2008 met zijn uitstallingen moet voldoen aan het nieuwe beleid;

• -

  Voor de overige gevallen geldt ook een overgangstermijn tot 1 juli 2008. De ‘oude’ vergunningen worden ingetrokken op grond van artikel 1.6 lid 2 van de Algemene Plaatselijke Verordening.

Bijlage I: Overzicht van genodigde organisaties

In een eerder stadium heeft de gemeente Velsen diverse belanghebbenden uitgenodigd voor een overleg. Onderwerp van gesprek was o.a. een inventarisatie van de wensen en behoeften op het gebied van uitstallingen. De uitkomsten van deze inventarisatie zijn daar waar mogelijk verwerkt in onderhavige beleidsregel.

• -

  De volgende organisaties zijn uitgenodigd om een bijdrage aan deze notitie te leveren:

• -

  De winkeliers- en ondernemersverenigingen in Velsen

• -

  MKB Velsen

• -

  Nederlandse Vereniging van Blinden en slechtzienden

• -

  Gehandicaptenberaad Velsen

• -

  Algemene Nederlandse Bond voor Ouderen

• -

  Katholieke Bond voor Ouderen

• -

  Protestants Christelijke Ouderenverbond

• -

  3VO afdeling Velsen

• -

  Voorzitters of vertegenwoordigers van de wijkplatforms in Velsen

• -

  Toezichthouders Gemeente Velsen

• -

  Milieudienst IJmond

• -

  Wijkcoördinatoren Gemeente Velsen

Bijlage II: in- en extern communicatieplan