Vergoeding van schade bij waterberging

Hoofdstuk 1

1.1 Aanleiding

In 2007 hebben de Brabantse waterschappen gezamenlijk het Juridische instrumentarium waterberging opgesteld. Bij de totstandkoming daarvan heeft toen afstemming plaatsgevonden met de ZLTO en de terreinbeheerders. De bedoeling van dit instrumentarium was vooral om de verwachte meest voorkomende schade door inundatie, gewassenschade op agrarische percelen, op een duidelijke en vlotte wijze te kunnen afhandelen. Dit instrumentarium bestond naast beleid voor schadevergoeding waterberging, waarvan de Vergoedingsnormen voor inundatieschade deel uitmaken, uit een Keur waterberging en een Verordening nadeelcompensatie waterberging.

In december 2009 is de Waterwet in werking getreden. Hiermee zijn de Keur waterberging en de Verordening nadeelcompensatie waterberging vervallen. Daarnaast is de relatie met planschade op grond van de Wet ruimtelijke verordening veranderd. Een en ander betekent dat van het oorspronkelijke juridische instrumentarium alleen nog het beleid overeind is gebleven, maar toe is aan herziening.

Nu vormt de Waterwet de basis voor het vaststellen van plannen voor waterberging, voor het dulden van waterberging en voor het vergoeden van schade als gevolg van waterberging.

In het beleid voor schadevergoeding ligt de nadruk vooral bij de agrarische sector. Dat heeft twee redenen. Ten eerste komen in de praktijk veelal extensief gebruikte agrarische percelen in aanmerking voor waterberging op gronden van derden. De tweede reden is dat bij bepaalde vormen van agrarisch gebruik de inundatieschade zich relatief eenvoudig laat berekenen en zich daarom leent voor een regeling voor schadevergoeding. Dit in tegenstelling tot meer specialistische teelten en andere gebruiksvormen zoals natuurbeheer. Daar zal taxatie eerder in de rede liggen.

Met het vaststellen van deze uitvoeringsregeling Vergoeding van schade bij waterberging wordt vooral de landbouw duidelijkheid gegeven hoe inundatieschade, die ontstaat door het gebruik van percelen voor waterberging, wordt afgehandeld.

1.2 Verschillende soorten van schade

Als gevolg van de aanwijzing, inrichting en in gebruik neming van een waterbergingsgebied kunnen zich verschillende soorten van schade voordoen.

Plan-, aanwijsschade

Het vastleggen van een bergingsgebied in het bestemmingsplan of op de legger van het waterschap kan tot schade leiden. De gronden kunnen in waarde dalen, omdat de grondeigenaar de tijdelijke berging van water zal moeten dulden (artikel 5.26 Waterwet) of omdat hij de grond minder efficiënt kan benutten. Hierbij kan worden gedacht aan beperkte uitbreidingsmogelijkheden van het bedrijf ten behoeve van een doelmatige inzet van het bergingsgebied.

Omdat een samenloop met planschadeartikel 6.1 Wet ruimtelijke ordening kan ontstaan, bevat art. 7.16 Waterwet een voorrangsbepaling; artikel 6.1 Wro blijft buiten toepassing als een belanghebbende een beroep op artikel 7.14, lid 1 Waterwet kan doen

Dit betekent dat het waterschap ook beoordeelt of er daadwerkelijk sprake is van waardedaling van de onroerende zaak. Hierbij wordt ook de mogelijkheid tot het verkrijgen van schadevergoeding na inundatie meegewogen. De Verordening schadevergoeding van het waterschap bepaalt op welke wijze dergelijke schadeverzoeken worden behandeld.

(zie voor nadere informatie bijlage III)

Inrichtingsschade

De inrichting van een bergingsgebied, zoals het aanbrengen van in- en uitlaatwerken of de aanleg van een kade, kan schade veroorzaken. De werkzaamheden vinden plaats in overleg met de grondeigenaar. De volledige vergoeding van deze schade vindt plaats bij het afsluiten van de benodigde overeenkomsten, of het vestigen van zakelijke rechten. Ook als het waterschap een gedoogplicht oplegt voor te realiseren werken, wordt de schade volledig vergoed. Overigens is het niet zo dat er altijd inrichtingsmaatregelen op landbouwkundige gronden moeten worden uitgevoerd.

Inundatieschade

Op het moment dat het bergingsgebied onder water loopt, wordt inundatieschade als gevolg van een project aanleg/verbetering/optimalisatie waterberging vergoed. De gronden komen tijdelijk onder water te staan, waardoor de grondeigenaar en/of grondgebruiker schade kan en/of kunnen lijden.

Voor sommige gewassen is die schade op voorhand goed te bepalen. In deze regeling wordt voor enkele vaak voorkomende gewassen waarbij dit het geval is, uitgewerkt hoe de schade berekend wordt. Uitkering vindt vervolgens plaats op basis van die berekeningen. Voor andere teelten geldt dat de schade getaxeerd wordt.

Deze regeling heeft uitsluitend betrekking op de afhandeling van inundatieschade die voortvloeit uit het in gebruik nemen van een ingericht waterbergingsgebied, zoals nader beschreven in Hoofdstuk 2 van deze regeling.

Hoofdstuk 2

Het waterschap dient voor de aanleg en inrichting van een waterbergingsgebied een projectplan vast te stellen (art. 5.4 Waterwet).

In de periode voorafgaand aan de inwerkingtreding van de Waterwet stelde de waterschappen inrichtingsplannen voor waterberging 1vast op grond van de Waterschapswet.

Deze regeling is uitsluitend van toepassing op een ingericht waterbergingsgebied dat op de legger van het waterschap, als bedoeld in artikel 5.1 Waterwet en in een bestemmingsplan krachtens de Wro is vastgelegd.

2

Hoofdstuk 3

3.1 Melden van inundatieschade (landbouw)

melding

Om inundatieschade als gevolg van waterberging vergoed te krijgen kan worden volstaan met een melding door het indienen van een door het waterschap beschikbaar gesteld schadevergoedingsformulier. Dit formulier kan op verzoek worden toegezonden of worden gedownload van de website van het waterschap.

vergoedingsnormen

Ten behoeve van een efficiënte schadeafwikkeling voor de landbouw heeft het waterschap Vergoedingsnormen voor inundatieschade vastgesteld (bijlage I en II) voor de meest voorkomende gewassen. Inundatieschade kan op deze wijze vlot worden afgehandeld.

procedure

De procedure ziet er als volgt uit.

• •

  Na inundatie ontvangt de grondeigenaar, -gebruiker van het waterschap de volgende informatie:

  • •

    Schadevergoedingsformulier voor gewasschade en kleinere overige schades;

  • •

    Kaart van eigendommen met geïnundeerde gebied, oppervlakten en periodeo

  • •

    Als de grondeigenaar niet ook gebruiker is, wordt de grondeigenaar verzocht dit formulier z.s.m. door te sturen aan de grondgebruiker.

• •

  Op dit formulier wordt onder meer het volgende aangegeven:

  • •

    Soort gewas

  • •

    Wel / niet geoogst

  • •

    Aantal gebruikspercelen

  • •

    Urenbesteding opruimen drijfvuil

  • •

    Eventuele overige schades

  • •

    Enz.

• •

  De grondeigenaar, -gebruiker retourneert binnen 14 dagen het schadevergoedingsformulier, zodat het waterschap de mogelijkheid heeft deze gegevens te verifiëren.

• •

  Het waterschap stelt de schade vast bij beschikking (art. 4:86 Awb) en keert deze uit binnen een periode van 3 maanden na indiening van het schadeformulier. Indien de grondeigenaar,-gebruiker het niet eens is met de hoogte van dit bedrag, kan hij hiertegen gemotiveerd bezwaar maken bij het dagelijks bestuur en zo nodig beroep en hoger beroep indienen bij de rechtbank respectievelijk de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Op grond van de verordening behandeling bezwaren wordt het bezwaar voorgelegd aan de bezwarencommissie van het waterschap. Deze commissie adviseert het dagelijks bestuur over de te nemen beslissing op bezwaar. Deze commissie zal in ieder geval onderzoeken of de procedure zorgvuldig is doorlopen en de Vergoedingsnormen juist zijn toegepast.

• •

  Voor schade die zich wellicht in een later stadium manifesteert, kan ook na verloop van tijd een aanvullend verzoek om schadevergoeding worden ingediend op grond van art. 7.14 e.v. Waterwet zoals vermeld in bijlage III.

Het is ook mogelijk om de beschreven procedure van melden en uitkeren, indien gewenst, vooraf vast te leggen in een overeenkomst met het waterschap. Als een geschil ontstaat over de naleving van deze overeenkomst wordt dit geschil voorgelegd aan de adviescommissie als bedoeld in artikel 4 van de Verordening schadevergoeding van het waterschap. Deze commissie treedt op dat moment op als geschillencommissie. Het oordeel van deze commissie is bindend voor betrokken partijen.

3.2 Melden van inundatieschade (natuur)

Onder natuur wordt in deze regeling het volgende verstaan:

• •

  ongebouwde onroerende zaken waarvan de inrichting en het beheer geheel of nagenoeg geheel en duurzaam zijn afgestemd op het behoud of de ontwikkeling van natuur (bijvoorbeeld kleinschalige roggeakkers of beweiding louter uit het oogpunt van natuurbeheer);

• •

  bossen waar al dan niet bosbouw wordt uitgeoefend.

Kleinschalige roggeakkers of beweiding louter uit het oogpunt van natuurbeheer wordt voor de toepassing van deze regeling beschouwd als natuurgebruik.

Voor percelen die als natuur worden gebruikt, geldt in beginsel dezelfde procedure als voor de landbouw.

Uitgegaan wordt van de Vergoedingsnormen voor inundatieschade bij waterberging waarin is aangegeven hoe met schade wordt omgegaan die is ontstaan als gevolg van waterberging op als natuur in gebruik zijnde percelen. Gedacht kan bijvoorbeeld worden aan vergoeding van extra maai-, beheerskosten. Indien nodig zal de schadevaststelling door middel van taxatie plaatsvinden.

Evenals bij landbouwpercelen kan schade na inundatie worden gemeld bij het waterschap. Het waterschap stelt de schade vast bij beschikking, tegen welk besluit bezwaar, beroep en hoger beroep open staat.

Ook is het mogelijk om de beschreven procedure van melden en uitkeren, indien gewenst, vooraf vast te leggen in een overeenkomst met het waterschap.