Treasurystatuut

1.1 Wettelijk kader

Het Rijk heeft regels gesteld aan hoe waterschappen hun geld en kapitaal beheren. In de Wet Financiering Decentrale Overheden (Wet FIDO) zijn kaders gesteld voor een verantwoorde, prudente en professionele inrichting en uitvoering van de treasuryfunctie van decentrale overheden. Bijlage 4 bevat de belangrijkste bepalingen uit de Wet FIDO. De doelstellingen van deze wet zijn:

• •

  het bevorderen van een solide financiering en kredietwaardigheid van de decentrale overheden; en

• •

  het beheersen van renterisico's; en

• •

  het vergroten van transparantie.

Op de Wet FIDO is verdere regelgeving gebaseerd.

In de Uitvoeringsregeling Financiering decentrale overheden (Ufdo) staan de percentages voor de kasgeldlimiet en de renterisiconorm. Hoeveel geld waterschappen mogen lenen, is afhankelijk van de hoogte van de begroting. De kasgeldlimiet bepaalt hoeveel geld ze mogen lenen voor een periode van maximaal 1 jaar. De renterisiconorm schrijft voor hoeveel maximaal geleend mag worden voor een periode langer dan 1 jaar.

In de Regeling uitzetting derivaten decentrale overheden (RUDDO) zijn de normen met betrekking tot kredietwaardigheid vastgelegd, waaraan de partijen waar de decentrale overheden middelen willen uitzetten moeten voldoen.

In de Regeling schatkistbankieren decentrale overheden is nader uitgewerkt hoe schatkistbankieren voor decentrale overheden werkt en welke rechten en verplichtingen decentrale overheden en de Staat hebben. De verplichting tot Schatkistbankieren is vastgelegd in de Wet Fido.

In het Besluit leningvoorwaarden decentrale overheden staan voorwaarden voor decentrale overheden die geld willen lenen. Geldleningen kunnen slechts worden aangegaan of verstrekt en de nakoming van uit geldleningen voortvloeiende verplichtingen (rente en aflossing) kunnen slechts worden gegarandeerd, indien de wederzijdse betalingsverplichtingen zijn uitgedrukt in euro of in één van de nationale munteenheden van de lidstaten van de Europese Unie die deelnemen aan de Economische en Monetaire Unie én indien de hoofdsom niet onderhevig is aan enige vorm van indexatie.

Tot slot is een waterschap verplicht een financiële verordening op te stellen. Dit op basis van de Waterschapswet. Ook dienen de begroting en het jaarverslag een financieringsparagraaf te bevatten. Deze verplichting is vastgelegd in het Waterschapsbesluit (hoofdstuk 4).

1.2 Kwalitatieve randvoorwaarden en instrumenten

Het wettelijk kader kent de volgende kwalitatieve randvoorwaarden waaruit volgt dat zogenaamd bankieren door decentrale overheden, niet is toegestaan:

• 1.

  het aangaan van leningen en het uitzetten van middelen evenals het verlenen van garanties, zijn alleen toegestaan voor de uitoefening van de publieke taak; en

• 2.

  uitzettingen en het gebruik van derivaten dienen een prudent karakter te hebben en behoren niet gericht te zijn op het genereren van inkomen door het lopen van risico's.

In verband met de vereisten van de Wet FIDO heeft het bestuur volgende instrumenten voor het sturen, beheersen, verantwoorden en toezicht houden op het gebied van treasury:

• 1.

  het treasurystatuut; en

• 2.

  de treasuryparagraaf.

In het statuut worden de kaders van de treasuryfunctie aangegeven. Het treasurystatuut maakt een objectieve en transparante verantwoording vooraf en achteraf mogelijk. Naast het treasurystatuut wordt jaarlijks een treasuryparagraaf in zowel de begroting, de bestuursrapportage als in de jaarrekening opgenomen. Hierin worden de specifieke beleidsvoornemens en de uitvoering van het beleid op het gebied van treasury besproken.

1.3 Opbouw van het treasurystatuut

Allereerst worden de doelstellingen van de treasuryfunctie van het waterschap geformuleerd. Deze worden vervolgens nader uitgewerkt in de organisatie en procedures waarbij rekening gehouden wordt met de voorgeschreven limieten. Het treasurybeleid wordt vervolgens beschreven voor de onderdelen voorbereiding, vaststelling en uitvoering. Daarna komen de administratieve organisatie en interne controle van de treasuryfunctie aan de orde. Daarbij ligt het accent op de eenduidigheid betreffende de verdeling van de taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden. Als bijlage is tot slot het begrippenkader opgenomen. Met de vaststelling van dit treasurystatuut wordt voldaan aan de verplichting zoals die is opgenomen in artikel 108 en 109 van de Waterschapswet.

2.1 Doel

Het treasurystatuut (hierna: statuut) heeft tot doel een formeel kader te scheppen waar binnen de financiering- en beleggingsactiviteiten van Waterschap Drents Overijsselse Delta dienen plaats te vinden. In het statuut moeten de vier elementen sturen, beheersen, verantwoorden en toezicht houden in hun samenhang, duidelijkheid en transparantie garanderen.

Het statuut is een "levend" document waarbij regelmatig moet worden gecontroleerd of de inhoud nog aansluit bij de omstandigheden. Bij sterk veranderde omstandigheden kan het statuut aanpassingen vereisen.

2.2 Algemene missie

In het oprichtingsreglement van het waterschap legt de provincie voor het waterschap het gebied, de taken, de inrichting, de omvang en samenstelling van het bestuur vast. De algemene missie van Waterschap Drents Overijsselse Delta is het zo optimaal mogelijk uitvoeren van haar publieke taken. In algemene zin zal het financieel beleid dienen bij te dragen aan en ondersteuning bieden voor het uitvoeren van deze missie. Meer specifiek zal de financiële continuïteit op korte en lange termijn gewaarborgd dienen te worden.

2.3 Het treasurybeleid

Het treasurybeleid is erop gericht toegang te verkrijgen en te behouden tot de geld- en kapitaalmarkt om zo, binnen de financiële mogelijkheden van het waterschap, een optimaal of voldoende rendement te verkrijgen dan wel de lasten zo veel mogelijk te reduceren. Hierbij moeten de risico's zo goed mogelijk worden beheerst.

Meer gedetailleerd zijn de doelstellingen van het treasurybeleid:

• •

  het verkrijgen en behouden van toegang tot de geld- en kapitaalmarkten tegen de scherpst mogelijke condities;

• •

  het beschermen van de organisatie tegen ongewenste financiële risico's, zoals rente-, koers-, liquiditeits-, valuta- en kredietrisico's;

• •

  het minimaliseren van de interne (verwerkingskosten) en externe kosten bij het beheren van de geldstromen en de financiële posities;

• •

  het realiseren van een efficiënte en controleerbare treasuryfunctie binnen de organisatie;

• •

  het tijdig beschikbaar hebben van betrouwbare informatie aangaande de treasury;

• •

  het continu voldoen aan de wettelijke vereisten aangaande treasury, zoals onder meer opgenomen in de Wet FIDO, RUDDO en Regeling schatkistbankieren decentrale overheden en de daarbij behorende uitvoeringsregelingen.

2.4 Risico-attitude

De attitude van het Waterschap Drents Overijsselse Delta ten aanzien van financieel risico is risicomijdend.

Risicomijdend houdt in ieder geval in:

• •

  Het beleid ten aanzien van financieringen is erop gericht een spreiding van toekomstige renterisico's te bevorderen opdat ook in de toekomst kan worden ingespeeld op ontwikkelingen op het gebied van het aantrekken en uitzetten van financieringen zodat voldaan wordt aan de renterisiconorm conform de eisen uit de wet FIDO en er geen overmatige blootstelling aan rentebewegingen optreedt;

• •

  Het beleid is er op gericht om te komen tot optimalisatie van de inkomende en uitgaande geldstromen middels het matchen van inkomsten en uitgaven in de loop van het jaar;

• •

  Het beleid ten aanzien van beleggingen is zodanig dat alleen beleggingen kunnen worden gedaan van tijdelijke overschotten;

• •

  Het gebruik van derivaten is niet toegestaan ter beperking van financiële risico’s.

• •

  Het aangaan van leningen aangaan, uitzetten van middelen of verlenen van garanties in een andere valuta dan de Euro is niet toegestaan.

2.5 Grenzen van het statuut

De volgende activiteiten vallen buiten de kaders van dit statuut:

• •

  Deelnemingen en beleggingen (incl. het uitzetten van middelen via leningen) die worden gedaan in het kader van de publieke taak, waarbij bewust risico's worden aanvaard.

• •

  Het uitzetten van overtollige middelen voor een langere tijd (< 12 mnd.) bij andere openbare lichamen.

• •

  Het verlenen van garanties.

In de voorkomende gevallen dient hiervoor steeds afzonderlijke besluitvorming plaats te vinden. Deze besluitvorming dient plaats te vinden binnen de kaders van het Delegatiebesluit en de Mandaatregeling.

3.1 Verantwoordelijkheden en bevoegdheden

De plaats van treasury binnen het Waterschap Drents Overijsselse Delta is als volgt aan te geven:

Na vaststelling van het Statuut delegeert het algemeen bestuur middels een delegatiebesluit het dagelijks bestuur voor de uitvoering van het treasurybeleid, c.q. concrete treasury-activiteiten zoals financieringen en uitzetten van gelden. Via het mandaatbesluit draagt het dagelijks bestuur de bevoegdheid tot het uitvoeren van het treasurybeleid over aan de secretaris-directeur. De financiële bevoegdheid van de secretaris-directeur is via het Mandaatbesluit beperkt; alle financiële bevoegdheden zijn vastgelegd in de mandateringstabel.

In de uitvoering van het treasurybeleid wordt de secretaris-directeur ondersteund door de manager Financiën en Juridische zaken. De secretaris-directeur en de manager Financiën en Juridische zaken vormen tezamen de treasurycommissie; de treasurycommissie wordt verder ondersteund door de afdeling Financiën en Juridische zaken.

3.2 Bestuurlijke informatievoorziening

De secretaris-directeur informeert het dagelijks bestuur over aangegane leningen en uitgezette middelen (< 12 mnd.) via een schriftelijke mededeling van de treasurycommissie. Ten behoeve van het inzicht vermelden deze mededelingen ook het totaal van de aangegane leningen, het totaal van de uitgezette middelen (< 12 mnd.), het saldo van de overtollige middelen in ’s Rijks schatkist, de liquiditeitspositie en een liquiditeitsprognose.

Het algemeen bestuur ontvangt sturings- en verantwoordingsinformatie over het treasurybeleid via de treasuryparagraaf in de begroting, via de “bestuursrapportage” en de jaarrekening. Paragraaf 5.2 werkt de financiële beleidscyclus nader uit.

3.3 Administratieve organisatie (AO)

In het kader van dit treasurystatuut zijn drie procedures opgesteld, welke als bijlagen bij dit statuut zijn opgenomen. In deze procedures worden verantwoordelijkheden, activiteiten, bevoegdheden en functiescheidingen tussen besluitvormende, uitvoerende, registrerende en controlerende functies vastgelegd. De procedures zijn:

• •

  ‘Aangaan van leningen’; en

• •

  ‘Uitzetten van gelden voor een korte periode (deposito's)’; en

• •

  ‘Schatkistbankieren’.

Door functiescheiding te creëren tussen besluitvormende, registrerende en controlerende functies wordt misbruik zoveel mogelijk voorkomen. Naast de externe controle aan het einde van het proces vindt ook tijdens de processen controle plaats naar de juistheid en legitimiteit. Het belangrijkste deel van de controle vindt dan ook intern plaats, bijvoorbeeld met de interne controle op rechtmatigheid. De controle van de accountant vindt plaats in het kader van de controle op de jaarrekening. Hiermee strekt de controle van de accountant zich uit over het gehele uitvoeringstraject. De invulling hiervan is in de verordeningen en artikel 109 Waterschapswet (“controle op het financiële beheer en van de inrichting van de financiële organisatie”) neergelegd.

4.1 Uitoefening treasuryfunctie

Dit hoofdstuk zet de kaders uiteen waarbinnen de uitoefening van de treasuryfunctie dient plaats te vinden. Het geeft daarmee de (uiterste) grenzen aangeeft van handelingen, verantwoordelijkheden en/of bevoegdheden. Eerst worden echter de beschikbare instrumenten benoemd.

4.2 Instrumenten

Voor het uitvoeren van transacties zijn in het kader van de treasury de volgende instrumenten ter beschikking:

• •

  Rekening-courantovereenkomst Staat der Nederlanden (Schatkistbankieren);

• •

  Overige rekening-courant faciliteiten;

• •

  Kasgeldleningen;

• •

  Vaste geldleningen;

• •

  Uitzettingsvormen (zoals deposito's).

4.3 Limieten

Bij het gebruik van de bovenstaande instrumenten moet men in ieder geval voldoen aan de onderstaande richtlijnen:

4.3.3 Uitzetten van gelden voor een korte periode (deposito's) bij andere openbare lichamen

Op basis van paragraaf 2.5 vallen deelnemingen en beleggingen en het uitzetten van overtollige middelen voor een langere tijd (< 12 mnd.) bij andere openbare lichamen buiten de kaders van dit statuut.

Voor het overige houden waterschappen hun overtollige liquide middelen in ’s Rijks schatkist aan. In afwijking op deze wettelijke eis kunnen waterschappen hun overtollige middelen in de vorm van leningen uitzetten bij andere openbare lichamen, met dien verstande dat openbare lichamen geen leningen kunnen verstrekken aan openbare lichamen ten aanzien waarvan zij met het financiële toezicht zijn belast. De treasuryfunctie beperkt zich tot uitzettingen van overtollige middelen voor een kortere periode (< 12 mnd.) bij andere openbare lichamen.

• •

  Risico's bij uitzettingen voor een kortere periode worden beperkt doordat minimaal de hoofdsom is gegarandeerd;

• •

  Het uitzetten van gelden geschiedt conform de procedure 'uitzetten van gelden voor een korte periode bij andere openbare lichamen', zoals opgenomen in bijlage 2.

5.1 Financiële beleidscyclus / rapportages

Waterschap Drent Overijsselse Delta gebruikt de jaarlijkse financiële beleidscyclus voor het vaststellen van het treasurybeleid, voor het afleggen van verantwoording over dat beleid en voor bijstelling van het beleid door het jaar heen. De beleidscyclus kent een aantal sturings- en rapportagedocumenten, die gedurende het jaar geformuleerd worden door de afdeling Financiën en Juridische zaken.

Deze documenten zijn:

• •

  Perspectiefnota: voorafgaand aan de vaststelling van de begroting behandelt het algemeen bestuur de voorjaarsnota in het voorjaar die betrekking heeft op het begrotingsjaar alsmede minimaal de 3 daarop volgende jaren. De voorjaarsnota is een meerjarenraming, waarin de lange termijn ontwikkelingen worden geanalyseerd en doorgerekend. Dit analyseren en doorrekenen dient ook te gebeuren voor de liquiditeitsprognose en de risicoanalyse. De voorjaarsnota vormt de basis voor de verdere begrotingsprocedure.

• •

  Programmabegrotinq inclusief meerjarenbegroting: in het najaar wordt de programmabegroting opgesteld waarin de treasuryparagraaf wordt opgenomen. Het treasurybeleid zoals dit in de programmabegroting wordt opgenomen, wordt voorbereid door de afdeling Financiën en Juridische zaken en na behandeling door het management en het dagelijks bestuur, vastgesteld door het algemeen bestuur. In, of op basis van, de treasuryparagraaf kunnen mandaten worden vastgesteld om de daadwerkelijke transacties te laten uitvoeren. Naast de treasuryparagraaf kent de begroting een liquiditeitsprognose en een rentevisie.

• •

  Jaarrekening: in de jaarrekening, die gezien moet worden als de verantwoording van de uitvoering van het beleid, wordt wederom een treasuryparagraaf opgenomen. Hierin wordt het beleid zoals het voorgenomen was in de treasuryparagraaf in de begroting getoetst aan het werkelijk uitgevoerde beleid. Verschillen dienen daarbij verklaard te worden.

De treasuryparagraaf in de Begroting worden gebruikt om het treasurybeleid te formuleren en de treasuryparagraaf van de Jaarrekening wordt gebruikt om het treasurybeleid te toetsen. In de treasuryparagrafen worden de volgende onderwerpen meegenomen:

• •

  De algemene interne en externe ontwikkelingen die van invloed zijn op de treasuryfunctie;

• •

  De ontwikkeling in de financierings-, beleggings- en vermogensbehoefte;

• •

  De ontwikkeling in de renterisiconorm en de kasgeldlimiet;

• •

  Het risicobeleid: analyse van de risico’s m.b.t. treasury;

• •

  Het cashmanagement: de plannen, c.q. realisatie van het beleid inzake het kasbeheer;

• •

  Het financierings- en beleggingsbeleid: de plannen c.q. realisatie van het beleid voor de waterschapsfinanciering en belegging van overschotten;

• •

  Relevante ontwikkelingen in de treasury-organisatie;

• •

  Relevante ontwikkelingen in de informatievoorziening en systeembeheer voor de treasuryfunctie;

• •

  Een rentevisie en een rentegevoeligheidsanalyse;

• •

  Een liquiditeitenprognose;

• •

  De hoogte en benutting van het drempelbedrag (“Schatkistbankieren”) per kwartaal.

De genoemde documenten worden als onderdeel van de begroting of jaarrekening vastgesteld door het algemeen bestuur.

6.1 Intern

Controle op de uitvoering van het beleid vindt plaats middels de procedures van de administratieve organisatie (onderdeel van de Verordening financieel beleid en beheer zoals bedoeld in artikel 108 lid 1 en 2 van de Waterschapswet) en de jaarlijkse financiële beleidscyclus zoals beschreven in paragraaf 5.1 van het statuut.

De afdeling Financiën en Juridische zaken zal van alle plannen, nota's en besluiten dossiers aanleggen. Dit dossier staat op verzoek ter beschikking voor interne controle door de concerncontroller. Om een correcte wijze van interne controle zeker te stellen, zullen de medewerkers van de afdeling Financiën en Juridische zaken, welke belast zijn met de treasury-activiteiten, niet betrokken zijn bij het feitelijk administratief vastleggen van transacties en posities.

6.2 Extern

Het Waterschap Drents Overijsselse Delta zal alle maatregelen treffen die noodzakelijk zijn voor het (doen) uitvoeren van een effectieve externe controle, door een registeraccountant (artikel 109 lid 2 van de Waterschapswet). De toetsing van de rechtmatigheid van de uitvoering van het treasurybeleid is object van de reguliere controle van de accountant. Opdrachtgever voor de externe controle is het algemeen bestuur.

Daarnaast zal het Waterschap Drents Overijsselse Delta de volgende informatie verstrekken:

6.2.1 Toezichthouder

Jaarlijks de jaarrekening waarin opgenomen:

• •

  Het begrotingstotaal bij aanvang van het verslagjaar;

• •

  De kasgeldlimiet bij aanvang van het verslagjaar;

• •

  De gemiddelde netto vlottende schuld in elk van de kalenderkwartalen van het verslagjaar;

• •

  het drempelbedrag voor het begrotingsjaar waarover verantwoording wordt afgelegd;

• •

  voor ieder kwartaal van dat jaar, het bedrag aan middelen dat in het kader van het drempelbedrag door het waterschap buiten ’s Rijks schatkist is aangehouden.

Jaarlijks de begroting waarin opgenomen:

• •

  het begrotingstotaal voor het komende jaar;

• •

  de kasgeldlimiet bij aanvang van het komende jaar;

• •

  de renterisiconorm bij aanvang van het komende jaar;

• •

  het renterisico op de vaste schuld over de komende 4 jaren;

• •

  het drempelbedrag bij aanvang van het komende jaar.

6.2.2 Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)

Driemaandelijks een opgave van de stand van het EMU-saldo op een voor het Centraal Bureau voor de Statistiek te bepalen wijze, zodat zij de informatie aan het Ministerie van Financiën kan presenteren. Deze informatie wordt door de afdeling Financiën en Juridische zaken verzorgd.