Besluit van het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Amsterdam houdende regels omtrent het Ontheffingenbeleid milieuzone Amsterdam 2020 (Ontheffingenbeleid milieuzone Amsterdam 2020)

Ondertekening

TOELICHTING

ALGEMEEN DEEL

In het Actieplan Schone Lucht, dat is vastgesteld op 1 oktober 2019, beschrijft het college op hoofd¬lijnen hoe Amsterdam van nu tot 2030 toewerkt naar schonere en gezondere lucht in de stad. Om dit doel te bereiken neemt het college verschillende maatregelen van faciliterende, stimulerende en regulerende aard. Alle maatregelen in het Actieplan Schone Lucht zorgen er samen voor dat Amsterdam zo snel mogelijk voldoet aan de Europese normen voor luchtkwaliteit. De ambitie van Amsterdam gaat echter verder en richt zich op het halen van de advieswaarden van de World Health Organization (WHO) in 2030.

Onderdeel van het Actieplan Schone Lucht is de aanscherping en uitbreiding van de milieuzone in Amsterdam. In dit kader zijn de volgende maatregelen aangekondigd:

• -

  een nieuwe milieuzone voor dieselpersonenauto’s: vanaf 1 november 2020 hebben alleen personenauto’s op diesel met emissieklasse 4 en hoger toegang tot de milieuzone;

• -

  aanscherping van de toegang tot de milieuzone voor dieselbedrijfsauto’s naar emissieklasse 4 en hoger;

• -

  geografische uitbreiding van de milieuzone tot het gebied binnen de Ring A10 voor de voertuigcategorieën personen- en bedrijfsauto’s, autobussen, vrachtauto’s en taxi’s.

Op 19 december 2019 heeft de gemeenteraad kennisgenomen van bovenstaande plannen van het college en ingestemd met flankerend beleid in de vorm van de Subsidieverordening sloop en schoon alternatief vervoer. Na een inspraakprocedure heeft het college bij besluit van 14 april 2020 het Definitief Verkeersbesluit Milieuzone Amsterdam 2020 vastgesteld. Naast de hiervoor genoemde maatregelen zijn met dit verkeersbesluit de nieuwe milieuzones in lijn gebracht met het besluit van de staatssecretaris tot harmonisatie van de milieuzones (Staatsblad 2019, 398, hierna: landelijke harmonisatieregeling), onder meer op het punt van de bebording.

Bovenstaande vormt aanleiding om het ontheffingenbeleid opnieuw vast te stellen. Ten eerste omdat de uitbreiding en aanscherping van de milieuzone in Amsterdam gevolgen heeft voor het bestaande ontheffingenbeleid. Ten tweede omdat in de landelijke harmonisatieregeling een aantal voertuigcategorieën worden vrijgesteld van het toegangsverbod tot de milieuzone en een aantal voertuigen een landelijk geldende ontheffing dienen te krijgen. Vrijgesteld zijn voortaan oldtimers, kampeerwagens (in de milieuzone waar de kentekenhouder woonachtig is), rolstoeltoegankelijke voertuigen en vrachtauto’s met de in het kentekenregister vastgelegde carrosseriecode 15, 16, 19, 23, 26, 27, 31 of de doeleinden SB en SF, en met een DET van twaalf jaar of jonger. Daarnaast dienen voertuigen die in verband met een handicap zijn aangepast voor €500,- of meer en een aantal bijzondere voertuigen van twaalf jaar of jonger zijn (onder andere kermis- en circusvrachtauto’s en verhuisauto’s) een landelijk geldende ontheffing te krijgen.

Het huidig geldende ontheffingenbeleid voor bedrijfsauto’s, autobussen, taxi’s en vrachtauto’s wordt ingetrokken en het onderhavige beleid komt er geheel voor in de plaats. Het Gemeentelijk ontheffingenbeleid voor de milieuzone brom- en snorfietsen (gepubliceerd in het Gemeenteblad Amsterdam nr. 231728 op 27 december 20170) blijft ongewijzigd.

ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING

Artikel 2 - Dagontheffing voor bedrijfsauto’s

Voor bedrijfsauto’s die niet aan de toegangsvoorwaarden voldoen maar slechts incidenteel in de milieuzone hoeven te zijn, kan door ondernemers een beperkt aantal keren een dagontheffing worden aangevraagd. Dit voorkomt dat een bedrijf voor incidentele bezoeken aan de milieuzone moet gaan investeren in een nieuw voertuig. Personenauto’s komen niet in aanmerking voor een dagontheffing.

Amsterdammers kunnen op grond van de Subsidieverordening sloop en schoon alternatief vervoer subsidie aanvragen voor de sloop van hun voertuig, en, indien zij in het bezit zijn van een stadspas met groene stip, voor een vervangende auto of een schoon alternatief. Voor voertuigbezitters van buiten Amsterdam bieden onder andere de P + R ’s en het openbaar vervoer een alternatief.

Artikel 3 - Dagontheffing voor vrachtauto’s

De mogelijkheid om voor vrachtauto’s een dagontheffing aan te vragen komt voort uit landelijke afspraken is een voortzetting van huidig beleid. Het gaat hier om vrachtauto’s die niet op grond artikel 86d, vijfde lid onder d, of zesde lid onder b, van de Landelijke harmonisatieregeling in aanmerking komen voor een vrijstelling of ontheffing. .

Artikel 4 - Dagontheffing Amsterdamse museumbus

Deze ontheffingsmogelijkheid is een voortzetting van al bestaand ontheffingenbeleid. Amsterdamse museumbussen behoren tot het mobiele erfgoed van Amsterdam en dat maakt specifiek deze groep voertuigen beschermingswaardig. Met de behoudsorganisatie voor Amsterdamse museumbussen is een lijst opgesteld met kentekens van voertuigen die aan de definitie van Amsterdamse museumbussen voldoen en in aanmerking komen voor een ontheffing. Deze kentekenlijst is zo zorgvuldig mogelijk vastgesteld, maar mogelijk niet volledig. Een ieder die van mening is dat zij of haar autobus ook onder de in dit beleid gehanteerde definitie valt, kan zich bij de gemeente melden. Er zal dan worden beoordeeld of inderdaad sprake is van een Amsterdamse museumbus en of het voertuig aan de lijst moet worden toegevoegd.

Bij iedere aanvraag dient te worden verklaard dat het voertuig alleen museaal en niet bedrijfsmatig of commercieel wordt ingezet. Mocht het vermoeden ontstaan dat het voertuig toch commercieel of bedrijfsmatig wordt ingezet, kan de ontheffing worden ingetrokken en kunnen toekomstige ontheffingsaanvragen worden geweigerd.

Artikel 5 – Dagontheffing museaal legervoertuig

Deze ontheffingsmogelijkheid is een voortzetting van al bestaand ontheffingenbeleid. Ontheffingen zullen uitsluitend op incidentele basis in het kader van een evenement in de milieuzone worden verstrekt, bijvoorbeeld Bevrijdingsdag. Op Bevrijdingsdag vloeit de aanwezigheid van een legervoertuig in de milieuzone immers logisch voort uit de aard van het evenement. De relatie tussen het legervoertuig en de aard van het evenement dient altijd te worden aangetoond.

Ook bij deze aanvraag dient te worden verklaard dat het voertuig alleen museaal en niet bedrijfsmatig of commercieel wordt ingezet. Mocht het vermoeden ontstaan dat het voertuig toch commercieel of bedrijfsmatig wordt ingezet, kan de ontheffing worden ingetrokken en kunnen toekomstige ontheffingsaanvragen worden geweigerd.

Overigens is deze ontheffingsmogelijkheid alleen nog relevant voor voertuigen tussen de dertig en veertig jaar oud. Legervoertuigen ouder dan veertig jaar zijn op grond van de Landelijke harmonisatieregeling vrijgesteld en hoeven dus geen ontheffing meer aan te vragen.

Artikel 6 -Kampeerwagen ontheffing

In de milieuzone Amsterdam 2020 liggen de campings Vliegenbos, Zeeburg en Camping City. Deze campings ontvangen jaarlijks veel bezoekers met kampeervoertuigen. Gebleken is dat een belangrijk deel van deze kampeerwagen niet voldoet aan de eisen in de milieuzone. Om problemen in de bedrijfsvoering van deze campings te voorkomen is er een in- en uitrijdontheffing voor kampeervoertuigen.

Artikel 7 - Ontheffing voor een personen- of bedrijfsauto die vanwege een handicap is aangepast

Artikel 86d, zesde lid, onder a van de landelijke harmonisatieregeling bepaalt dat er een landelijk geldende ontheffingsmogelijkheid dient te zijn voor voertuigen van gehandicapten die zijn aangepast voor €500,- euro of meer. De mogelijkheid om ontheffing te verlenen op deze grond is al opgenomen in het ontheffingenbeleid van die gemeenten die een milieuzone voor personen- en/of bedrijfsauto’s hebben, zoals Arnhem, Utrecht en Amsterdam. Om te voorkomen dat de voorwaarden waaronder de ontheffing wordt verleend in de verschillende gemeenten op termijn teveel uit elkaar gaan lopen, zijn er afspraken gemaakt met de gemeente Utrecht, Arnhem en Den Haag.

Uitgangspunt is dat ook andere gemeenten dit beleid gaan toepassen, gelet op het harmoniserende karakter van de wetgeving ten aanzien van deze ontheffing.

Een ontheffing kan worden verleend voor een personen-of bedrijfsauto met emissieklasse 3 of lager die is aangepast voor een bedrag van minimaal €500,-. De aanpassing is gedaan vanwege de handicap van de voertuigeigenaar, een gezinslid of een persoon voor wie de eigenaar mantelzorger is.

De ontheffing geldt drie jaar, tenzij het voertuig wordt verkocht. Kentekenhouders dienen het van de hand doen van hun voertuig daarom ook te melden.

Ter onderbouwing van de ontheffingsaanvraag dienen een aantal bewijsstukken te worden overgelegd, deze zijn nader omschreven in het tweede lid van artikel zes.

De aanvrager betaalt voor deze aanvraag de in die gemeente van toepassing zijnde leges. De wederzijdse erkenning van de verleende ontheffing vindt plaats door tussenkomst van een database die in beheer is bij RVO. Kentekens waarvoor een ontheffing is verleend, worden opgenomen in de database en vervolgens tussen gemeenten met een milieuzone voor personen- en bedrijfsauto’s uitgewisseld. Een verleende ontheffing is geldig in alle milieuzones (zowel de milieuzones met emissieklasse 2 als emissieklasse 3).

Artikel 8 - Ontheffing voor bedrijfsauto die tussen 7 oktober 2015 en 19 november 2019 te naam isgesteld

Met de inwerkingtreding van de milieuzone voor bedrijfsauto’s per 1 januari 2017, hebben dieselbedrijfsauto’s met N1-voertuigcode en een DET 1999 en ouder geen toegang. Per 1 november 2020 is de milieuzone voor bedrijfsauto’s in Amsterdam aangescherpt naar emissieklasse 4. Omdat deze aanscherping betrekkelijk snel volgt op de instelling van de milieuzone in 2017 heeft het college, na overleg met de Commissie Bevoorrading Amsterdam (CBA), besloten om ondernemers die recentelijk nog hebben geïnvesteerd in een voertuig dat voldoet aan de eisen voor toegang tot de milieuzone, tijdelijk tegemoet te komen door middel van een ontheffing.

Artikel 9 - Ontheffing in verband met de levertijd van een vervangend emissieloos voertuig

Het college wil voertuigeigenaren stimuleren, die hun eigen voertuig of hun wagenpark verschonen door de vervanging van hun huidige vervuilende voertuig door een emissieloos voertuig, of in het geval van autobussen, met een voertuig met emissieklasse 6. Daarom wordt de mogelijkheid geboden om een ontheffing voor het huidige voertuig aan te vragen voor de duur van de levertijd, tot maximaal twaalf maanden.

Artikel 10 - Ontheffingen voor bijzondere voertuigen

Op grond van de landelijke harmonisatieregeling is een aantal categorieën bijzondere voertuigen, waarvoor voorheen nog een ontheffing diende te worden aangevraagd, vrijgesteld van de milieuzone. Het gaat om vrachtauto’s met de in het kentekenregister vastgelegde carrosseriecode 15, 16, 19, 23, 26, 27, 31 of de aanduiding speciale doeleinden SB en SF, die jonger zijn dan 13 jaar.

Naast deze bijzondere voertuigen zijn er nog andere voertuigen jonger dan 13 jaar waarop de milieuzone eveneens niet van toepassing is: kermis- en circusvrachtauto’s; vrachtauto’s voor exceptioneel transport, verhuisauto’s en vrachtauto’s met een laadkraan met een hefvermogen van 35 tonmeter of meer. Omdat deze voertuigen echter niet op voorhand herkenbaar zijn aan een bijzondere aantekening in het kentekenregister en aanvullende informatie betreffende het voertuig en het gebruik ervan nodig is, is een wettelijk verankerde vrijstelling niet mogelijk. Voor deze voertuigen dient nog steeds een ontheffing te worden aangevraagd.

Het college zal de bevoegdheid om een ontheffing te verlenen voor deze categorieën bijzondere voertuigen mandateren aan de algemeen directeur Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (hierna: RVO). Door het RVO afgegeven ontheffingen gelden in het hele land.

Artikel 11 - Ontheffing voor vrachtauto’s in verband met bijzondere omstandigheden

In Amsterdam geldt al een milieuzone voor vrachtauto’s (>3500kg) voor euroklasse IV of hoger. De toegangseis verandert niet; euro IV of hoger wordt emissieklasse 4 of hoger. Daarom heeft het college besloten het ontheffingenbeleid voor vrachtauto’s zoveel mogelijk voort te zetten. De redactie van artikelen is gewijzigd, zodat deze in lijn is met het nieuwe verkeersbesluit.

Als twaalf dagontheffingen per jaar niet volstaan, kan een langdurige ontheffing worden aangevraagd als sprake is van bijzonder omstandigheden. Beoordeling van een ontheffingsaanvraag geschiedt aan de hand van de situatie en omstandigheden van de ‘hoofdgebruiker’. Dit is de onderneming die het desbetreffende voertuig daadwerkelijk gebruikt op grond van aanschaf, lease of huur en niet op de situatie en omstandigheden van de ‘kentekenhouder’.

Beoordelingsstappen

Eerst wordt gekeken of 1) er geen alternatieven zijn. Vervolgens wordt beoordeeld of 2) de kenmerken en/of de opbouw van de vrachtauto zodanig zijn dat de investeringssom buitenproportioneel is in verhouding tot het doel van de milieuzone. 3) Als dat niet het geval is, wordt beoordeeld of de continuïteit van de onderneming wordt bedreigd, gelet op alle omstandigheden van het geval.

STAP 1 Geen alternatieven

Bij het bepalen of een onderneming geen alternatieven heeft, wordt onder andere gekeken naar de mogelijkheid van dagontheffingen, de inzet van schonere voertuigen uit het wagenpark, de huur van schonere voertuigen, het inhuren van een andere transporteur die wel een schoon voertuig heeft en inzet van lichtere voertuigen uit het wagenpark.

STAP 2 Proportionaliteit van de investeringssom

Bij het bepalen van de mate van proportionaliteit van de investeringssom in verhouding tot het doel van de milieuzone worden de volgende drie wegingsfactoren gehanteerd:

a) Hoogte investeringssom in relatie tot de tijdspanne (het aantal jaren) waarin met het desbetreffende voertuig wordt gereden. Naarmate de gevergde investeringssom hoger is en de tijdspanne waarin met het desbetreffende voertuig wordt gereden korter is, leidt dit eerder tot een beoordeling dat er sprake is van buitenproportionaliteit.

Het gaat bij deze wegingsfactor om een koppeling tussen de benodigde investeringssom en de tijdspanne waarmee met het desbetreffende voertuig wordt gereden. Deze tijdspanne wordt gedefinieerd als de periode tussen enerzijds de datum eerste toelating van het desbetreffende voertuig en anderzijds de door de aanvrager aangegeven geplande vervangingsdatum.

b) Aantal kilometers dat het desbetreffende voertuig binnen de milieuzone aflegt per jaar. Naarmate het desbetreffende voertuig minder kilometers aflegt binnen de milieuzone, leidt dit eerder tot een beoordeling dat er sprake is van buitenproportionaliteit.

c) Consequenties van staken van desbetreffende bedrijfsactiviteit in Amsterdam. Naarmate het beëindigen van een bepaalde bedrijfsactiviteit in Amsterdam meer ingrijpende consequenties heeft voor de onderneming, leidt dit eerder tot een beoordeling dat er sprake is van buitenproportionaliteit.

Een investering wordt bijvoorbeeld als buitenproportioneel gezien in het geval van een kraanwagen die nieuwe of gebruikt € 700.000,- kost en waarbij de gebruiker 15 keer per jaar in de milieuzone moet zijn.

STAP 3 Continuïteit van de onderneming wordt bedreigd

Voor de bepaling hiervan wordt een beoordelingssystematiek gehanteerd, waarmee kan worden nagegaan of de financiële draagkracht van de desbetreffende onderneming voldoende is om de investeringen te dragen die nodig zijn om te kunnen voldoen aan de milieueisen.

Deze gehanteerde beoordelingssystematiek kent de volgende aspecten en parameters:

a. op grond van aangeleverde gegevens wordt de financiële draagkracht vastgesteld voor zowel investeringen met eigen middelen als voor investeringen met krediet:

a.1) de financiële draagkracht voor investeringen met eigen middelen wordt gerelateerd aan de resterende aflossingscapaciteit van de desbetreffende onderneming;

a.2) de financiële draagkracht voor investeringen met krediet wordt gerelateerd aan de solvabiliteit en de rentabiliteit van de desbetreffende onderneming.

b) De kosten van de benodigde investeringen worden in eerste instantie gebaseerd op door de desbetreffende onderneming aangeleverde prijsindicaties, eventueel onderbouwd met een offerte. Zo nodig onderzoekt de gemeente zelf de kosten.

c) Financiële gegevens worden in beginsel beschouwd over een periode van drie historische jaren plus een prognose van een jaar. In relatie tot de tenaamstelling van de vrachtauto waarvoor ontheffing wordt aangevraagd, kan er soms sprake zijn van een leaseconstructie, of het kan gaan om een gehuurde vrachtauto, of het kan een dochteronderneming betreffen. In dergelijke gevallen wordt de advisering gebaseerd op geconsolideerde jaarrekeningen.

Bij de beoordeling of door de eisen van de milieuzone de continuïteit van de desbetreffende onderneming wordt bedreigd, wordt gekeken naar de onderneming van de hoofdgebruiker in het geheel. Er wordt niet beoordeeld of de continuïteit van een bepaald bedrijfsonderdeel wordt bedreigd. Het begrip bedrijfsonderdeel laat zich niet of nauwelijks afbakenen, waardoor bij toepassing discussies zouden kunnen ontstaan over wat onder dit begrip moet worden verstaan. Een en ander laat onverlet dat zich de situatie kan voordoen dat de continuïteit van een cruciaal bedrijfsonderdeel of een cruciale bedrijfsactiviteit van een onderneming wordt bedreigd en dat daardoor de continuïteit van de gehele onderneming in gevaar komt. Maar in dergelijke gevallen beschouwt het college de continuïteit van de desbetreffende onderneming logischerwijs in haar geheel.

Ook speelt de met het voertuig gerealiseerde omzet in de milieuzone geen rol en wordt bij de afweging om te bepalen of er sprake is van bedreiging van de continuïteit zowel de aanschafkosten van nieuwe vrachtauto’s betrokken, als de aanschafkosten van tweedehands vrachtauto’s die aan de eisen van de milieuzone voldoen.

Op basis van de gehanteerde beoordelingssystematiek kan over het gros van de aanvragen een oordeel worden gegeven. De systematiek is echter niet meer dan een hulpmiddel en in gevallen waarin met de genoemde beoordelingssystematiek geen (sluitende) beslissing kan worden genomen, wordt geprobeerd om op basis van aanvullende gegevens ook andere factoren in overweging te nemen.

Duur ontheffingen

Per kenteken kan, voor ontheffingen verleend op grond van de vaststelling dat de continuïteit van de onderneming wordt bedreigd maximaal drie keer een ontheffing worden verleend, en telkens voor maximaal één jaar.

Voor de ontheffing op grond van dit artikel ten slotte, geldt dat de ontheffing is afgegeven op het kenteken. Het kenteken wordt echter gekoppeld aan de kentekenhouder, omdat de specifieke omstandigheden van de aanvrager de reden tot verstrekking van de ontheffing kan zijn. Bij verkoop of overdracht van het kenteken naar een andere kentekenhouder is de ontheffingshouder dit verplicht te melden aan de gemeente.

Artikel 13 - Ontheffing voor vrachtauto’s in verband met een aanbestedingsprocedure

In tegenstelling tot private ondernemingen zijn overheden bij de aanschaf van voertuigen veelal verplicht om dit te doen door middel van aanbestedingen. Het doorlopen van een aanbestedingsprocedure vergt de nodige tijd. Daardoor kan er sprake zijn van ontheffingsaanvragen die niet voldoen aan de voorwaarden voor de milieuzone en die vervangen zullen worden door vrachtauto’s die wel voldoen, maar waarvan de aanbestedingsprocedure nog gaande is en die (dus) nog niet geleverd zijn. Dit betekent dat wanneer een overheid door middel van een bewijs van aanbesteding kan aantonen dat de huidige vrachtauto vervangen wordt door een nieuwe die aan de eisen voldoet, de huidige vrachtauto een ontheffing krijgt voor de duur van de aanbestedingsprocedure plus de leveringsperiode plus één maand; met een maximum van 12 maanden. Deze handelswijze sluit zoveel mogelijk aan bij de handelswijze ten aanzien van ontheffingsaanvragen van private ondernemers waarbij sprake is van een lange leveringsperiode van de desbetreffende vrachtauto.

Artikel 14 – Hardheidsclausule

Deze bepaling is bedoeld voor de zogenoemde schrijnende gevallen die niet onder een van de andere bepalingen vallen, maar waarbij het onredelijk zou zijn als er toch geen ontheffing wordt verleend. Dit hangt af van de specifieke persoonlijke omstandigheden van het geval, die per aanvraag zullen worden beoordeeld.