Bomenverordening 2008

Artikel 3 (vervallen)

Artikel 12 (vervallen)

Artikelgewijze toelichting

Artikel 1 Begrippen

Artikel 1 sub a, bebouwde kom:

Het toepassingsgebied van deze verordening is uitsluitend de bebouwde kom van de gemeente Amsterdam.

Artikel 1 sub b, boom:

Afbakening van het begrip boom is van belang in verband met het aangeven van de ondergrens van de bescherming. De hier gekozen maat van 10 centimeter doorsnede is conform de gangbare norm in stedelijke gebieden.

Artikel 1 sub c, houtopstand:

De term houtopstand vormt een kernbegrip van deze verordening waarop het kapverbod en vergunningplicht gebaseerd zijn.

Artikel 1 sub d, hakhout:

Beheervorm van een houtopstand waarbij de boomvormers, die na te zijn geveld opnieuw op de stronk uitlopen, periodiek geheel of gedeeltelijk worden geveld.

Artikel 1 sub e, het college:

Het college is in veel gemeentelijke verordeningen een gangbare afkorting voor het college van burgemeester en wethouders. Het college vervult bij de vergunningverlening een belangrijke taak. Ook is hiermee duidelijk gemaakt dat de werking van deze verordening beperkt is tot die gebieden binnen de bebouwde kom waar het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Amsterdam bevoegd gezag is voor het afgeven van een kapvergunning. Derhalve geldt deze verordening niet in gebieden waar het Dagelijks Bestuur dan wel de Stadsdeelraad van stadsdelen bevoegd is om kapvergunningen af te geven.

Artikel 1 sub f en g, kandelaberen en knotten:

De definitie van kandelaberen en knotten is bedoeld ter afbakening van illegaal en ondeskundig snoeien of terugzetten van daarvoor ongeschikte bomen. Knotbomen zijn onder meer de wilg, de populier, de es en de eik. Het in stand houden van de door kandelaberen ontstane kroonvorm valt onder het begrip knotten.

Artikel 1 sub h, monetaire boomwaarde:

De richtlijnen van de Nederlandse Vereniging van Beëdigde Taxateurs van Bomen (N.V.T.B.) voor de monetaire boomwaarde worden jaarlijks vastgesteld aan de hand van de prijsindexcijfers van het CBS, marktprijsgemiddelden en andere kengetallen.

De richtlijnen gelden als de meest deskundige methodiek voor de wijze van vaststellen van de geldwaarde van bomen en worden door justitie erkend.

Artikel 1 sub i, monumentale boom:

Voor de toelichting van dit begrip, wordt verwezen naar artikel 7.

Artikel 1 sub j, vellen:

De omschrijving van 'vellen' omvat ook 'het verrichten van handelingen die de dood of ernstige beschadiging van houtopstand ten gevolge kunnen hebben'. Deze omschrijving komt overeen met die in de Boswet. Om misverstanden uit te sluiten zijn toegevoegd 'verplanten' of 'ernstig ontsieren'. Bij ernstige beschadiging of ontsiering van de houtopstand zou bijvoorbeeld gedacht kunnen worden aan het substantieel snoeien van de kroon of het wortelgestel.

De nadere omschrijving heeft alleen betrekking op (actieve) handelingen en niet op het (passieve) nalaten van handelingen. Bijvoorbeeld het nalaten van onderhoud, het niet nemen van maatregelen om ernstig bedreigde houtopstand veilig te stellen. Het gaat te ver om ook een dergelijk 'stilzitten' onder het actieve begrip 'vellen' te brengen.

Artikel 2 Kapverbod

Lid 1:

Dit verbod is in verschillende opzichten ruimer dan het lijkt. Vellen is meer dan alleen omzagen en houtopstand is meer dan alleen een boom (zie artikel 1). Ook voor het verplanten van een boom geldt een vergunningplicht. Ook in dat geval zal naar de criteria genoemd in artikel 4 eerste lid gekeken dienen te worden.

Lid 2:

De bevoegdheid tot het instellen van een verbod tot vellen bij gemeentelijke verordening wordt in artikel 15 van de Boswet beperkt. Deze beperking heeft inhoudelijk betrekking op:

a. populieren of wilgen als wegbeplantingen of éénrijige beplantingen op of langs landbouwgronden, tenzij deze zijn geknot;

b. fruitbomen en windschermen om boomgaarden;

c fijnsparren of andere coniferen, niet ouder dan twaalf jaar, bestemd om te dienen als kerstbomen en geteeld op daarvoor in het bijzonder bestemde terreinen;

d. kweekgoed;

e. houtopstand, die deel uitmaakt van als zodanig bij het Bosschap geregistreerde bosbouwondernemingen en niet gelegen is binnen een bebouwde kom, tenzij de houtopstand een zelfstandige eenheid vormt die:

- ofwel geen grotere oppervlakte beslaat dan 10 are;

- ofwel bestaat uit rijbeplanting van niet meer dan 20 bomen, gerekend over het totale aantal rijen.

De zinsnede "die op bedrijfseconomische wijze worden geëxploiteerd" bedoeld de alle hiervoor genoemde uitzonderingen conform de Memorie van Toelichting op de Boswet te beperken tot bomen met een aantoonbare economisch doel en te onderscheiden van sierbomen. Bij vrucht- of fruitbomen, zijn sierbomen die vruchten dragen dus wel kapvergunningplichtig. Onder het kapverbod vallen het houden en de economische exploitatie van (vrucht)bomen niet.

Lid 3:

De in het derde lid van dit artikel genoemde uitzonderingen zijn in de praktijk wenselijk gebleken aanvullingen. De grondgedachte is dat niet ingrijpend, normaal beheer niet onder het kapverbod valt. De in sub c genoemde beschikking zal achteraf gepubliceerd moeten worden, zodat de gebruikelijke rechtsmiddelen hiertegen open staan.

Artikel 3 (vervallen)

Artikel 4 Weigeringsgronden

Lid 1:

Deze begrippen zijn niet nauwkeurig te omschrijven. Er is geen rangorde in de genoemde weigeringsgronden aan te brengen.

Elke boom heeft een bepaalde inherente kwaliteit (bijzondere beeldbepalende-, landschappelijke, of stadsschoonwaarde, luchtzuiverende waarde, geluiddempende waarde etc.) waar bij de vergunningverlening rekening moet worden gehouden.

Onder waarde voor het stadschoon zou bijvoorbeeld ook de ligging van de boom in de Hoofdgroenstructuur gerekend kunnen worden.

De weigeringsgrond ‘andere redenen van milieubeheer' in sub e is toegevoegd omdat dit criterium ook in de vigerende kapverordening staat opgenomen. Door het handhaven van dit criterium wordt de continuïteit in de afhandelingen van de vergunningsaanvragen gediend.

Elke keer zal een afweging moeten worden gemaakt van alle betrokken belangen.

Belangrijk om te vermelden is nog dat als er al een Bomentoets in de ontwerpfase van het Plaberum heeft plaatsgevonden, hier bij de vergunningverlening uiteraard terdege rekening zal worden gehouden. Immers bij deze Bomentoets heeft er al een ‘belangenafweging' plaatsgevonden tussen het aanwezige groen en de redenen waarom dit groen moet worden gekapt.

Lid 2:

Monumentale bomen genieten extra bescherming. Een aanvraag voor een kapvergunning hiervoor dient dan ook in beginsel te worden geweigerd.

Artikel 5 Vergunningvoorschriften

Lid 1:

Dit lid regelt de bevoegdheid van het college om aan de kapvergunning bepaalde voorschiften te verbinden. Een aantal is uitgewerkt in de volgende leden.

Lid 2 (vervallen)

Lid 3 (vervallen)

Artikel 6 Herplantplicht

Lid 1:

Het college kan een herplantplicht als voorschrift aan de vergunning verbinden. De nadere voorwaarden worden in dit artikel uitgewerkt. Zo is het voorstelbaar dat er bijzondere omstandigheden zijn die maken dat er geen herplantplicht wordt opgelegd.

Het college zal - wil zij van de hoofdregel kunnen afwijken - dit goed moeten motiveren. De herplant zal zoveel mogelijk ter plaatse moeten gebeuren. Indien herplant ter plaatste niet mogelijk blijkt, dient er naar mogelijkheden te worden gezocht om bomen elders in de directe omgeving te planten. Voor de herplant geldt dat gestreefd zal moeten worden naar herplanting van vergelijkbare aantalen bomen van vergelijkbare dikte.

Lid 2:

Dit lid regelt de situatie wanneer herplant niet mogelijk blijkt te zijn. In dat geval wordt bepaald dat de boomwaarde in een speciaal herplantfonds wordt gestort. Bij de vaststelling van de boomwaarde wordt gerekend volgens de richtlijnen van de (N.V.T.B.). Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar artikel 1 sub h.

Artikel 7 Aanschrijvingsbevoegdheid

Lid 1:

Herstel in de vorige toestand kan ook betekenen het laten uitvoeren van zodanige maatregelen dat de vorige toestand zoveel mogelijk wordt benaderd en indien niet anders mogelijk zelfs pas na verloop van tijd.

Wanneer een herplantplicht alleen maar als vergunningsvoorschrift zou kunnen worden gesteld, dan zou dat betekenen dat iemand aan de oplegging van een herplantplicht kan ontkomen door zonder vergunning te vellen. De in dit artikel opgenomen bepaling maakt het mogelijk in zulke gevallen een zelfstandige herplantverplichting te scheppen.

Het in dit lid opgenomen 'of op andere wijze is teniet gegaan' maakt het mogelijk dat het college ook een verplichting tot herplantplicht kan opleggen, als de houtopstand teniet is gegaan door verwaarlozing of door een calamiteit.

De herplantplicht die in dit artikel is neergelegd, verschilt van de herplantplicht van de Boswet. De herplantplicht in deze bepaling geldt niet zonder meer, maar pas wanneer het college daartoe besluit. De herplantplicht van de Boswet bestaat uit kracht van de Boswet zelf. De herplantplicht heeft in deze bepaling bovendien een andere strekking dan in de Boswet: in de wet is zij gericht op het behoud van het bosareaal (vandaar dat herplanten elders mogelijk is), terwijl herbeplanting krachtens de verordening geschiedt om redenen genoemd in artikel 4 die veelal met de locatie samenhangen en daardoor vaak zoveel mogelijk ter plaatse moet gebeuren.

Lid 3:

Het derde lid betreft houtopstand die nog wel in leven is, maar waarvan redelijkerwijs kan worden aangenomen dat hij binnen afzienbare tijd zal teniet gaan.

De gemeente zou in dat geval kunnen wachten totdat de houtopstand geheel teniet is gegaan om dan vervolgens op grond van het vierde lid van artikel 6 een herplantplicht op te leggen.

De strekking van de verordening wordt echter beter gediend met het behoud van bestaande bomen dan met de vervanging daarvan. Met name valt hierbij te denken aan grote bomen. Deze zijn immers niet of slechts met grote kosten te vervangen.

Krachtens dit lid wordt de zakelijk gerechtigde verplicht tot het in stand houden van dergelijke bomen. Deze verplichting kan inhouden het ongedaan maken of voorkomen, voor zover mogelijk, van (dreigende) ernstige beschadiging of aantasting van de houtopstand ten gevolge van weersomstandigheden, ziekten, verwaarlozing, bouw- en sloopwerkzaamheden enz. Deze instandhoudingsverplichting mag uiteraard niet leiden tot strijd met verplichtingen krachtens hogere regelingen, zoals bij voorbeeld de Plantenziektenwet.

Artikel 8 Lijst van monumentale bomen

Lid 1:

Het duurt vele mensengeneraties voordat bomen volgroeid zijn en enorme afmetingen hebben bereikt. Alleen door goede, duurzame bescherming kunnen bomen oud worden. Volgroeide, oude bomen zijn daarmee een kostbaar bezit en genieten daarom extra bescherming. Om die reden is het van belang een lijst vast te stellen van bomen die in beginsel niet gekapt mogen worden.

Lid 2:

Dit lid geeft een aantal algemene richtlijnen waaraan de monumentale bomenlijst minimaal moet voldoen.

Lid 3 a en b:

Een adviescommissie adviseert het college over de plaatsing van een houtopstand op de lijst. In de commissie zullen deskundigen op het gebied van groen zitting hebben.

De gemeentewet kent in Hoofdstuk 5 paragraaf 1 verschillende soorten van commissies. De in dit lid genoemde adviescommissie monumentale bomen is een dergelijke commissie. Deze adviestaak zal bij de Technische Adviescommissie Hoofdgroenstructuur worden ondergebracht.

Artikel 9 Procedure lijst van monumentale bomen

Lid 2:

Deze adviescommissie kan bij het uitbrengen van haar advies verenigingen of stichtingen, die de bescherming van bomen tot hun statutaire doelstelling hebben, raadplegen. Hierbij kan gedacht worden aan de landelijke Bomenstichting. Deze stichting beheert een landelijk Register van Monumentale Bomen. In dit register zijn alle bomen opgenomen die volgens de Bomenstichting van nationaal belang zijn. In veel gevallen gaat het om bomen met een hoge leeftijd, met een bijzondere schoonheid- of zeldzaamheidswaarde, of een beeldbepalende functie voor de omgeving.

Enkele stadsdelen hebben momenteel een lijst van monumentale bomen. Het ligt voor de hand dat op het moment dat een gebied als grootstedelijk wordt aangewezen - en dus onder de bevoegdheid van de centrale stad komt - met de lijst van monumentale bomen van de stadsdelen rekening wordt gehouden.

Artikel 10 Criteria monumentale bomen

Wil een boom als monumentaal worden aangemerkt, zal deze in beginsel minimaal 50 jaar oud moeten zijn. Daarnaast dient aan een van de criteria genoemd in sub a t/m c te worden voldaan. Bij natuur- of milieuwaarden kan gedacht worden aan de bijzondere groeivorm van de boom of de bijzondere bloeiwijze. Bij landschappelijke-, ecologische- of natuurwetenschappelijke waarden kan bijvoorbeeld aan een bijzonder soort boom worden gedacht. Een boom kan cultuurhistorische waarden hebben als deze bijvoorbeeld is gepland bij een plechtigheid, of deze een bijzondere vorm heeft.

Esthetische- of stadsschoonwaarden kan een boom bezitten als deze op een markante locatie is gesitueerd, of als deze een bijzondere verwevenheid heeft met de omgeving.

Artikel 11 Schadevergoeding

De jurisprudentie over schadevergoeding is nog schaars. Geen schadevergoeding is toegekend in gevallen waarbij door een kapverbod of een weigering van een kapvergunning de (nog niet verwezenlijkte) mogelijkheid werd ontnomen, om een voordeel te behalen (bijvoorbeeld de winst uit verkoop van hout).

Deze bepaling wijst het bevoegd orgaan (het college) aan dat beslist over verzoeken over schadevergoeding op grond van de Boswet.

Artikel 12 Strafbepaling (vervallen)

De overige artikelen spreken verder voor zich en behoeven geen nadere toelichting.