Verordening Langdurigheidstoeslag 2013 Gemeente Bodegraven-Reeuwijk

Ondertekening

Toelichting

Wetstechnische informatie

Artikel 36 - Langdurigheidstoeslag

• 1.

  Het college verleent op aanvraag een langdurigheidstoeslag aan een persoon van 21 jaar of ouder doch jonger dan de pensioengerechtigde leeftijd, die langdurig een laag inkomen en geen in aanmerking te nemen vermogen als bedoeld in artikel 34 heeft en geen uitzicht heeft op inkomensverbetering.

• 2.

  Bij de vaststelling van het inkomen, bedoeld in het eerste lid, wordt een eerder verstrekte langdurigheidstoeslag buiten beschouwing gelaten.

• 3.

  Een persoon kan slechts eenmaal binnen een periode van 12 maanden in aanmerking komen voor een langdurigheidstoeslag.

• 4.

  De artikelen 12, 43, 49 en 52 zijn niet van toepassing.

• 5.

  Voor de toepassing van het eerste lid wordt onder laag inkomen niet verstaan in aanmerking te nemen inkomen hoger dan 110 procent van de op de desbetreffende alleenstaande of gezin van toepassing zijnde bijstandsnorm.

Algemeen

Op grond van artikel 8 lid 1 onderdeel d WWB dient de gemeenteraad bij verordening regels vast te leggen met betrekking tot het verlenen van een langdurigheidstoeslag. Deze regels dienen in ieder geval betrekking te hebben op de hoogte van de langdurigheidstoeslag en de wijze waarop invulling wordt gegeven aan de begrippen langdurig, laag inkomen en gebrek aan arbeidsmarktperspectief, zoals die in artikel 36 lid 1 WWB worden gebruikt.

Artikelsgewijs

Artikel 1. Begrippen

Begrippen die in de WWB voorkomen hebben in deze verordening dezelfde betekenis als in de WWB. Ten aanzien van een aantal begrippen, die als zodanig niet in de WWB zelf staan is een definitie gegeven in deze verordening.

In het oude artikel 36, vijfde lid, van de WWB (wijziging per 1 juli 2013) is bepaald dat ten aanzien van de langdurigheidstoeslag (onder meer) artikel 44 niet van toepassing is. Het eerste lid van artikel 44 WWB bepaalt dat de bijstand wordt toegekend vanaf de dag waarop het recht op bijstand is ontstaan, voor zover deze dag niet ligt voor de dag waarop de belanghebbende zich heeft gemeld om bijstand aan te vragen. De wijziging van artikel 36, vijfde lid, van de WWB, voorziet erin dat artikel 44 van de WWB als hoofdregel, net als voor de overige vormen van categoriale bijzondere bijstand, ook gaat gelden voor de verlening van de langdurigheidstoeslag.

Met de wijzigingen van artikel 36 WWB wordt bovendien het onbedoelde effect voorkomen dat de ingangsdatum van de toe te kennen langdurigheidstoeslag in beginsel een onbepaalde terugwerkende kracht heeft hetgeen voor de gemeenten tot uitvoeringsproblemen leidt.

Met betrekking tot het begrip ‘inkomen’ is een van de WWB afwijkende definitie opgenomen. Nu de wetgever de gemeenteraad opdracht geeft om in de verordening regels te geven met betrekking tot het begrip ‘langdurig, laag inkomen’, is de gemeenteraad bevoegd om dit begrip voor de toepassing van artikel 36 lid 1 WWB nader te definiëren. Met de gebruikte definitie wordt aangesloten bij de in de bestaande uitvoeringspraktijk (en ook door de wetgever bedoelde) invulling van het begrip inkomen in artikel 36 lid 1 WWB (tekst tot 1-1-2009), doch wordt de wettechnische imperfectie weggenomen.

Artikel 2. Uitvoering

Dit artikel spreekt voor zich.

Artikel 3. Langdurig, laag inkomen

Langdurig

De leeftijdsgrens voor de langdurigheidstoeslag is per 1 januari 2009 verlaagd van 23 naar 21 jaar. Reden van die verlaging is dat de gemeenteraad zelf de duur van de referteperiode kan vaststellen, in combinatie met het feit dat de ouders tot het 21-ste levensjaar nog onderhoudsplichtig zijn, zodat men dus voor het eerst inkomensondersteuning in de vorm van de langdurigheidstoeslag nodig heeft als men 21 wordt. Bij een referteperiode van drie jaar betekent dit dat ook 21-jarigen in aanmerking kunnen komen. Dan moet wel voldaan zijn aan alle voorwaarden. Bedraagt de referteperiode vier of vijf jaar, dan betekent dit dat de leeftijdsgrens automatisch opschuift naar respectievelijk 22 en 23 jaar.

Uit het feit dat de minimumleeftijd voor het recht op langdurigheidstoeslag is verlaagd van 23 naar 21 jaar kan echter worden afgeleid dat onder langdurig tenminste 3 jaar moet worden begrepen. Er is geen reden om aan te nemen dat de wetgever onder langdurig ook een langere termijn dan de voorheen geldende termijn van 5 jaar heeft willen laten vallen.

Een referteperiode van 5 jaar, zoals artikel 36 WWB (wettelijke tekst tot1-1-2009, gelijk aan huidige tekst in verordening Bodegraven) voorschreef wordt als te lang ervaren. Nadat belanghebbende 3 jaar op een minimum inkomen zijn aangewezen is er over het algemeen niet veel reserveringsruimte over. Daarom wordt hier een termijn van drie jaar aangehouden. De minimumleeftijd is immers door de wetgever teruggebracht van 23 jaar naar 21 jaar. Een belanghebbende is immers (normaal gesproken) vanaf zijn 18e voor de WWB een zelfstandig rechtssubject.

De gemeente Bodegraven-Reeuwijk vult sedert 1 januari 2011 het begrip langdurig in als 3 jaar. Voorgesteld wordt om dit niet te wijzigen.

Laag inkomen

Begrip laag inkomen

Anders dan de tekst suggereert kan de gemeenteraad slechts invulling geven aan het begrip ‘laag’. De betekenis van het begrip ‘inkomen’ kan de raad niet zelf invullen. Omdat de langdurigheidstoeslag een vorm van bijzondere bijstand is geworden, is het begrip ‘inkomen’ immers hetzelfde begrip als in artikel 32, lid 1 WWB en heeft dus dezelfde betekenis als voor andere vormen van bijstand. De aard van het inkomen doet niet meer terzake, voor bijstandverlening geldt immers dat geen onderscheid mag worden gemaakt naar de bron van het inkomen. In beginsel staat het de gemeenteraad vrij om zelf een inkomensgrens te bepalen. De wetgever heeft daaraan geen beperkingen gesteld.

De ondergrens van ‘laag' is de bijstandsnorm. De bovengrens is vrij te bepalen door de gemeenteraad, maar het moet wel gaan om een inkomen dat ook nog redelijkerwijs als 'echt laag' te zien is. Hierbij zou bij het vaststellen van de bovengrens aansluiting kunnen worden gezocht bij de gebruikelijke interingsnorm van 150% van de bijstandsnorm. Het ligt overigens voor de hand dat gemeenten, als zij niet de bijstandsnorm als grens hanteren, zij aansluiting zoeken bij het overige gemeentelijke minimabeleid, in de beleidsnotitie Rondkomen in Bodegraven-Reeuwijk voorgesteld op 110%. Echter heeft deze grens wel ongewenste armoedeval-effecten in zich. Weliswaar doen de armoedevaleffecten zich ook voor bij de grens van 100 of 105% van de bijstandsnorm, maar zullen belanghebbenden die uitstromen doorgaans een dermate hoger inkomen ontvangen, dat het verlies van de langdurigheidstoeslag feitelijk minder wordt gevoeld. Bij een hogere inkomensgrens bestaat er een risico dat belanghebbenden als het ware blijven steken bij een inkomen tot bijvoorbeeld 120% van de bijstandsnorm.

Pensioengerechtigden behoren niet tot de doelgroep voor de langdurigheidstoeslag. Zij zijn immers uitgesloten van het recht op langdurigheidstoeslag, omdat hun inkomen al voldoende hoger zou zijn dan de bijstandsnorm voor belanghebbenden tot de pensioengerechtigde leeftijd. Het verschil is echter maar ongeveer 5 tot 9% (precieze percentage is afhankelijk van de vraag of iemand een alleenstaande, alleenstaande ouder of gehuwde is). Het hanteren van een grens van 110% zou daarom maken dat de uitsluiting van pensioengerechtigden in dat geval strijdig is met het verbod op leeftijdsdiscriminatie zoals dat is vastgelegd in artikel 26 van Internationaal Verdrag inzake Burgerrechten en Politieke Rechten. Artikel 26 IVBPR verbiedt een dergelijk onderscheid, tenzij dit op redelijke en objectieve gronden gerechtvaardigd is. Omdat een dergelijke rechtvaardigingsgrond niet eenvoudig voorhanden is, kan geconcludeerd worden dat er sprake is van leeftijdsdiscriminatie.

Deze leeftijdsdiscriminatie gaat een rol gaan spelen als uitgegaan wordt van een inkomensgrens die hoger is dan 105%. Afhankelijk van de leefvorm ligt de AOW namelijk rond de 107% van de bijstandsnorm die geldt voor een bijstandsgerechtigde die de pensioengerechtigde leeftijd nog niet heeft bereikt. De feitelijke ruimte voor de invulling van het begrip laag inkomen is dus beperkt tot een grens van maximaal ongeveer 105% van de bijstandsnorm.

Artikel 4. Hoogte van de langdurigheidstoeslag

Voorgesteld wordt om de hoogte van de langdurigheidstoeslag te baseren op de huidige hoogte.

De hoogte bedraagt vanaf 1 juli 2013:

Artikel 5. Citeertitel

Dit artikel spreekt voor zich.

Artikel 6. Inwerkingtreding

Dit artikel spreekt voor zich.

Artikel 7. Hardheidsclausule

Dit artikel bepaalt dat het college in bijzondere gevallen ten gunste van de aanvrager kan afwijken van de bepalingen van deze verordening en dus niet van de in de wet zelf genoemde bepalingen.

Verder is met nadruk gemeld: in bijzondere gevallen. Het gebruik maken van de hardheidsclausule moet beschouwd worden als een uitzondering en niet als regel. Het college moet in verband met precedentwerking dan ook duidelijk aangeven waarom in een bepaalde situatie van de verordening wordt afgeweken.